die zoo wanhopig, dat het garnizoen het nog slechts enkele dagen kon rolhonden. Tengevolge van slechte voeding, vervuild water, stinkende lucht en verzengende hitte heergchten alom typheuse koortsen en dy senterie. Alle geneesmiddelen waren uit geput de ziekenverplegers konden het werk niet meer sf. Millioenen vliegen maakten het leven ondrageljjk. Aan een diner te Londen heeft advocaat Hawksley, de rechterhand van Cecil Rhodes, verklaard, dat deze bepaald van oordeel was dat men de beide republieken in het bezit eener volkomen onafhankelijkheid moest laten, welke ook de uitslag van den oorlog moge zjjn. Bljjkens eene nadere verklaring in de dagbladen heeft hg daar echter bggevoegd: mits de Britsche belan gen daarbjj worden gewaarborgd. Ia elk geval schjjnt Rhodes dus zelf te gaan in zien, dat «ene annexatie der Boeren-repu- blieken als Britsche koloniën voor zjjae financieele plannen minder voordeelig zou zjjn. Den militairen medewerker van de West minster-Gazette* werd van verschillende egden de vraag gesteld hoe groot het aantal Engelsche troepen in Zuid-Afrika was, dat is zoo zegt hg in antwoord hierop een quaestie, die niet zoo gemakkeljjk is te beantwoorden. Indien het aantal troepen, dat geland, is juist werd opgegeven, dan nog zou het niet mogeljjk zgn meer dan een gsising te doen naar het totaal. Een zeker gedeelte om te beginnen komt reeds niet verder dan Wynberg, waar het hos pitaal is en een groot gedeelte is voort durend onder verpleging, hetzjj voor ziek te, hetzjj voor wonden. Het vaste getal hiervan op te geven is moeilgk. Het varieert van dag tot dag, neemt echter ongelukkig genoeg dageljjks tee, daar onder de laatste te Kaapstad aan gekomen manschappen vele ongeschikten zgn, die niet in staat zgn de vermoeienis sen aan een eampagne verbonden te weer staan, zooals dit door de meer geacclima tiseerde troepen, die langer in het Zuiden zgn, geschiedt. Evenwel meen ik met de cjjfers die mg ter beschikking staan, het aantal te mogen bepalen op 140.000, waarbij de contingen ten der koloniën niet zgn inbegrepen. Hier onder bevinden zich evenwel verschillende manschappen, die voor administratieven dienst gebruikt worden, soodat er 125.000 strjjdbare mannen van allen rang over- bljjven. Met de kolonisten en vrijwilligers ts zamen bedraagt het aantal 165.000. Het verlies aan manschappen door ziekte is altjjd aanzienlgk en bedraagt meer dan het aantal verliezen in den strjjd geleden. Londen, 13 Maart. Uit mededeelingen van Boeren gevangenen is gebleken, dat Cronjó bjj de terugtrekking uit het kamp bjj Magersfontein 9.000 man met het zware geschut en 1500 wagens heeft afgezonden noordwaarts over de Yaalrivier in de rich ting van Fourteen Streams en Vrjjborg, op den weg naar Mafeking. Ventersvlei, 12 Maart. (Reuter), 's Avonds. Sinds het gevecht bg Driefon tein heeft Roberts' krijgsmacht zich snel hierheen begeven, de cavalerie beweegt zich vóór de hoofdmacht. Men berichtte heden morgen, dat de Boeren ten getale van ongeveer 12.000 man met 18 kanon nen eene positie bezetten op een rjj kopjes, die den directen weg naar Bloemfontein, waar wjj nu vijftien mglen van af zgn, beheerschen. 't Is nog niet zeker te zeggen, wat Kruger en Steyn bewogen hebban, te in- formeeren op wat voorwaarden Engeland de vredesonderhandelingen wenscht te openen. Een oplossing zou deze zgn 't Zal de presidenten meer te doen ge weest zgn om een verklaring der Engelsche regeering dan om den vrede, want met deze verklaring in de hand zullen zjj opnieuw de verontwaardiging in het fiere Boeren- gemoed doen epvlammen en de strgd op leven en dood is verzekerd, en zjj zullen tevens, wat voor hen van niet minder groote waarde is, een nieuwen stoot geven aan den opstand der Hollanders aan de Kaap, terwjjl ten slotte de gansche wereld thaas overtuigd is van het doel der En gelsche politiek en den onwil om hier tot een vreedzame oplossing te geraken. Hoe zal het lot der Boerenrepublieken zgn als ze in hunnen strgd tegen Engeland het onderspit delven f Die vraag vervult veler gedachten en tot de beantwoording ervan raadpleegt men de geschiedenis van Engeland, waar die zoo ijjk is in het annexeeren van vreemd kolo niaal gebied. Vele en groote voorbeelden geeft ze en het meest nabjjkomend aan de toestanden in Zuid-Afrika heeft men in En geland Canada geoordeeld. Reeds is er met beslistheid gezegd, dat de regeeringsvorm van dat land aan de Repu blieken zal worden opgedrongen als hun wakkeren weerstand is gefnuikt. Canada is, na een paar keer vruchteloos tegen Engeland in opstand te zgn gekomen, een bondstaat geworden met de andere En gelsche bezittingen in Noord-Amerika be halve New-Foundland en de Bermuda-eilan den. De uitvoerende macht berust bg een door de Engelsche Koningin benoemden Gouverneur-Generaal. Dezen staat een ge heimen Raad terzjjde. De leden van dien Raad worden in naam der Koningin door den Gouverneur-Generaal benoemd. Dertien leden van den Geheimen Raad vormen het ministerie, dat aan het Parlement verant woordelijk is. De wetgevende macht wordt uitgeoefend door een Bonds-parlement, dat uit twee Hui zen, den Senaat en het Huis der Gemeenten, bestaat. De acht-en-zeventig Senatoren moe ten dertig jaar oud zgn en in de provincie, welke zjj vertegenwoordigen ter waarde van 4000 Ds. grond bezitten. Zjj worden door den Gouverneur-Generaal en xjjn ministers voor den tjjd van hun leven benoemd en krjjgen evenals de leden van het. Parlement eene jaarwedde van hoogstens 1000 Ds. Het Huis der Gemeenten telt tweehon- derdvjjftien leden, die door het volk voor den tjjd van vjjf jaar gekozen worden. Elk manneljjk burger, die 21 jaar oud is, heeft stemrecht onder voorwaarde dat hjj, hetzjj 20 Ds. jaarljjks aan huur betaalt, hetzg een jaarlgks inkomen van 300 Ds. heeft of eige naar of vruchtgebruiker is van een stuk land ter waarde 150300 Dollars. Het Parlement heeft tot taak het besturen van de staatslanderjjen in het «oordwesten, van de Bondschuld, Handels- en verkeers wezen, postergen, visscherjj, heffing van in directe belastingen, de rechtspraak in hoog- sten aanleg, strafwetgeving, muntstelsel en militie en landsverdediging De provincies staan onder een door de Bondsregeering benoemden Luitenant Gou verneur en heeft haar eigen Parlement. Bjjna alle provincies zjjn in graafschappen en deze weer in gemeenten verdeeld, die elk weer hun eigen bestuur en vertegenwoor digers hebben. Er wordt behalve door de politierechters en vrederechters sleGhts rechtgesproken door ambtenaren, welke de Gouverneur-Generaal voor hun leven benoemt. De Engelsche troepen zjjn sinds 1871 tot tweeduizend man verminderd, die grooten- deels in de vesting Halsfort als bezetting liggen. Canada heeft zgn eigen militie waarin de mannen van 18 tot 60 jaar bjj loting moet dianen. Er zgn ongeveer 45,000 reser visten elk jaar gedurende twaalf dagen onder de wapenen. Zóó is door Engeland na veel moeite in zgn Noord-Amerikaan8che bezittingen de rust hersteld en het land tot ontwikkeling gebracht. Canada gaat nu met reuzenschre den vooruit en is een der loyaalste kolonies. Geea wonder dat de Engelschen zulk een bezitting in Afrika, dat nog rjjker land is, als een hunner idealen beschouwen. Of ech ter het Hollander ras ten slotte evengoed zou bukken als het Fransche in Noord- Araerika, staat te bezien. Gelukkig is het zoover nog niet. PlaatHelt<k Niouwn. HEUSDEN, 14 Maart. Bg de op Zaterdag jl. gehouden keuring van merriën, minstens 4 jaar oud, werden 9 merriëu aangebracht. Üugeloofd waren een bewaringsprgs van f 100, twee elk van f 75, en twee elk van f 50. De prjjzen werden toegewezen als volgtle f 100 aan »Sophia« van A. van Honsewjjk te Dussen; le van f75 aan >Brnno« van Thomas Bugs te Bern2e van f 75 aan »Liz«« van de wed. Th. van Bokhoven te Herptle van f 50 aan Witvoet* van G. J. Branderhorst te Eethen2e van f 50 aun Roza« van Adr. van Bokhoven te Herpt. De keuring ge schiedde door de Prov. Comm. van de Paardenfokkerij in Noordbrabant, ten over staan van de leden van Ged. Staten, de heeren H. W. J. Mol en Mr. G. Th. M. Smits van Ogen. Er was veel publiek tegenwoordig. Naar men ons mededeelt heeft de landbouwer P. Bax te Heesbeen reeds, onder Oudheusden, zgn vee in de weide gebracht. WERKENDAM. Eergister gaf het Fan farecorps »Concordia« haar gewone uitvoe ring, die we goed geslaagd mogen noemen, vooral wanneer we in aanmerking nemen aan welke schommelingen deze vereeniging in den laatsten tjjd heeft bloot gestaau. Over een der nummers van 't programma in bij zonderheden te treden is niet ons doel, doch aan de leden die gezongen of gesproken hebben, gelooven we den raad te mogen geven zulks voorUan wat dnideljjker en dien tengevolge achter in de zaal meer verstaan baar te doen zgn. De Gorcumsche heeren, die hunne medewerking verleenden, droegen het hunne bjj om het genot te verboogen en met recht kan hun hulp >een gewaardeerde* worden genoemd. De kleintjss, die ook een proef van hunne kunst afleg ien, weerden zich dapper; kortom, alles liep goed van stapel en de directeur met de leien hadden eer van hun werk. De poging om het Leesgezelschap te Werkendam en Dewerken nit te breiden heeft voorloopig al een goed resultaat gehad, zoodat het mogeljjk wordt wat goeds in de portefeuille te krjjgen. BIES BOSCH. De verzending van mat- riet is begonnen. De opbrengst wordt, pl. m. Yg minder geschat dan ten vorige jare. Van de prjjzen is nog niet genoeg bekend om melding er van te maken. DEWERKEN (Kille). A.s. Vrgdag ge nieten de echtelieden M. Schfff^rs eD H. Kaarsen, het voorrecht hunne 40 jarige echt- vereeniging te vieren. Aan sympathie zal het die brave eerbare luidjes stellig niet ont breken. LAND VAN ALTENA, 13 Maart. Met den aardappelhandel heeft het al maanden achtereen, «igenlgk wel voor verleden herfst af, maar steeds tegengeloopea en nog be staat er weinig uitzicht op gunstige ver andering. Kon raea vóór het begin van d-n winter nogal omstreeks f 2 per mud maken, welke gelegenheid toen no/al door ver scheidene landbouwers werd aangegrepen, later zijn de pripz n gaande een weinig dalende gebleven tot aien eindeljjk niet meer dan f 1,30 besteedde, wat nu sedert enkele weken de stationaire marktprjjs is. Te groote voorraad er zjjn landbouwers die alleen nog pl.m. 100 H.L. te vorkoopen hebben maakt de kans opstjjging der prjjzen gering. Vele verbouwers, die op hoop van duurder worden niet waren genegen voor de bestaande markt te verkoopen, hebben daar, nu het zoo loopt, spjjt van. ♦GEERTRUIDENBERG. Zaterdagavond omstreeks half twaalf brak een felle brand uit in den stal van den hear J. A. N. Lucas alhier, die zich ernstig liet aanzien. In be trekkelijk korten tjjd lag het binnengedeelte van den stal in acch, terwijl 't niet dan met groote moeite gelukte het vee, uitgenomen een kalf, te redden. Dank zjj 't flinke op treden der brandweer, (zoowel militaire als burgerljjke) bleven de belendende gebouwen behouden. Slechts de stal was verzekerd 't daarin aanwezige vee en voeder niet. Bg koninklgk besluit van 6 Maart 1900, no. 25 is, als bljjk van goedkeuring en tevredenheid de bronzen eerepenning voor menschlievend hulpbetoon en e*n loflWjjk getuigschrift toegekend aan J. M. v. Alphen alhier, wegens 't met levensgevaar redden van een meisje uit den Selih-Singel te Breda op 2 Februari 1.1. RAAMSDONKSVEER. Maandagmid dag trof alhier den werkman B. de B. een ernstig ongeluk. Bezig zjjnde met 't paard van den heer W. v. L. in te spannen, dat De B. bjj eene halster vasthield, trok 't dier eensklaps zoo geweldig zgn kop omhoog, dat het De B., die niet losliet, den schouder uit elkaar trok. Op staanden voet werd De B. naar het gasthuis vervoerd, waar hem door twee geneesheeren de ontwrichte schou der gezet werd. DALEM. In de gemeente Vuren zjjn sedert 1 Jan. dezes jaars reels voor meer dan 100 personen bewijzen van woonplaats- verandering oftewel verhuisbiljetten afge- gegeven. Dit overgroot getal heeft zjjn grond voornamelijk in het buiten werking stellen der glasfabriek, welker personeel met zjjne huisgezinnen dientengevolge naar Leerdam en elders vertrokken is. Tweed© Kamer. Vervolg van de vergadering van Vrgdag. Op art. 7 (omschrijvende de vrgstellisgen van leerplicht) licht de heer Ketelaar een amendement toe, om te vorderen dat het overwegend bezwaar der ouders tegen het onderwijs van godsdienstigen aard moet zgn. De bedoeling is om te voorkomen, dat de gemoedsbezwaren gegrond worden op den persoon van den onderwjjzer. Deze quaestie gaf aanleiding tot uitvoerig debat. Het amendement werd bestreden, o.a. door den heer MaLfijfc, die den aard en de gron den van de bezwaren geheel wil overlaten aan de consciëntie der oudersdoor den heer Schaapman, die wees op het moeiljjke voor den schoolopziener om zoowel godsdienstige bezwaren van Katholieken als van Tolstoia- nen te beoordeelen. Ook de heer De Visser opperde tegen Ketelaars voorstel principieel* oedenkingen. Daartegen is de heer Tydeman in beginsel vóór het amendement, omdat ook bjj wil tegengaan dat kinderen aan de school onttrokken worden om de beginselen van den onderwjjzer, al doet deze op school zgn plicht, en om deze reden steunt de heer Troelstra vooral in 't belang van de socia listische onderwijzers het amendement. De Minister verklaarde dat hjj aanneming van Ketelaars amendement ten zeerste zou betreuren. Want hjj wil de gemoedsbezwaren eerbiedigen, maar niet beoordeelen. Bezwa ren rakende den persoon des onderwjjzers gelden niet. Om er vrjjstelling aan te ont- leenen, moeten ze gericht zgn tegen den geest en de strekking van het onderwijs. De Commissie van Rapporteurs ontraadde het amendement en persoonijjk bestreed de Voorzitter der Commissie, de heer Kerdjjk, dankzeggende voor 's ministers verduidelij king, ook het amendement. De Minister beloofde aan den heer Malefijt na aanneming van het leerplicht-ontwerp mildere bepalingen van de vaccinewet te zullen overwegen; de zorg van schippers kinderen zal hjj ter harte nemenhg ont raadde een amendement van den heer Wil- linge, die voor vrjjstelling niet wilde spreken van een school op 45 minuten afstand, maar op 4 K.M. afstand. Aan den heer De Sa- vornin Lobman geeft de minister te kenneD, dat oh wil tot schoolgeld betalen iuèl, onver mogen daartoe niet gestraft wordt. Het amendement-Ketelaar werd verwor pen met 78 tegen 9 stemmen. Het amendemeut-WilliBge, met het sub amendement-S meenje, waardoor bepaald wordt dat de afstand van de school 4 K.M., gemeten langs den kortsten gebrnikeljjken weg, moet bedragen, werden aangenomen. Artikel 7 is daarna goedgekeurd. Met 80 tegen 9 sternen werd verwor pen een door den heer Troelstra c.s. voor gesteld artikel; om bg algemeenen maat regel van bestuur te voorzien in het onder wijs van kinderen, wier ouders een vaste woonplaats missen (schippers- en kramers- kinderen). Het doel was, volgens den heer Troelstra, om de Regeering te verplichten het onderwjjs voor die kinderen te regelen. De Minister had sympathie voor het denk beeld, opperde echter technische bezwaren en achtte dezen prikkel voor hem niet noodig en voor een opvolgend minister niet ver plichtend tot handelen. Door de Commissie van Rapporteurs werd het amendement meer bepaald bestreden. Art. 10 goedgkeurd, na overneming door den Minister van eene door den heer Schaepman aangegeven wgziging, dat de schoolopziener zjjne medewerking tot verkrjj- ging van vrjjstelling kan weigeren wanneer hjj overtuigd is dat geen ernstig bezwaar tegen het onderwjjs maar eenige andere reden tot aanvraag om vrjjstelling heeft geleid. Bg Art. 12 (geldige redenen van tjjde- ljjk schoolverzuim aangevend^), stelde de heer Ketelaar amendementen voor lo. om als geldige reden voor verzuim niet te beschouwen het gewone catechetisch onderwgs, wèl de voorbereiding voor de H. Communie. 2o. hjj het wegzenden van school, als tuchtmaatregel, langer dan 5 schooltijden, raadplegen van den schoolopziener voor schrijven. De heer Mutsaers protesteert tegen het door dit amendement treden in de rechten en verplichtingen van de godsdienstleeraren. Eerstgenoemd amendement vond voorts bestrijding bjj de heeren Roessingh, De Vis ser en Vermeulen. Door den Minister en d« Comm. v. Rapp. werden de amendementen ontraden. De heer Ketelaar trok het eerste amen dement in, daar zijn bedoeling niet is ge weest gewetensdwang. Hjj handhaaft echter zgn tweede amendement betreffende den tuchtmaatregel, waartegen den Minister niet zoo ernstig bezwaar had. Zitting van Dinsdag. Bg de voortgezette beraadslaging over het leerplicht-ontwerp, lichtte de heer Van der Zwaag uitvoerig zjjn amendement toe om geen schoolverzuim toe te staan voor het verrichten van veldarbeid. Spreker stelde voorop dat hjj, hoewel groot voorstand-r van goed en regelmatig onderwgs, met het ontwerp niet veel op had, omdat z. i. het doel beter en eenvoudiger bereikt zou zgn door wgziging van de Arbeidswet, in dien zin, dat arbeid voor kinderen van 12 jaar en van neg veel hoogeren leeftjjd verboden wordt. Ten sterkste verzet hjj zich daarom tegen wettelljjke sanctie van 6 weken school verzuim voor het verrichten van veldar beid. Schande noemt hg 't, kinderen loon trekkend te laten arbeiden en hjj kwam op tegen de bewering van de leden, die meen den dat arbeiderskinderen op 12 j. leeftjjd aan het werken moeten gewennen, dat zjj dan besef krjjgen dat zjj een weg door het leven moeten zoeken, en dat veldarbeid gezond is. Arbeid als uitspannidg moge gezond zgn, maar geregelde loontrekkende arbeid, waarbjj meer gtëischt wordt dan het kinl prestoeren kan, is niet gezond. Wie het tegendeel beweert, doet zulks uit onkunde. Spreker gaf een schets van den arbeid in de venen en in het veld, om aan te toonen dat de kinderen door paardtn- werk afgebeuld worden, en de lichte arbeid nog zwaar wordt door den laDgen duur en de gebogen houding van het lichaam bjj het werken. Bovendien zal door de vrjjstelling het klassikaal onderwgs ten platten lande ge heel in de war worden gestuurd, en daarbjj komt dat veldarbeid door kin leren best gemist kan worden. De arbeid kan, ja moet vervallen in 't belang van kind, ouders, zedeljjkheid en beschaving. Spreker zal vierkant tegen het ontwerp stemmen, waar er geen krachtige bepalin gen in zgn en het niets anders is dan e-n leege dop met administratieve omslachtig heid. Hjj wees er de rechtsrzjjde nog op, dat zjj wel hoog afgeeft tegen herhalingson- derwjjs, op zedeljjkheidsgronden, maar geen bezwaar heeft tegen kinderarbeid op het veld, dat heel wat slechter is voor de zede ljjkheid. De heer Ty leman lichtte een amendement toe op art. 15 om den Raad in elke gemeente bjj verordening te doen regelen, de ts ver- Ieenen vergunning voor veldarbeid, gehoord den schoolopziener en onder goedkeuring van Gedeputeerde Staten. De heer Kool betreed de vrijstelling voor het verrichten van vel iarbeid als schaleljjk voor het onderwgs. De heer Roessingh daarentegen acht de vrjjstellingen noodig, wil men niet te groote stoornis brengen in de bestaande toestanden. De heer Kerdjjk gaf den Minister in overweging de vrjjstelling voor kinderarbeid in de veenderjjen uit het ontwerp te nemen. Hjj kan echter om verschillende redenen niet medegaan nöch met het amendement- Van der Zwaag, nóch met het regeerings- stelael. Erkennende, dat wegens den bjjzon- deren aard van den veldarbeid het toestaan van vrjjstelling gerechtvaardigd is, moet die vergunning zich bepalen tot het allernood- zakeljjksteen dat doet het ontwerp niet. Ook tegen het amendement-Tydeman heeft hjj o.a. deze laatste bedenking. Het amen dement-Ketelaar verdient z.i. verre de voor keur. De heer Van Gilse verdedigde het araen- demeut-v. d. Zwaag. Mocht dit onverhoopt worden verworpen, dan hoopt hjj dat in ieder geval de vrjjstelling voor arbeiders in de veenderjjen zal vervallen. Hg is tegen wetteljjke sanctie van schoolverzuim. De heer Zjjlman is in beginsel voor het araend.-v. d. Zwaag, dat echter te diep ingrjjpt. Middenweg waren z.i. d« vergun ningen te beperken tot het verrichten van werk in eigen gezin. De heer Pjjnappel meende, dat de amen dementen in algemeen waren. Over 't ge heel achtte hjj kinderarbeid in schooltjjd ongewenseht. De heer Troelstra verdedigde het amen- dement-v. d. Zwaag, waardoor geenszins allen arbeid door kinderen wordt buiten gesloten. Hiertegenover betoogde de heer Smeenge dat bjj aanneming van het amend.-v. d. Zwaag geen vergunningen tot schoolverzuim kunnen worden verleend voor het verriehten van tnin- veld- of veenarbeid. Spr. verdedigde het regeeringsartikel, ook ten aanzien van de veenderjjen voor de ge vallen dat de kinderen in hnis da vrouwen vervangen die buitenshuis moeten gaan arbeiden. Het best is de zaak te regelen in ver band met de vacantietjjden. De heer De Beaufort gaf de voorkeur aan 's heeren Tydeman's amendement, dat de heer Willenge wilde gecombineerd zien met dat van den heer Ketelaar. De heer Lohman sielle op Tydeman's amendement een sub-amendement voor, om daaruit te laten vervallen het voorschrift van de goedkeuring door Ged. Staten. De heer De Waal Maltfijt bestrsed de amendemen+en. De Minister betoogde tegenover den heer Van der Zwaag dat het ontwerp, niettegen staande de vrjjstellingen z.i. een nood- zakeljjk kwaad den kinderarbeid zeer sa! beperken. Kinderarbeid kan ia drukke tjjden in het gezin enz. niet absolnnt gemist worden. De bepalingen van het artikel zgn zoo danig gemaakt, dat het ontwerp niet te storend werken zal in bestaande toestan den Met de vrjjstellingen zal het klas sikaal onderwgs wel degeljjk mogelgk zijn.. Tegen de amendementen Tydeman en Kete laar verzet de minister zich niet bepaald» Verband leggen tnsschen de gewone racan- tiën en de vrjjstellingen gaat moeilgk. Om verschillende redenen bestreed de minister het amendement-Van der Zwaag» Binnenland

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1900 | | pagina 2