Hel Land van Hensden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
BOEKHOUDEN
M 1898.
FEUILLETON.
'een geheimzinnige misdaad.
Uitgever: L. J. YEERMAH, Heusden.
ZATERDAG 28 APRIL.
1900.
land van
ALTENê
VOOB
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
franco par post zonder prjjsveihooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën yan 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/, et. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en VrjjdagavoaJ
ingewacht.
fi
»Och jawel, dat zjjn wjj ook begonnen,
toen wjj pas getrouwd waren 1 Twee maan
den lang heb ik alles trouw opgeschreven
wat ik ontving en uitgaf maar toen ver
veelde het mg zoo geducht dat ik er maar
mee ben uitgescheiden. Dat is niet te doen!
Ik weet toch wel, wat wjj uitgeven, en hoe
zuinig wg het moeten overleggen enz.
Zoo hoor ik dikwjjls spreken zegt de
schrgfster van »Hier en Daar* in het »Han-
delsblad* en tot mjjn verbazing, zooala ik
eerljjk moet bekennen, door menschen die
overigens de nauwgezetheid zei va zjjn, maar
die op punt van rekening en verantwoor
ding tevreden zjjn, wanneer de uitgaven de
inkomsten niet overtreffen, en zjj het jaar
met een déficit sluiten.
Nu heeft natnurljjk iedereen het recht,
zjjn levenswjjze en huishouding in te richten,
zooals dit hem het beste voorkomt, maar
zeker mag men die opvatting niet laten be-
heerschen door de zucht naar gemak, die
den mensch van nature eigen is. Zoolang
men met elkander leeft van gemeenschap-
peljjke inkomsten, is men elkander reken
schap verschuldigd van de manier waarop
de inkomsten besteed worden en dit is alleeH
op den duur mogeljjk, door het houden van
een kasboek. Het bevordert orde en welvaart
in het gezin, vooral daar, waar zuinigheid
als hoofddeugd moet betracht worden, en
men zich nog wel eens van een onnoodige
uitgave zal laten terughouden, door de ge
dachte, dat men dien post, herhaaldeljjk
weer onder de oogen krjjgt, en daardoor
telkens aan een betrekkeljjke dwaasheid her
innerd wordt.
Maar ook voor degenen die in ruimere
omstandigheden verkeeren, heeft een kasboek
zooveel nut, vooral een huishoudboek, waar
in alle posten afzonderljjk worden opge
schreven. Ik moet erkennen, dat het soms
een heerljjk gevoel van vrjjheid geeft, eens
een poosje, bjjvoorbeeld wanneer men op
reis is »er op los te leven* en dat dit onze
vrjjheid en genot werkeljjk verhoogt. Maar
zooniin als wjj voortdurend op reis zouden
Uit het Engelsch.
(64
»Is hjj dan aan de Bank geweest?*
»J», aan zjjn eigen bank. Hjj ging daar
gisterenmiddag om twee uren heen dat
is de dag, nadat hg de chrque ontvangen
had dus moet zjj naar de Bank van
mjjnbeer Frettly opgezonden en niet voor
den volgenden dag teruggegeven zjjn en,
daar hjj in dien tusschentjjd gestorven is,
verwacht ik, dat zjj niet is gehonoreerd, en
mjjnheer Moreland zjjn geld dus nog niet
ontvangen beeft.*
»Het benieuwt mg, wat hg zal doen,*
zei ChinBton.
>Naar den directeur gaan en hem een
standje maken,* zei Kilsip dood bedaard,
»en deze zal hem ongetwjjfeld naar de
executeurs verwjjzen.*
>Maar, beste vriend, de directeur weet
niet, wie de executeurs zgn,< viel Calton
ongeduldig in de rede. »Gjj vergeet, dat het
testament nog gelezen moet worden.*
»Dan zal bjj hem naar de zaakgelastigden
van den heer Frettly verwgzen. Hjj zal wel
weten wie dat zjjn,* antwoordde Kilsip.
»Tbinton en Tarbit,* zei Cahon binnens
monds. >M*ar het is de vraag of Moreland
daar heen zal gaan.*
>V\aarom zou hg niet, mjjnheer?* vroeg
Kilsip snel. >Hjj weet hier niets van,* zjjn
hand op de bekentenis leggende, »en daar
de chique volkomen echt is, zal hg oie vjjf-
duizena pond maar niet zoo kalm laten
schieten.*
»Ik zal je wat zeggen,* merkte Calton
na enkele oogenblikken nagedacht te hebben,
op. >Ik zal heengaan en naar Thinton en
willen zjjn, altjjd in den vreemde eten en
niet op eigen bed slapen, evenmin zou
het iemand die gewoon is boek te houden
van zjjn uitgaven, bevallen, die zaak globaal
te behandelen. Als wjj weer thuis zjjn, ver
heugen wjj ons weer in het gezicht van
onze welbekends vertrekken, van onze oude
lieve meubelen, en met dankbaarheid voor
al het genotene nemen wjj ook gaarne ons
kasboek ter hand om onder het hoofd reis
kosten* het totale bedrag op te teekenen
en daarna weder onzen gewonen gang te
gaan.
Nu zal menigeen hier tegen inbrengen:
>Maar ik ben aan niemand rekenschap van
mjjn doen en laten verschuldigd. Ik behoef
mjjzelf geen ontberingen op te leggen of
mjj te bezuinigen. Ik ga voorzichtig met het
geld om, en zal mjj werkeljjk niet ruineeren,
al schrjjf ik ook niet tot mgn eigen leering
en waarschuwing iederen post op. Waartoe,
zal ik mjj plagen met al die vervelende
ejjfers?*
En toch, ook dan heeft het houden van
een kasboek zjjn nut. Vooreerst is het altjjd
een aangenaam gevoel, tegenover zich zelf
verantwoord te zjjn. Bovendien heeft men
op die wjjze altjjd een behoorlijk overzicht,
hoe de uitgaven van het eene jaar staan
tegenover die van vroegere of latere jaren.
Men kan vergelgken, of de uitgaven geljjk
bljjven toenemen, of verminderen, en tegeljjk
kan men nagaan, waaraan dit ligt. Men
kan ook zien, in welke verhouding de posten
voor de verschillende levensbehoeften tot
elkander staanof soms voor het eene te
veel wordt uitgegeven, terwjjl de andere post
misschien iets verhoogd zou kunnen worden.
En komt men wellicht in de noodzakelijk
heid, werkeljjk bezuinigingen te moeten
maken, dan is het gemakkelijker na te gaan,
waar die aangebracht moeten worden, dan
dat men er in den blinde naar moet tasten.
Het geregeld boeken van alle uitgaven
heeft nog een groot voordeel. Al gaat men
zuinig om met zjjn geldal laat men zicb
niet tot onnoodige, roekelooze uitgaven ver
leiden, toch vraagt men zich vaak af: »Waar
is mgn geld gebleven?* Men kan zich niet
voorstellen, dat men in zulk een korten
tjjd zoovetl heeft uitgegeven, men denkt en
peinst en heeft een en ander vergeten,
Tarbit telephoneeren, met verzoek, wanneer
hjj daar komt, hem onmidd lljjk naar mg
te zenden
>Een uitstekend idés,« zei Kilsip, zich in
de handen wrgvende, »en dan zal ik hem
arresteeren.*
>Maar het bevel tot in hechtenisneming
vroeg Brian, toen Calton opstoüd en zjjn
hoed opzette.
»Dat heb ik hier,* zei de rechercheur,
het te voorschjjn halende.
>Bg God, gjj moet wel zeer zeker van
uw zaak zjjn geweest,* merkte Chiaston
droo jes op.
»Zeker, dat was ik ook,* luidde Kilsip's
recht voldaan antwoord. >Toen ik d*n
rechterlijken ambtenaar zei, waar ik ds jas
gevonden had en bem herinnerde aan de
verklaring, di« Moreland bjj de terechtzitting
aflegde, waar bjj bjj opgaf, die voor den
moord reeds in zjjn bezit te hebben gehad,
deed ik hem spoedig de noodzakelijkheid
inzien van de arrestatie van Moreland.*
«Half vjjf,« zei Calton, bij de deur stil
staande en zjjn horloge raadplegende. >Ik
ben bang dat het te laat is om Moreland
nog vandaag te arresteerenofschoon ik zal
zien wat Thinton en Tarbit weten,* en dit
zeggende, verliet hg het vertrek.
De overige personen bleven al pratende
over den vreemden afloop van dit geheim
op zjjn terugkeer wachten, toen Calton
ongeveer tien minuten later in haast bin-
stormde en de deur achter zich sloot.
»Het geluk is ons mee,* zei hg tot adem
komende. »Zooals Kilsip vooronderstelde,
kwam Moreland bjj Tninton en Tarbit en,
daar geen der heeren op dat oogen blik op
het kantoor was, zei hjj vóór vjjf nur terug
te zullen komen. Ik gaf aan den klerk het
verlangen te kennen h m onmiddellgk naar
mg te urengen, dus kan hg onmiddellgk
hier zjjn.*
>Altgd, wanneer hg dwaas genoeg is, om
en dat leidt wel eens tot onrechtvaardige
verdenking. Yaak heeft het wantrouwen
tegen hnisgenooten en dienstboden geen an
dere oorzaak, dan dat de huisvrouw haar
uitgaven niet afzonderljjk opteekent. Haar
beschikbare geld gaat haar zoo snel door
de handen, en daar zjj niet kan nazien, waar
aan het besteed is, komt zjj tot vermoedens,
die het leven in huis niet veraangenamen.
Hoe zon het toch komen, dat velen zoo
veel bezwaar hebben tegen het houden van
een kasboek, terwjjl het welbeschouwd, een
levensbehoefte is voor oud en jong, voor
iedereen? Zou het misschien ook een beetje
komen, dat men altjjd spreekt over »dorre«
ejjfers en niet denkt aan de poëzie, die in
een kasboek te vinden is? Een drooge lec
tuur? Nu d&t hangt er maar van af, hoe
men het leest! Laat ons maar e»ns nemen
den bovengenoemden post reiskosten.* Wat
liefljjke beelden van heerljjke zomerdagen,
in een verrukkeljjke omgeving doorgebracht
rjjzen daarbjj voor onzen geest op! Bjj
»koek en banket* denken wjj vanzelf aan
het prettigs gezelschap met wie wjj die ar
tikelen gebruiken! De geschenken herinne
ren ons aan feesten en bigde gezichten, de
post armen* aan tranen die wjj mochten
drogen. Geneesmiddeleneen leeljjk arti
kel, dat ons voor den geest roept uren en
dagen op het ziekbed gesleten, maar ook
het heerljjk gevoel van genezing, van terug
keer tot leven en gezondheid en kracht.
Bloemen* wekken gemengde gewaardingen
op aan zonnige dagen vol blijdschap en
vrengde of aan een sombere kamer waar
wat ons eens het liefste was op de geheele,
wjjde wereld, nu onbeweegljjk ligt uitge
strekt en doof big ft voor klachten en ge
ween.
En zoo kan ieder in zjjn eigen kasboek
zjjn eigen levensgeschiedenis lezen als hjj
dat wil. Doch ook zonder dat beloont het
opteekenen van zjjn uitgaven de moeite wel.
Ik ben er zeker van dat het, voor wie er
jong mee_ begint, een levensbehoefte wordt.
Laat, ons dus vroeg beginnen, de kinderen
het uut te leeren inzien van orde op ieder
gebied, ook wat het geldeljjke betreft. Laten
wjj hen spaarzaamheid leeren beschouwen,
niet als iets lastig en vervelends, maar als
iets heerljjks, om lat zjj ons leert, ons geld
te komen,* merkte Chinston op.
»lijj komt wel,* z«i de rechercheur op
een toon van zelfvertrouwen, terwijl hjj een
paar handboeien te voorschjjn haalde. Hjj
is zoo overtuigd van zjjn veiligheid, dat hg
rechtuit in de val zal loopen.*
De avond begon reeds te vallen, en, of
schoon de vier heeren, dit onder een schjjn-
bar8 onverschilligheid trachtten te verber
gen, waren zjj bjjzonder geagiteerd.
Intusschen neuride Kilsip, in zjjn stoel
gezeten, een vrooljjk operadeuntje en sloeg
daarbjj bjj wjjze vun accompagnement met
de handboeien tegen elkaar. Hij was bjjzon
der met zichzelven ingenomen, te meer, nu
hg wist door deze arrestatie een veel grooter
naam dan Gorby te zullen krjjgen. >En wat
zou Gorby, die hem zoo had uitgelachen en
die toch in het e^rst zoo leeljjk hai mis
getast. Indien hjj slechts
«Stilzei Calton, den vinger opstekende
toen daarbuiten voetstappen hoorbaar wer
den. >Daar is hjj, geloof ik.c
Kilsip stond op en zachtjes naar het ven
ster schuivende, k«ek hg behoedzaam naar
buiten. Daarna keerde hg zich weder tot
de overigen, knikte en liet de boeien in zjjn
zak gigden. Op hetzelfde oogenblik werd
er aan de deur getikt, waarop in antwoord
op Calton's uitnoodiging, om binnen te ko
men, de klerk van Thinton en Tarbit met
Roger More land binnentrad.
De laatste deinsde een oogenblik op den
drempel terug, toen hjj bemerkte, dat Cal
ton niet alleen was, ja scheen zelfs geneigd
terug te keeren. Doch, waarscnjjulgk in de
meening verkeerende, dat er geen gevaar
bestond voor de ontdekking van zjjn geheim,
hield hg zich goed en trad de kamer zeer
op zjjn geuiak binnen.
>Dit is de heer, die nadere informaties
over de chèque wil hebben, zei de klerk
van Thiütou en Tarbit tot Calton.
>Zoo, werkeljjk,* antwoordde Calton, het
zoo te besteden, dat wjj er werkeljjk het
grootst mogeljjke genot van hebben, en dat
jaist het geregelde beheer van ons geld en
bet nagaan van onze nitgaven ons behoeden,
te eeniger tjjd voor de noodzakeljjkheid te
staan, dat wjj ons werkeljjk moeten behelpen
omdat wjj vroeger zorgeloos geweest zjjn en
uitgegeven hebben zonder op te letten hoe
veel of waarvoor.
Buitenland.
Er liepen, met het oog op het bezoek van
Prins Hohenlohe aan Purjjs geruchten, dat
dit bezoek diende om den weg te bereiden
voor een bezoek van den Keizer van Daitsch-
land aan de Parjjsehe tentoonstelling.
De »Berliner Neueste Nachrichten* zegt
in een bljjkbaar geïnspireerd bericht:
»Het gerucht, dat de Keizer de tentoon
stelling incognito zal bezoeken, is even onge
grond als vau zgn talrijke voorgangers. Sinds
hg den troon besteeg, heeft bjj nooit het
voornemen, nog den wensch te kennen ge
geven, Parjjs te bezoeken. Zulke uitvindsels
moeten toegeschreven worden aan de jjdel-
heid der Franschen, die de gedachte ondra-
geljjk vinden, dat iemand niet den wensch
zon koesteren, hun tentoonstelling te bezich
tigen.*
De ingenieur Leon, vertegenwoordiger
van Creusot, de groote kanonnenfabrikant,
is te Marseille aangekomen, waar hg een
interview heeft gehad met een reporter.
Hjj zeide bjj die gelegenheid, dat de Boe
ren uitstekende schatters en artilleristen zjjn,
waardoor het groote verlies van de Engel -
schen was te verklaren. Dezen toch hadden
40.000 man verloren tegen de Boereu 5000
man, waaronder 600 dooden.
Leon meent, dat de Boeren zich tot eene
defensieve bonding zullen bepalen en wau-
neer noodig, zullen zjj Pretoria opgeven en
naar de ontoegankeljjke bergen terugtrek
ken. Wanneer Engeland de Republiek wil
annexeeren zullen 150.000 man voor de be
zetting van het land noo4ig zjjn, zonder
dat er vrede zou zjjn. Het klimaat is voor
Europeanen en voor Europeesche paarden
slecht.
De Amerikaansche consul te Alexandrette
doet mg genoegen hem te zien, gjj kant
gaan.*
De klerk boog, ging heen en sloot de
deur achter zich. Moreland nam tegenover
Calton plaats met den rug naar de deur ge
keerd. Kilsip, die dit opmerkte drentelde
op een achtelooze manier door het vertrek,
en terwjjl Calton met Moreland in gesprek
was, draaide hjj stil den sleutel om.
»U wilt mjj spreken, mjjnheer,* zei Cal
ton zjjn plaats weder innemende.
>Ja, maar liefst zonder getuigen,* her
nam Moreland, iets minder op zjjn gemak.
>0, die heeren zjjn allen mgn vrienden,*
zei Calton zeer bedaard, »u kunt alles vei
lig zeggen.*
»Dat z|j uw vrienden zjjn en zjj veilig
alles knnneu hooren, kan mg niet schelen,*
zei Moreland vrjj onbeschoft. »Ik wensch
n alleen te spreken.*
>Hebt gjj geen zin kennis te maken met
mjjn vrienden,* vroeg Calton, geen notitie
nemende van deze opmerking.
»Laat uw vrienden naar den duivel loopen,
mjjheer,* zei hg woedend opstaande.
Calton lachte en stelde Moreland aan de
anderen voor.
Dr. Chinston, mjjnheer Kilsip en
mjjnheer Fitzgerald.*
iFitzgerald,* herhaalde Moreland, ver-
blekkende. »Ik ikwat is dat?*
schreeuwde hg, de verweerde jas vau Whyte
die naast hem op een stoel lag, oogenblik-
keljjk herkennende.
»Dat is de strop, waarmee gjj gehangen
wordt,* zei Kilsip bedaard achter him ko
mende, >als de moordenaar van Oliver
Whyte.*
»Gesnapt, bjj G.gilde de ongeluk
kige, zich omkeerende om Kilsip in 't aan
gezicht te zien. Hg sprong den rechercheur
naar den keel, en beiden rolden over den
grond, maar Kilsip was hem te sterk en
na een hevige worsteling slaagde hjj er in
is door de Turksche politie mishandeld bg
de inscheping van twee Armenische familiën,
die als Amerikanen waren genaturaliseerd
en aan wie de politie vergunning wilde
weigerea om het land te verlaten.
In het gebied van Ogaden dreigen nieuwe
moeiljjkheden. Nauweljjks had de gouver
neur van Harrar de vjjandeljjke stammen
onderworpen of hjj werd bg Digdiga door
een groot aantal fanatieke strjjdors aange
vallen. De Abassyniërs verloren daarbjj
slechts 21 dooden en gewonden, de aanval
lers 3000 maa. Het gansche gebied verkeert
thans in opstand, die ook naar Somaliland
dreigt over te slaan. De Negus heeft 8000
man versterking gezonden.
Volgens de officieuze »Cape Times* zou
den de Eugel8chen sedert het begin van den
oorlog tot de eerste dagen van Maart, na
de gevechten aan de Tugela, het ontzet van
Kimberley en de gevangeneming van Kronjé,
niet minder dan 70.000 man hebben verloren
aan dooden, aan hunne wonden of ziekten
overledenen, krjjgsgevangenen en verdwe-
nenen.
Daarbjj komen dan nog de verliezen van
Robert bg Sanaa's post en Reddersbnrg, zoo
dat men komt op een cjjfer van 75.000
man, de als voor den oorlog verder onbruik
baar naar huis gezonden bezetting van
Ladysmith niat medegerekend.
Uit Fium8 zjjn tot dusver 4467 Hon-
gaarsche paarden, die door Engelsche agenten
zjjn opgekocht, naar Znid-Afrika verzonden.
De benoeming van generaal Warren tot
administrateur van Bechuanaland wordt vrjj
algemeen beschouwd als een vermomd bljjk
van ongenade, dat men overigens bjjna niet
bespreekt. De omstandigheid dat Warren
die betrekking reeds in 1885 heeft vervuld
en toen uitnemende hoedanigheden heeft
ontwikkel], geeft daartoe ook wel aanleiding.
Me» is ook de verdeeldheid niet vergeten,
welke toen tusschen hem en Cecil Rhodes
bestond, en de flinkheid, waarmede hg zich
toen tegen diens eischen verzette.
Men gelooft dat de maatregelen welke
het ministerie van oorlog zal nemen ten
gevolge van Roberts' ongunstig rapport,
Moreland de boeien aan te doen. Overtuigd
dat Kilsip geen hulp noodig had, stonden
de overige getuigen er kalm bjj. Nu er geen
mogeljjkheid meer bestond, om te ontkomen,
scheen Moreland besloten zich kalm te hou
den en stond hg met een forschen blik van
den grond op.
»Bjj G dat zal ik je betaald zetten,*
siste hjj tusschen de tanden met een bleek
wanhopend gelaat. »Gjj kunt niets bewjjzen*.
»Kunnen wjj dat niet?* zei Calton op
de bekentenis wjjzende. >Gjj vergist n. Hier
liigt de bekentenis van Mark Frettly.*
»Het is een leugen.*
»Dat zal een jury uitmaken,* luidde het
droge antwoord van Calton. >Intusschen
zult gjj den nacht in de Melbournsche ge
vangenis doorbrengen.*
>0, wellicht krjjg ik dan dezelfde cel,
die gjj bewoond hebt,* zei Morelaud naet
een ruwen lach tot Fitzgerald. Dat zou ik
wel willen om de oude herinneringen.*
Brian antwoordde niet, maar nam zjjn
hoed en handschoenen op om heen te gaan.
»Wacht,« zei Moreland woest. »Ik zie,
dat het met mjj gedaan is en ik wil daarom
niet als een lafaard liegen. Ik heb grof ge
speeld en eindelgk verloren; was ik zoo
dwaas niet geweest, dan zon ik den volgenden
en dag de cheque geïncasseerd hebben en nu
reeds ver weg zgn.
»Dat zon ongetwjjfeld verstandiger ge
weest zjjn,* zei CaltoD.
»Bjj slot van rekening,* zei MorelaDd
onverschillig en geen notitie van deze woor
den nemende, »weet ik niet of het mg spjjten
moet. Sedert ik Whyte vermoordde, hai ik
een hel op aarde.*
Bekent gjj uw schuld dus vroeg Brian
bedaard.
Wordt vervolgd).
«ra—■BMM—BBBBWWBMWW—WBB—gBMBIIIIIIISW ■M.lll 'A—
