liet Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de lioniinclcrwaard. Uit Beieren. FEUILLETON? De nieuwe Kok. Uitgever: L.. J. VEERMAN, Heusden. M 1908. ZATERDAG 2 JUNI. 1900. TRANSVAAL en ENGELAND. LAND VAN ALTEMft YOOB Dit blad verschjjat WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 8 maanden f l.OO. Franco par post zonder prjjsverhooging. Afzonderlgke nummers 5 cent. Advertentiën van 16 regela 50 et. Elke regel meer 77i ct. Groote lettera naar plaaternimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond ingewacht. In vroeger eenwen bepaalde de Kerk zich niet tot h«t prediken over bijbelsche historiën, neen, ze vertoonde die aan het volk. Zoo o.a. werd in 1401 in de kerken te 's Gra- venfcage »Ons Heren verrisenisse* en in 1498 te Delft een »spel van de drie co- ningenc vertoond. Al spoedig werden de kerken te klein voor deze vertooningen en werden die naar bet marktplein overgebracht. In 1444 werd op den Zavel te Brussel voor den volke v rtooud »die eerste blischap van Maria* en in 1500 te Breda »het spel van den Heiligen Sacramente*. Deze schouwspelen zjjn in ons land al spoedig gestaakt, doch hebben in enkele streken van Daitschland tot op den huidigen dag stand gehou len. Terwijl we dit schrjjven maakt men zich te Ooerammergau gereed tot opvoering van »Het groote zoenoffer op Golgotha of de geschiedenis van het ljj len en den dood van Jezus. Naar de vier evan gelisten, met levende beelden naar het oude testament*. Dit is de volledige titel van de opvoering, die sedert de 11de eeuw om de 10 jaren te Oberanmergau gegeven wordt en waaraan 't heele dorp meedoet. Vroeger kwam er zelfs niemand van buiten aan te pas en bouwden ook de dorpelingen 't tooneel en schilderden de coulissen. Doch de eischen des tjjds hebben zich ook hier laten gelden en is dit werk aan kunstenaars toevertrouw 1. Daar de passiespelen te Obsrammergau een Enropeesche vermaardheid verworven hebben, willen we onzen lezers er een en ander van meedeelen. Het middenstuk van 't tooneel wordt ge vormd door een Griekschen tempel met Korintische zuilen. Het heeft een breedte van 18, een diepte van 16 meters. In den gevel is Christus geschilderd, als helper der vermoeiden en beladenen. Het voorscherm is in twee helften verdeelddaarachter be vindt zich een tweede scherm. Het achter deel van 't tooneel ontvangt licht door het glazen dak van 't gebouw. Ter weerzjjden bevinden zich poorten, die uitzicht geven in straten van Jeruzalem, zoo getrouw mogelgk naar woningen uit het H. Land nagebootst. De achtergrond wordt gevormd door het groen der Ammergauer bergen. De eerste huizen dor straten zjjn die van de hooge- priester Hanna en den landvoogd Pontius Pilatus. Voor het tooneel en de zijgebouwen ligt een vóórtooneel, breed 42, diep 18 meter, waarop het volk plaats neemt bjj de voorstelling van den intocht te Jeruzalem, £ene Humoristisch© Vertelling GEORG HöCKER. 9) En dat was Fietz Staffer ook inderdaad, zelfs een naturalistisch dichter der jongste school, en even pessimistisch als zgn ge dichten scheen ook de man zelf. Maar wie gemeend had, dat wereldsmart, daaraan schuld had, zou gedwaald hebben, 't Was een heel proziïsch gevoel dat dezen dichter aarzelend aan den ingang van den hotehuin deed ver- toeveDnn eens zag hg naar de met witte kleeden bedekte tafeltjes dan naar den in gloeiende zonnehitte daar neerliggende land weg en hg kon, niettegenstaande hg daar al lang had gestaan, niet tot een besluit komen. Hoe langer hoe meer ontmoedigd zonk de kin van den dichter dieper op de borst en eindelgk ontwrong zich een zueht aan zjjne kalf geopende lippen. Hale de drommel!* finisterde hij zacht ▼oor zieb heen, »een nieuw lgdensstation naar 't mg scbjjnt. Beroerd voornaam hier, 't ljjkt me heel niet passend voor een Dnitsche dicu- ter, die wegens overvloed van gebrek aan uitgevers en aan honorarium de meeste zjjner werken nog niet kon laten drukken. En ze het verhoor bij Pilatus, den optocht naar Golgotha. Deze rnin»te geeft dan den indruk van een groot plein te Jeruzalem, waarop twee straten uitloopen. Dit wat het tooneel betreft. Het stuk zflf bestaat uit 3 hoofddoelen ha et 17 tafereelen. leder tafereel wordt ingeleid door de op treding van een zangkoor, dat in tonen de komende handeling of de oudtestamentische voorstelling schildert. Het bestaat uit 24 personen, voor de helft vrouwen. In phau- tastisch kostuum schrjjd«u ze statig tot voor het middenvak en zingen daar hnn lied. Grooten indruk maakt de inleiding voor het eerste tafereel. Werp in 't stof n neder »Van Godes vloek gebogen raensch,* zingt het koor. De voorhang opent zich en in twee na elkaar volgende beelden, de ver drijving van 't eerste menschenpaar uit 't Paradijs en 't kruis door biddende gestalten omgeven, wordt den a&nschonwers de zonde en de genade voor oogen gestald. Zeer schoon zgn deze en de volgende levende beelden, naar 't oude testament. Men kan zich geen schooner beel 1 voor stallen dan »de mannaregen in de woastgn tot verzadiging van het hoagerende volk*. In 't midden staat Mozas, aan eerbiedwaar dige gestalte, den gouden staf in de uitge strekte rechterhand en om ham heen grijs aards, mannen, jongelingen en jonkvrouwen, op den voorgrond talrijke groepen kinderen. Aller gelaat staart omhoog en hongerend strekken Z9 de handen nit naar het van boven neerkomende voedsd. De eigenlgke lijdensgeschiedenis vangt aan met den intocht in Jeruzalem. Uit de verte klinken jubeltonen. Van alle kanten stroomen massa's volk tos; steeds bonter en voller wordt de menigte, die den op een ezel rijdenden Heer omringt en Hosanna roept. De rol van Christus wordt dit jaar door Anton Lang vervuld, een jonge man van fraaien lichaamsbouw, met donkeren baard en lang krullend haar. Tien jaren lang repeteeren de Aramer- gauers over hnn rollen en standen. Baarden, pruiken en verder alles wat op 't tooneel te dragen gebruikelijk is, wordt geweerd. Slechts zjj komen voor eenige rol in aan merking, die licharaeljjk daarvoor geschikt zijn. Tot de meest bekende tafereelen behoort ook de kruisiging. De kruisiging op Gol gotha wordt met pgnlgke zorgvuldigheid weergegevenvoor de graflegging is de scbilderjj van Rubens nagevolgd. De opvoering van dit passiespel is een zjjn toch zoo goed!* En na een panze, »Nu ben ik op mgn zomerreis Ik dwaal langs de Oostzee, omdat ik dacht dab het hier goed koop was. Ja de koekoek! Zóó is mgn geld op! Te Berljju was 't nog wat! maar hier, onder de larven de eenige voelende borst. En daarbjj is 't al drie uur en ik heb nog niets gegeten, dat kan zelfs de geduldigste dich- tersmaag oproerig maken. Maar laat ik op goed geluk gaan zitten. Hij zette zich mst een aarzelenden blik aan de eerste tafel neder en zuchtte angstig. Drommels voornaam hier! Als men de servetten maar niet mee betalvn moet, wit gedekt! Hm, kellner!* Maar Jan, dia tot nu toe Stüffer min achtend beschouwd had, bleef in zgne schil derachtige houding lennen. Eerst to-n Stüf fer hem herhaaldelijk geroepen had en hg moeilijk zich langer onwetend kon houden, naderde bjj langzaam met fen onbeschaam- den blik. »U wenscht?* vroeg hjj min achtend. Stoffer bekeek hem schuw van terzjj. »Die mensch ziet er niet uit alsof hg verstand van poëzie heeft. Ik had hem anders ver zocht in te teekenen op een bandje mjjner gedichten. »U wenscht?* herbaalde Jan ongedul dig, toen er geen bfstelling volgde. »De spijskaart!* klonk het aarzelend. Jan haalde de spgskaart van een nabjj- zjjnd tafeltje en keek Stuffer van terzgde scheel aan. »Die ziet er juist niet uit, alsof hjj onze spgskaart kan betalen. Ik zal hem gebeurtenis, die van heinde en ver vreem delingen lokt. Men verwacht dezen zomer vooral veel Engelschen, daar de stemming in Frankrijk te hare opzichte minder wel willend is. Een reis naar Ammergau is boven dien de moeite waard. Het dorpje ligt in het zuiden van Beieren, in een dal, de in woners zgn landbouwers en houtsnjjdors. Kerkeljjke houtsnijkunst vindt onder hen ijverige beoefenaars, 't Is een stil plaatsje dat alleen om de tien jaar door een schare vreemdelingen verlevendigd wordt. Buitenland. Het is onbegrijpelijk hoe snel er een om mekeer is gekomen in den staat van zaken in den oorlog d«r republieken met Engeland. Zeven maanden lang wisten de boidge- nooten stand te houden tegenover den vjjand, totdat langzamerhand het succes der Engel- sche troepen grooter werd en raen genood zaakt was langzaam terng te trekken. Maar zelfs toen nog ging dit gepaard met gevech ten, waarbjj meer dan eenmaal het succ«s aan de zjjde der bondgenooten was. Zelfs rukten afzonderlijke commando's weer voor waarts en noodzaakten Lord Roberts, lan ger dan hem lief was, in Bloemfontein te blijven. Opeens is dit alles nit. Dat er aan de Vaalrivier geen ernstigen tegenstand zon worden geboden was te denken, maar dat de bondgenooten Lord Roberts en zgn troe pen om zoo te zeggen ongehinderd naar Pretoria zonden laten oprukken en deze stad bezetten, dat had len we niet gedacht. Slechts één gevecht is geleverd met gene raal Jan Hamilton, die langs d«n ouden weg Potchefstroom-Pretoria, over Florida, naar Johannesburg oprukte. Het schjjnt wel, dat de Boeren zich hier flink hebben gehouden en dat zjj eindelgk door de overmacht wer den teruggeworpen, doch wat baat een d-*- geljjken op ziehzelf staanden tegenstand, terwjjl andere troepen ongehinderd op kun nen rakken. Is Lord Roberts den Boeren te snel ge weest, of zjjn ze zoo gedemoraliseerd dat er geen quastie meer was om hun ernstig den doorgang te betwisten? Waarschijnlijk is het eerste wel het geval en heeft de op perbevelhebber, door zjjn vlugge opmarscb, de plannen ter verdediging der omstrekeD van Johannesburg en Pretoria verjjdeld. Het is jammer, dat het zoo geloopen is. Pretoria, de stad waar ten kos'e van duizenden pon den sterke forten werden aangelegd, die van de modernste vèrdragende stukken waren voorzien, heeft zich nn waarschjjnljjk reeds zonder slag of stoot mosten overgeven. In Londen loopt reeds het gerucht, dat de pre sident, die, zooals Reuter en de correspon dent der Daily Mail* seinden, zich naar Waterval-boven, ten Noorden van Pretoria, heeft begeven, gevangen genomen is. Wel is waar komt ons dit bericht zeer onwaar- in 't oog honden. Hjj schjjnt me zoo'n flesschetrekker te zjjn!< dacht hg met een impertinent lachje. Intasschen bekeek Fietz" Staffer de spijs kaart. >e keus is niet slecht, maar, hm, de prjjzen schjjnen gepeperd!* fluisterde hg. Misschien is 't kalfsvleescb goedkoop o wee, 15 stuivers! dat gooit me heelemaal omver, ja, men moet de servetten mee betalen!* >Ik eet zoo graag kalfsvleescb, omdat het anders zoo goedkoop isik had liever verder moeten gaan met mgn half leege portemonnaie.* Wat begeert ge nu?« maande Jan. Breng me een sneedje brood met Zwit- sersche kaas!* stotterde Staffer. Jan ging slenterig heen om de bestelling uittevoeren. Maar Staffer zag hem zuchtend na. »Kalfsvleesch, nu ja, de mensch moet leeren ontberen!* dacht hg berustend. Betüt Dich Gott, es war zo sctöa ge- wesen Dat een Duitseh dichter in de negen tiende eeuw nog Zwitsersche kaas moet eten 1 maar, wat maakt hetEen groote geest zet zich over zulke kleinigheden heen. Zwitsersche kaas is wel geen kalfsvleesch maar ze komt toch ook van de koe met een weinig fantazie kun ik denken rnnd- vleesch te eten.* Met rasenden honger at de man zgn Zwitsersche kaas hjj was er zoo in verdiept, dat hg geheel niet bemerkte, dat een los daarheen loopend, jeugdig, elegant gekleede heer, met een wandelstok in de haud den schjjnljjk voor, daar de president wel direct naar Lydenburg zal zjjn vertrokken, in plaats van vlak hjj Petroria ts big ven, maar bij al de treurtgdingen zou ook deze nog wel taoge- ljjk kannen zijn. Een zeer klein lichtpunt bljjft nog over, dat Lord Roberts zijn campagne zal door zetten en door zal trekken naar Lydenburg, waar de Regeering haar zetel heeft opge slagen, en dat de achtergebleven comman do's hem dan in den rug zallen komen te staan. Het is echter zeer onwaarschijnlijk. Na Pretoria eenmaal bezet is, zal de opper bevelhebber de republiek annexeeren, den naam veranderen, zooal» hij met den Oranja- Vrjjstuat deed, en een groote legermacht achterlaten om het land te pacificeeren, hetgeen nog wel maanden zou kannen du ren, aangenomen ten minste, dat de Boeren gedemoraliseerd zjjn en voor het meerendeel de wapenen neerleggen. Is dit niet het ge val, zgn ze werkelgk nog besloten tot het uiterste te strgcieD, dan zon er nog veel van gevechten vernomen kunnen worden en zou de strjjd wel eens van voren aan kunnen beginnen in bet hartje van de Zuid- Afrikaansche Republiek, op hvt hooge veld en in de bergen. Generaal Roberts speelt in ieder geval een gewaagd spel, door zgn snelle opmargch. Hg is thans om zoo te zeggen omringd door de Boerencommando's ver verwjjderd van zgn basis. Wel is waar is hjj in het bezit van de fabriek waar de ammnnitie voor de kanonnen en de Maasergeweren werd ver vaardigd, doch van de laatste zal nog wel uier en daar buiten Pretoria en Johannes burg voldoende voorraad zjjn, voordat caen gedwongen wordt naar de Martini-Hmri te grjjpen, waarvan zich een groot aantal be nevens ammuaitie in de Transvaal bevindt. Maandagmiddag te 12 uur is de Oranje Vrjjstaat officieel gaanmxierd verklaard op de markt te Bloemfontein door den Brit- schen militairen gouverneur, generaal Prety- man. De plechtigheid had plaats in tegen woordigheid van een groot aantal Engelsche inwoners en het garnizoen. La^^r Roberts en hare dochters waren er ookf^jj. Da stad was versierd en gepavoiseerd. Generaal Pretyman geëscorteerd door een detachement yeomanry, kwam even over twaalven op de marktplaats aan en, in een diepe stilte, las hg de proclamatie voor van lord Roberts, waarbjj de Oranje Vrijstaat, die door de troepen van Hare Majesteit is veroverd, wordt ingelgfd bjj de bezittingen der koningin, terwjjl verklaard werd, dat het land voortaan zou worden aangeduid met den naam Oranjerivierkolonie. Toen de gouverneur met de voorlezing gereed was, nitte de menigte Engelschen hnn vreugde door het geschreeuw van geest driftige hoera's. De Engelsche vlag werd ontplooid, terwjjl de muziek »God save the Queen* speelde, waarmede de aanwezigen inet gezang instemden. Het slot van de be- toogiug was een saluut van 21 kanon schoten. Een andere mogeljjkheid, die niet is uit- tuin in trad, zich aan het naaste tafeltje zatte en den hongerig toeetenden bekeek. »Wat duivel! zei de nieuw aangekomene plotseling half luid, die verhongerde fisiono- mie hiernaast komt me bekend voor; èf de vent is een vriend van me of hg heeft eens mgn schoenen gepoetst. Waar achtig, die blondlokkige Adonis is de hon gerige Stuff* met zjjn melancholische water achtige oogen. Toen stond hg op en klopte Staffer op den schouder. De dichter verschrikte. »Heer van mgn levenstamelde hg. Ik had kannen stikken aan dit stuk rundvleesch Zwitsersche kaas wil ik zeggen! Wat beduidt dat!* Ken je me niet meer, man met de hon gerige maag?* Staffer stond op en staarde den ander verbluft aan. Ik, gjj, hg, stotterde hg. '^9i gOi z0 viel de vreemde bonvivant nog harder lachend in. Oude snaak! Bruno Hörner vroeger studiosus juris utrueqae. •Is 't mogelgkBruno n, jjjriep Stuffer. •In levenden lgv», Schiller no. 2, licht van de dichtkunst 1 Kom, zet je aan mgn groene zijde!* zei Bruno Hörner tot den zoo onverwacat ontmoeten stadievriend. >Je bent de onde gebleven, naar 't scojjnt, altjjd een beetje stormachtig lachte Stuffer. »Natuurlgk een stormwind, zoo als er in de boeken staat.* >Ben je al assessor?* gesloten al is zjj ook eveneens twijfelachtig, is, dat een mogendheid of de mogendheden thans tnsschenbeidea zullen komen, na de hoofdstad bezet is en de goudstad onbe schadigd in handen der Engelschen is ge vallen. Het kan dan ook wel daarom zgn, dat de twee voornaamste steden van di republiek, zoo zonder slag of stoot, in han den der Engejpchen gegeven werdenen, als de Boeren den toestand niet geheel hope loos beschouwen, kan en moet in hun steeds terugtrekken nog iats anders schnilen. Johannesburg, 28 Mei. In de stad heerschte den gehselen dag de grootste opgewondenheid op het bericht, dat de En gelschen in de nabjjheid waren. De opge wondenheid werd echter in hooge mate verminderd door berichten van Boeren-zjjds, meldende, dat de Engelschen teruggedreven waren. Pretoria, 29 Mei. De Engelschen, die Zaterdag bjj Vereeniging de Vaal over trokken, vielen gisteren de Republikeinsche troepen bij Witwatersrand aan; zjj werden door de Republikeinen onder generaal Lonis Botha met goeden uitslag teruggeslagen. De Republikeinsche troepen werden den geheelen dag hevig beschoten door de En gelsche artillerie, doch behielden hnnne stellingen. Naar gemeld wordt, zgn de ver liezen der Engelschen aanzienlijk. Pretoria, 30 Mei. Engelsche officieren zjjn thans in Johannesburg binnengerukt en schrjjven de voorwaarden voor de over gave voor. De Britsche voorhoede is halfweg tnflschen Johannesburg en Pretoria. De president is te Waterval boven. Londen, 30 Mei. Aan de Daily Mail* wordt om 11 u. 40 min. uit Pretoria heden ochtend geseind, dat Pretoria binnen twee uren zal bezet zgn door de Engelschen, zonder tegenstand. President Kruger is naar Waterval boven vertrokken. Dö burgemeester heeft bevel gekregen de Engelschen te ontvangen. Alles is rastig, maar groepjes manschen staan de komst der Eagelschen af te wachten. In Engelsche militaire kringen verzekert men, dat zoodra het laatste bedrjjf van den oorlog in Transvaal afgespeeld is, wat binnen drie weken verwacht wordt, onverwjjld dat deel van het leger, hetwelk den langsten tjjd in Zuid-Afrika heeft vertoefd, zal worden teruggeroepen naar Engeland, ter verster king der beschikbare strijdmacht in het moederland. De in den loop der volgende maand naar Afrika af te zenden verster kingsmacht van 11000 man, moet hoofd zakelijk dienen, om de tekorten aan te vullen. Een telegram nit Newcastle, in Natal, meldt dat de divisie onder generaal Lyttleton Vrjjheid bedreigt en dat nog 10.000 Boeren de Langnekpas bezet houten. Men gelooft dat de Boeren van Ermelo, in het zuidoosten van Transvaal, naar Mid delburg, aan den spoorweg van Pretoria naar de Delagoabaai, zullen terugtrekken. »'k Denk er niet aan.* »Zoo, wat ben je dan?* »Soepsmid!« Stuffer trok een verbluft gezicht. •Soep smid?* vroeg hg "gerekt. ils dat een mili taire betrekking?* Hörner lachte maar, leunde achterover en wenkte Jan. Wat is dat voor eene bediening, laug- beenige Adonis! Gauw een fijae flesch!* Jan was eensklaps geheel veranderd. Ik vlieg riep hg en gl !e naar hnis. In de letterlijke beteekenis van het woord!* autwoordde Hörner, en keerde zich toen naar zgn vriend. »Na, wat sper je je mond wgd open?* Staffer k^ek nog altjjd geheel verbgsterd. Om Godswil, een fijae flesch, hier, waar 't kalfsvleesch 16 stuivers ko3t!« Ben je zoo goed op de hoogts? Geen zorg! We betalen samen!* Samen!* steunde Staff*. De terugkomst van Jan belette hem ver- dar te spreken. De oberkellaer zette een flesch met glazen voor de gasten en wilde inschenken. Dank, kan zelf wel, doe geen moeite, beste jongen!* zei Hörner. Wat soepsmid is, vraag je? Soepsmid of kok, dat is toch eigenljjk hetzelfde.* Wat, ben je kok geworden?* Valt die vent nu niet bjjna van zgn stoel'daar drink liever eens, neem een slok voor de schrik.* VAN ■r mmjwmeijuing1 i'U* uwBSBMBBaawiAm'AWwaawaswwciBMWBaBWKg»' am Wordt vervolgd.)

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1900 | | pagina 1