Hel Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
De nieuwe Kok.
M 1912.
FEUILLETON.
UitgeverL. J. YEERMAK, Hsusden.
ZATERDAG 16 JUNI.
1900.
Een kijkje in de stad
en op het land.
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden l.OO.
Franco per post zonder prjjsvevhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cant.
Advertentiën ran 16 regels 50 et. Elke regel
meer 7l/t c*. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Een kijkje op de woningen in de stad
levert ons een overzicht van de vbouwonder-
neming Jordaanc te Amsterdam, een ander
op die ten platten lande een brochure van
dan burgemeester der gemeante Midielharnis.
»Jordaan« is een vereeniging van phi-
lantropen, waartoe o.a. de bakende weldoener
Jansen bekoort, welke zich ten doel stelt,
een massa krotten in de wijk van denzelfden
naam aan te koopen en te sloopen, om er
nieuwe woningen voor in de plaats te
stellen, die a^n alle vereischten voldoen en
tegen matigen prjjs verhuurd worden. Ze
heeft o.a. tusschen Lindegracht en Gouds
bloemstraat ruim een honderdtal opgeruimd
en nieuwe opgetrokken, die tot model van
ruime, luchtige arbeiderswoningen kunnen
strekken.
Dit »ruim een honderdtal* versta men in
dezen zin: er stonden aan de eene, zoowel
als aan de andere zjjde 8 buizen en tusschen
deze nog 21, die door gangen en sloppen
te bereiken waren. De ruimte tusschen deze
hoizen bedroeg 1/t van de geheele opper
vlakte: 40 bij 44 M.
Deze 29 buizen bevatteden: 11 wiuk^l-
woningen, 20 2-kamerwoningen en 100
1-kamerwooingen. Op een terrein van even
1600 M.s dus 131 woningeD
Nu eenige cjjfers, die de hoedanigheid
dezer vwoningen* in 't licht stellen.
Van de 131 hadden 66 ieder 4éa bedstede,
63 hadden er twee en slechts 2 woningen
hadden er drie, konden dus ouders, jongens
en meisjes afzonderlijk te slapen liggen.
Vjjftig werden beslapen door 3, tien door
4, vier door 5 en 1 bedstede door 7 per
sonen.
20 M.8 ruimte rekent men per inwoner
van elke woonkamer. Slechts 16 °/0 der
woningen voldeed aan dezen eisch. In 84
perc. was de lucht doorloopend bedorven.
Er waren er die per persoon slechts 3 a 4
M.8 ruimte aanboden. Stank, rook en vocht
werden bjjna overal aangetroffen. Eén staaltje
uit vele: in een der woningen 8MS. opper
vlakte tellende, woonden 8 personen. Zes
van deze moesten op den grond slapen.
Doch dan moest eerst de kachel in een
hoek gezet worden.
Van deze 131 woningen hadden slechts
25 een eigen privaat, de rest bezat er geen.
De faecalien werden in emmers verzameld
en 's avonds in den voorbjjtrekkenden beer-
Eene Humoristische Vertelling
GEORG HöCKER. 13)
»Wat scheelt Sabine toch pruilde Antje.
Ze is opeens zoo zenuwachtig, zoo luimig,
eerst wilde ze met ous aan de roeipartjj
deelnemen, en nu
>Ze kreeg vanmiddag een brief,* deelde
Paula mee. »Ik zag haar duideljjk schrik
ken, en ze las dien stilletjes aan de table
d'böt°.«
Bruno Hörner stond nog altjjd als be-
fcooverd. »Deze stem, alle t-oede geesten,
is 't ruogelgk, Paula,* stamelde hg.
»Wat seheelt je, vriend?* vro g Madtke
bezorgd.
»Zie je die eDgel?* vroeg Hörner onbe
merkt naar Paula wjjzend.
»Die jonge meisjes, meen je?«
Ȇe mooiste van die twee, dat is mjjn
Paula. Ik zie haar hier onverwachts.*
Hg sprong overeind en glde naar de ve
randa. Op dit oogenblik keerde Paula zich
om en zag Hörner. Ze raakte geheel in de
war. >Bruno, is 'c mogelijk?* stamelde ze.
Verbaasd wendde Antje zich tot haar, en
zag na den vreemden keer, dan haar vrien
din aan, die elkaar zoo vertrouwelijk om
armden. »Ik geloof, dat je dien heer kent?*
vroeg zg.
»D»t is inderdaad zeer interessant,* grom-
wagen geleegd of ook wel in de sloppen
uitgestort.
De bedoelde woningen hadden met bruik
bare woongelegenheden slechts den naam
gemeen.
Dat het er wemelde van zekere insecten
behoeven we niet te zeggen.
Het is een lnst te zien wat de Jordaan-
vereeniging op de plek neergezet heeft,
waar eenmaal dit vieze rommeltje stond.
Het werd aangekocht voor f 146158,86s,
d. i. gemiddeld f 81,23 per M3. De bosten
van den bouw bedroegen f 179906,27.
Daarvoor zgn verkregen 4 winkel wonin
gen, 28 2-kamerwoningen en 60 1-kamer
woningen. Als alles goed verhuurd wordt
a f 1,70 p. w. en hooger, dan nog trek
ken de geldschieters slechts 1,76% van
hun kapitaal.
Men ziet hieruit dat 't niet wel doenljjk
is de achterbuurten der steden te herschep
pen zonder onteigening. Geld uitzetten tegen
1.76 kunnen slechts zeer enkele rnim ge-
zegenden.
Oostenrjjk-Hongarjje, bestaande uit ver
schillende vroegere zelfstandige rjjkea, met
eene bevolking van even veel verschillende
landaarden, kan zich thans beroemen op
eene vertegenwoordiging, die minsten even
woelig en opposiet is als de woeligste der
wereld.
Een der laatste bijeenkomsten van de
Kamer vau afgevaardigden heeft dit ook
weer bewezen.
De correspondent van de N. R. Ct, schrjjft
uit Weenen
Allerlei bjjzonderhedeu over de van te
voren georganiseerde Tsjechisch dwarsdrq-
verjj onder begeleiding van ketelmuziek
worden thans bekend. De afgevaardigde
Sehnal had voor 6 florijn een tam tam ge
kocht, en Silenj een heel8 voorraad van
fluitjes en blikken voorwerpen. Ja zelfs zjjn
vrouw bad al haar pannen uit de Keukeu
ia het parlement binnengesmokkeld en die
in nationalen dienst gesteld. Vandaar de
oorverscheurende begeleiding toen de Tsjhe-
cben op een gegeven teeken nationale strijd
liederen aanhieven. De afgevaardigde Dole-
zal, van beroep logementhouder en burge
meester van het dorpje Lomnitz, heeft niet
alleen zgn eigen lessenaar maar ook dien
van vjjf zijner collega's kapot geslagen. De
splinters en spaanders van het verbrijzelde
da luitenant Stulp'tz.
Met moei'e kreeg Paula zooveel zelfbe-
heerscbing, dat ze 't jonge paar verzocht
voort te gaan, daar ze dadeljjk zou volgen.
Antje lachte vertrouwelijk en dreigde haar
met den vinger. »Ik weet bjj ondervinding
hoe diskreet men zich bjj zulke onverwachte
ontmoetingen moet gedragen.*
Stulpitz sloeg met de hielen tegen elkaar.
Discretie, eerezaak, tot weerziens!* bromde
hg en ging heen.
»Is 't mogelgk, Paula, jg hier riep
Bruno harteljjk. »Jg en ik dacht, dat je
ver weg waart?*
»Mjjn lieveling, ik ben hetj* zuchtte het
meisje.
»Wat een vrenede! wat een Verrassing !c
»Ik ben me zelf niet! als Papa je maar
piet ziet!*.
»Geen vrees lieveling, maar
»We mogen hier niet big ven staanviel
Paula in. »Kom, ga met me naar 't strand,
ik zal intusschen mgn vriendin en haar be
minde op de hoogte brengenze hebben
elkaar even hopeloos lief als wjj, we maken
samen een roeipartjj, op zee kunnen we
alles bespreken.*
Hörner vond dat natuurlijk goed. >Ik
volg je op de voet. Maar verklaar me:«
Maar Paula weerde hem af. Hier niet,*
fluisterde zg angstig. >Alitg kon verloren
zgn, tot ziens, mgn lieveling
Ijlings liep ze het vooruitloopende paartje
na. Hörner keerde in een droom naar Madtke
terug.
»Waak ik, of droom ik?« fluisterde hg
>Mgn Paula, mgn innig geliefde is hier.
Denk eens, Madtke, Paprikoff gebruikt hier
hout hebben de afgevaardigden naar huis
meegenomen, om hun kiezers te laten zien,
hoe zg zich geweerd hebben. De afgevaar
digde Sehnal was zoo gelukkig een heelen
deksel machfig te worden, dien hg nn in
een Ijjst wilde laten zetten en als zegetee-
ken ten bate der Tsjechische School ver ee-
niging verkoopen.
In Kolin werd geïllnmineerd en gevlagd,
de bevolking trok, voorafgegaan door de
leden van het stedeljjk bestuur, met muziek
naar het stadhuis, waar de burgemeester in
een gloeiende redevoering de overwinning
van de dwarsdrijvers op de tot werken ge
negen partjjen verheerlijkte. Zoo viert het
nationaal fanatisme triomfen. De heele Tsje
chische pers is in de wolken dat de regee
ring voor de dwarsdrjjverjj heeft moeten
kapituleeren od, om erger te voorkomen, het
parlement heeft moeten sluitenen dat de
Tsjechen bewezen hebben even goed als de
gehate Duitschers de kunst te verstaan om
de parlementaire machine tot staan te
brengen.
In verband met de verschillende pogin
gen om iets te weten te komen omtrent
het lot van André en zgn mede-reizigers,
wordt thans veel gewicht gehecht aan een
Russisch-Zweedsche expeditie, dia den lsten
Jani van Spitsbergen vertrok. Deze expe
ditie zal een tocht doen naar Koning Ka-
rel's land, en het eiland zeer nauwkeurig
onderzoeken, om te zien, of daar sporen van
André te vinden zijn.
Men zal zich herinneren, dat de boei, die
indertjjd gevonden werd, opgevischt aan de
noordkust van Koning Karel's land. Ofschoon
het onderzoek dezer boei, zelfs met de mi
croscoop, tot geen resultaat oorzaak gaf,
hoopt men toch, dat de andere overblijfselen
van deze nootlottige ballonvaart op het eiland
zullen gevonden worden.
Er heerscht in Engeland het gewone
verschil van meening over de oorzaken en
den omvang van de pasbegonneu bootwar-
kersstaking. Terwjjl het patroons verbond
den omvang als onbeteekend voorstelt, be
weert het bootwerkersverbond dat het getal,
van de stakers gestadig aangroeit en reeds
achtduizend bedraagt, en dat de staking
geenzins beperkt is tot Londen, maar ook
begonnen is in Hull Swansea ea Bristoll.
Het bootwerkersverbond beroemt zich dat
het al eenige groote oceaanstoombooten
verhinderd heeft te vertrekken. Het schjjnt
inmiddels dat de werkstaking vertraging
de baden.*
»Dat is een mooie zaak!*
>Ik moet Paula dadelijk weerzien, haar
spreken, haar kussen. O, vriend, ik weet
nauwelijks waar mgn hoofd staatjuichte
Bruuo weer.
Verder kwam hij niet. Juist kwam Fiedler
weer te voorschijn en glde haastig naar
hem toe.
»Gjj zgt aangenomen. Mjjnheer Schurich
zal dadeljjk komen, om met u te spreken.
Zooveel ik weet. moat n dadeljjk in dienst
treden. Ik moet heen. 'k Heb toch al vea]
tjjd verloren, we zien elkaar later wel, veel
geluk intusschen!*
Weg was hjj.
»Ook mg spjjt ^bet, dat ik niet langer
b§ je ban bljjven,* zei Madtke die h±en
wilde eaan.
Jjj stotterde Hörner verward.
»Mgu plicht als arts roept me naar West-
Swindorf terug.*
»Je wilt me verlaten? op dit oogenblik?*
»Ik moet naar mjju zieke, de vrouw van
den hofraad; ze zal me reeds vol ongeduld
wachten 1 een wonderlijk geval 1 ik wend
braakwijnsteen aan; 'k moet heden een
interessante proef nemen en wend een dub
bele dosis aan.*
>De drommel hale je zieke!* riep Hörner.
>Pas op! ze is mgn beste patient!*
»Dat is me eender! Maar op ditoogen
blik mag je me niet verlaten I*
»Maar ik kan je toch niet helpen!*
sOnbeschrjjflgk veelDenk eens, ik zou
op dit oogenblik aao 't fornuis staanniet
voor een milhoen Maar da betrekking kan
ik ook niet laten loopen, 't gaat om mgn
brengt in het vertrek van transportschepen
naar Zuid-Afrika uit de Victoriadokken.
Te Londen is het de laatste dagen on
draaglijk warm geweest. Niettegenstaande
de thermometer in de zon 110 graden wees,
werden MaandAg te Aldershot manoeuvres
gehouden, waaraan 10.000 man deelnamen.
De soldaten hadden voor hoofdbedekking
niets dan hun kleiu-tenue-petjes, zoodat een
paar honderd gevallen van zonnesteek voor
kwamen. De mannen zonken langs den weg
bewusteloos ineen; de ambulances vervoer
den 800 zieken naar het hospitaal. Vier
soldaten zjjn reeds bezweken en van velen
is de toestand zorgwekkend. Een onderzoek
is gelast.
Uit Manilla wordt geseind dat de Phi-
lippjjnsche generaal Pio del Pilar, die in
den laatsten tjjd de Amerikaansche troepen
voortdurend lastig viel, door de Amerikanen
is gevangen genomen.
Men gelooft, dat de opstandelingen daar
door zeer ontmoedigd zullen zgn.
Te Havannah woedt de melaatscbheid op
vree8eljjke wjjze. In het hospitaal worden
200 ljj Iers verpleegd, maar men verzekert
dat er zeker wel viermaal zooveel in par
ticuliere woningen verborgen gehouden wor
den. De regeeriDg der Vereen. Staten heeft
voorgesteld de ljj Iers op een naburig eiland
af te zonderen, maar de Cubanen weigeren
dat beslist.
De heeren Fiscber en Wolmarans zjjn te
Davenport getuigen geweest van een groote
optocht te hunner eer. Later werd een bjj-
eenkomst gehouden, waarop 4000 menseh-n
tegenwoordig waren.
De gewezen burgemeester van de stad,
Baker, en de tegen woordige Heinz, bekleedden
achtereenvolgens het voorzitterschap. Ver
schillende sprekers voerden het woord ten
gunste van de Boeren. Te midden van geest
driftige toejuichingen, werd ten slotte een
motie aangenomen, bewondering uitspreken
de voor den heldenmoed der Boeren en den
wensch uitende dat de zaak van de men-
seheljjke vrgbeid in Zaid-Afrika op onwrik
bare grondslag gevestigd zou wordm.
Nadat langen tjjd aller oogen op Trans
vaal gevestigd gewees zgn komt nu China
onze volle aandacht vragen.
China is een eigenaardig rjjk, de Chine
zen zgn een eigenaardig volk; de laatste zien
laag neer op al wat vreemde beschaving
aanbrengtZaden nog godsdienst geljjkt in
bestaan
»Maar wat kan ik daaraan doen?* stot
terde Madtke, die hem nog altjjd niet
begreep.
»Mjjn vriend zgn en me een uurtje van
je tijd geven!*
»Z<jker; maar ik begrjjp niet
»Ik heb mijn Paula gezien, en ik moet
ze spreken!*
>Maar wat moet ik?«
»Mjjn plaats innemen, vriend?*
»Hoe, wie ik?riep Madtke en ging
verschrikt een stap achteruit.
»Maar voor een enkel uur, beste vriend!
't Betreft mgn levensgeluk.*
»Ma*r Bruno, gebruik toch je verstand!
ik en koken
>Je behoeft ook niet te koken; in het
volgend uur zal er niets bjjzonders gebeuren
Jg kunt onderhandelen met den hotelhouder,
en ik kan ondertusschen
»Maak je toch niet bekchelgkIk als
arts?* stotterde Madtke.
Hörner hief biddend de gevouwen handen
op. »Maar eeH uurtje, Frits! Den
hotelhouder kan ik mgn toestand niet ver
klaren, dat zou te veel tgd kosten. Je
hebt het gehoord, ik moet dadeljjk in be
trekking. Paprikoff mag me niet zien, als
niet alles vertoren zal zgn en Paprikoff,
die lekkerbek komt vast in de keuken voor
er een kwartier om is. Daarom, Frits, wees
barmhartig; het betreft mgn levensgeluk.*
»Waar is mijnheer Hörner?* klonk het
binnen nit de eetzaul.
Vertwijfelend greep Hörner zich bjj de
haren, »Hoor je die krggskreet? De trom
petten klinken; bg alles wat je als arts
't minst op al wat Europiaansch is.
China is een rjjk op zich zelf, maar kan
op den duur den invloed van andere wereld-
deelen niet wegcijferen.
Verschillende dynastiëu in de regeering
hebben elkavder opgevolgd, de eene de
macht afbrekend van de anderende macht
hebbende hebben duizende jaren het volk
onderdrukt, geleefd en zich verrjjkt ten kos
te van de mindere klassen en deze hebben
hierbjj steeds vrede gevonden.
Nu echter andere Staten een woordje mee
gaan spreken, nn deze langzamerhand zelfs
invloed laten gelden, nu wil China het vroe
gere China weer wordendoch tegen be-
schaving zal ook dit rgk niet bestand b.jjken.
Wèl zoeken ook hier alle mogendheden
alleen eigen belang, maar na een gedeelte
van China's bewoners gewapenderwjjze hier
tegen opkomt, zal de zoogenaamde bescha
ving wel met geweld ingevoerd worden,
d.w.z. zullen de mogendheden niet rusten,
vóór zg ieder een gedeelte van het groote
rjjk ingepalmd hebben.
Japan heeft nog meer oorlogsschepen naar
Taku gezonden en als de toestand niet spoe
dig verbetert, zal er ook een sterke land
macht heen gaan.
De Engelsche oorlogssch«pen in de Chi-
neesche wateren worden bjjna geheel van
hunne bemanning ontbloot, ten einde de
Engelsche strjjdmacht, die tegen de Boxers
optreedt, zooveelmogelgk een goed figaur
te doen maken tegenover de Russische.
De Keizerin-weduwe heeft door eenige
leden vau het Tsung li Tarnen aan de
vreemde gezantschappen laten verklaren dat
Chineesche troepen zich niet zullen verzetten
tegen het binnenrukken der vreemde deta
chementen in Peking.
De toestand in China moet, blgkens te
Londen ontvangen berichten, zoodanig ver
ergerd zjjn, dat men elk oogenblik de tjj-
ding verwacht van het openen der vjjan-
deljjkheden door de internationale mari
niers tegen d8 Boxers. Van de vier treinen
met troepen en proviand, die van Tientsin
naar Peking zgn vertrokken, bereikten er
slechts twee hunne bestemming; de beide
andere moesten onderweg stoppen, daar de
ljjn nabjj Lo Fa door de opstandelingen
was vernield. Vermoedeljjk zgn de bside
eerste detachementen binnen Peking en de
beide andere onderweg daarheen aange
vallen. De troepen moeten veel van hitte
en droogte te ljjden hebben.
heilig is, Frits, bg de li fde voor je ver
loofde ik bezweer jestamelde hg.
»Maar ik
»Je doet het vast!*
>Op 't zelfde oogenblik kwam mjjnheer
Schurich haastig in de deur der eetzaal.
»Heb ik 't genoegen, den heer Hörner,*
wendde bjj zich reeds van verre tot, Bruno.
Deze schoof echter haastig Madtke voor
uit. >0, neen, ik ben dokter maar
hier, mjjn vriend, het non plus ultra van
een kok!* zei hjj schelmachtig.
Schurich stak hem de hand too: »zeer
big met uw kennis te maken!*
»Maar ik ik* stotterde Madtke be-
8lniteloos.
Hörner vatte echter zgn anderen arm.
»Je zult de vriendelijkheid hebben het
verders met mgnheer alleen te bespreken.
Je bent mondig. Verontschuldig me,
waarde mjjnheer Schurich, maar u weet, een
dokter
Wantrouwend viel Schurich in»(J is toch
niet dokter Madtke?*
Pardon die ben ik!« wilde Madtke
antwoorden: Maar Hörner was hem voor.
»In hoogst eigen persoon,* antwoordde
hg met het onnoozelste gezicht van de
wereldmaar reeds werd hjj door den hotel-
lier in da rede gevallen, die hem met een
gezicht als vau een boozen kettinghond toe
brulde: Mjjnheer! en gjj vermeet u
mgn hotel te betreden!*
Madtke keek hem boos aan, en riep ngdig
terug: >Maar wat heb ik u dan gedaan?»
VAN
(Slot volgt.)
O it A ten land.
1*- ne if—r-rwr-iTWTi»TMrrT-~"1 i i imn i^wïvrwiVfflTiTrifTTTfwrMiiiMfrv*
(Wordt vervolgd).
