wj
Hel Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommelertvaard.
M 1916.
FEUILLETON.
De nieuwe Kok.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
ZATERDAG 30 JUNI.
1900.
land van
Het wetsvoorstel tot wijziging
der Kieswet.
ALTEN*-
TOOE
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/, ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
i.
Terwjjl sommige partgen en vereenigiogen
big ven strijden voor het algemeen Kiea- en
Stemrecht, is het de wensch der Regeering
en zeker ook van de meerderheid in het
land om, met beboud van het bes'aande
stelsel, die kieswet te zuiveren van de ge
breken, welke door de practjjk aan het licht
zjjn gebracht.
Aan dien wensch hebben wjj de indiening
te danken van het wetsontwerp, than* door
de Regeering aan de Staten Generaal aan
geboden, waarvan de bedoeling is, de kieswet
zoo tgdig le herzien, dat de aan te brengen
wijzigingen nog bij de verkiezingen voor de
Tweede Kamer van het volgend jaar in
werking kunnen komen.
De voornaamste der voorgestelde veran
deringen zullen wg in dit en een volgend
artikel toelichten.
Zocals men weet, is een eerst9 vereiscbte
voor kiesbevoegdheid, het betalen van een
zekere som in de grondbelasting, de ver
mogensbelasting, de bedrijfsbelasting of het
personf el.
Evenwel, kan men niet als aangeslagene
in de belasting in aanmerking kernen, dan
kan men kiezer worden door bewoning van
een huis of vaartuig van een zekeren prjjs,
of door het genieten in dienstbetrekking van
zeker bedrag aan Ioob, of door het bezit
van eene inschrijving op het grootboek of
van een inleg in de Rijkspostspaarbank.
Ten slotte kan men ook nog kiezer worden
door bekwaamheid, nameljjk door te doen
bljjken van het afleggen van een examen,
dat door de wet is ingesteld en noodig is
om te worden toegelaten tot een ambt, be*
trekking of beroep.
Bij de tot standkoming der kieswet, in
1896, had men van die huur-, loon- en
bezitkiezers een groote verwachting. Dat wil
zeggen, men meende, dat door die bepalingen
een groot aantal personen het kiesrecht
zouden verwerven. De verwachting is echter
deerlijk teleurgesteld, waarschijnlijk om een
zeer eenvoudige reden. Terwjjl toch de be
lastingbetalers van zelf op de kiezerslijsten
komen, is dat met b«n die op eene andere
wgze het kiesrecht kunnen verkrjjgen, geens
zins het geval. Zjj moeten daartoe een aan
gifte doen eu er zich dus eenige moeite
voor getroosten. Toen de nieuwe kieswet
£ene. Humoristische Vertelliag
GEORG HöCKER. 16)
»Dat is de juiste hoogte. De rooie wijn
saus moet hem geheel doorgeuren. En de
suiker viel Elise behendig in. Alleen
kandijsuiker moeten we nemen? U wilt na
tuurlijk koekjesvorm?*
Paprikoff schudde in heiligen ijver't hoofd.
»0 neen, juffertje, toeh niet! heele kleine
koekjes, om er zoo twee tegel jjk in den mond
te nemen, ze moeten tnsschen de tanden
knappeD, en de amandelen goed fijn ge
wreven.*
Eiise wierp haar geliefde een snellen blik
toe. Bemerk je wat er in komt?* fluis
terde se.
>AmandeLn, kandjjsuiker amandelen,
knapperig! steunde Madtke; 'tis om gek
te wordenHelsche straffen verdien je,
Bruno
Begin er maar dadeljjk aan, vriendje!*
bad Paprikoff, wien reeds als voorgevoel
van 't verwachte genot, het water in den
mond kwam. »Ik zie dat gg 't op uw duimpje
kent. We misschen Chateau Savarin van 't
menu en nemen daarvoor Maczurki o
die Maczurki! ik smacht er naar. Maar laat
ik 't niet vergeten voegde hjj erbjj met een
hoogwijs gezicht, doe er wat rozenwater bjj,
pas in werking was getroostte men zich die
moeite ook wel, maar langzamerhand is de
g'ver verflauwd; de aangiften, voor zoover
die elk jaar vernieuwd moeten worden, bljj-
ven achterwege, en het doel is dus niet
bereikt.
De vraag doet zich voorwaarom moeten
voor den een mesr bezwarende bepalingen
worden gemaakt dan voor den ander en daar
op die vraag niet altjjd een afdoend ant
woord kan worden gegeven, streeft de
regèering er dan nu ook naar, om die aan
giften zooveel mogelijk te doen vervallen,
zooals in het vervolg onz*r schetsen zal
blgken.
Na dit vooropgesteld te hebben willen wg
de voorgestelde wjjzigingen in bijzonder
heden nagaan.
Dienstbetrekking tegen loon. Thans
kan m8n kiezer worden wanneer men op den
31 Januari, sedert 1 Januari van het laatst
verloopen jaar, dus 13 maanden, bg één
persoon, onderneming of instelling in dienst
betrekking is geweest en een bepaald loon
heeft verdiend.
Het een enkele maal verwisselen van
dienstbetrekking bewjjst evenwel niet dat
iemand hoegenaamd geen vaste maatschap
pelijke betrekking zou hebben. Die verwis
seling is bovendien soms noo Izakeljjk, door
overigden van den patroon, opheffing van
het bedrjjf, en in andere gevallen.
Het één enkele maal gedurende de be
doelde dertien maanden van dienstbetrek
king verwisselen, zal daarom in h«t vervolg
geen beletsel wezen om kiezer te zgn, indie n
dit ontwerp tot stand komt.
Kiesrecht krachtens bezit. Die op dezen
grondslag kiezer wil zgn, moet bezitten eene
inschrijving van honderd gulden op het
grootboek der nationale schuld of een inleg
van vgftig gulden op de Rjjks Postspaar
bank.
Maar waarom moet het nu juist de Rijks
bank wezen en waarom is een particuliere
spaarbank niet voldoende? Ook op die vraag
is eigenlijk weer geen voldoend antwoord
te geven en daarom wordt voorgesteld, ook
dit te veranderen.
Inleg in spaarbanken van gemeenten, als
rechtspersoon erkende vereenigingen, naam-
looze vennootschappen en coöperatieve ver
eenigingen zullen krachtens dit voorstel
eveneens gelden.
Van banken, die op 1 Mei 1900 nog niet
bestonden zal dan echter worden gevorderd
het storten van een waarborgsom van
want daar van hond ik.«
»Rozenwater, kandijsuiker op 't laatst
nog eau de cologne!* steunde Madtke.
>In elk geval boter?* vorschte Elise.
Paprikoff klapte met de tong. Room
boter ze moet niterst fijn zjjn, op de tong
moet ze smelten »Z*ker, ik denk, dat het
u wel zal smakenwat mijn kookkunst ver
mag, dat zal gebeuren spotte Madtke.
>0 i'< zal zwelgen! Ja ik zwelg reeds!
mompelde Paprikoff. Maar nu moet ik weg
ik houd u maar op! O, mgn Macznrek
marszcawskiik verheug me er op als een
kind. Ze zullen het glanspunt van ons sou
peetje zgn.«
Hg wilde gaan, maar bleef aan de deur
weer staan. »Laatik 't niet vergeten! Neem
wgnsteen dat rjjst beteren niet waar alles
in geljjk deelen: amandelen, boter, tarwe
meel en suiker alles met lichte hand
dooreen gekneedmaak den deeg goed elas
tisch, spaar de eieren niet, en alleen versche
oranjebloesem genomen!*
»Nu is 't in orde; dat lap ik wel! fluis
terde Elise haar beminde haastig toe, zoodra
de deur achter Paprikoff gesloten was. Vlug
aan 't werk
Ze jjlde naar de proviandkamer en kwam
er spoedig uit met een kom, meel, boter,
enz. Onder haar ferme handen vormde zich
spoedig een deeg. »Hier, Max, en geroerd 1*
beval ze.
»Tot het schuimt?*
>Tot bet schuimt!*
Ze moést zich omwenden. De telephoon
die in de keuken hing, had gebeld. Haar
vader riep haar dadeljjk naar boven.
f 25000, bg de Neder!andsche BaDk. Zonder
dien waarborg zal inleg in zoodanige spaar
banken niet gelden. Het is om te voorkomen,
dat men door het oprichten van spaarbanken,
die alleen maar in vorm bestaan en waar
men in schijn zjjn geld plaatst, op kunst
matige wgze kiezers teelt. Het zou, dunkt
ons, wel niet zoo'n vaart loopen en de hooge
som is dan ook wel eenigszins bezwarend.
Buitenland.
Als men op de laatste berichten raag
afgaan ondervindt Bailer's marsch naar Hei
delberg, om de Transvalere en Vrgstaters
geheel af te SDjjden en de tweede verbin
dingslijn van Roberts met de zee, die nog
niet vrjj is, bruikbaar te maken, tal van
moeieljjkheden. Overal zitten kleine detache
menten, dia telegraaf en spoor afsnijden.
Ernstiger voor hem is nog, wat als ge
rucht wordt gemeld, nl. dat de Boeren bg
Dundee, dns in zgn rug, den spoorweg op
nieuw hebben bezet. Indien dit bericht al
nog nir-t waar is, is het toch slechts voor
barig. In de taktiek der Boeren past het
volkomen om ook hier steeds kleine slagen
toe te brengen om zoo te trachten lord
Roberts, van wiens toestand, wat aanvoer
van voorraden en levensmiddelen betra't, wg
ons in het geheel geen denkbeeld kannen
vormen, af te matten.
Immers De Wet psutert voortdarend en
met het beste resultaat aan den spoorweg
BloemfonteinPretoria. Hoe komt lord
Roberts nu aan levensmiddelen voor het
groote leger?
Wg weten daarvan niets en Roberts zal
ook wel niet daarvan seinen, voordat de
niet geheel en al onmogelijke katastrofe on
vermijdelijk is geworden, waut het helpt toch
niet en slaagt hg er in zich los te maken
van de hem aan alle kanten omzwermende
Boeren, dan houdt hij alle eer aan zich.
Maar waar voor eenigen tjjd vaststond,
dat alle telegrammen over Mafeking moe
ten loopen en nog niet is gemeld, dat de
ljjn PretoriaBloemfontein weer bruikbaar
is, hetgeen ook niet waarschjjnljjk is, ge-
looven wg, dat wat Roberts nog krggt, met
veel moeite en groote inspanning, zeer ge
brekkig vervoerd wordt. Hg krjjgt dus zeer
weinig en zjjn leger zal zoo al niet gebrek
Ijjden, dan zich toch waarschjjnljjk genoopt
zien te leven op een veel minder grooten
voet, dan dit moderne huurleger pleegt te
doen.
Nu was de ellende groot, 't li«fst had
zich de beangstigde Madtke onder 't schort
van zijn geliefde verborgen. Maar ze kon
niet bljjven. Twee-, driemaal riep haar vader
haar.
»Je moet je een oogenblik zoo go»d als
't gaat, zonder mij behelpen troostte Elise.
>ik kom dadelijk terug.*
»Om Godswil.*
»Je kneedt onderwjjl de deeg, dat zal je
toch wel kunnenStrjjk je mouwen maar
op, en jjj, Max, roer een pond boter tot ze
sehnimt; ik ben dadeljjk terug.* Daarmee
was ze reeds de deur uit.
Elise, bljjf tcch!« sta ^elde Madtke, wien
het angstzweet van het voorhoofd droop.
»Daar gaat ze h<?en. Na mag de hemel me
bjjstaan. Lamme boel, die deeg bljjft aan
je vingers kleven.*
»Chef 1 de boter schuimt al hard genoeg 1*
riep Max.
Bewaar me, stoor me niet, domkop, zie
je niet dat ik bezig ben?* De jongen lachte
brutaal. »Neeu, zooals 't nu in de keuken
gaatMen zon er grjjze haren van krjjgen,*
zei hg.
Ondertnsgchen kneedde Frits almaar deeg.
»De duivel zal dien Brnno halen,* dacht
hg. >Hjj gaat weg en laat mjj ia zgn plaats
koken. Daar sta ik na en kneed deeg, ik,
Frits Madtke, gepromoveerd doctor medici
nal, arts en verloskundige, en als de waarde
hotelhouder achter de zaak komt, gooit bg
me nog de daar uit, 't is afscbuwelgk, daar-
bg komt nog die kleTeriga dee;. Ik heb
geen drooge draad aan mgn ljjf, en mgn
patiënten! O, jeram, ik zal razend worden 1
Hiervan kunnen de meest onverwachte
gebeurtenissen natunrlgk bet gevolg zjjn, ter
wgl de Boeren door de berichten over China,
waarvan zjj zonder twijfel op de hoogte
zjjn, hun moed voelen verdubbelen. De Daily
Mail* schrjjft dan ook zelf reeds aan Kruger
het voornemen toe om Pretoria te gaan
heroveren
De ziekte onder da Engels^he triepen in
Zuid-Afrika heeft al meer slachtoffers ge-
eischt, dan het vgandeljjk staal en lood. Het
aantal zieken is buitengewoon groot en het
percentage stjjgt voortdarend. Op 28 April
was het officieel geconstateerd, dat van. de
honderd dooden 42yi0 afta ziekten over
leden waren, in Mei steeg dat tot 517/10
en in Juni tot 54'/10
Ook het getal dat als invalide moet re-
patrieeren is buitengewoon groot en vooral
is het opmerkeljjk, hoe dat getal, nu de
oorlog langer duurt in eens is gestegen. In
het begin van Maart waren 2428 man als
invaliden naar Engeland teruggekeerd, daar
tegen wogen de nieuwe versterkingen nog
op. Maar onmiddellijk daarop maakt het
cgfer een sprong naar de hoogte. De ver
moeienissen worden de mannetjes, die, in
tweede instantie, vaak zonder behoorljjk ge
keurd te zgn, met groote ladingen naar
Afrika gezonden, te machtig en op 9 Juni
bljjkt uit de officieele cijfers, dat er 14.145
man, waaronder 664 officieren, naar huis
terug moesten, en bg die 14.145 zjja de
laatste twee weken nog 2802 man bijge
komen.
Zoo ooit, dan zijn nu de cjjfers welspre
kend, zjj toonen wat een enorme inspanning
de oorlog van Engeland eischt, elke week,
elke dag weegt zwaarder dan zgn voorgan
ger en toch hondt het vol, van toegeven,
van vredesluiten wil het niet weten.
Chamberlain heeft het dikwjjls verklaard,
eens en vooral moet alle kiem voor eenen
nieuwen opstand* tegen het Engelsch ge
zag in Afrika worden weggenomen.
Wij vinden echter het effect van het
zware klimaat en de vermoeiende marschen
terug in de onbewegeljjkheid van Roberts.
Botha, die eenige dagen geleden zich terug
trok begint zoowaar het front van de En-
gelsche hoofdmacht te verontrusten.
Volgens een telegram uit Lorengo Mar
qués, zjjn 500 Engel8che gevangenen uit
den Vrijstaat te Machadodorp aangekomen.
Dit kunnen de Yeomanry en de Hooglanders
zjjn, maar ook de Derbyshire militie.
Een aardig incident had plaats, toen de
de vrouw van den hofraad zal woedend zjjn
en hjj dat oude wjjf is wat te halenHaar
ingebeelde ziekten onderbonden een arts, en
daarbjj wilde ik jaist heden zulk een inte
ressant experiment maken, braak wgnsteen,
eea dubbele dosis zou ze slikken.*
»Chef! cffifl* brak de stem van de keu
kenjongen zgn gedachten af. Maar Madtke
was te zeer verdiept om den jongen tehooren.
>Een flinke ro natief in ongewone dosis
aangewend o hemel die deeg moet
tot verrassende uitkomsten leiden!* dacht hjj.
»Heer chef! in de deeg is nog geen wgn
steen gilde Max.
>Braakwjjnsteen.« fluisterde in gedachte
de pseudo-kok. »Natuarljjk, tartarus eme-
ticns. Ik zal haar zes gram voorschrjjven
ze zal 't wel niet goed verdragen, maar
»Wil ik 't halen chef! we hebben niet
meer in huis. De koopman in 't dorp han
delt ook in drogerjjen.*
Nu eerst werd Madtke uit zjjn droomen
weer wakker. »Ja, mgn jongen, maar ik
moet het eerst opschrijven!* zei hjj. »Hm,
ja, dat kon gaan, de vrouw van den Hof
raad de dosis zenden om in te nemen, dan
was ik toch eenigszius verontschuldigd.*
»In de tafella ligt papier en potlood.*
Ja, juistdaarmee schreef Madtke reeds
Recipe. tart. emet. 6 gram pure;
zoo dat is klaar; >een groet aan mevrouw.*
Max keek hem verwonderd aan: >Wat
aan mevrouw? en wat op dat briefje ge
krabbel i dat kan men niet lezen. Wat
mankeert die man Ja, ik heb 't wel gezegd
de nieuwe kok kookt in 't latjjn.*
Toen hg behendig de deur uit sprong,
manschappen aankwamen. De officieren
vroegeD, welke afdeeling van het salonrjj-
tnig, dat daar stond, door Kroger w-rd be
woond. Kruger stond aan de deur. Toen de
officieren hem herkenden, groetten zjj. De
oude man nam op zgn beurt den hoed at.
Uit Standerton wordt aan >Central News*
geseind, dat het aantal gevangenen, aldaar
aangebracht door de Boeren, 580 bedroeg.
Hieronder waren 440 man°chappen van de
keizerljjke Yeomanry en 140 van de Hoog
landersbrigade.
Bg het gevangen nemen van de Yeoman
ry moet generaal De Wet groote handig
heid aan den dag hebbes gelegd. De Yeo
manry, niet wetende, dat Lord Methuen
Lindley bad ontraimd, en dat deze plaats
door De Wet bezet was, naderde de stad
zorgeloos. De Wet was ingelicht en zgn
Boeren lagen verscholen. De Yeomanry trok
kalm binnen en eensklaps weerklonk een
salvo. Dit werd gevolgd door een sommatie
om zich over te geven. Daar er geen sprake
van terugtrekken was en de Boeren de meer
derheid hadden, moest het geheele bataillon
de wapenen neerleggen.
Het detachement Hooglanders werd den
4en Juni gevangen genomen tasschen Roo-
dewal en Heilbron. Zjj vormden een escorte
voor een convooi van 61 wagens. Aange
vallen door 1400 Boeren met 7 kanonnen,
moesten zjj, na een hopeloozen weerstand,
zich gewonnen geven en de Boeren maak
ten het convooi buit.
Het driemanschap uit Zuid-Afrika heeft
een adres aan het Amerikaansche volk ge
richt. Zij danken het voor de diepe sym
pathie, die het voor de Boeren heeft getoond.
Zjj vragen alleen om die sympathie en om
den zedeljjken steun, niet om interventie.
De Boeren zullen niet rusten voor zjj hun
onafhankelijkheid verzekerd hebban. Aldus
het uittreksel dat Reuter van het adres geeft.
Donderdag heeft het Engelsche ministerie
van koloniën zeer ernstige berichten uit As-
hanti ontvangen. Daaruit bljjkt dat gou
verneur Hodgson den 17en dezer aan Kapi
tein Hall schreef, dat Koamassi nog slechts
twee dagen houdbaar wa*, maar Hall ont
ving den brief pas den 20an. Den volgen
den da? hoorde hg in de richting van Koe-
massi herhaaldelijk grof geschut vuren. Oa-
dersteld wordt, dat het Engelsche garnizoen
te Koemassi zich een uitweg trachtte te ha
nen door hun twintig duizend belegeraars,
en dat zjj thans hopeloos ronddolen in het
ondoordringbare woud. Maar er is geen ze-
drong juist de magere gestalte van den dich
ter Sloffer naar binnen.
»De vrouw van den hofraad is klaar,
goddank!* zuchtte Madtke heel wat verlicht.
»Als nu Elise maar terug kwam; ik kom
nooit klaar.*
Een verlegen kuchje maakte hem opmerk
zaam op de aanwezigheid van een vreemde.
Heilige Ibsen!* flaisterle Staffer ver
schrikt; »dat is Brnno niet!*
Ook Madtke verschrok. >Een vreemde
heer? Ik waag het nauwelijks hem aan te
zien! die man zal me toch niet kennen?*
dacht hg angstig.
»Wat een vreeseljjke toestand voor een
Dnitsche dichter!* steunde Staffer; en al
zgn moed bjjeen rapend, zei hg»Ik
hm een collega, die op reis is en
hm, soepsmid
Madtke sprong op hem toe, als da kat
op de muis. »Wat, wat, wie zjjt gjj?«
>Mgn naam is Stuffer!* stotterde de nu
geheel in de war gebrachte, ilk ben een
Dnitsche dichter hm ahem een flinke
kok wil ik zeggen.*
Juichend klapte Frits in de handen. >Da
hemel zendt me u! Wees gegroet gez°gend
man! u i3 dus kok! kok! o, mgn redder!*
>Ik ahem vlei me hum ja
Soepsmid hm!«
»En u kunt natuurlijk koken?*
»Ja, eiers hm Dnitsche bief
stuk hmstotterde de doodeljjk verlegene
dichter. Om zoo te zeggen, hm, wat ik kook,
dat is hm, om zoo te zeggen hm,
gekookt.*
van
(Slot volgt./
(Wordt vervolgd).
