Hel Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommelenvaard.
leu en air ow den BiibeL
De Officier van Justitie.
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
M 1934.
ZATERDAG 1 SEPT.
took
1900.
LAND VAN ALTENA
Dit blad versch^at WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementaprga: per 8 maanden f l.OO.
franco per poat zonder prjjsverhosging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Orer het drukken wn den Bp bel nl.t
want de inhoud kan hier ter plaatse niet
ter sprake komen. Van de talen der Chris
tenvolken is de Engelsche de meest ver
breide, vandaar dat van alle bjj bellr akker jjen
die van Engeland de grootste is. Men vindt
ze te Oxford.
De drukkerp te Oxford heeft reeds meer
dan drie eeuwen bijbels gedrukt. Het eerste
exemplaar dateert van 1468, doch dat is
een drukfout, daar 't 1478 moet zjjn. Het
gebouw is ontzagljjk groot, in den rechter
vleugel worden wetenschappelijke werken
gedrukt, in het linkergedeelte, de Oxford-
press, is de bjjbeldrnkkerjj. Men vindt hier
letterkasten met tjpen over alle talen der
wereld. De schrijver in de >Vr. v. d. Dag*,
wiens verslag we in hoofdzaak volgen, voüd
hier bij zjjn bezoek een zetter bezig aan een
brochure van niet grooten omvang, doch
waaraan men toch reeds 33 jaar bezig was.
De lotterkast, daarvoor benoodigd, heeft een
duizendtal vakjes, elk met een duizend ver
schillende streepjes, pontjes, boogjes en an
dere figuurtjes. Met deze dingetjes worden
de letters gezet in het Pestrito-Syrisch. Elke
letter is een kunststuk en vereischt uren
arbeids. Dit om te d en zien dat men op deze
drnkkerjj in alle, d.i. in meer dan 300 talen
in staat is te drukken.
Ze heeft, wat wel te verwachten was, haar
eigen lettergieterij. De letters, daar gegoten,
waartoe voornamelijk lood van theekisten
gebezigd wordt, kunnen alleen ook hier ge
bruikt worden, daar de letterhoogte verschilt
met de gewone.
De uitgever van den Oxfordbjjbel woont
te Londen. Dtz* zet wek-ljjks 20.000 ex.
af, wat circa een millioen p-r jaar is. Er
zjjn 71 verschillende uitgaven van den bijbel,
van den foliobjjbel tot het nietig kleine zak
bijbeltje. Elke herdruk bestaat uit minstens
50 duizend exemplaren.
In 1881 werd een nieuwe druk ter perse
gelegd, een herziene, die heden ten dage nog
niet de algemeene sympathie kan wegdragen.
Zelfs het jonge geslacht geeft nog altjjd da
voorkeur aan de oude uitgave. Dit schijnt
zoo met elke herziene uitgaaf plaats te
hebben, althans een vroegere, die van 1611
had veertig j*ar noodig om de vorige te
verdriDgen.
IS OYELLE
VAN
HANS WACHENHU3EN.
8)
Welk een man, die met al zjjn geestesga
ven zich toch slechts met het schuim der
menschheid bezig hield, die misschien zoo-
even uit een vuile gevangenis, wellicht van
het lpk van een vermoorde kwam, om, na
haastig van linnen of kleeren verwisseld te
hebber, zich aan tafel naast een teeder,
fijngevoelig wezen te zetten of in een gezel
schap van dames le komen, wier zenuwen
trillen moesten bjj de gedachte dat hp zoo
even nog een moordenaar met zjjn offer ge
confronteerd had, of wel, wel een nog
vreeseljjker gedachte van een doodsvol-
trekking kwam 1 De verbeelding der dames
overdreef voorwaar de schaduwzjjde van zjjn
ambt, en hg zelf gaf er door zjjn ambtsijver
aanl-iding toe.
Hij had namelijk in den laatsten tjjd in
een proces wegens vadermoord, met een,
zooals alle vrouwen beweerden, schreeuwen
de onbarmhartigheid ja liefdeloosheid, de
schuldige in een jong meisje gezocht, dat
bp de terechtzitting voor de jury al de
symphatiën der talrjjk tegenwoordige dames
gewonnen bad en welk meisje door iedereen
in bescherming genomen werd. En hjj had
ook eindelpk deze ongelukkige overtuigd
van de daad gepleegd te hebben, aan de
verdiende straf overgeleverd. Welk gevoel-
T«gen den dag waarop de herziene druk
van 1881 zou versehpnen, kwamen van
alle kanten aanzoeken om een afdrnk voor
uit te bekomeD. De uitgever sloeg al die
aanzoeken af en bepaalde bet aantal exem
plaren op 1 millioeD, die tegelpk zouden
versehpnen. Een Amerikaan bood 25,000
pd. sterling, in Oxford dwaalden Ameri-
kaansche journalisten rond en trachtten op
alle mogeljjke manieren een enkel exempl.
machtig te worden, doch 't is niet gelukt,
zelfs niet door een bod van 10,000 pd. aan
e«n der bedienden, 't Kon ook niet, want
de uitgever had de verschillen le vellen
onder de hoede van even zooveel employe's
gesteld en bovendien waren deze onomkoop
baar. Eerst op het laatste oogenblik werdeD
de vellen ingenaaid en gebonden. Slechts
één vel was bjjna in handen van een vreemde
gevallen, daar 't n.l. door den wind het
raam uitwoei; toevallig echter kwam het
voor de voeten van den direct'ur neer.
Nog een bijzonderheid omtrent een an
deren druk. Wanneer een nieuwe druk ver
schijnt, is de uitgever gewoon 12 gulden
uit te loven voor den ontdekker van een
drukfout. Natuurljjk wordt niet tot afdruk
ken overgegaan dan na de meest zorgvul
dige correctie, maar het drukfoutenduiveltje
is een slimme gast! Welnu, 50,000 exempl.
waren afgedrukt en gedeelteljjk in den han
del gebracht, toen er bericht kwam van
twee drukfouten, doordat nl. twee begin
letters van woorden gebroken waren. Al de
reeds verzonden exemplaren werden terug
genomen en in de gehesle oplaag moest met
een daarvoor speciaal vervaardigd stempel-
persje de fout hersteld worden.
De bjjbel wordt gediukt met een speciale
inktsoort. Dpze inkt wordt ook op de drnk
kerjj vervaardigd. Ia drie groote gebouwen
wordt op de vloeren creosoot verbrand, de
walm hecht zich ar.n de zolders en wanden,
die met groene baai bekleed zjjn, wordt
daarvan als ze dik genoeg aangezet is, af
genomen en verder behandeld en tot inkt
verwerkt.
Ook heeft men er een bjjzonder soort
papier voor vervaardigd. In 1842 kreeg
men uit Indië een papiersoort, zeer dun en
sterk. Na langdurig onderzoek en tal van
proeven, 30 jaar lang, is het gelukt papier
te vervaardigen, dit zeer nabp komende.
Dit Indiapapier is de roem der Oxford-
drukkerjj. Het is haar geheim ea daar elke
loos hart moest men niet hebben, om een
jvugdig schepsel, dat zooveel oprechtheid en
lieftalligheid voor de rechters aan den dag
gelegd had met zulk een schier duivelsche
energie te vervolgen!
Amsfeld mocht een geboren kriminalist,
een zeer interessant en fraai mensch zjjn,
maar welk lot moest dat eener vrouw wez*n
aan de zjjde vaq een man, wiens scherp
zinnigheid de kleinste ongeregeldheden in
het huweljjksleven doorzag, voor wien de
diepste geheimste plooien van het hart niet
ondoordringbaar waren
Hg zelf had zulks reeds lang ondervon
den, maar de lief le voor zjjn ambt overtrof
het resultaat, dat hp voor zich zeiven ver
kreeg, en nu stond hg op het punt, waar
we hem gezien hebben hjj beminde! Voor
de eerste maal vergunle hjj zjjn hart, wat
voor anderen een levensvoorwaarde is, en
het voorwerp zjjner liefde moest in een nog
geheel in duisternis gebuide krimineele zaak,
die tot zpn parket behoorde, gewikkeld zpn.
>Is het begrppelpk, is het zelfs denkbaar,
dat een vrouweljjk wezen als zjj, dat door
haar schoonheid, haar bevalligheid en zelfs
door baar geest mg kon vervoeren, in de
verste verte deel kon hebben aan een geval
als dit! riep hjj, zich eindelpk op een stoel
neerwerpend en bei !e handen voor zpn
voorhoofd ballend. Er is voorwaar geen
sterveling, dien ik niet het offer van een
of andere strafwetsbepaling zon kunnen
maken, want het menschelpk geslacht, met
al zpn zwakheden, was er vroeger dan al
deze bepalingenmaar mjj had toch, in
weerwil mjjner verblinding, in of bjj dat
meisje een of andere naklank van de ge
beurtenis moeten treffen. Ja, zelfs indien
hare betrekking tot dien jongman nog zoo
Advertentien van 16 regels 50 et. Elke regel
meer 7*/t et. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentien worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavord
ingewacht.
employe slechts met één onderdeel der fa-
brikacre bekend is, is 't geheim veilig ook.
Ofschoon de kwaliteit steeds beter ge
worden is, is de prjjs van den bp bel voort
durend gedaald. De drukkerjj levert mooie
exemplaren af voor 30 ct., ja enkele testa
menten voor een stuiver. In 1896 werden
2 906,977 bjjbels en gebedenboeken afge
leverd. De geheel# uitgaaf tnssehen 1804
en 1896 bedraagt ongeveer 150 millioeD.
Buitenlands
Op bevel des Keizers bljjft dit jaar elke
officieele viering van don Sedandag in
Duitschland achterwege, maar zal die vie
ring aan particuliere personen vrijstaan.
Voor de eerste maal sedert 1870 zullen
de groote manoeuvres van het Duitscbe
leger dit jaar weer door een Fransch<-n
hoofdofficier worden bjjgewoond.
Beide feiten kunnen zeker wel gelden
als sprekende bewijzen van toenadering,
welke door Engelands kuipergen om den
vrede in den Balkan te verstoren en Rus
land in botsing te brengen met Oostenrjjk
niet ia gevaar gebracht kan worden.
Op den ondergrondscben spoorweg te
Glasgow zpn aan het Andersten Crosz sta
tion weer twee treinvn tegen elkaar inge
reden. Een ervan, zooals bleek een extra-
trein van Hamilton naar Mary Hill, uit 8
wagens bestaande, stond nog aan het sta
tion daar hg door een defect aan de rem
eenig oponthoud had gehad. De passagiers
openden juist de portieren om uit de cou
pés te stBppsn, toen de andere trein den
eersten achterop reed en de vier laatste
wagens geheel verbrjjzelde.
Do reizigers van den tweeden treia kwa
men met den schrik vrjj, maar in den eer
sten trein ontstond een vreeseljjke vorwar-
ring. Hartverscheurende kreten der bedol
ven reizigers drongen uit den chaos tot de
omstanders door. Gelukkig was de laatste
coupé Leg, anders zou het ongeluk nog
veel grooter zjjn geweest.
Politie en dokters waren éadelpk ter
plaatse; 36 gewonden zjjn reeds te voor-
schjjn gebracht.
De pest te Glasgow dreigt zich beden-
keljjk uit te breiden. Er zjjn ettelijke per
sonen san gestorven, oh veertig verdach
ten zjjn afgezonderd.
onschuldig mocht geweest zjjn, de jmgdige,
gevoelige vrouw zooals zjj, bezit niet zulke
sterke zenuwen, om indrukken als deze te
over winnen.
Bemind zjj reeds, heeft zjj bemind? Ik
herinner mjj g«en trek in baar gelaat, geen
oogenblik in hare zelfvergetelheid, die zulks
bewezen kon hebben. Haar oog was kuisch
en zuiver, haar blik vrjj en open, zelfs de
verandering van kleur op haar gelaat ver
ried een ongerepte friscbheid van hart.
»Maar zoo niet, wat voerde haar op die
plek? Zjj is daar vrjj willig verschenen, ze
ker buiten weten van iemand der huisge-
nooten. Er heeft een geweldig tooneel plaats
gehad. Heeft Hellwach goed gezieD, dan
moet een krachtige hand haar handgewricht
gegrepen, den armband gebroken hebben.
Zjj heeft zich uit die band losgewrongen,
is naar een oever van den vjjver gesneld,
beeft gedreigd er in te springen, en de
zelfde hand heeft haar tegengehouden, 't Is
haar gelukt te vluchten; de kant en het
haar zpn aan de wortels en twjjgen big ven
hangende hovenier zag haar uit het ge
boomte komen en weder in het bosch ver-
dwjjnen. Waarom? Omdat zjj niet gezien
wilde zpn, ofschoon zjj in de nabjjheid der
villa harer tante toch geen bevreemding
kon wekken. Dat alles vordert tot hiertoe
nog geen inmenging der justitie. Er gebeu
ren in het boseh geheel andere diagen.
Maar de bebloede zakdoek, een dameszak
doek, en dan de verwonde, bewusteloos ter
aarde liggende jonge man, die toen bjj ont
waakte geweigerd moet hebben eenige op
heldering te geven.
De arts heeft verklaard, dat de wonde
niet precies gevaarlpk was, de vorm er van
moet zoodanig zjjn, dat het niet aan te
De Keizer van Rusland heeft bevel ge
geven om acht nieuwe batterpen machine-
kanonnen op te richten. Zjj zallen verdeeld
worden over de vier pas opgerichte Sibe
rische legerkorpsen, die voor het verre
Oosten bestemd zjjn.
Bre9ci, de moordenaar van koning Hum-
bert, is tot levenslangen dwangarbeid ver
oordeeld.
De behandeling van dit proces voor de
rechtbank te Milaan werd, zooals te begrjjpen
valt, door een zeer talrpke menigte bp ge
woond. De overheid had uitgebreide veilig
heidsmaatregelen genomen en alle andere
zaken, die in bet paleis van justitie aan de
orde waren, had men voorloopig verdaagd.
Bjj het verhoor verklaarde de aaugeklaagde
met Ecbaamtelooze kalmte, dat hjj reeds
twee jaren lang het plan had opgevat om
den koning te doodenbjj beschouwde dezen
als den verantwoordelijken persoon voor den
ongelukkigen toestand van Italië, daar hjj
alle wetten en dekreten onderteekende. In
zjjn naam waren, vervolgt de aangeklaagde,
de moorden op arme Boeren en arbeiders
in verschillend# deelen van Italiëu gepleegd.
Toen dit op Sicilië geschiedde had hp zpn
voornemen om den Koning te dooden op
gevat.
Daarna verhaalt hjj uitvoerig, zonder zich
maar een oogenblik op te winden, van zpn
reizen en trekken door Eurjpa en Amerika.
Hg heeft zegt hg voorts altjjd hard
moeten werken en niettegenstaande dit
steeds een ellendig lev#n geleid, evenals all#
werklieden, en dit werd bjj moede. Een
complot bestond niet, zoo eindigde hjj.
Op alles wat de voorzitter nu vraagt om
trent het wapen, de insnpdingen in de kogels,
de reizen, de plankjis, die hem tot doel
dienden hjj zjjn schietoefeningen geeft Bresci
bevestigende antwoordenin de kogels had
hg inBnpdingen gemaakt, omdat hg mepnde,
dat zjj dan meer verwoesting zouden aan
richten.
Na dit verhoor zien èu het openbaar
ministerie èa de verdediging van verder
ondervragen af.
Zoo eiadigde het verhoor van den be
schuldigde, dat op alle aanwezigen diepen
indrnk maakte door de algebeele gevoelloos
heid, waarmede Bresci alle vragen beant
woordde. Zjjn gelaat drukte echter groot
lijden uitdiepliggende oogen, magere, vale
wangen, naar voren uitstekende kaken, een
nemen is, als zou het wapen recht op het
lichaam gericht zjjn gewordener js dus
niet bepaald een poging tot zelfmoord uit
afteleiden. Daarbjj was het wapen niet voor
handen, men heeft er vergeefs naar gezocht,
't Is mogeljjk dat, zoo er een poging tot
zelfmoord bestaat, het wapen na de daad
in den vpver is geworpen.
»De zelfmoorder kon daartoe nog genoeg
kracht en bewustheid gehad hebben.*
»Geldt het bier een eenvoudige moord,
wie was dan de dader? Is het denkbaar,
dat een vrouw het wapnn gebruikt heeft?
Dat de voetstappen van twee mannen wa
ren, was niet te onderscheiden, zjj waren
baitendien zeer onduideljjk, daar het gras
zich inmiddels wed-r opgericht had, alleen
de indraksels op den drassigen bodem gaven
eeoige aanduiding.*
>Zjjn er nu twee mannen daar geweest,
welke rol speelde dan de vrouw tusschen
beiden? En juist zjj, die nauwelpks van
dit bloedig tooneel teruggekeerd, mjj moest
ontmoeten, om mp tot een ellendig mensch
te maken?*
Hiermede stond, zooala gezegd is, Ams
feld weder op het puat dat het uitgangs
punt zjjuer opgewonden gelachten wss.
Hel: was niet in zjjue macht haar te
besctiermen, het geval aan de openbaarheid
te ontrukken. Het openbaar ministerie moest
er zich morgen reeds meê inlaten, en in
dien misschien nog in dezen nacht de on
bekende stierf, wiens v#rhoor de arts voors
hands voor onmogelpk verklaarde, dan zon
Het mei-je, 'c welk hg sedert eenige uren
aanbad, de eerste, de eenige zpn, die de
openbare aanklager tot opaeldering van
het geheimzinnig geval in verhoor moest
nemen.
bittere trek om den mond.
In zjjn pleidooi toonde de procureur-
generaal aaD, dat de aangeklaagde zich
volkomen bewust was van de strafbaarheid
van zpn daad en met voorbedachten rade
had gehandeld.
Hjj wjjst er op, dat hjj medeschuldigen
had en veroordeelt de anarchistische leer
stellingen, die tot zulke afschuweljjke mis
daden leiden. Bresci kon zich, zoo vervolgt
hjj, niet verontschuldigen met zpn ellendigen
toestand, hp was geen dweeper, voor in
drukken terstond vatbaar, maar een kalm,
hardnekkig en cynisch mensch.
Ten slotte eischte het openbaar ministerie,
dat het hof Bresci schuldig verklaarde, zon
der inachtneming van verzachtende omstan
digheden.
Te Genua is zekere Grondi gearresteerd,
die gezegd moet hebben een vriend van
Bresci te zjjn en uit Frankrijk naar Italië
te gaan om den nieuwen Koning te ver
moorden. De Italiaansche gezant te Parjjs
had zijne regeering daarvan verwittigd.
De Fransche minister van koophandel
Millerand heeft aan het Kamerlid Pascal
Grosset beloofd, diens voorstel om de Pa-
rjjsche tentoonstelling na afloop van den
officieelen ter mg n tot het voorjaar van 1901
kosteloos open te stellen, in overweging te
zallen nemen.
Na vier dagen van buitengewone hitte en
vochtigheid heeft Dinsdag eindeljjk weer een
koele luchtstroom de New-Yorkers ver-
frischt. Maandag was het in New-York zoo
buitengewoon warm, dat dertig personen
op straat neervielen en negen plotseling
dood bleven. Ia de schaduw wees de ther
mometer 105 gr. Op Dinsdag stier van toch
nog twaalf menschen ten gevolge van da
doorgestane hitte van de vorige dagen.
Men verzekert, dat in Chicago, New-York
en andere groote steden der Vereenigde
Staten, meer dan 10,000 paarden ia den
loop van den zomer door de hevige hitte
gedood zjjn.
Da Kölnische Zeitung zegt naar aanlei-
leiding van het afzeggen der Belgische
expeditie naar China:
Duitschland heeft in deze zaak geen
stappen gedaan uit eigen beweging, maar
toen de Belgische regeering onze regeering
naar haar meening vroeg, zond zjj een ant
woord, dat noch in beleedigende noch in
Welk een opzienDe nicht der presi
dentsvrouw Ebenhahn voor het parket van
den officier van justitie! Hjj w-rd duizül«g
zich dat tooneel voorstellend. De naeht
bracht ge n slaap in zjjn oogen. Bjj het
aanbreken van den dag stond hjj op. Hjj
wilde den referendaris uit zjjn bed halen,
om ernstig met hem over de gedane waar
nemingen. Alles wat H-llwach gisteren op
den terugweg verteld had, kon geen groud
hebben. Hellwach had somwijlen aanvallen
van eigenwaan; hjj verbeeldde zich, hjj die
nauwelpks aan de krimineele rechtspleging
geroken had, dat hjj daarvoor buitengewoon
talent bezat en het er ver in brengen zou.
Hjj verstoutte zich zelfs somwjjlen hem, zjja
meester in koene berekeningen en dt bui-
tensporigste gissingen en beslissingen te
willen overvleugelen.
Hellwach dweepte met beruchte zaken,
Rpoorde ze overal op. Met welke van bljjd-
schap glinsterende oogen had hg op de
open plek in het bosch den gescheurdea
dameszakdoek en ook het blonde haar be
schouwd
Hjj had aldaar een beruchte zaak gero-
keo, was Amsf-ld met opgewonden gemoed
naar de presidentsvrouw gevolgd, en terwjjl
allen argeloos aan den disch zaten, had hjj
het fraaie meisje verslonden met de eer
zuchtige oogen van een beginnenden, naar
aanzien ea onderscheiding hunkereade justi-
tiebeambte.
Hp had haar blond haar willen herken
nen, zpn verbeelding had hem zelfs een
bloedige schram aan haar handgewricht
vertoond. Een meisje zoo schoon, zoo goed
opgevoed en van zulk een voorname familie
was niet eens voor zjjn e?rzacht behoed
geweest (Wordt vervolgd)
EIWIBLAD