Hel Land van lleusden en Allena, de Lansslraal en de Bommeterwaard.
G. A. HEINZE.
De Officier van Justitie.
M 1943.
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
WOENSDAG 3 OCT.
1900.
land van altena-
VOOB
n
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 8 maanden f l.OO.
anco per poet zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
aramers 5 cent.
Als u 't geluk te beurt valt in 'c winter
seizoen uit logeeren te zjjn binnen de hoofd
stad en ge vereert daar een der vele
zanguitvoeringen met een bezoek, dan znlt
ge daar op de voorste rjjen een tnan aan
treffen, oud doch niet zat van dagen, een
blozend vriendelgk gelaat, waarin een paar
helder blauwe oogen n achter brilleglazen
tegenblikben en omljjst door een weelderigen
rjjkdom van sneenwitte haren van hoofd en
baard.
Deze man is Heinze, een tachtigjarige
grijsaard, een onzer meest bekende en ge
liefde componisten.
Als we zeggen onze, dan moet daar een
toelichting bjj. Hij zag in 1820 te Leipzig
het levenslichtZjjn vader was klarinettist
in het beroemde orkest daar ter stede en
al vroeg werden de zoons Heinze had
nog twee broers in de geheimen der toon
kunst ingewijd.
Daar in Leipzig stond toen hoog aan den
kunstenaarshemel de schitterende ster van
Mendelssohn-Bartholdy, stralend over een
^t van jongeren, onder wie Schumann en
r re Verhuist. Daar heeft Heinze ook ken-
*s gemaakt met Liszt, Gade en Wagner.
Dat Heinze zich zou bljjven vergenoegen
met een stil en bescheiden plaatsje aan d*n
klarinetlessenaar, was toen reeds te betwij
felen. Er zat wat in dien jongen Gustaaf,
zjjn eerste composition opera's: musici
beginnen altjjd in 't groot toonden dat,
en bezorgden hem een aanstelling als 2de
directeur te Breslau. Vandaar ontving hjj
een uitnoodiging uit Amsterdam om als
kapelmeester op te treden in de Duitsche
Opera bjj Van Lier. Hjj nam die aan en
van dien tjjd, 1850, dagteekeat zjjn Neder
landerschap.
En 'tis hem goed gegain in dien tjjd.
In 't begin had hjj een harden dobber. Reeds
hjj de eerste operavoorstelling, die hjj diri
geerde, weigerden enkele artisten te zingen
omdat ze eerst betaling verlangden en
heel kort was hjj er nog maar aan ver-
onden toen de opera te niet ging.
MaarHeinze bleef hier en begon nmt les
te geven, onderwjjl zjjn vrouw naar Cassel
toog en zich nog een seizoen aan de opira
engageerde. Zjj was een zeer begaafde vrouw
i n b«k*nd als de dichteres van zijn werken.
NOVELLE
HANS WACHENHUSEN.
17)
Amsfeld Weifelde een oogenb ik, toen zjj
'oo voor hem stond als een werkelijk belre-
hgde vrouw, die zjjn goede bedoeling niet
jeheen te raden en een zekerheid toonde, die
hem onbegrjjpeljjk was. En terwjjl nn haar
heldere blik zoo verstoord op hem neerzag
en toch een wee verried, dat liever in tra
nen had willen losbarsten dan zich zoo te
moeten inhouden, gevoelde Amsfeld zich
verlegen geschokt.
Zjj was nog schooner, dan zjj hem giste
ren voorgekomen was. Zjj beschuldigde hem
ran een vergrjjp tegen de wetten der wel
levendheid, en toen hjj, om dit verwjjt van
zich te werpen, haar blik ontmoette, toen
haar de schoone, heldere oogsn van tranen
vochtig, door het nat heen de zwaar ge
kwetste meisjesziel klagen zag, was 't hem
uls moest hg aan hare voeten neerzinken en
aar om genade bidden.
•Ik bezweer u,« bad hg met onvaste
b m, »wees zoo barmhartig te hooren wat
i dwong ik beken het onkwetsbare
,iten te schenden, die voor mjjn hart,
snover u, zoo heilig zjjn. Ik bezweer u
slechts eenige woorden te vergunnen,
een, zooals ik overtuigd ben, heilloos
-.verstand op te helderen. Ik waagde het
a mers slechts hier te komen om juist owe
■te beschermer te zjjn.
Haar pseudoniem is Henriette Berg, haar
eigenljjke naam Henr. Penckert. Vjjftig
jaren is ze met H. in den echt vereenigd
geweest, acht jaar geleden is ze gestorven.
Dat was een zware slag voor den 70-jarigen
musicus. Maar hjj heeft zich met een energie,
die menig jongere hem bpnjjden mag, over
zjjn verdriet heen gezet en in Frau Musica
troost gezocht en gevonden.
Heinze woont des zomers op zjjn villa
Sanct Cecilia* te Mniderberg, des winters
in de stad en neemt druk deel aan alle
uitingen van muzikaal leven in de hoofd
stad. Vroeger werden de kunstenaars ver
eenzelvigd met verkwisters en als men iemand
kunstenaar noemde, lag daarin vanzelf op
gesloten dat hjj 't geld zoo hij 't had, met
handen vol wegsmeet. Nu, dat is geheel
zoo niet meer. De kunstenaars worden ook
praktisch. De heer Heinze is een man in
bonus geworden, van Messchaertis 't bekend
dat hjj op finantieel gebied zco'n specialiteit
is, dat daardoor reeds tweemaal een plan
tot oprichting van een a cappellakoor in
lucht opgegaan is. En onze zanger Orelio
is die niet doende zjjn geld een deel
maar te beleggen in een villa te Vught,
aanbesteed voor f 30,000
Keeren we tot onzen nestor terug.
Ik behoef dit maar aan te stippen en
iederen lezer, die aan den zang doet, is 't
plotseling alsof de liefeljjke harmoniën van
Zondag op het meer,* van de »BaIe om
vreê* en de krachtige accoorden van •Om
hoog* tot zjjn oor doordringen. De mannen
koren van Heinze behooren tot d^ meest
geliefde van den Nederlanden zang en staan
bjj de zangers even hoog aangeschreven als
de compositien van Richard Hol.
Toch ligt in deze muziek niet de grootste
kracht van Heinze. Lie ligt in z^'n groote
werken voor gemengd koor.
Ofschoon Heinze tot de Luthersche kerk
behoort, is hg toch langen tjjd directeur
geweest van een R. Kath. kerkeljjk koor
en van de Vinceutius vereenigiug. Voor de
eerste heeft hg verscheidene missen gecom
poneerd, voor de laatste zjjn oratorium
Sarcta Cecila, henevens »die Auferstehung*
Ach, Int schjjnt voorwaar, dat ge ni«ts
weet, nie*s vermoedt van 't geen hier om
uwentwege gebeurt; 't is een duistere, heil-
looze verwikkeling, waaruit u te redden
mjjn vurigst verlangen is 1
Met groote verbaasde oogen had Hilda
hem gehoord; haar gelaat was bleeker,
eindeljjk doodsbleek geworden, zjj bad de
hand aan haar hart gebracht en drukte het
sterk. Zjj ontroerde onwillekeurig, ziende
dat Amsfeld's blik, toen hg zweeg, met
zichtbare ontsteltenis op deze hand rustte.
Een heitlooze verwikkeling,* herhaalde
hjj met bevende lippen, terwjjl hare hand
neerzonk, toen zjj zag dat Amsfeld er nog
altoos op bleef staren. Eindeljjk herstelde
deze zich, en streek de hand over zjjn ge
zicht, als wilde hg een aanblik uitwisschen,
die zjjn zinnen in verwarring bracht.
Veroorloof mg, zeide hg op een stoel
achter Hilda wjjzend, terwjjl hg vermoeid
op een anderen plaats nam, toen zjj zwjj-
gend en werktuigelijk aan zjjn verzoek ge
hoor had (*egeven.
•Laat n ij spreken,* bad hjj, voor zich
nedereiende, om aan dezen toestand een
einde te maken. »Ge weet,* sprak hg, met
moeite zjjn stem dwingend, >wat gisteren
morgen in het bosch geschied is. De ge-
heele stad heeft er den mond vol van. 't Is
een bloedig geheim, 't welk mjjn plicüt mjj
gebiedt op te lossen een plicht die mg
nooit zwaarder, drukt endar, vernietigender
geweest is dan thans.*
Bjj deze woorden dwong Amsfeld zich op
te zien om in haar gelaat te lezen. Hg zag
haar met neergeslagen oogleden, bleek, met
geopende handen op haar schoot voor zich
zitten. Zjjn blik rustte daarbjj op den blon
den schedel der jonge maagd, waarover
juist een laatste zonnestraal gleed.
Advertentien van 16 regels
meer lx/t et. Groote letters naar
50 ct. Elke regel
plaatsruimte.
Advertentien worden tot Dinsdag- en Vrgdagavosd
ingewacht.
en »die Feeënsleier*, welk laatste ongeveer
1877 te Dordrecht is uitgevoerd onder leiding
van den componist.
Nog zjjn in Amsterdam de avonden in
herinnering, waarop Heinze met de door
hem gestichte zangvereniging «Excelsior*
de groote oratoriums van Handel, Haydn
e.a., voor een groot ubliek in de Luth.
kerk ten gehoore bracht, een taak, die
sedert enkele jaren de Oratorium vereenigiug
op de schouders beeft genomen.
In 1880 is Heinze begonnen zich zacht-
kens aan uit het werkzame leven terug te
trekken. Zjjn heerljjk koor »Enterpe« leverde
bjj over in handen van den meesterzanger
Messchaert het is thans hdaas te niet.
Nadat de laatste, uithoofde zjjner veler bezig
heden den dirigeerstaf had neergelegd, heb
ben enkele jongeren beproefd die weer op
te nemen, maar 't ging niet. >Euterpe<
was verwend en spatte liever uiteen dan
zich met een graal minder dan 't volmaakte
tevreden te stellen. In 1875 stichtte Heinze
in vereenigiug met Hol, Nicolai, v. d.
Linten, e. de Nel. Toonkunstenaars ver
eenigiug, die nu ruim een kwarteeuw zoo
veel ge taan he^ft voor de kunst en den
kunstenaar.
Dezen beminneljjken componist heeft men
op zjjn 80sten verjaardag getrakteerd op
een uitvoering van eenige zjjner meest be
kende werken, het schoonste geschenk dat
men een musicus geven kan. De bede werd
er aan toegevoegd dat Heinze nog eenige
jaren zich in 't genot moge verheugen van
een go«de gezondheid en zjjn karakteristieke
kop nog vele malen ia de kunstzaleu mag
gezien worden.
Buitenland.
De Eugelsohen groep, deelnemende aan
de vredesconferentie te Parjjs, nam met
algemeene stemmen een resolutie aan, die
voorgesteld zal worden aan het vredescon
gres. In deze resolutie wordt geconstateerd,
dat de Engelsche regeering in den strjjd
tegen de Boeren de arbitrage wei/erde, die
door dezen was aangenomen. Dienten
gevolge wendt het vredescongres de verant
woordelijkheid voor den oorlog op Engeland,
dat de arbitrage weigerde en veroordeelt
deze regeering, die zich niet verwaardigd
heeft de aanbevelingen der vredesconferentie
Hjj sloot de oogen. Deze aanblik bracht
hom weder van zjjn stuk. Hjj zag niet dat
Hilda al haar mo*d verzamelde, om eene
uiterlijk rust te toonen, dat zjj zich achter
over legde, de lippen sloot en den sehjjn
aannam, als luisterde zjj onverschillig.
Amsfeld herstelde zich weder. De sekonde
lang ontstane stilte noodigde hem weder
het woord te nemen. Hg zag haar eenigs-
zins beschroomd aan, terwjjl zjj voor zich
zag, als in afwachting om iets naders te
vernemen.
Ge weet, mejuffrouw,* voer hjj voort,
wat ginder geschied is. Geheel de stad
verlaagt opheldering, en wel van mjj, den
openbaren aanklager, en ik kwam derhalve
tot u
Amsfeld werd door een driftige beweging
van de jonge dame onderbroken. Hjj zag
haar zich helf oprichten en weder op haar
stoel neerzinken, haar aangezicht vlamme id
rood worden, haar lippen open, haar blik
strak en beschroomd op hem gericht.
•Oal van mjj?« brak zjj los »van mg,
mgnheer von Amsfeld?*
Deï.e groote, op hem gerichte b-leedigde
oogen, haar gloeiend gezicht waren de uit
werking, welke hg verwacht of gevreesd
hadin haar heftige opgewondenheid lag
een bekentenis. Nu nam Amsfeld als beamb
te het woord.
Van u, mejuffrouw 1 Maar alleen de huis
vriend, niet de officier van Justitie zoekt
het gevaar te helpen afwenden.* Zgu woor
den klonken vast en nadrukkelgk, zjjue
oogen rustten even zoo onmeedogend op
haar. Men heeft u niet alleen gezien toen
ge nit het bosch terugkwaamt, men vond
daar ook hetzelfde wonderueüoone haar,*
hg wees op haar voorhoofd «verrader
lijk aan een boomtwgg, waaraan het bjj
te 's Gravenhage, te erkennen.
In den nacht van Zaterdag op Zondag
is boven Genua en omstreken een wolkbreuk
losgebarsten die verscheidene uren aanhield.
De muur van het station van de Porta
Principe stortte in en het postkantoor liep
vol water. Drie postbeambten kregen kwet
suren en de brieven op het bureau werden
weggespoeld Het water overstroomde de
spoorstaven en bedekte ze met sljjk, zoodat
de treinen buiten het stadion stil moesten
houden. In den omtrek van de stad zjjn
bruggen vernield, djjken beschadigd en staat
ht-.t land blank. Op een landgoed bjj Savona
zjjn, naar men vreest, zes menschen om
het leven gekomen. Er zjjn troepen afge
zonden om hulp te verleenen.
Ook in Frankrgk zjjn vele rivieren buiten
hare oevers getreden tengevolge van stort
regens in de departementen Gard, Ardëche,
Vaucluse, Hérault en Lozère zjjn dorpen
overstroomd, bruggen weggerukt en te vel
de staande gewassen vernield.
Uit Glasgow wordt bekend gemaakt, dat
13 personen die onder toezicht stonden,
ontslagen zgu. Er zjjn in het hospitaal nog
22 gevallen van pest, en twee verdachte
gevallen.
In een spoortrein in Kentucky hebben
twee kolonels geduelleerd. Elk met twee
revolvers gewapend, liepen zjj elkaar door
de paden der waggons na, steeds vurende,
zonder zich te bekommeren om hunne mede
reizigers, van wie er niemand aan dacht,
den trein te doen stoppen. Het gevolg
was, dat een kondnkteur en 6 passagiers
gewond werden, terwjjl geen der beide duel-
lanten gedeerd werd.
Er is een prins zoek, en wel die van
Cambodja, Jukanthor, die met het gezant
schap nit dat land naar Frankrjjk was ge
zonden om de tentoonstelling te bezoeken.
Op het oogenblik, dat hjj zich te Marseille
aan boor! van de Tonkin zou inschepen,
zou de prins een heer uit zjjn gevolg in
zjjn plaats hebben gesteld en zelf naar
Brussel zjjn gegaan.
Eu de oorzaak van dit uitstapje? Men
veronderstelt, dat de jonge prins zich eenige
pekelzonden te verwjjten heeft, die hem d*n
toorn van den Koning doen vreezen. Eeni-
gen beweren, dat hjj volstrekt geen aan-
de vlucht was bljjven hangen; men vond
een armband, die met geweld gaop°nd was
en het schoone handgewricht gekwetst
had
Amsfeld wees op hare zoo even weder
aan haar borst gelegde hand, aan wier
gewricht de neergevalleu strook een roode
den arm omgevende schramp duidelgk ont
blootte.
In dit oogenblik verlangde hjj niets dan
uit haar eigen mond iets naders te hooren.
•En nu, mejuffrouw,* eindigde hjj ter
wjjl Hilda, niet in staat eenig woord uit
te brengen na een plotselinge kleurveran
dering, die haar gezicht weder doodsbleek
gemaakt had, voor hem zat; »stel na ver
trouwen in een vreemde, die tot u met de
heiligste overtuiging spreekt, dat slechts
een hei'loos toeval, een ik weet niet
hoe het te noemen een heillooza ver
wikkeling van omstandigheden u deelachtig
heeft kuunen maken aan een tooneel 't
welk het publiek in opwinding brengt!*
Amsfeld zei het laatste met geestdrift;
sjju blik rustte met koortsige spanning op
baar gelaat, dat bleek, onbewegeljjk, strak,
een wassen masker geleek. Alleen baar
borst bewoog zich, maar schier verstikkend
on Ier de zichtbaar door wilskracht op haar
uitgeoefende macht; terwjjl zjj nog altoos
voor zich staarde werden haar gelaatstrek
ken scherper, door de uitdrukking harer
zedeljj>ie krachtsinspanning 3lechts toen zjj
"jj zjjue woorden haastig den arm neerliet,
alsof het bloed vluchtig beproefde weder
in haar wangen en in haar voorhoofd te
dringen.
Wat in alle omstandigheden niet meer
bjj hem bestaan kon, was twjjfel aan hare
deelneming, die tot op de laatste schaduw
verdween.
spraak heeft op de koninkljjke eerbewijzen,
die hem als troonopvolger worden gebracht,
daar de eenige troonopvolger in Cambodja
de broeder des konings is.
Anderen zeggen, dat het 'm zit in zeker
dagblad-artikel, dat hjj onder zjjn naam liet
plaatsen en waarin op vjjandigen toon over
het vorstenhuis wordt gesproken.
Intusschen vraagt men elkaar nieuws
gierig: Waar is de prins?
Te New-York is bericht ontvangen, dat
de Wells expeditie, die einde Juni Guaymas
verliet om het eiland Torturas in de golf
van Californië te onderzoeken, door de kan
nibalen is aangevallen en slechts drie der
twaalf leden er het Lven «fbren-
gen. Het vaartuig dat door Wells te Bcr
mosillo was •.itgerust, landde in het begin
van Jnni op de noordkust van Lei mhc
bergzame eiland. Men liet de reizigers de
eerste dagen met rast, doch den vierd
dag werder ovi rompeld. Na een bloe
dig gevecht werden negen leden der expedi
tie overmeesterd, terwjjl een Amerikaan en
twee Portngeet n hnn boot kc en berei
ken en het ievea redden.
Een zeldzaam avontuur beleefde onlangs
de 24-jarige gade van een welgesteld Fransch-
man die na een kort verbljjf te Worcester,
Massachusetts, eenige dagen te New-York
wilde doorbrengen en dan met vrouw on kind
naar huis terugkeeren. Het echtpaar Tou-
roux was met hun 2-jarig dochtertje in een
hotel in de Macdonald Street afgestapt. Ter
wjjl de heer Touronx een paar uur afwezig
was, ging mevrouw met de kleine meid 8en
wandelingetje maken.
Zjj was zoo onvoorzichtig, noch op den
naam van het hotel, noch op dien van de
straat te letten en toen zjj weder terug wilde
keeren, kon zjj den weg tot haar schrik niet
vinden. Zjj verstond geen woord Eugelsch
en was bovendien te verlegen om zich tot
een der voorbjjgangers te wenden. Niette
genstaande haar man, die zeer ongerust was,
terstond naar alle politbpesten telefoneerde
en zelf dag en nacht door de straten dwaal
de, vond men geen spoor van de vermiste.
Eerst den zesden dag werden de echtelieden
weder vereenigd. Een politieman zag aan
d*n hoek van de 6e Avenue en de 28ste
straat een eenvoudig gekleede vrouw met
een baby op den arm, die er zeer vermoeid
Hjj zag voor zich een mei«je, dat bljjle
baar tot op dit oogenblik niet kon vermoed
hebben, hoe ver en onder welke bezwarende
omstandigheden het gebeurde reeds bekend
geworden was, terwjjl zjj besloten was alle
deelname er aan van zich aftewerpen.
Anasfeld stond op. Zjj verroerde zica niet.
Heb ik vruchteloos als vriend van dit
huis gesproken?* vroeg hjj met bewogen
stem op haar mêrziende. »Zal 't mjj niet
vergund zjjn door uw eigen bekentenis de
zaak in uw en mjjn waar belang van de
voor u guustigste zjj de te beschouwen, nit
uw eigen mond te mogen hooreh, dat an
dere, daar buiten zgnde oorzaken u in
deze heillooze aanraking met een voorval
gebracht hebben, dat ik mag het niet
anders uitdrukken door een aan het
begrip van misdaad grenzende handeling,
als de aanslag op het leven van een mensch
gebrandmerkt ia geworden. God is mjj a
getuige, dat ik u met de zuivere en edele
ziel, die ik in u gevonden heb, niet ia
staat acht tot zulk een onrechtvaardige
daad, dat in mg de overtuiging leeft
slechts de treurigste betrekkingen waaraan
ge misschien geheel onschuldig zjjt, u in
het voorval hebben kannen verwikkelen.
Ik bezweer u das, stel vertrouwen in mjj
en m«ak het my mogeljjk, een plicht te
volbrengen, die voor mjj onuitsprekeU12-
moeiljjk en drukkend is. Voor u staat
waar oprecht vriend, wiens plicht den sti
wiens leven u echter behooren zju,
neer het gevorderd werd, om n voor
schgn van medeplichtigheid te redden,
Maar genoeg woorden! De vriend verl
uw vertrouwen, hg zal, zoo hjj het va i :t-
woorden kan jegens de be^nnrten sp>
loos zjjn.*
NIEUWSBLAD
VAN
Wat hein hier hield, wat hem gelegen
heid schonk zjjn groote gaven te ontwik
kelen was een benoeming in 1853 tot direc-
tenr van de mannonzaDgvereeniging Euterpe,
een der beste koren in Amsterdam.
Wordt vervolt