Het Land van Heusdeii en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
De Officier van Justitie.
M 1944.
1 Dankbaarheid.
F EUÏLLETON.
Uitgever: L* J. VEERMAN, Heusden.
ZATERDAG 6 OCT.
1900.
m
d»
land van altera
TOOK
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per S maanden f l.OO.
Franco par poat zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
Aummeri 5 cent.
Advertentiën ran 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/* c*- Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiên worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavoi d
ingewacht.
i De geschiedenis of de overlevering ver-
uaalt van Androcleg, den slaaf, dat hg den
koning der dieren, den leenw, uit dankbaar
heid aan zieh verbond, door het gewonde
J>eest bfl te staan en te helpen, zoodat het
rjjn gezondheid en krachten terug kreeg.
ran dien tjjd af volgde het anders zoo ge
luchte dier hem vrjj willig waar hg ging.
Het is tronwens allen bekend, dat ge-
leebtheid, in dien vorm, dat men er den
jaam van dankbaarheid aan zou kunnen
J;even, hg dieren niet zelden wordt aange
troffen. Even waar is het, dat men d^ze deugd
in de eerste plaats van den mensch ver
wacht, om de eenvoudige reden, dat het ook
in de eerste plaats de mensch is, wien wij
vriendschnp betoonen en hulpvaar lig zgn
wien wjj, zoo noodig, wèl doen.
Die verwachting evenwel, wordt nog al
eens teleurgesteld. De dankbaarheid is vol
strekt geen algempen beoef-nde deugd. Hg,
dien wjj steun verleenden of weldaden be
wezen, bljjkt dikwjjls volstrekt niet nauwer
dan voorheen san ods verbonden. Zgn woerd
»tot wederdienst bereid», bljjkt maar als
gewoon slot van een brief of een gesprek
te zgn gebezigd, want, komt er eens een
tjjd, waarin onze goedheid of hulpvaardig
heid kan worden vergolden, dan vinden wjj
onzen vriend daartoe volstrekt niet altjjd
zóó bereid, als men redeljjker wjjze toch
mocht verwachten. Dit ontstemt ons dan en
beneemt ons den lust en den moed, ooi ook
:anderen te toonen dat wjj menscheavrien-
den zgn.
Zoo algemeen is de ondeugd der ondank
baarheid, dat men wel eens zegt: die vjj-
anden wil maken, moet maar wèl doen.»
Nu, dat is zeker wel wat ver gedreven
maar toch bljjft het waar, dat van alle
weinig iü eere zjjnde deugden, de dankbaar
heid misschien wel de minst voorkomeade is.
Hoe dat komt? We zouden niet zoo
houtweg willen beweren dat raadsel wel
te kannen oplossen; maar toch, vaak dach
ten wjj er over na, en vragen ons zeiven
dan af, of, hetgeen in vele gevallen geldt,
ook in deze niet zou opgaan? We zgn zoo
gewoon de deugden als deugden voor te
stfsllen, dat wil zeggen als diageu, die op
zettelijk, min of me-r na r een bepaalde
nnethodp, moeten w rden a> ngrkw<-«kt, be-
roefend en onderhouden; dingen die, als we
sse oezitten, ons iets meer dan anderen doen
NOVELLE
VAX
HANS WACHENHUSEN.
18)
Amsfeld had deze woorden met geheel
zjjn ziet gezegd. Hg wachtte op den indruk,
dien zjj gemaakt hadden.
Maar Hilda zat zwjjgend, bleek als vroe
ger onbewegeljjk. Haar oogleden waren
n< ê'geslagen, zjj ademde rustig, een plech
tige ernst lag op haar fraai gelaat.
Amsfeld naderde een paar schreden.
»Ge antwoordt niet? Heb ik vruchteloos
.'esproken?*
»Wat ge zegt, hebt ge aan mjjne tante
reeds
»Zjj weet het, moost het weten
JEene lichte beweging barer gelaatstrek
"keg verried de uitwerking dezer woorden.
De onde dame gevoelt zich diep onge
lukkig, maar zjj houwt zooals ik op qw
onschuld.*
Een bittere glimlach wa9 Hilda's ant
woord. Zg stond op, trad ann het venster
en verdd- Amsftld cieu rug t e.
Ik wil niet met u spieken, er is nooit
een onwaarheid over injja lippen gtkomen.c
Mevrouw uwe tante is ziek; ge moogt
haar niet meer opwinden, Alleen om door
de onde dame van u de waarheid te ver
nemen, deelde ik haar de zaak mté. Er
sohjjnt nog iets ander bijgekomen te zgn,
zjjn en aanspraak geven op de bewondering
der menschen, liefst zelfs op belooning.
Maar, laten we nu eens even de eerlijk
heid nemen. Is het dan een deugd, eerljjk
te zjjn? Of beschouwen we het niet, en
terecht, als iets dat van zelf spreekt, dat
man niet zich verrjjke met het goed van
anderen Iemand, die niet steelt is volstrekt
niet beter dan anderen. Het behoort zoo,
en daarmee uit, dat iemand begrip heeft van
het mjjn en djjn.
Wanneer de vinder van een kostbaar
voorwerp onmiddellijk den eigenaar op
spoort en hem het gevondene ter hand «telt,
en wanneer deze hem dan mat een kleinig
heid afscheept, dan prjjzen wij niet opzet
telijk de eerlijkheid van den vindermaar
wjj laken de ondankbaarheid van den ander.
Die man, die het heel gewoon vond dat
de vinder eerljjk was, vond het niet zoo ge
woon, ora zelf zich dankbaar te toonenen
toch kan dit heel goed verklaarbaar wezen.
Wanneer men b.v. een kind onophou
deljjk voorhoudt, dat het, ora ons bjj dit
onderwerp te bepalen, dankbaar moet wezen
voor genoten weldaden, het telkens verwjjt
zich ondankbaar te hebben gedragen en het
steeds over datzelfde onderwerp met ver
togen en predicaiiëa vervol :t, dan is er
alle gevaar, dat het kind die deugd een
lastig, onaangenaam en vervelend ding be
gint te vinden, er een totaal verkeerd be
grip van krjjgt, er iets in begint te vinden
wat met zjjn natuur in strjjd is en zelfs in
het ergste geval, een huichelaar wordt.
Laten we de deugd der dankbaarheid
ook als e*n vanzelfheid beschouwen, en door
onze eigene handelingen toonen, dat het
van zelf spreekt, dat men helpt, steunt, raad
verschaft, wel doet, vriendschap betoont, in
ruil voor hetgeen aan ons werd gedaan.
Immers indien men klaagt over de zeker
onaangenaamste van alle ervaringen, de
menscheljjke ondankbaarheid te ondervinden,
dan moeten wjj ons afvragen, hoe of wjj
zelf, willens of door onnadenkendheid dan,
ons niet meermalen aan die ondeugd heb
ben schuldig gemaakt?
Naar alle waarschijnlijkheid zullen wjj er
ook wel niet altgd genoeg tegen gewaakt
en gestreden hebben en vermoedelijk zal
dat wel een bee+je de gehold zgn van onzen
eigenwaan.
De mensch kom!, zoo licht in de verlei
ding, om alles nan zich zelf toe te schrjjven,
terwjjl hij toch inderdaad van zgn eerste
om haar in dien toestand te brengen, die
door ieder ontzien moet worden.*
Amsfeld zag Hilda schrikken. Maar ook
bjj trad getroffen terng, toen zg zich plot
seling omwendde en hem een met tranen
besproeid gelaat vertoonde.
Een oogenblik voor hem staande, droogde
zjj de tranen van haar wangen, vervolgens
hief zjj het hoofd op, en met een kalmte
die Amsfeld verwonderde, zag zg met be
weende oogen tot hem op
♦Ik zeide n, dat nooit een lengen over
mjjne lippen is gekomen,* sprak zjj, de
oogen neerslaande. Vorder niet een ge>
heim van mjj, dat mjj niet behoort. Ge zult
bet van mg niet vernemen.*
Hilda bracht den zakdoek aan haar oogen
o u haar gelaat te verbergen. Amsfeld er
kende aan den rand er van dezelfde zilver
achtige draden, die men op den, op de plek
gevonden doek bemerkt had. Er bleef hem
geen twjjfel over dat zjj d« eigenljjke heldin
van het drama was, en evenwel verzette
zich steeds zjjne ziel tegen deze gedachte.
♦Inderdaad, dat g-jheim behoort u niet 1«
riep hg. >Ge vergeet dat het aan de wet,
aan den rechter vervallen is en het mjjn
plicht is het n te ontrukken. En mocht ik
hierbjj nalatig zgn; ik alleen bezit niet de
heillooze bekendheid van uw aandeel in het
gebeurde, anderen hadden ze vóór mg, an
deren, die mjj t t het vervullen van mjjn
plicht oproepen en mjj het verzuimen van
ieder oogenblik verwgten. Wie is de onge
lukkige jonge man, die men schier doo -
gebloed in het bosch vond, en wat weet ge
van de daad, die hem daar neder velde? Voor
4e laatsts maal herhaal ik mjjne vraag.
Hilda «we«g?
jengd af van de menschen en van de om
standigheden afbankeljjk is geweest.
Niemand komt er zonder hulp en de
mensch is het hulpelooste van alle wezens.
Niemand komt er, laat bjj werken als een
paard en leven als een Spartaan, als hem
niet worden geschonken, gezondheid, krach
ten, geschiktheid en aanler, niemand, als
de menschen zgn arbeid niet begeeren
niemand zou zjjn eigen lichaaara kunnen
onderhouden, als niet honderden en dui
zenden er toe meewerkten. Van het begin
van onzen levensweg af zgn we gesteund
en bekwaam gemaakt voor onze levenstaak.
Wat is dan natuurljjker dan dat die ge
dachte er ons toebrengt, de dankbaarheid
als een zeer gewone eigenschap in ons te
leeren opnemen?
En als we de treurige ervaring opdoen
dat die eigenschap geenszins het deel van
allen is, laten we ons daardoor niet laten
afschrikken van het beoefenen van de deugd
der weldadigheid. We zouden anders ons
hart sluiten ook voor hen voor wie het
geopend behoorde te wezenwe zouden ge
vaar loopen van te vervallen in een uiterste,
in hardheid en liefdeloosheid, de moeders
der zelfzucht.
Neen, als we de droevige ervaring op
doen. dat da menschen vaak zoo ondankbaar
zich kunnen betoonen, laten we dit dan
niet w^k«n op onschnldigen, laat ons lie
ver bedenken, dat er altjjd kans is, dat
onze men8chlievend verleende fenlp een dank
baar hart kan kweeken, dat het altgd zali
ger big ft, te geven dan te ontvangen en
wjj zeiven ten slotte nooit den steun zullen
knnnen ontberen van andereD.
Buitenlan <1.
De socialisten in België bereiden een
groote manifestatie voor, ten gunste van
amnestie en het algemeen kiesrecht voor de
Beurs te Brussel tegen a.s. Z radag op het
oogenblik, dat prins Albert en zjjne gema
lin in de Bears gehuldigd zullen worden
door de natie.
In het departement Lozere, Frankrjjk,
hebben de overstroomingen groote verwoes
tingen aangericht. Veertien bruggen over de
Tarn en hare zjjrivieren zjjn door den stroom
weggeslagen. Ook tal van menschen zgn in
den vloid omgekomen.
In het Vaticaan is door dieven een geld
kast opengebroken en daaruit ontvreemd
♦In weerwil van zgn toestand is hjj uit
het ziekenhuis verdwenen, ontvoerd door
een dame in 't zwart gekleed Wie is
zg?«
Wederom hetzelfde zwjjgen.
Men beeft u met haar in deze straat
en naar de stad zien gaan.*
Hilda's gezichtsspieren trilden. Zjj zweeg
hardnekkig.
Het was niet in n.jjne macht te verhin
deren dat de justitie haren spionnen naar
alle zjjden uitzond. Wegens de hulpeloos
heid van den verwonde zal men hem en de
dame ontdekken
Hilda zag met d «zelfde onvertroostbare
sprakeloosheid voor zich.
Men zal ook uw aandeel in de zaak
vernemen, en ik vrees helaas, dat die wer
kelijk bestaat.*
De jonge dame schudde zacht, oauweljjks
zichtbaar het hoofd. Wat Amsfeld haar ge
zegd had deed zichtbaar haar hart ineen
krimpen ma8r zjj zweeg.
Stel u in mgne plaats 1 Het tronwens
slecnts vluchtig genee-kundig onderzoek doet
een moordaanslag vermoed-n
Neen, neenl* riep Hilda luid, beide
armen opheffend en haar handen voor haar
gezicht slaande.
Voorshands laat het verdwjjnen van dan
verwonde da geneeskundige verklaring be
staan; deze dwingt tot een krachtige ver
volging van de daaraan deelhebbenden,
en ik sta voor een er van, tevergeefs om
opheldering biddend, die misschien een gun
stiger licht op het geval kon werpen. Ik
heb n straks gezvgd dat de treeinde spra
keloos tegenover den beambte zou zgn, na
4e eenige bekentenis, die aw neen, zooeven
een bedrag van 375.000 lire aan effecten
en 2000 lire aan specie. De brandkast stond
in een vertrek op de tweede verdieping van
het pauseljjke paleis en het gestolen bedrag
behoorde aan het beheer over de pauseljjke
paleizen. De dieven moeten met het terrein
en verschillende omstandigheden uiterst goed
bekende zjjn geweest. Tot dasver is geen
spoor der dieven ontdekt.
Tot dusver is geen bericht ontvangen,
dat de stakers in het kolendistrict van de
Vereeuigde Stat n den arbeil hebben her
vat, hoewel de mjjneigenaren nu ook nog
de prjjzen van het dynamiet verlaagd heb
ben buiten en behalve de loonsverhoogingr
met tien percent. Er schgnt nog geconfe
reerd en gediscussieerd te mnsten worden.
In Georgetwon, Vereenigde Staten, is een
negeropstand uitgebroken, waarvan de om
vang niet is na te gaan, daar de telegra
fische gemeenschap met de stad verbroken
is. Er zgn troepen heengezonden.
De »New-York Herald,* die altjjd op de
hoogte wil blgven, had, zoodra China ak-
tu^el werd, tegen grof geld een Chineesch
redacteur laten komen om in het blad een
Chineescbe rnbriek te redigeeren, waarin de
gele kollega zjjn gedachten zon uiten in
het Chineesch, voor zgn landgenooten in
Amerika.
Alvorens de rubriek de eerste maal ver
scheer, maakte men natuudjjk veel reklame
en ten slotte was heel het publiek der Ver
eenigde Staten nieuwsgierig te vernemen,
wat de zoon des Hemels zeggen zou.
Het Cbineezennummer verscheen op den
vastgestelden dag en de uitgever Bennett
was er trotsch op, dat de oplage van zgn
blad dien dag moest vermeerderd worden.
Io de Chineesehewgk van New-Vork
echter lachte men zich bjj na een ongeluk,
toen men het Chineezennumraer te lezen
kreeg.
Dat verwekte achterdocht en toen men
de zaak nu grondig ging onderzoeken, vond
men dat de Chineesche redacteur het vol
gend had geschreven
♦Zoo dit onder het oog komt van een
broeder-Chinees, weze hjj gegroet vanwege
den schrjjver, die hem al de zegeningen
der 97 go-lea toewenscht. Indien een of
ander kristenhond hem vraagt, wat de schrjj-
rer hier geschroven heeft, dan zegge hjj
hamhet is een bericht over gevechten,
vernieling en mo urderjj tusschen Japanners
gedaan heeft, mag de beambte uw vriend
zgn en zulks verlicht zjjn taak, maar hjj
verlangt een onbewimpelde voorstelling, die
hem zou kunnen rechtvaardigenIk
bezweer u andermaal,* onderbrak hg zich
op warmen, aanmoedigenden toon, ver
trouw mjj, gjj moogt zulks, en ik mag dat
vertrouwen aanneman, en met mjjn plicht
overeenbrengen, wanneer ik uw getuigenis
ge zweert mjj dat onwaarheid u vreemd
is, en deze mond immers niet liegen kan
wanneer ik uw getuigenis als voldoende
beschouw, om een vervolging te verhinde
ren. Ik bezweer u, terwille van de achtens
waardige dame, uwe tante, die zoo zwaar
ljj it, bezweer n, terwille van n zelve, wier
welzjjn en eer mg heilig zgn spreek
Iedere minuut is misschien gewichtig; het
verzuimen er van zou den vriend de handen
binden
Amsfeld's innige tot in het hart drin
gende stem scheen 's meisjes standvastig
heid te schokken. Zg wendde het hoofd
omeen hevige strjjd scheen in haar gemoed
te woeden.
X.
♦Laat mjj thans nadenken,* fluisterde zjj.
Mgn hoofd doet pjju, ik heb onuitsprekelijk
geleden sinds gisteren, en de vreeseljjke
dwang om aan de wereld een rustig gelaat
te toonen, putte mgne kracht uit.*
Zg greep den rand d r kanapó, waarop zg
haar bleek ontsteld gezicht liet neérzinken
en het in 't kussen verborg.
Met bloedend hart hoordo Amsfeld haar
gesmoord zuchten. Daar stond hg; voor hem
lag de slanke bevallige gestuite; het in
vlechten opgebonden haar bedekte den hals,
en Chineezen. Dit blad behoort aan een
vervloekten kristen en is niet waard dat een
Chinees, die zichzelven eenigszins eerbiedigt,
er op spuwt.*
De jongste berichten van het oorlogs-
tooneel in Zuid-Afrika wekken in Engelscbe
militare kringen groote teleurstelling. Na
dat Komatiepoort door de Boeren ontruim 1
was, werden van regeeringswege rapporten
verspreid, volgens welke het geheele ooste-
ljjke gedeelte van Transvaal vrg zou zgn
van Boeren, terwgl de Boerencommando's
in den Vrjjstaat van geen beteekenis wer
den geoordeeld. Men heeft nu de zekerheid,
dat er zich nog BoereDdetachementen be
vinden langs de geheele spoorlgn van Pre
toria naar de Portugeesche grens, in Natal
en op verschillende punten van OraBje
Vrjjstaat, waar zjj zich telkens opnieuw
krachtig doen gelden.
Luidens een telegram van lord Roberts
uit Pretoria van 2 dezer werden Maandag
22 wagens, die naar Vrjjheid gingen onder
geleide van 60 man bereden troepen, docr
ongeveer 140 Boeren nabjj de Jagersdrift
aangevallen. Twaalf man ontsnapten.
De Natal-vrjjwilligers werden onmiddel-
ljjk afgezonden om het lot der overige man
schappen te vernemen.
De Boeren deden in den afgeloopen nacht
een trein ontsporen nabjj het station Pau.
De trein vervoerde 3 kompagniëa Gold-
stream guards en andere troepen. Vjjf man
werden gedood; een officier en 13 man
gewond.
De militaire overheid te Pretoria heeft
thans een tarief vastgesteld voor den var-
koop van levensmiddelen, die daar onlangs
zgn aangekomen en dat heel wat lager is
dan vóór den oorlog. Zoo kost een liter
bier 5 stuivers in plaats van 3 shillings,
een pond koffie 8 stuivers in plaats van
een shilling. Een geregelde dianst van dri
treinen per week is tusschen Pretoria en
Johannesburg ingesteld, bjjna uitsluitend
bestemd voor het vervoer van benoodigd-
heden ten behoeve der burgerjj.
Uit Johannesburg wordt van Maandag
avond gemeld, dat er gecombineerde opera-
tiën op groote schaal worden uitgevoerd,
ten einde OraDjerivierkolonie van Boeren
te zuiveren. Men meent te Johannesburg
met zekerheid te weten, dat generaal De
Wet nabjj Heilbron ingesloten is.
Eenige dagen geleden zgn uit Fiume
de aan het voorhoofd opgeheven armen
gaven aan zjjn bewonderende oogen dezen
zoo fraai gevormden hals, de maagdeljjke,
zwellende borst t8 aanschouwen.
Amsfeld had voor haar willen neerknie
len, haar om vergiffenis bidden voor de
ziele8mart, welke hjj haar veroorzaakte. Bjj
hem stond onwrikbaar de overtuiging vast,
dat een wezen als zjj slechts een offer van
haar edel hart voor anderen zjjn kon.
Zwjjgend, in angstige verwachting, rillend
bjj het zachte geluid harer zuchten, hoopte
hg dat zjj weenend zon opzien en zich los
maken van het dwaze plichtsgevoel, waar
mede zg zich zelve vernietigde.
Maar. hg wachtte vergeefs. Hilda lag be
wegingloos. Baar zuchten hield op; zg scheen
uitgepnt in haar hevige zielestrjjd.
Amsfeld werd ongerust. H -t werd donker.
Hg moest weder naar de stad, om te verhin
deren dat men de twee anderen zou vin
den En toch lag het niet in zjjne macht
hierin iets te veranderen. Hellwach met zjjn
heillooz -n auibtsjj ver
HÖ naderde Hilda, waagde het zich over
baar ncêr te buigen en zacht waarschuwend
zjjn hand aan haar hals te leggen.
Hilda ontstelde. De overmaat van ziels
kwelling had haar in een soort van verdoo-
ving gebracht, waaruit zjjue aanraking haar
opscankte.
Met angstige oogen, het gelaat van schrik
verwrongen staarde zg hem onverschrokken
aan, trok zich haastig achteruit en legde
haar armen als tot bescherming op haar
borst.
MIEtlWSBLAD
Wordt vervol /d