Hfl Land van flensden en Altena, de LaiMraal en de Bommelerwaard.
°tepharas Mines Paulas Kroger.
De Officier van Justitie.
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. YEERMAH, Heusden.
M 1946.
ZATERDAG 13 OCT.
1900.
LAND VAN
altena
YOOE
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 8 maanden f 1.00.
Franco par post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
1825. 10 October. 1900.
(Slot).
Paul Krager met n^g twas anderen,
Jr. Jorissen en Bok, werden naar Lenden
afgevaardigd om protest aan te teekenen,
doch ze werden afgeschept mei de verklaring
Jat Transvaal er zeker mee ingenomen
mocht zijn, daar niemand er zich tegen
verklaard had.
Thuis gekomen riep Krager zjjn volk op
tot een heimeljjke samenkomst te Wonder
fontein. Hier gaf hg verslag van zjjn zending
en had Krnger de grootste moeite om zijn
volk te kalmeeren. Er werd een drieman
schap benoemd om de onafhankelijkheid te
herwinnen: Krager, Pretorins en Joabert.
Een korte strjjd volgde en den 31sten
Maart 1881 was de zege behaald en erkende
Engeland Transvaal als een zelfstandige
staat.
In dezen oorlog en in de onderhande
lingen over den vrede deed Krager zich ken
nen als krjjgsmun van den eersten rang en
als staatsman bjj uitnemendheid. Geen won
der dat bjj de kenze van een Staatspresident
op hem de keuze viel. In Mei '83 werd hjj
gekozen en op dezen post is hg hg her
haling door de Boeren gehandhaafd.
Krnger had in zjjn booge betrekking geen
gemakkelijke taak en het vraagt onze be
wondering, hoe hjj, boerenzoon, toegerust
met heel weinig kennis, de eigenzinnige
Boeren wist te leiden waar hij ze hebben
wilde en aan de andere zjjde pal wist te
staan tegenover zjjn erfvjjand, den Engalsch-
naan, die al wat te bedenken was, opwierp
om bet oude gezag over Transvaal te her
winnen.
De kwade tjjd voor Transvaal begon toen
er goud ontdekt werd. Het edele metaal
lokte tal van Engelschen, niet alleen van
edelen huize. Deze lieden ba geerden als de
Boeren stemrecht en wanneer Transvaal
hierop ingegaan was, sou 't land spoedig
door vreemdelingen beheerd zgn geworden.
Krugers wjjs beleid heeft het voor deze ramp
bewaard, maar een andere ramp over 't
land gehaald, den inval der Engelschen, waar
van de gevolgen nog niet te berekenen,
NOVELLE
VAN
HANS WACHENHUSEN.
20)
Onrustig was Hellwach weder overeind
gesprongen, ging met de handen op den rag
in de steeds donker wordende kamer hetn
en weer, en hield eindelijk voor Amsfeld
stil, die nog altjjd niet spreken wilde.
Aan zgn excellentie den kommandee-
renden generaal von Neudorf, die voor
weinige maanden hierheen verplaatst is
geworden. Ook de zjjwaarts voor de villa
staande schildwacht moet de twee binnen
tredenden gezien hebben maar men durfde
hem niet toespreken. Waartoe zou het ook
gediend hebben men wist wi*n men voor
had. De arbeider heeft verklaard het met
gezonde oogen gezien te hebben en te willen
bevestigen wat hg gezegd heeft.*
Wat zegt ge hu hiervan, collega? De
zaak betreft u rechtstreeks. Pickmaun de
kommissaris van politie verklaart zich te
zullen wachten zich de handen te branden
verleden jaar kreeg hg reeds een neus voor
ambtsjjver, tjj bad genoeg aan dien eenen
en zon nn skcats op uitdrukkelijk bevel
van de justitie handelen. De generaal, zoo
zegt hg, heeft shcnts zijn eenige dochter
en een knecht in zjjn villa, 't Is ook ge
constateerd dat deze twee de villa niet we
der verlaten hebben. Om bet met de veel
vermogende excellentie aan te leggen, daar-
maar die in elk geval voor Transvaal heil
loos zgn.
Niet gemakkelgk te begrijpen is 't wat Kra
ger in al die jaren te bedisselen en te schip
peren bad en wat berggn stukken er tusschen
hem en Engeland gewisseld zgn. Vooral de
correspondentie omtrent die z.g. uitlanders
moet groote proportiën aangenomen hebben.
Krager had voor al dat werk natuurljjk
zijn mannetjes. In 't bjjzonder moet onder
deze dr. L-yls genoemd worden, ran wien
èn door Engelsch'n èa door Boeren beweerd
werd dat hjj met al zgn invloed het Ho!-
landsch element zocht te versterken. Had
men dit maar intjjds meer gedaan en aan
het Engelseh den voorrang betwistKruger
heeft dr. L«y.ls altjjd de hand boven 't
hoofd gehouden en samen hebben ze pal
gestaan toen Engeland met zgn eischen
kwam.
Kruger, hoewel ongeletterd, heeft een
eigenaardige welsprekendheid, die zich gaarne
van beelden bedient. Die nitlanders, zei
Krnger eens, zijn net als de baviaan, dien
ik vroeger had. Het dier had het goed bjj
ons en werd trouw verzorgd. Eens op een
avond zat zjj tusschen mjjn knieën voor het
vuur zich te koesteren. Ongelukkig kwam
hjj met zjju staart in de vlam, waarop hjj
zich oogenblikkeljjk omkeerde en mjj in het
been beet. Ik kreeg de schuld van dat
branden. Zoo ia het ook met de uitlauders.
Gaat het ze goed, dan hoort men niets van
ze, gaat hvt ze minder goed, dan is het de
schuld van de boeren en de Republiek.
Nu, gebeten hebben ze è;i hun vrienden,
de Engelschen een doodende beet hebben
ze Transvaal toegebracht.
Kruger is een hoogst eenvoudig man,
wars van alle praal en allen omslag. Hij
is, ook als president, voor zjjn volk, de
eenvoudige »0>m Paul* gebleven, terwjjl
zjjn vrouw in de wandeling »tante Sannie*
heet. Ook zij is van boerenafkomst; ze heeft
haar man 9 zonen en 7 dochters geschon
ken Krngers nakomelingschap bedraagt een
vjjftigtal. Zooals bekend is, moest tan'.e
Sannie wegens zwakke gezondheid te Pre
toria achterbljjven. Wanneer de oude man
zonder haar scheep gaat, zal dit voor hem
een heele slag zgn.
Hoe de oorlog ten slotte moge afloopen,
Paul Krnger heeft zich door zjjn eerljjke
politiek onverwelkbre laaweren verworven.
Zgn naam zal in de geschiedenis een eer
toe heeft Pickmann den moed niet. De
generaal is bekend voor een allergrofst.en,
onbeschaamdsten kerel, maar staat hoog
aangeschreven en heeft voor alles wat bur-
gerljjk is de dieps'e verachting. Hjj zon
iederen politie- of gerechtsbeambte de deur
uit laten srajjten. Wat du3 te doen, collega?
Pickmann zal reeds heden verslag doen bjj
wacht slechts op dat der agenten, die heden
andermaal de plaats in het bo«ch onder
zoent hebben, en op dat van den arts die
den lijder geholpen heeft.*
Amsfeld had met klimmende opgewonden
heid geluisterd. Hg trommelde met de vin
gers zenuwachtig op de vensterbank.
Maar wilt ge geen licht laten brengen?*
vroeg Hellwacb. »In een zoo duistere zaak
ook hier in deze donkere kamer te moeten
rondtasten is waarljjk niet aangenaam.*
Amsteld stond op, schelde en ging heen
en weer in de kamer. Toen de bediende de
groote lamp binnenbracht, meende Hellwach
te vinden dat het gezicht van zgn gverigen
kollega er minder betrokken uitzag als
straks.
Hellwach's mededeeling had dezen inder
daad eenige rust geschonken. Wat de jonge
man in zgn ambtsgver als een noodlottige
stremming beschouwde was Aaisfeld wel
kom.
Hier voor het landhuis van den komman-
d erenden generaal, een als grenzeloos grof
heerschap bekend, brak het gezag van de
bnrgerlgke overheid, ten minste werd deze
een onth uding opgelegd, die stilstand ge
bood, gedurende w-lkeu veel opgehelderd
kon worden, wat Helwach's onstuimigheid
en donkere voorstelling, maar voornamelijk
zgn onbescheidenheid ten aaazien der pers,
veroorzaakt hadden.
Advertentiën van 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/» ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavosd
ingewacht.
volle plaats innemen. Wanneer we hem iets
znllen toewenschen is het dit, dat hij ver-
eenigd met zjjn echtgenoot», nog eenige
kalme, rustige jaren sljjten mag in 't genot
van zjjn geesteljjke vermogens. En kon 't
zgn, dat het hem nog gegeven werd te zien
dat Europa's heerschers eindelgk aan de
belagers van zgn arm land het »tot hiertoe
en niet verder* toeriepen, waarnaar alle
volken uit ons werelddeel nu «1 een jaar
lang reikhalzend verlangen.
Baitenlaind.
Er zal waarschjjnljjk van de reis van
den Duitschen kroonprins naar Palestina
niets komende Porte kan niet instaan
voor de volkomen veiligheid van den prins,
daar de bevolking van Syrië na de reis van
keizer Wilhelm, de Dnitschers als indrin
gers beschouwt, wat nog onlangs is geble
ken bjj de incidenten te Kaïffa.
Men meldt uit EngelandOndanks alle
waarschuwingen van de zgde van den gou
verneur van de Kaapkolonie sir Milner en het
departement van inlichtingen, aangaande
emigratie, is er een groote beweging waar
neembaar voor vestiging in Zuid-Afrika,
terwjjl van alle zjjden bjj de regeering aan
vragen inkomen om vrjjen overtocht of over
tocht teg«n verminderd tarief, waaraan het
departement van koloniën evenwel geen
gevolg geeft.
In welingerichte kringen te Weenen meent
men zekerheid te hebban, dat door Rusland
en Frankrjjk op het oogenblik al het mo
gelijke wordt ondernomen, om den vrede
te verzekeren in het Uiterste Oosten en com-
plicatiën te voorkomen, welke door Dnitseh-
lan l als voorwendsel zonden kannen worden
gebruikt voor militaire actie op groote schaal.
Men meent, dat de jongste decreten van
den keizer van China, ten aanzien van de
meest schuldige priasen nit de Bokserbe
weging, geïnspireerd zjjn door Rusland. Zoo
wel te Petersburg als te Parjjs maakt men
zich ongerust over de plannen van veld
maarschalk Von Waldersee, die er persoon-
ljjk bjj zou geïnteresseerd zjjn, dat de Cbi-
neazen opnieuw de wapenen opvatten en
die bjj allo verdere expedities gesteund zou
worden door de regeering te Berlijn.
Bljjkens verschillende berichten uit Was
hington heeft de regeering der Vereenigde
Hilda had beloofd morgen opheldering te
orevrn hjj won tjjd door er op te wachten.
Was het inmildels aan de nieuwsbladen
gelukt het spoor tot ia bet landhuis der
presidentsvrouw te vervolgen, het werd
weder afgel-id door het veel dnideljjker
spoor tot bjj de villa van den generaal, en
nu was het de vraag of men zon wagen
dit behoorljjk aan te duiden.
Nog een andere gedaehte schoot als een
lichtstraal door zjjn hersens. Ook de dochter
van den generaal was blond Z ra zjj
Niet mogeljjk. Dat jeugdig meisje was be
kend als ziekeljjk, zeer zachtzinnig en be
schroomd en afkeerig van de wereld en het
gezellig leven; voorts slechts aan de strengste
aesthetische denkbeelden gehecht, zou zjj
zich nooit in eenig konflict gewaagd hebben.
Hbt was niet denkbaar, dat zjj In
allen geval was zjj daar, zoomede de in het
zwart gekleede dame, die den verwonde in
het hnis van den generaal gevoerd zon
hebben.
Maar de generaal was zoo meende
Amsfeld eerst gisteren* gelezen te hebben
volstrekt niet aanwezig en op reis! Zgn
persoon was voorshands niet te vreezen....
Indien Hellwach of de kommissaris iets
wisten, iets vernamen
In allen geval was het spoor van het
huis der presidentsvrouw afgeleid. Amsfeld
had uitstel tot morgen, misschien nog
langer.
Laat den kommissaris weten, dat ik
zelf mjj morgen naar den generaal zal be
geven!* riep hg tot Hellwach, dia het
hoofd in de hand, peinz-nd aan de schrgf
tafel zat. L)e zaak moet uiterst kiesch be
handeld worden
Haastig stond Hellwach op. Hg had
Staten slechts 2 van de 6 ponten der nota
van den Franschen minister Delcaseé goed
gekeurd en de andera verworpen.
In beginsel stemmen de Vereenigde Sta
ten er in toe, dat de schuldige Chineezen
gestraft worlen, maar zjj willen niet dat
dit door de Chineezen geschiedt. Ook willen
zjj dat een schadeloosstelling zal worden
gevraagd, maar zjj zgn veel minder ontoe
schietelijk dan Frankrjjk. Daarentegen wei
geren zij den invoer van wapenen te ver
bieden, een bljjvend detachement te hand
haven tot bewaking der legatie ta Peking,
de ontmanteling der Toekoeforten te eischen
en deel te nemen aan »ene blijvande bezet
ting van sommige strategische punten op
den weg van Takoa naar Peking, welke
beide laatste voorstellen zjj op het oogen'
blik niet voor overweging vatbaar achten.
De Deensche Minister van Buitenlands^he
Zaken heeft dsn gezant te Londen gelast
te protesteeren tegen de Engelsche regeering
wegens de verbanning van een Deensch
onderdaaD, Andreas Andersm genaamd, uit
da Transvaal, en om schadeloosstelling te
vragen voor het verlies, dat Andersen ge
leden heeft door dezen maatregel.
Te Hamburg nam de politie, even vóór
de afvaart van de stoomboot »Patrizia« een
Boheemsch koopman, Karl Meikaar gavan-
g-n, die handel dreef in jonge meisjes. De
Boheem8che, jonge en liefuitziende meisjes,
die hjj bjj zich had en in Zuid-Amerika
zouden worden afgeleverd, zjjn voorloopig
aan de hoede der politie toevertrouwd.
Den 283ten September meldden alle bla
den in het kanton Glares, in Zwitserland,
bijzonderheden over den dood van een rjjk
Zwitser, Gehrig genaamd. Hjj zou bjj een
bad in het Como-meer zgn verdronken. Zgn
ljjk werd niet gevonden. De geheele familie
Gehrig ping in den rouw.
Zondag, toen het tpstament van den over
ledene voor de bloedverwanten werd voor
gelezen stapte de heer Gehrig kalm de ka
mer binnen. De aanwezigen zagen hem voor
een geest aan en vluchtten in allerlei rich
tingen niet zonder moeite gelukte het hem,
hnn aan het verstand te brengen, dat hjj
voor zaken weg geweest was. De doodsbe
richten en de verschillende verhalen over zgn
leven vermaakten den heer Gehrig niet
weinig.
nauwelijks Amsfeld's woorden gehoord.
»De generaal heeft een dochter!* riep
hjj, zgn colega n.et wjjd open oogen aan
starend.
»Des te meer, voorzichtigheid wordt ge
vorderd,* was Amsfeld's droog antwoord
en scherp hernam hjj»Ik verzoek u,
waarde collega, u voorshands van alle be
moeiing in deze zaak te onthouden en alles
aan nag over te laten. Ik verwacht morgen
vroeg de naawkenrigste inlichtingen.*
Hellwach was geheel ontstemd en boog
onderdanig het hoof l.
Verwittig oogenblikkeljjk dan kommis
saris, laat hem heden nacht bet hnis van
den generaal doen bewaken, maar met de
uiterste voorzichtigheid en met vermijding
van alias wat opzien kan baren. Morgen
spreken we elkaar nader, waarde Hellwach.*
Amsfeld verliet het bureau, hem droogjes
goeden nacht wenschend. Hellwach greep
mismoedig naar zgn hoed en snelde de
straat op.
Wat werd er van zjjne cause célèbre
indien men voor het hnis van den generaal
bleef staan, beleefd den hoed afnam en
weer heenging?
Wacht! Een wenk aan de pers! De ver
slaggever zat zeker heden avond, zgn ver
baal afwachtend in de bierhalle.
In 't voorbjjgaan was nog de kommis
saris te onderrichten. Hellwach vond hem
in drukke bezigneden aan zgn bnreaa.
Er was, toen het geheel donker was ge
worden in het, nit een naburige tuin heime-
igk bespied huis van den generaal een dame
in een mantiije gehuld met hoed en voile
gekomen, werd hem medegedeeld. Men zou
haar volgen, zoo zjj het huis we :er verliet.
Er hadden das bepaald twee vrouwelgke
Volgens de »Russkya VedomosB* van
Moskou, is de handel in menschenvleeseh
in de Yakoetsk, provincie van Oost-Sibe-
rië, aan de orde van den dag.
Geregeld worden daar kinderen verkocht
tot een prjjs van tien tot vjjftig roebels.
')e onwettige verbintenissen die bestaan
tusschen de bannelingen en de vrouwen uit
die streek, zgn voornamelijk verantwoorde
lijk voor dezen staat van zaken en aan
kinderen wordt het leven geschonken met
de bedoeling ze op 5-jarigen leeftjjd te ver-
koopen.
De koopers zjjn gewoonljjk Russisehe
ambtenaren en kooplieden, die bandelen in
daglooners, daar de vraag steeds grooter is
dan het aanbod.
In welingelichte kringen wordt nadruk
kelijk betoogd, dat de Fransehe re dering
zich op geenerlei wjjze zal verzetten tegen
de landing van Paul Kruger te Marseille,
indien deze eventueel gezolg mocht geven
aan zgn plan, op Franschen bodem te
landen.
Onder de vele geruchten, die in Engeland
de ronde doen in deze dagen van agitatie,
behoort dat aangaande een plan der libera
len om na afloop der verkiezingen voor te
stellen een parlementair onderzoek ten aan
zien van den oorlog in Zaid-Afrika, meer
in het bgzonder wat aangaat de militaire
administratie, ten aanzien waarvan zjj over
uiterst bezwarende bewjjsstukken beschik
ken. Het onderzoek dus luidt het ten
slotte zou er onafwendbaar toe leiden,
dat Chamberlein in staat van beschuldiging
werd gesteld.
Te Lerida, Spanje, is een carlistiscbe
geweerfabriek ontdekt, 107 afgewerkte en
meer dan 500 in bewerking zjjnde remming-
tongeweren met bajonet, alsmede de in ge
bruik zjjnde machines, zjjn in beslag ge
nomen. Een verder onderzoek is ingesteld en
de leider van het dusgenaamde carlistische,
militaire bewind van Catalonië, is in hech
tenis genomen,
President Kruger's 75 ste verjaardag is
ook in het buitenland herdacht. Hit Fran
sehe comité voor de onafhankelijkheid der
Boeren zond hem het telegram met geluk-
wenschen, dat in het Transvaalsche pavil
joen op de Tentoonstelling te Parjjs ter
teekening heeft gelegen. Het werd verzon-
personen aan de zaak deel en slechts een
raanneljjk was bekend. Waar is de andere
En waarom zonden er juist vier zgn?
Zoo 't een tooneel van mingver ware ge
weest, hoe was dan een strjjd mogeljjk,
daar toch ieder paar zgn deel moest gehad
hebben?
XII.
De ochtendbladen werden natunrljjk met
de grootste spanning verwacht, voorname-
k in de bewuste villawgk, wier blonde
dochters in tranen badend, te vergeefs van
de jastitie de energie verwach'ten, welke
men aan de redding harer eer schuldig was.
Wat echter een nieuwsblad, het best on
derrichtte en geloofwaardigste bracht, be
antwoordde volstrekt niet aaa bare ver
wachting, ofschoon het, voor het overige
groote publiek juist door zgn geheimzin
nige wenken belangrgk was.
We achten het onzen plicht,* luidde
het artikel, »onzen lezers mede te deelen,
wat van het raadselachtig voorval ia het
stedeljjk bosch uitgelekt is.
Maar we leggen den vinger op den
mond en vragen slechts, is de zondaar in
frak, de zondares in den zjjden sleepjapon
minder strafbaar voor de wet als iemand
in linnen kiel? Is het rechtvaardig, wan
neer de hand van de wet niet toegrjjpt,
onverschillig waar zjj den schuldige rinlt?
En heeft de bnrgerlgke maatschappij niet
het recht te verlangen, dat aan deze wet
gevolg wordt gegeven, onmeeJogeud en
onpartgdig, wien het ook treft?
Wordt vervolgd
lïïSBLlD
