(let Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Onze Staatsloterij.
FEUILLETON.
De Avonturier.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
M 1964.
ZATERDAG 15 DEC.
1900.
i.
VOOB
Oit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 8 maanden f 1.00.
Fanco per poat zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Adrertentien ran 16 regela 50 et. Elke regel
meer 77i et. Groote letters naar plaatsruimte.
Adrertentien worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavosd
ingewacht.
Zooala onze lezers wellicht reeds bekend
zal zjjn, is dit onde, maar nog niet ver
onderde onderwerp weer eens in de pers en
elders ter sprake gekomen, naar aanleiding
ran een wetje, dat de strekking h°eft om
de rechten ran eigendom op loten welke uit
de macht ran houders zjjn geraakt te ver
zekeren.
Ook in de Tweede Kamer is bjj die ge
legenheid de loterq »»n de orde gesteld, en
wel door het indienen eener motie, wiarbjj
op de wenscheljjkheid der afschaffing wordt
gewezen.
In den strijd orer behond of afschaffing
der Staatsloterij, willen wjj ons niet mengen.
Wij zouden toch nietB anders kunnen doen
dan argumenten herbalen, die sinds jaar en
dag door roor- en tegenstanders zijn bij
gebracht. Bovendien zou het niet reel prac-
tiseh nut. hebben, omdat de Staat nog altijd
zes en een halre ton per jaar uit de loterij
trekt, d«t wil zeggen, met de instelling der
loterjj wint en' roorloopig althans kan die
bate zeker niet gemist worden.
Maar ofschoon de loterij zelre niet ou-
bekend is en er door reien geregeld aan
wordt deelgenomen, haar geschiedenis en
inrichting zijn niet zoo algemeen bekend,
waarom wjj ons voorstelen daarvan eene
eenvoudige schets te geren.
Wanneer de Staatsloterij niet bestond, dan
zou zjj waarschijnlijk thans niet worden
ingevoerd. Zjj is echter reeds in 1726, dus
ruim anderhalve eeuw geleden, onder den
naam ran generaliteitsloterjj opgericht, en
wei met het bepaalde doel om aan de schat
kist eene nieuwe bate te verschaffen, die
gemakkelijker zou toevloeien dan eene nieu we
belasting. Belastingen zijn en waren altijd
gehaat. Zjj worden gedwongen opgebracht.
De loterjj daarentegen is een vrjjwillige bjj-
drage. Die zjjn geld waagt weet te voren
dat bjj het verliezen kandie een prjjs wint,
weet dat hjj er een deel van aan den Staat
moet afstaan en zoo worden, door de ge
zamenlijke spelers, de zes en een halve ton
jaarljjks aan den Staat vrjjwillig afgestaan.
De Staatsloterij is altjjd een zoogenaamde
klarsenloterjj geweest. De trekking had steeds
bjj gedeelten plaats, eene regeling die wel
eens bare bedenkelijke zjjde had, maar eenigs-
zins door bet groot aan!al io*en te ver-
(12
Anders wel, dan geeft men intieme fees
ten waarop alleen de bloem van den adel
wordt aargetroffenmaar dezen avond geeft
men een soréi met koud buffet, waarbjj
geldzaken kunnen behandeld worden. Ge
ziet dan ook bjjna geen jonge dames, want
van avoisd domineert niet het geld, dat
door huweljjken kau verkregen worden maar
bet geld, dat bestemd is om geld te ver
dienen. Begrijpt ge het nu? Zie dien reus
achtig gebouwden man daarginds met zjjn
fraaien blonden baard eens aan 1 Dat is de
afgevaardigde August Hall-s. Onder dave
rend applaus heeft hjj eergisteren in een
kiesvereenLing gesproken over het behar
tigen der belangen van den minderen man
en nu is hjj hier om zjjn manneljjk woord
aan den meestbiedende te verkoopen. De
kleine grjjze heer naast hem is de uitgever
van het voornaamste dagblad in ons land.
Hg is hier gekomen om mr. Snoward en
zgn trawanten te herinneren, dat tegen
ruime betaling door de redactie alle zaken
kunnen worden aanbevolen, die de heerea
slechts verkiezen.
Schwerdtner keerde zich om, teneinde uit
te zien naar een gelegenheid om van dezen
boosaaruigen lasteraar ontslagen te raken;
bjj begen van dien man te griezelen. Maar
mgnheer Von Rümmel meende, dat zgn
prijzenswaardige leiding voor den nieuwe
ling onmisbaar was, en geleidde hem naar
dedigen is. In hoofdzaak is de inrichting
steeds dezelfde geweest, ofschoon van tjjd
tot tjjd wijzigingen plaats hadden. De voor
naamste dier wijzigingen w rl door de wet
van 23 Juli 1885 tot stand gebracht.
Deze wet bepaalt onder anderen, dat er
niet meer dan drie loterjjen per jaar mogen
plaats hebben. De regeering is dus bevoegd
het aantal te verminderen en dat zij tot
dusver van die bevoegdheid geen gebrnik
maakte, is een duideljjk bewjjs, dat het ge
makkelijk inkomende geld, dat anders toch
door eene belasting zou moeten worden ver
vangen, de oorzaak der instandhouding is.
Driemaal 's jaars dus treedt de Staat als
ondernemer eener loterjj op. Feiteljjk ge
schiedt dit door een hoogen ambtenaar, den
directeur der lotergen, met de collecteurs,
die werken door middel van debifcanten. De
minister van Financiën benoemd en ont
slaat de collecteurs; de debitanten worden
door den directeur aangesteld.
Scbjjnbaar is de kans in deze geldloterjj
zeer groot, daar zjj 21000 loten bevat, waar
van er niet minder dan de helft met een
prijs uitkomen; maar verrreweg het mee-
rendfel dezer prjjzen is zoo gering, dat men,
na aftrek der korting, wel zooals het heet
met eigen geld uiikomt, maar feiteljjk ver
liest, hoe weinig het dan ook zjj.
In de vier eerste klassen wordan telkens
zestienhonderd nommers van de 21000 uit
een reusachtigen trommel getrokken, Uiteen
anderen trommel komen evenveel briefjes
te voorschjjn, waarop de verschillende prjj
zen zjju vermeld, die in elke vol,made klasse
hroger worden. Is men to"? de 5e of laatste
klasse genaderd, dau schieten er 14600
loten over, en daarvan eg a dun nog 4100
prjjzen, maar tevens 10500 nieten en al
deze loten worden nu getrokken en daar
tegenover ook al die prjjzeu en nieten.
Het is geen vereischte om bjj den aan
vang een lot te nemen, waar made men des
noods tot het einde toe kan door spelen.
Om ook hen die weinig bezitten de gelegen
heid te geven een kansje te wagen, is het
stelsel der klassikale loten uitgedacht. De
kosten zouden dan toch nog betrekkelijk
hoog blgven, wanneer men een geheel lot
moest nemen maar dit is niet noodig. Elk
lot toch bevat twintig bewjjzen van aan
deel en elk aandeeltje kan afzonderlijk wor
den uitgegeven.
In vroeger tjjl gaf de staat het geheele
lot in eens aan den collecteur uit en had
de volgende vertrekken. Het gewoel was
nog levendiger geworden. Men was aan
elkaar voorgesteld en in de verschillende
groepen werd ongedwongen gesproken.
Eindelijk mankte Frederik gebruik van
een oogenblik, dat Riiramel iets gevraagd
werd door een bekende, die op hem kwam
toeloop *n en sloot zich aan bjj eenige hee-
ren, die juist van plan waren een aangren
zende kamer binnen te gaan.
Op den drempel liep hg bjjna iemand in
blauwe uniform tegen het ljjf.
»Ah, ge schijnt veel haast te hebben,
mjjnheer Schwerdtner
Het was baron Guido, die dit zeide.
»Ge loopt zek^r bjj dien mooien mjjn
heer Von Rümmel vandaan vroeg de hu
zaar lachend toen hg de blik bemerkte,
waarmee Frederik zuchtend naar den laste
raar omkeek.
»Natuurlgk,< liet Frederik zich ontval
len, en dit woord maakte den baron niet
weinig vrooljjk.
»Hjj zal u veel moois verteld hebben,
dat kau ik wel raden. Maar ge moet niet
alles gelooven, wat hg zegt. Hg is bekend
om zjjn kwaadspreken.
>Kwaad spreken kan hg wel.«
»Hg leeft er vas.*
»Ge schertst, baron I*
slnderdaad waar; sedert hg zgn eigen
vermogen opgemaakt heeft, leeft hg van te
gast gaan bg alle gegoede familiën. Men
duldt hem, eensdeels omdat men zgn giftige
tong vreest, anderdeels omdat hg aljjd de
pikantste en nieuwste babbelpraatjes weet
te vertellen, en dat is een hooggeschatte
kunst bg de lieden die zich vervelen.
»Woaderigk!« fluisterde Frederik be-
Buitenland.
Uit Antwerpen wordt, d.d. 13 Decem
ber, gemeld
De stuwers bleven bjj bnnne weigering
om voor dubbel loon Zondagnacht te wer
ken. Men verwacht tegen Maandag eene
gedeeltelijke werkstaking. De politie heeft
reeds erastige voorzorgmaatregelen geno
men.
De zoon van een bekend advocaat te
Berlijn, is plotseling van het Wilhelmsgym
nasium verwjjdard. Het jongemensch zou,
□aar aanleiding van den zoogenaamdeu aan
slag op het leven des keizers te Breslau,
waar een niet gansch toerekenbare vrouw
een hand>jj!tje naar het keizerljjke rjjtuig
heeft gewerpen, zjjn leedwezen er over te
kennen hebben gegeven, dat de vrouw haar
doel gemist heeft, terwjjl hjj voorts belee-
digende carricaturen zou hebben geteekend.
Voorts zou de minister vin eeredienst, on
der wien ook het onderwjjs ressorteert, den
jongen man den toegang hebben ontzegd
tot elke inrichting van hooger onderwijs
in Pruisen.
De Sultan van Turkjje heeft aan de re-
geeringen van Italië, Frankrjjk, Rusland
en Engeland een vertrouwelijke nota gezon
den iu zak* Kreta, waarin hjj toestemt in
eene verkiezing van prins George van Grie
kenland, hetzjj door de Nationale vergade
ring of door eene volksstemming, tot regee-
rend vorst vau dat eilaa 1, maar onder be
ding dat het schatplichtig bljjft aan Turkjje,
onder oppergezag des Sultans. Prius George
zou zich daartoe naar Konstantinopol moe
ten begeven om zjjne onderwerping aan te
bieden. In Griekenland schjjnt men met
zoodanig® oplossing echter weinig ingeno
men en bljjft men de aanhechting van
d rem meld.
Wacht eens, ik wil het genoegen heb
ben hem eens flink van streek te brengen.
Ik behoef alleen maar te Tragen, hoe het
staat met de zeshonderd mark, die bjj kort
geleden aan mg heeft verloren bg het kaart
spel.*
Schwerdtner bleef echter niet wachten
naar den afloop van dit huiareustukjo, maar
ging vlug de kamer uit en mengde zich in
het gewoel in de volgende zaal. Om zichzelf
tot rust te brengen, mompelde hg: »W*-1
zeker, wel zeker, die afschuwelijke spotter
liegthjj overdraft tenminste, dat is zeker
En hjj heeft me alben op de allerergste
dingen gewezen, de achtbare lieden, op
wie niets valt te dingen, ziet hg over 't
hoofd; die vindt hg niet interessaat.*
DoGh dat baron Guido hem had gezegd,
dat men dien man te gast vroeg, omdat
hg zoo gezellig allerlei schandaaltjes wist
te vertellen, neen, dat kon hg maar niet
verduwen.
En hoe kwam hg zelf aan de twijfelach
tige eer, door dieu man zoo aangeklampt
te worden? Had Rümmel hem slechts voor
den mal gehouden en dacht hg nu de damts
eens aan net lachen te maken door een op
gesmukt verhaal vau zgn avontuur met dien
kinderljjk eenvoudigen studioos? En behoor
de misschien de barones Von Ellericb tot
die dames? Had zjj misschien ook scüik in
die pikante babbelpraatjes, welke Rümmel
als gezellig prater overal rondbabbeliie
Natnurlgk van Elvira had de boos
aardige zwetser geen eigealjjk kwaad weten
te vertellen. Dit deed Frederik eenigszins
goedmaar toch bhef hg in een verbitterde
stemming. Hjj voelde vermoeidheid m al zgn
Kreta bg het moederland verlangen.
Uit Velteraas (Zweden) wordt gemeld,
dat Nordland, de men, die aan boord van
het Zweedsche s.s. >Prince Karl* zeven
zijner mede-passagiers vermoordde, aldaar
onthoofd is. Voordat hjj het hoofd op het
blok legde zong hij eenige verzen van een
psalm.
In verband met het bit, dat het jongste
telegram van generaal Knoz aangaande zjju
treffen met De Wet in het zuidoosten van
Oranje-Vrjjstaat, godateerd is uit Helvetië
van Dinsdagavond, maakt men in deskun-
kundige kringen de gevolgtrekking, dat
generaal De Wet er reeds vóór etteljjke
dagen met zgn strgdmacht in geslaagd is
de Caledonrivier over te trekken in noor
delijke richtiDg, den hoogen stand van die
rivier ten spjjt.
Hierdoor zou De Wet de vier colonnes
van Knox en Pilcher hebben weten te ont
komen en men heeft weinig hoop, dat de
colonne Broadwood-Settle er in zal slagen
hem den weg af te snjjden te Reddersburg.
Waarschjjnljjk is De Wet er in geslaagd
de Caledonrivier noordelgker over te trekken
en vermoedelijk zet hjj koers in noord
oostelijke richting, zonder dat de Engelsche
strjjd macht er in geslaagd is hem tot staan
te brengen.
Dinsdagavond is weer een bezending van
200 krijgsgevangen Boeren met het trans
portschip Victorian* op St. Helena aan
gekomen. De gevangenen genieten ten
minste volgens dit Engelsche bericht een
goede gezondheid; slechts eau wordt er in
het hospitaal verpleegd. Woensdag zjj q zij,
onder geleide van 80 man infanterie, naar
Dead wood gebracht.
Uit Standerton wordt geseind, dat de
Boeren Zaterdag weer drb treinen met
paarlen hebben veroverd bg Heidelberg.
Zjj hadden de spoorstaven opgebroken, zoo
dat de trein moest stilhouden. Daarna plun
derden zjj de treinen, bevrjjdden de paarden
en maakten zich nit de voeten.
De Australische troepen zullen heden van
Kaapstad vertrekken. Zjj hebben in den loop
van den oorlog gevochten bjj Rama, Jacobs-
dal, Klipdrift, Klipkraal, Paardeberg, Arun
del, Colesberg, Kimberby, Thaba'nchn, Os-
fonteiD, Poplar Grove, Driefonteiu, Karse,
Vetrivier, Zandrivier, Doornkop, Pretoria,
Diamantheuvel, Elandsrivier, tthenosterkop,
ledematen en een akelige leegte in zjjn
binnenste. Besluiteloos stapte hjj tusschen
de gasten voort.
Wat wilde hjj hier eigenlijk? Was hier
dan wel een plaats voor hem Maar bjj
had immers raenschenkennis willen opdoen 1
En was hg dan niet rjjker geworden aan
belangrjjke ervaringen?
Hjj sloop langs de wanden voort door
verscheidene vertrekken. Overal dezelfde
heete, verstikkende lucht, dezelfde op re
smukte dames en met ridderorden getooide
heeren. Er werd gelachen en gespot, bjj
limonade en jjs werd menige goede naam
bespot. Hier werd over de politiek gespro
ken, ginds over geld en beurszaken en dit
alles werd verbonden door zekere harmonie,
die hjj niet kon begrjjpen, maar die hem
toch weinig goeds deed vermoeden. Hg
voelde, dat hg hier op vjjandelgken bodem
stond, hoe zwak zgn zucht naar het goede
stond tegenover dit gezdscbap. Hg haal ie
veel vrger adem, toen hg in eene kleine
kamer kwam, waar de lucht koeler en het
licht niet zoo helder was. Hoe hjj daar ge
komen was, wist hjj eigenljjk zelf niet. Hg
had een portière opengetrokken en was op
eens uit het gewoel op een rustig plekje.
Hg was alleenOnder de omlaag getrokken
gaslampen stonden eeuige speeltafels, ginds
in de vensternis een sofa. Vermoeid als een
nagejaagd stak wild nam hjj daarop plaats.
Van links en van rechts troffen geluiden
uit het gezelschap zjju oor nog, daar de
beide ingangen van dit vertrek slechts waren
afgesloten door dichthangende flaweelen
poilières, maar, Goddank, bg behoefde
toch niemand te zien.
Hg liet h:t hoofd achterover op de scfa
Bothaville, Mafefeing en nog ambre plaat
sen. In het geheel vrloren zjj 260 dooden
in het gevecht of aan ziekten en kregen
400 gewonden.
Uit Leurend-Marqués komt het bericht
dat de Boeren telkens weer bg groepjes da
Portugeescha grens oversteken, uit de Le-
bombo-bergen komende. Zjj voeren vee weg,
en de Portugeesche overheid houdt zich
met de zaak bezig.
Wil dat zeggen dat de Porta mesche
troepen na tegen de Boeren in de Lem-
bombo-bergen zullen oprukken? Waarom
ook niet
Louren^o-Marques, 14 Decembor.
De toestand te Komatiepoort is ernstig.
1500 Boeren bevinden zich in Nederhoed.
Men verwacht dat ze een uitval naar Ko-
matiepoort zullen doen.
De Engelsche cavalerie is naar Sabi ver
trokken. Alle troepen hebben last gekregen
zich gereed te houden. Ieder oogenblik ver
wacht men een gevecht.
Engelsche nederlaag-.
De EDgelachen schjjuen weer klappen te
hebben gekregen, ten minste een telegram
van Kitchener uit Pretoria van 14 dezer
zegt:
De strgdmacht van Clements werd op 13
December bg het aanbreken van den dag
op Magaliesberg door het 2500 man sterke
kommando van Delarejj en Bejjers van uit
Warmbad aangevallen.
Clements trok zich terug naar Hexpoort.
Vjjf Engelsche officieren werden gedood,
de overige verliezen zgn nog niet gemeld.
Clements is te Nooitgedacht in de Maga-
liesbergen aangevallen.
De eerste aanval werd teruggeslagen, maar
de Boeren slaagden er in de toppen der
Magaliesbergen te bereiken, die door 4
kompagniën Northumberland fuseliers bezet
waren.
De Boeren beheerschten das het kamp
van Clements, die zich daarom naar Hex
poort terugtrok en stelling nam op een
heuvel iu het midden der vallei.
Het was een zeer scherp gevecht, 1 ko
lonel en 3 kapiteins werden gedood.
Versterkingen werden uit Pretoria gezon
den.
De brigade Broad wood was aan den noord
kant der Magaliesbsrgen 7 mjjlen ten westen
van Clements.
Mislukte aanvallen der Boeren zjjn ge-
rusten en onwillekeurig sloot hjj de oogen.
Het was ree is laathjj was niet gewoon
zoo lang op te blgven, en dan al die drukte
en dat gewoel
Half ingedommeld luisterde hij naar het
verwarde geluid der vela stemmen in zjjn
nabgheid. Soms klonk het hem in het oor
als het bruisen der zee of het geraas van
een storm in de verte, soms ook als het
dreunen van een groot stoomwerktuig of
als de zware ademh-ding vau een monster
achtig dier misschien wel het »gon ien
kalf*, waarover mgnheer Von Rü nmel had
gesproken. Het kwam al nader en wilde zich
nu op zjjn borst te rusten leggen. Benauwd
sloeg bjj de armen uit om het kalf af te
weren en opende de oogen 1
Wat? Daar was hjj bjjna ingeslapen! Hoe
domDan kon hg toca veel liever naar bed
gaan
Hjj wilde opstaan, doch zgn armen en
beenen voeld- n loodzwaar. En die rast was
zoo hearljjk! Nog slechts vjjf minuten op
de sofa! Hjj zou wel oppassen, dat hg niet
weer sliep en daar slapeude werd gevonden.
Zgn geest was weer wakker, zgn geest was
weer volkomen in orde. Duid^lgk hoorde hg
de stemmen in da aangrenzende kamer
drie of vier heereu praatten met elkaar. Nu
sprak er een alleen; bg kon de woorden
verstaan.
»De Argent jjusehe leening, zeg ik, biedt
een zeer schoon# gelegenheid tot net beleg
gen van Dnitsch kapitaal. Dez», staat is
bjjzonder rjjk aan natuurlgke huiporonuen,
waarvan men tot heden geen partg heeft
getrokken; dat land gaat een tgdpark van
ontwikkeling en van grooten bloei tegz-
moetWordt vervolgd
v-zrv
land van altena*
deze het recht om zelf aandeelen uit te geven.
Wat deden nu sommige collecteurs? Zjj
traven b.v. van één en hetzelfde lot niet
twintig twintigste aandeelen uit, maar der
tig twintigste. Zjj verkochten dat lot dus
met een baitensporige winst, maar het kruikje
ging soms zoolang te water tot het brak.
Want gesteld eens dat op dat lot de hon
derdduizend viel, dan kwamen niet twintig
menschen om hun twintigste deel, maar
dertig; de collecteur kon er dus nagenoeg
de helft bjjleggen en kon hg niet betalen
dan volgde een faillissement en de geluk
kigen waren bedrogen.