Ikl Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de ilommelerwaard.
Donkere dagen.
FEUILLETON.
De Avonturier.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
M 1967.
DONDERDAG 27 DEC.
1900.
Und van altena
VOOB
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per S maanden f l.OO.
franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderljjke
nummers 5 cent.
Adyertentiën yan 16 regels SO ct. Elke regel
meer 71/, ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Adyertentiën worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavord
ingewacht.
»'t Is wat te zeggen met die korte dagen,
soms zóó donker, dat men 's middags om
drie nur, halfvier reeds niet meer kan zieD
te schrjjven en de lamp moet aanstiken.*
Zoo mopperde mjjn bnnryrouw, toen ik
haar de courant aanreikte, die wij samen
lezen, en ik haar juist bjzig vond in hare
achterkamer, waar het weinigje licht dat er
kon doordringen, nog werd onderschept
door een groote hooge schuur, die op aenigen
afstaad achter 't huis stond.
Ik trooste haar m t de gedachte, dat het
leed gauw geleden zou zijn. De laatste dagen
vóór Kerstmis heeten nu eenmaal »de don
kere dagen* en willen dan ook aanspraak
maken op dien naam. Maar dan lengen de
dagen eiken dag een hanentreê zegt het
spreekwoord, en al bljjft het na een waar
heid, dat, als de dagen beginnen te lengen,
ook de vorsten beginnen te strengen, het
is juist dat vorstige, heldere weder, dat ge
woonlijk intreedt na de mistige, klamme
dagen, welke aan den kalendsrwinter voor
afgaan, dat ons in staat stelt ons te ver
heugen over meer licht.
In de natuur zijn die donkere dagen nn
eenmaal onvermijdelijk en wjj troosten er
ons mede, dat zjj roorbjjgaau.
Maar veel erger is het met de donkere
dagen in de menscheljjke maatschappij, in
de groote menschenwereld. In de courant
stond immers weer zoo veel, dat vau donkere
dingen getuigde. Daariu had ik gelez9u van
Chamberlain, die vroager verteld had in geea
enkele maatschappij betrokken te zjju, welke
voordeel had van den oorlog en die nu
ronduit verklaarde toch eigenljjk in twee
betrokken te zjj a en niettegenstaande dat
door een verdwaasd en verblind Parlement
werd toegejuicht, toen hij met een groot
vertoon, dat zoo eenigszins aan Cwjafas'
verontwaardiging deed denken, sprak van
zjjn eerljjkbeid en die zjjner familie. Daarin
stond een nalezing op 't geen von Bülow
gezegd heeft in het Duitsche parlement, zeer
grappig en geestig op zjjn manier, waarom
men den grjjzen pelgrim uit Zuid-Afrika,
toen hjj aan den drempel van het huis ge
komen was, zoo onbeleefd mogeljjk de dear
wees, daarbjj zorgvuldig de eigenljjke zaak,
de onbeleefdheid vermijdende. En dat, tjr
(15
>0, die woorden zjjn te hard, zoo zou
ik nooit sprekenMaar als alles, wat ge
heH gezegd, ook uw ware overtuiging uit
drukt kunt ge u heden daaraan voor
altjjd verhinden? Heden, nu ge den bodem
nog niet geheel kent, die volgens uw oor
deel zooveel behoefte heeft aan gezonder
zaad? Neen, mjjuhe r Scbwerdtner, ik zeg
n nogmaals: ik heb menigeen gezien, die
langzamerhand begon te begrjjpeD, da^ het
nog zoo kwaad niet is, mot de wolven mee
te builen en daardoor zjjn geluk te grond
vesten. Heeft Robert u niet verteld van dr.
Wernbard, die tot vóór twee jaar zjju gou
verneur was? Die jonkman koesterde be
paald revolutionaire denkbeelden en pronkte
met Spartaansche onbaatzuchtigheid. Nn
beeft bjj de diplomatieke loopbaan gekozen
bjj liet zjjn sedert menschengeslachten ver
geten adelljjken titel weer opfrisschen en
moet nu de schitterendste vooruitzichten in
den staatsdienst en iu de salonshebben.
Ziet ge, dat was uw voorganger!*
>Is dat een bewjjs En vooral een
bewijs voor u? Zeg mjj toch, dat ge in uw
Fgenwoordige omgeving tevreden zjjt. Dan
hebt ge voor uw persoon het recht om u
vrooljjk te maken, en dan kunt ge rustig
de bestemming volgeD, die in uwe kringen
voor n is weggelegd.*
Doe ik dat niet?*
Niet geheel,* antwoordde hjj met een
gliudaeb, >want dan zon het nw bestemming
tjjn, ééa vau nw talrjjke aanbidders te ver-
hooren en een zoogenaamd passend huwaljjk
wjjl geheel het Duitsche volk leeft in zijn
sympathiëa met den Transraalschen Boer,
omdat het in hem den heraut ziet ran recht
en vrjjheid. In het jongste nummer van
Jagend*, het bekende Münchener tjjdschrift
van jonge kunstenaars, kwam een klein
versje voor, waarin zoo naar waarheid werd
gezegd, dat de sympathie des volks was met
den brav8, maar men kroop op zjjn bnik
voor den heerscher en d&arom verzocht hjj
Kruger medelij len te hebben met het Duit
sche volk.
Was het den Boer gegeven te ljjden en
te sterven met eere dat volk leefde met
schande. En vljjmend scherp teekeDde Sim
plisissimns den verwaten Engelschen officier,
die in café eGsriDania* den kellner gelast
als die sc'oooier (Kruger), die daar aankomt,
bianen wil komen, hem de deur uit te
werpen en van kellner Bülow tot antwoord
ontvangt: uw bevel zal gehoorzaamd wor
den, mjjnheer.
Wat DnitschUnd te zien geeft, ziet men
in Rusland, in Frankrjjk, in Oostenrijk, ja,
in bjjna geheel de wereld; de sympathie der
volkeren is met de verongelijkten en ver
trapten, die der regeeringen is tegen hen.
Waarom? We willen niet galoovan dat de
Duitsche Keizer, die eenmaal, nog zoo kort
geleden, zijn ridderljjk telegram aan Kruger
zond, door 't goud van Rhodes on zjjn kliek
is omgekocht. We gelooven veeleer, dat hjj
werkeljjk meent het belang van zjju Rjjk
te dienen, door op allerlei wjjzen de han
delsbelangen er van te bevorderen en daartoe
een niet eervollen vrede handhaaft tot eiken
prqs, z-dfs dien der schande. Maar treurig
bljjft het en een donkere bladzjjde is het
in de geschiedenis der menschheid, dat de
regeeringen, alzoo tegen den zin der vol
keren in, hun kaarten uitspelen en liever
onrecht en geweld vrjj laten uitgaan, ja,
door schending der neutraliteit er toe mee
werken, dan de hand uit te steken om het
te voorkomen.
De politiek van het Jingoïsme zegeviert
nagenoeg overal, natuurljjk in Engeland,
waar men in wreedheid tegenover zjjn slacht
offer zich tracht te wreken over het verzat
dat dit in zjjn laatsten strjjd nog zoo veel
kwaad doet en van zich afslaat en bjjt.
Daar waar de familieregeering van Salisbury
en den spjjkerfabrikant met zjjn monocle
te sluiten.*
>0, weet dan dan ik alle mannen
veracht
Alle, die ge tot heden hebt leuren ken
nen. Dat is erg genoeg. Doch dat is juist
het beste bewjjs, dat ge den waren Jozef in
een anderen kring hebt te zoeken.*
»Zoo iemand bestaat voor mjj niet! riep
zjj uit en haar oogen schitterden toornig.
En ik ontken de betere bestaansvoorwaar
den, welke gij bedoelt en waaronder ik een
werkeljjk geluk zon kunnen deelachtig
worden 1*
Frederik week achteruit, getroffen door
den woesten trots, dien haar gelaat thans
uitdrukte. Vervolgens haalde hjj koel de
schouders op.
Ge vergist u in n zelf, barones Ik beoor
deel u niet naar uw woorden, doch naar nw
daden, en die zullen mjj in de toekomst
rechtvaardigen.*
Zjj wilde nog heftiger antwoorden, doch
bedwong zich en vergenoegde zich met een
spottende glimlach.
Waar maken wij ons moeiljjk om? Het
is toch de moeite niet waard.*
Met opgeheven hoofd keek zjj in het rond,
alsof zjj zich wilde bezinnen, waar eigenljjk
haar plaats was en bemerkte een in het
zwart gekleed beer, die te vourschjjn kwam
uit een pad hetwelk uit de gezelschapszalen
toegaDg verleende tot den wintertuin.
Het was mr. Snoward.
Op zjjn eigenaardig kalme wjjze trad hjj
op Elvira toe.
Daar vind ik u eindeljjk, mejonkvrouw
Ik zoek u reeds germmen tjjd. Wat moet
er van het feest worden, als de koningin
ontbreekt?*
Hjj ze de dit zeer eenvoudig, als iets dat
vanzelf sprak. Schwerdtner was niet weinig
verbaasd over zjjn verschoning. Een kwar-
de lakens uitdeelt, waar het volk verbliad
is door een omgekochte pers en de waar
heid niet hooren wil, waar de geest, die
eenmaal een Gladstone deed opkomen tegen
Bulgaarsche gruwelen, is uitgebluscht, be
halve in enkelen, en de machthebbenden ge
toond hebben de gruwelen van destjjds ver
te kunnen overtreffen, dAar kan men niet
anders verwachten. Dat het »perfide Albion*
heel kalm zjjn afgezant zendt naar een
Vredes Conferentie, terwjjl het zwanger gaat
van oorlogsplannen en de overeengekomen
verklaringen teekent, terwjjl het in de prac-
tjjk die alle schendt, dat verwondert nie
mand. Daarvoor zjju 't eenmaal Engelschen,
voor wie elk traetaat niet meer is dan
scheurpapier, als 't in bun kraam te pas
komt. Een volk, dat zjjn vlag verlaagt tot
een handelsartikel, geljjk Rhodes haar durfde
noeiaen, moge nog zoo rjjk en machtig
zjjn, het heeft de achting verbeurd van
ieder fatsoenljjk aan.
Maar dat Amerika en Duitsehland, dat
Rusland, 't welk nog wel het initiatief nam
tot de genoemde Conferentie, dat zjj allen
meegaan op dien weg en dat de Regee
ringen daarbjj worden gesteund door de
Parlementen, die de uitdrukking heeten te
zjjn der volkeren, dat is een bedroevend
verschijnsel.
H t is alleen te verklaren uit den streng
materialistischen geest, die volken en regee
ringen vervult en bezielt en die alle boo-
gere gevoelens vermoordt. Men heeft sym
pathie (dat, is mede-lijden) met de Boeren
en vin At het verrukkeljjk, dat zjj geld en
goed en ljjf en bloed over hebben voor recht
en vrjjheid, maar men heeft tevens in zjjn
hart de gedachtewat zjjn het dwazen,
die zóó strjjden voor een droombeeld van
lang vervlogen tjjden. Onze tjjd is verstan
diger, die vraagt alleen naar geld en naar
genot, hetwelk voor geld kan worden ge
kocht. Hoe dat geld wordt verkregen, doet
niet ter zake het doel heiligt de mid
delen. Wie beeft er mede geleden met de
Boeren, die men toejuicht als helden uit
een sprookje van lang vervlogen dagen,
hetwelk in onzen tjjd van naturalisme en
realiteit niet meer past?
Wjj zjjn een klein volk en kunnen niets
doen op het gebied der wereldpolitiek. En
't is gelukkig dat we een klein volk zjjn,
tier geleden had hjj hem in de rookkamer
aangetroffen, ernstig over geldzaken spre
kende. Als het dus waar was, dat bjj El
vira reeds een gernimen poos zocht, dan
moest bjj zijn vrienden dadeljjk verlaten
hebben na Schwerdtners heengaan. En dit
alleen om een plotseling opgekom°n bui van
galanterie jegens de jonge dame
•Ik heb hier een beetje frisscba lucht
geschept,* zeide Elvira haastig. *Ach ja,
kennen de heeren elkaar nog niet?*
Eenigszins verlegen stelde zjj den milli-
onnair en den gouverneur aan elkander
voor. De Amerikaan knikte langzaam en
keek den jonkman met vorstelijke gering
schatting door de neergeslagen oogen aan.
Ik had werkeljjk nog niet het
genoegen,* zeide hjj met beleedigende achte
loosheid.
Frederik maakte zwjjgend een niet minder
stjjve buiging. Hjj bemerkte iets in Sno-
wards blikken, dat hem onaangenaam aan
deed.
Snoward keerde zich intnsschen dadelijk
van hem af en bood barones Elvira zjjn
arm.
Men heeft mjj gezegd, dat hedenavond
geen raDg en geen etiquette in acht behoe
ven genomen te worden. Mag ik daarom
zoo vrjj zjjn n aan tafel te geleiden? De
gasten verzamelen zich reeds voor het sou-
per.«
Hoe bescheiden klonken die woorden 1
Alsof die man geheel niet begreep, dat hjj
wegens zjjn millioenen wel de eerste mocht
zjjn om zjju positie te laten gelden.
Schwerdtners lippen krolden zich tot een
minachtenden glimlach. Elvira zag dit en
nam snel, met bljjkbaar opzet, dan arm
van den Amerikaan.
•Zeer vriendeljjk van u, mr. Snoward 1*
Met werkeljjke bevalligheid voerde hjj
dat niets kan, want ik twjjfel er geen oogen-
blik aan, als we een groot volk wareD, we
zouden doen als de anderen. Allerlei rede
nen van afgunst, najjver en zelfzucht zonden
ook hier de Regeering binden en het volk
zou er zich bjj neerleggen.
Dat, ig de geest des tjjds. Is het dan
wonder, dat waar zoo volken en regeeringen
elk op bunne wjjze dien tijdgeest huldigen,
en zich zoowel in de hoogere politiek als
in bet dageljjkseh leven zoo laag hjj den
arrond houden, zjj alleen denken om het
stoffelijk belang van het oogenblik? Ja,
men moge zich wjjsmaken te dweepen voor
een of ander ideaal, wanneer dat dweepen
offers vraagt, wanneer het gaat buiten den
kring van het alledaagsche, dan vervliegt
dat ideaal als een zepphel.
Het zjjn donkere dagen, die het Kerst
feest voorafgaan, het laatste Kerstfeest van
een eeuw, zoo prat op har© beschaving,
omdat zjj getuigen van een geest zoo laag,
zoo in-zelfzucht,ig, zoo gespeend aan elk
ideaal, dat niet kan worden omgezet in
Ponden of Marken of Guldens.
Eu van die donkere dagen geldt niet, als
van die in de nat nar, dat ze na een korte
spanne tjjds voorbjjgaan.
Zaterdag heeft de staking der bootwer
kers te Antwerpen tot ernstige botsingen
geleid.
Een aantal stakers wilden de sjouwers,
die bezig waren met het lossen der aan de
Cockerillkade liggende Grimsby-boot, belet
ten voort te gaan met werken. De politie
trachtte de rustverstoorders met de blanke
sabel niteen ta drjjveu, maar slaagde daarin
eerst na een aantal revolverschoten te heb
ben gelost. Aan vankei jjk waren de revol
vers slechts met loss» patronen geladen,
maar de stakers werden daardoor bljjkbaar
overmoedig en drongen steeds me«r op de
agenten aan, zoodat deze zich genoodzaakt
zagen thans met scherp te schieten. Een
groot aantal personen werden daardoor ge
wond, van wie er verscheidene naar het
gasthuis moesten worden gebracht, een met
een doodeljjk schot in den buik. Toch
dreigde de politie het onderspit te delven,
zoodat de hnlp der gendarmerie moest wor
den ingeroepen. Een inspecteur van politie
haar w#g. Zjj namen afscheid met een vluch
tig knikje naarsSchwedtn"r, die onbeweeg
lijk staan bl-<ef. Een opwelling van boos
heid kwam bjj hem boven. Weer had hjj
in de koele, grjjze oogen van den Amerikaan
dat vreemde iets opgemerkt en voor een
oogenblik voel le hjj lust om dien man bjj de
keel te nemen. Doch onmiddellijk herkreeg
hjj zjjn zelf behe8rsching, en met zelfverwijt
vro«g hjj zich af, of die opwelling niet
dwaas vau h*ra was.
Waarmee zon de Amerikaan Elvira w«l
bezighouden Zon bjj haar overstelpen met
de gewone flauwe complimentjes, waaraan
zjj door haar groot getal van aanbidders
geweDd was? Daar zag hjj niet naar uit.
Ba, wat kon hem dat schelenHet beste
was maar, dat hjj naar bed ging, zonder
aan het souper te gaan.
Het aangrenzende salon binnentredende,
ontmoette mjjnheer Von Blumenschein den
Amerikaan en zjjn dame. Genoemde heer
was m«t zjjn gedachten nog geheel verdiept
in de fiuancieele plannen, welke de beeren
in de rookkamer had len besproken, en
wilde nu weer daarov-r beginnen te spre
ken, zonder acht te slaan op de tegenwoor
digheid der barones.
Ah, vind ik u hier, mr. Snoward? Ik
heb n een voorstel te doen omtrent de
Argentjjnsche leening. Ik ben nameljjk van
oordeel
•Pardon,* viel de Amerikaan hem koel
in de rede. »Ge ziet, dat ik u op dit oogen
blik niet te woord kan staan. Morgen kunt
ge mjj ia mjjn ureau vindenge weet
wel in Excelsior.*
Verbluft trai mjjnheer Von Blumenschein
terug; hjj kon z-lfs geen woorden vinden
oui z:ei te verontschuldigen. Dat die Ame
rikaan, bekend als vaa top tot teen een man
vaa z .ken, wegens het gezelschap van een
en 4 agenten waren erns'ig verwond door
zware steenen, waarmede de stakers hen
bestormden.
Ook op andere pnnten kwam het tot
botsingen, o. a. bjj de booten der Red Srar-
ljjn, wsar 1500 stakers door de politie met
de sabel moesten worden niteen gejaagd.
In een der gasthuizen zijn zes werklie
den opgenomen, die bjj bet terngkeeren van
hun werk door stakers aangevallen en mis
handeld werden. De toestand van twee hun
ner was ernstig.
Verscheidene kroegen in de buurt der
havens zjjn door de stakers vernield. Een
groot aantal psrsonen zjjn gearresteerd.
's Avonds is het rustig gebleveD, maar
verschillende andere bedrjjven hebben zich
bjj de staking aangesloten, terwjjl een groot
aantal vreemde noodhulpen, uit vre-s voor
hunne veiligheid huiswaarts zjjn gekeerd.
De reeders hebben bjj den burgemeester op
krachtige b scherming aangedrongen. Politie
en gendarmerie zjjn aanzienljjk versterkt.
De sjouwers te Ternenzon hebben aan
hunne Antwerpsehe kameraden doen weten,
dat zjj geen enkel voor Antwerpen bes emd
schip zullen loss -n, tenzjj hun het dubbele
van het daar gfëischt wordend loon wordt
betaald, waarvan zjj dan de helft voor de
stakers znllen afstaan.
Een groote betooging ten gunste van
algemeen stemrecht, die Zaterdagavond zou
plaats hebben, is niet doorgegaan. Te balf
9 waren reeds een groot aantal socialisten
voor het lokaal »de Werker* bjjeon, to rn
verscheidene sprekers voor de open rara-n
verschenen en mededeelden dat de betooging
niet zon doorgaan, daar het boHdsbestnur
ernstige botsingen vreesde. De betoog, rs
juichten dat besluit toe en gingen rustig,
niteen.
Maandag, toen prins Albert met zijne
gemalin een bezoek aan Antwerpen bracht,
bleef alles rustig. Voor Dinsdag werd n
echter nieuwe ongeregeldheden verwacht, met
het oog waarop alle samenscholingen van
meer dan drie personen zjjn verboden en
de gansche schutterjj tegeD 's ochtends 6
uur was onder de wapenen geroepen. Aan
alle manschappen zjjn vjjf scherpe patronen
uitgereikt.
De burgemeester van Antwerpen heeft
jonge dame niet over gewichtige geldzaken
te sorekea was neen, dat kon bij niet
begrijpen.
Toen Snoward met Elvira de eetzaal
binnentrad, zette het gezelschap zich juist
aan tafel. Dit paar ziende binnentreden, koek
de heer des huizes aangenaam verrast op
en een glimlach van bevrediging vloog vau
zjjn gelaat. Zjjn dochter liet zich nimmer
voorschrjjven, wie haar zon geleiden of aan
wi«n zjj «en ceremoniale gunst moest be-
wjjzen; daarom bad hjj ook hedm niet ge
waagd haar te verzoeken den Amerikaan
met eenige gunst te vereeren, ho8Wal de
vriendschap van dien man hem veel waard
was. En ziedaar, nu ging dat zoo vanzelf
naar zjjn zin. Zijn vaderhart gevoelde voor
bet anders zoo eigenzinnige m-isja.
Midden in die vrooljjke drukte veroverde
Snoward met de grootste kalm'e de b ide
plaatsen voor zich en Elvira. Hg bedien ie
haar met evenveel eerbied en oplettendheid,
alsof hjj daarmee een zaak vaa groot ge
wicht verrichtte. Eu Elvira nam zjjn diens
ten met welgevallen aan. Zg had schik
van al de verbaasde, njj lige en gekrenkte
aangezichten der personen, die gekkend
hadden op het genoegen vau haar tafelbuur
te mogen zjjn. Die arme salonhelden 1 In
mr. Snoward hadden zjj allerminst een me
deminnaar vermoed. En Elvira was daar
over eigenljjk niet minder verbaasd; over
deze fabelachtig rjjken Amerikaan had zij
de laatste weken veel hooren spreken, maar
zjj had zich dien man niet anders voor
gesteld dan als een >lompen gnldzak.* Ea
na? Wel was bjj geen man van ver
fijnd© manieren, doca tjja passende bul ie-
oewjjzsn hadden toch hun eigenaardige
waarde es waren niet zonder aantrekke
lijkheid.
Buitenland.
Wordt vervólgd.