Ilel Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommelervvaard.
M 1979. WOENSDAG 6 FEBR. 1901.
FEUILLETON.
De Avonturier.
Uitgever: L.. J. YEERMAH, Heusden.
land van alten^
yoob
Dit blad versch^nt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
franco per pogt zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nnoamers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regelg 50 et. Elke rege
meer 71/» ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
't Is niet algemeen bekend dat de Boeren,
thans in verspreide komraando's zuidelijk
de Kaapkolonie binnen trekkende, juist arri-
veeren, vanwaar ze vandaan gekomen rijn.
Verscheidenen banner, die na in 't veld
■taan, herinneren zich nog den tijd toen z
onder Engelsch gezasr in de kolonie rustig
woonden, tot het tiranniek bewind van
Engeland ze noodzaakte een andere woon
plaats op te zeeken.
Een blik achterwaarts zal ons doen zien
dat de streek, waar de Boeren thans de
Engelschen beoorlogen, ons in geenendeele
vreemd is.
Het was op 6 April 1652 toen dr. Jan
van Riebeek met drie schepen aan Kaap
de Goede Hoop landde en daar op laat van
de bewindvoerders der Oost-Indische Com
pagnie een kolonie stichtte. Lange jaren
hebben die kolonisten daar gewoond, on-
derwjjl alle pogingen van de Compagnie om
hun aantal te vermeerderen, schipbreuk
leden. Eerst tusschen '70 en '80 arriveerden
eenig» boeren en ambachtslieden, meestal
vrijgezellen, en stichtten de kolonie Stellen-
bosch, naar den gouverneur Jacob v. d.
Stel aldus genoemd. Nu wendde zich de
Compagnie tot de regenten der weeshuizen
te Amsterdam en Rotterdam om toezending
van weesmeisjes, doch ofschoon de voor
waarden zeer aanlokkend waren, lieten zich
maar enkelen bewegen aari die roepstem
gehoor te verleenen. In 1688 woonden er
in d9 kolonie 88 volwassen vrouwen, 254
mannen en 231 kinderen, benevens 300
slaven.
Die zjjn de voorvaderen van de tegen
woordige bewoners der Kaapkolonie, Trans
vaal en Oranje-Vrjjstaat.
Tusschen 1688 en '94 werd de bevolking
vermeerd srd met een groote 300 Franschen,
om hun godsdienst uit Frankrjjk verdreven.
Het kroost dier vluchtelingen werd gedwon
gen op de Kaapsche scholen Hollandsch te
leeren, met dit gevolg dat reeds in 1714
geen aanleiding meet b^ ïnd om nog V£">r
de Franschen in hun moedertaal te prseken,
ze waren toen allen genoeg bedreven in de
Hollandsche taal. De laatste ondervond ech
ter zeer den invloed van het Fransch.
De toestand is alzoo gebleven tot den
jare 1795. In naam stonden de kolonisten
(27
Met stormachtig kloppend hart stond zjj
voor hem, de oogen neergeslagen. Zjj hoorde
niet wat hjj zei, zs voelde niets van zjjn
kus op haar vingera. In een toestand van
zoo hevige opgewondenheid, als de hare was,
gevoelt men zelfs geen lichamelijke smart,
en om te gevoelen, wat haar ziel leed bjj
den stap, dien zjj nu had ge laan, zou
Elvira op dit oogesblik zich zelf hebben
moeten zjjn.
Tegen bet einde der week was er op het
kantoor van nar. Scoward altjjd zooveel te
doen, dat de patroon Zaterdags nog na het
middagmaal een nar op het kantoor kwam
doorbrengen, om de laatste berichten te
ontvangen, en uit te zoeken wat nog 's avonds
moest worden afgedaan en wat tot den vol
genden Maandag kon big ven liggen.
Dezen Zaterdag keerde mr. Snoward ech
ter niet naar zjjn kantoor terng. Hg ge
bruikt» het middagmaal bjj zjjn aanstaande
vrouw en haar papa. Als een bedachtzaam
man van zaken zond hjj echter een be
diende van den baron naar ^Excelsior* om
de gewichtigste telegrammen te halen en
tevens aan den boekhouder te zeggen dat
bjj dien avond niet zou komen.
Eerst om negen nur werd bet laatste licht
op het kantoor uitgedraaid. Een uur later
werd de hoofddeur van het huis gesloten
en nu scheen dit wel uitgestorven te zjjn.
Te middernacht slonen twee donkere ge-
onder de Compagnie, maar omdat deze sleehts
op haar eigen belang lette en alleen den
handel in 't oog hield, trokken z# lang
zamerhand noordeljjk op het binnenland in,
sloten verdragen met de kaffers of onder
wierpen deze en handhaafden hun onaf-
hankeljjkheid.
In genoemd jaar echter werd Kaapstad
na een zwakke poging tot verdediging over
gegeven aan de Engelschen. De bedoeling
was, zei men althans, de kolonie te behouden
voor Willem V, die bjj de komst der Fran
schen ons land verlaten en in Engeland
een toevlucht gezocht had. Wel werd ze in
1802 aan de Bataafsche Republiek terug
gegeven, ruaar in 1806 veroverden de En
gelschen ze nogmaals en toen in 1814 Wil
lem I op den troon kwam, werden er wel
onderhandelingen gevoerd over teruggave
maar 't eind daarvan was, dat Engeland
de Kaapkolonie behield en daarvoor 72 mil-
lioen gulden schadeloosstelling betaalde.
Sinds dien tjjd hebben de Engelschen
wanhopige pogingen aangewend om de be
woners hun taal te ontnemen en 't Engelsch
in te voer n. Ze noemden de landstaal Hot-
tentotsch, maar hebben toch niet knnnsn
verhinderen dat deze zich handhaafde. De
predikanten hsbb n daartoe het meest bjj-
gedragen. Zjj bleven preeken in het Hoog-
Hollandsch, geljjk ze het Nederlandsch van
den Statenbjjbel noemden en nu nog is de
laatste het boek in de Kaapkolenie en alle
bewoners van H dlaadschen afkomst ver
staan zjjn taal. Z^lfs in de Vertegenwoor
diging te Kaapstad worden redevoeringen
in 't Hollandsch uitgesproken, wat Enge
land, hoewel noode, heeft moeten toelaten.
De Wet en zjjn vrienden, trekkende door
de Kaapkolonie, treffen dus van plaats tot
plaats een bevolking aan, die van huis uit
met hen verwant is en van wie ze, zooal
geen openljjke deelneming in den opstand
toch in 't geheim hulp verwachten kunnen.
Men meent zelfs in Engeland dat de Kapers
slechts wachten op de Wet om den rok te
keeren en tegen het moaderland partjj te
kiezen.
De Kaapkolonie neemt de heele zuidpunt
van Afrika in en beslaat een oppervlakte
tienmaal zoo groot als ons land. Het is door
tal van bergketenen doorsneden, die het
tot een uitgezocht oord mak-a 5"»r den
guerilla-oorlog, geljjk nu de Transvaler*
tegen Engelschen voeren. Het klimaat is
staltan door don tain, waar zjj zich voor
het sluiten der deur in een hoek verscholen
hadden. Ze gingen onhoorbaar voort en
vermeden zorgvuldig het licht, dat uit een
venster van een achterkamer scheen. De
kleinste der twee ging vooraan en bleef in
de diepe duisternis bjj een groot kelderluik
staan.
»Moeten we hier wezen?* vroeg de
grootste.
»Ja,« fluisterde de ander. Alles is in
orde. Ik ben niet vergeefs al drie avon
den hier geweest om de venstertraliën door
te veilen. Daar
Hg boog de twee gekruiste jjzeren stangen
voor het Inik en brak ze met gemak.
»Maak voort,* bromde de ander, terwjjl
hg de traliën overnam.
De kleine sloop als een kat door de smalle
opening en liet zich in den kelder neer. Hjj
smakte met de tong, ten teeken dat zjjn
makker hem kon volgen. Deze haalde du
van onder zjjn mime jas een tameljjk zwaren
zak te voorscbjjn, die hem tot dasver in
zjjn bewegingen had gehinderd, en liet dien
zorgvuldig door het luik naar beneden gig
den, waar zjjn helper hem in ont-angst nam.
Een oogenblik later waren de twee beneden
bjj elkaar. Vervolgens klom de kleine op de
breede schouders van den ander, plaatste
de traliën, welke bjj had weggenomen, weer
in hun vorigen stand en maakte met zwarte
ljjm de breakplaatsen weer onzichtbaar.
Dit was een noodwendige maatregel, want
de beide brave lieden waren Diet van plan
heel spotdig te vertrekken. Na deze voor
zorg getroffen te hebben, liepen zjj tastend
langs den mnnr voort, totdat zjj aan een
dwarsgang kwamen, üe grootste liep ach
teraan en sleepte den z ff aren zak mee. Bg
zeer gezond. In Kaapstad bljjft de thermo
meter gewoonljjk tusschen 68 en 90° F.,
aan de oevers der rivieren en in de berg
streken liggen aanzienljjke wouden. Het
hoofdbedrjjf der inwoners is schapenteelt en
wol bet voornaamste handelsartikel. Men
telt er de schapen bjj millioenen. Men ver
bouwt ook granen, tabak, suikerriet, koffie
en het zuiden levert uitmuntende wjjuen.
Ziedaar een korte schets van het land
waarheen thans aller oogen gewend zijn en
op 't welk doelende, aller lippen spreken:
zal het of zal het niet? Gevanrljjk is het
partij te kiezen, Engeland toch zal nu 't
zoolang geoorloogd heeft, meenen 't aan
zjjn eer verplicht te zjju de republieken te
onderwerpen. Engeland heeft uit Azië veel
bekijks. Er zjjn daar eenige millioenen oogen
gewend naar 't terrein van den oorlog en
de harten van alle Indiërs kloppen van
hoopvolle verwachting bjj alle nederlagen, die
ook de daar gehate Eagelschen ljjden. Wan
neer wjjlen Victoria geen orders nagelaten
heeft omtrent de toekomst vreezen we dat
Eluard VII nog wel een beroep zal doen
op het krediet van zjjn land en den strjjd
voortzetten, tot heel Znid-Afrika in lichte
laaie staat en Engeland triomf viert op de
pninhoopen van Transvaal, Vrjjstaat en
Kaapkolonie
Buitenland.
Op het trajekt DirschamDanzig is in
den postwagen van den nachttrein een po
ging tot diefstal geschied. Het postrjjtuig
had geruimen tjjd op een zjj spoor gestaan;
10 minuten vóór het vertrek van den treia
ontving de kondukteur, een bejaard man,
de zendingen van waarde. Voorbjj Praust
bemerkte hjj plotseling in het elektrisch
verlichte rjjtuig een schaduw.
Efnige oogenblikken later stond een groote
onheilspellend uitziende man voor hem. Met
een revolver in de band eischte hjj het geld
en toen de beambte de noodrem wilde over
halen kreeg hjj een schot in den rechter-
onderarm. Intnsschen verscheen e«n tweede
ook geheel in het zwart gekleede man.
Beiden wierpen den kondukteur op den
grond, stopten hem een doek in den mond
en bonden hem met een stevig touw aan
handen en voeten.
Daarna sneden zjj de postzakken open,
waaronder er zich met geldzendingen tot
een waarde van 38000 Mark bevonden.
deze dwarsgang w»s geen gevaar meer te
duchten en nn stak de kleine een dieven
lantaarn aan. Bjj het licht waren hunne
gezichten te herkennenhet bruine van den
mulat, die zich kapitein Murle noemde en
het opgeblazen dronkaardsgezicht van den
slotenmaker.
Aan de eene zjj de van den gang was een
rjj van bonten deuren, die toegaHg verleende
tot kelderafdeelingen.
»Zjja we er reeds?* vroeg de sloten
maker.
»Neen, het is de laatste deur, verderop.
Ik heb alles nauwkeurig opgeteekend.*
Zjj gingen verder, tot ze aan een groote
deur kwamen, die sehter ook van hont was.
Bravo 1* mompelde de slotenmaker, ter
wjjl hjj met kennis van zaken het hout
betastte. >Het hangslot kan wel op zjjn
plaats big ven.
Hierachter is slechts een papiermaga-
zjjn,« zei de ander. »Daar hebben ze geen
zware sluiting voor noodig.*
De slotenmaker legde den zak ne r, haal
de er een sterken steekbeitel nit en begon
een paneel te bewerken, waarbjj de kleine
hem bjjliehtte.
In een kwartier was de slotenmaker zoo
ver gevorderd, dat hg met een flinken duw
het paneel indrukte. Op een wenk van zjjn
makker had John Archer de dievenlantaarn
gesloten en nu luisterden beiden, of het ge-
druisch niemand gewekt had.
Alles bleef stil.
Voorwaarts das!*
Bjj het licht, dat de lantaarn nu weer
uitstraalde, kropen de beide mannen door
het gat in deur.
Groote balen papier bewezen, dat John
Archer zich niet vergist had. Zjj waren in
Wanneer de roovers de trein verladen heb
ben, weet de kondukteur niet te vertellen.
Volgens het onderzoek door den post-in-
«pecteur te Dantzig ingesteld, is niets ge
stolen.
Men vermoedt dat de roovers door het
knevelen van den kondukteur te veel tjjd
hebben laten verloren gaan. Als zeker wordt
aangenomen dat de roovers zich reeds te
Dirschau in den wagen verscholen hadden;
beide* moeten van den postdienst zeer goed
op de hoogte geweest zjjn. Een belooning
van 500 mark is uitgeloofd voor het aan
houden van de misdadigers.
Door de regeering van Frankrjjk is be
sloten den oorlogsbuit uit China, in natura
terug te geven aan China, voor zoover het
gestolene zich nog op Chineeschen bodem
bevindt, doch wat reeds in Frankrijk is
aangebracht, wordt in het openbaar verkocht
en de opbrengst van dien verkoop zal in
mindering worden gebracht op de door ChiDa
te betalen oorlogsschatting.
De Spaansche kruiser Emperador Carlos
Quinto, die naar Engeland was vertrokken
om deel te nemen aan het vlootvertoon ter
rsede van Spithead, is te Ferrol terugge
keerd, omdat zjjn machines averjj hadden
gekregen. Het ongeval maakt e»n zeer oa-
aangenamen indruk. De oorlogschepen schjj-
nen wel nergens in goeden staat te zjjn.
De dag van 2 Februari, de begrafenis
dag van koningin Victoria, is in geheel
Portugal als een dag van nationalen rouw
beschouwd. Overal vlagde men halfstoks.
De forten en schepen vuurden elk kwartier
kanonschoten. De schouwburgen waren ge
sloten.
Geheime agenten der Italiaansche regee
ring in de Vereenigde Staten, hebben aan
hun chefs medegedeeld, het vertrek naar
Europa van den Anarchist Calcagno, wien
een aanslag op het leven van koning Victor
Emmanuel zou zjjn opgedragen. In alle
havensteden en aan alle grensstations wordt
een bjjzondere bewakingsdienst ingesteld.
De correspondent van de Manchester
Guardian* te New-York zegt dat de toe
stand der Araerikaansche troepan op de
Filippijnen voortdurend hacheljjker wordt.
De regeering zal Mac Arthur terugroepen
omdat zjj over hem even ontevreden is als
indertjjd over Otisbeide gouverneurs heb-
het papiermagazjjn.
De mulat haalde nu een papier te voor-
schjjn, waarop hjj een schetskaartje van de
verschillende lokalen had geteekend, en zoo
dra hg daarop gekeken had, trad hg toe
op een der muren en zeide:
»Deze is het, rechts van de deur.*
»Goed!« En gjj weet zeker dat sr Zon
dags niemand op het kantoor komt?*
»Dat heb ik deugdeljjk onderzocht.*
Dan maar aan den arbeid! Bjj het aan
breken van den dag moeten we er zjjn.«
De slotenmaker trok zjjn jas uit, greep
weer in den zak en bracht nu een echt
inbrekerswerktuig te voorsehjjn, een stang,
ruim een meter lang, aan het eene eind
voorzien van een drilboor, aan het andere
eind uitloopende in een groote wig.
Een handbreedte van de wig was een
oog, waar hg een kruk in stak. Vervolgens
drukte hjj de stalen punt van den boor
tegen den munr, dreef die met hamerslagen
er in en begon nu de boor te draaien, zoo
dat kalk en puin op den grond vielen.
Weer volgden hamerslagen, tot de boor vast
zat, opnieuw de boor gedraaid, en zoo ging
het telkens voort, aanhoudend werd het
gat in den muur grooter en dieper. Dit was
geen gemakkeljjke arbeid. In zjjn zweet
badende, wierp de slotenmaker ook zjjn vest
uit en werkte verder met opgestroopte mou
wen.
Na een half nar ongeveer hield hg dood
moede op en wenkte zgn makker om het
werk voort te zetten. Terwjjl John Archer
nu voortging met boren, trok de ander zgn
kieeren weer aan en nam uit den zak, die
onaitputteljjk scheen, een groot brood en
een flesch jenever om zich eens te verster
ken. De braven lieden hadden zich goed
ben intnsschen verklaard dat de hnn opge
legde taak onnitvoerbaar is, ten deele ook
omdat geen samenwerking mogeljjk is met
de Filippjjnsche commissie.
Op het landgoed Schwankshagen bjj Wol-
lin ia Pommeren, was een gescheiden vrouw
sedert jaren huishoudster geweest en had
zich in dien tjjd de algemeene achting ver
worven. Kort geleden meenden enkele barer
huisgenootsn, dat zjj aan een kind het leven
geschonken had, en de geruchten die hier
over liepen, hadden tengevolge dat de jus
titie een onderzoek instelde. Een raadsheer
van het landsgerechtshof kwam bjj de huis
zoeking op het kasteel in een kamer, die
de huishoudster steeds gesloten had gehou
den. Men vond er in een ouden doek zes
kinderljjken, die geheel verschrompeld en
elk in een hemdje gewikkeld waren. De
vrouw bekende dat zjj aan die kinderen in
de tien jaren achtereenvolgens het leven
geschonken, ze gewelddadig om het leven
gebracht en za vervolgens in de voor vleesch
en visch bestemde rookkamer gerookt had
om ze tegen bederf te vrjjwaren. De ont
aarde moeder is dadeljjk naar de gevan
genis te Stettin gebracht.
Een telegram van lord Kitchener van
3 Febr., zonder ©pgave van plaats van af
zonding, meldt, dat de post te Modderfon
tein aan den Gatsrand (ten zuidwesten van
Krugerdorp) door duizend Boeren is aan
gevallen. Uit Krugersdorp wsrd esn ontzet
colonne afgezonden, maar deze kon niet
beletten, dat de post den Boeren in handen
viel. Bjjzonderheden ontbreken nog, maar
de te Modderfontein gevangen genomen
officieren en manschappen zgn te Vereani-
ging aangekomen.
Volgens bericht nit Pretoria zou generaal
Louis Botha een proclamatie hebben uit
gevaardigd, waarin bjj verklaart, dat iedere
vredesafgavaardigde, die zich tot zjjn com
mando's zal begeven, zal worden doodge
schoten.
De Boeren beginnen ter elfder ure de
uitzetting vau Britsche onderdanen uit de
door hen bezette plaatsen krachtig aan te
vatten. Welk een ironie ligt er in dezen
nieuwen maatregel der Transvalers tegen
over de annexatie van Roberts. Engelschen
die in een Britscha >kolonie« worden uit
gezet I
Na de opruiming te Pietersburg, worden
uitgerust voor den arbeid, die hen wellicht
twee nachten en den Zondag daartusschen
zou bezighouden.
Onze slotenmaker had, als een gerouti
neerde inbreker, heel juist den duur van het
werk geschat. Toen zgn horloge omstreeks
zeven uur in den morgen aanwees, was de
opening in den muur groot genoeg om een
mensch door te laten.
Bjj het licht van de dievenlantaarn had
den zjj reeds bemerkt, dat zjj op den goeden
weg waren; onmiddelljjk bjj den doorge
broken mnur zagen zjj de treden van de
wenteltrap, die naar de wachtkamer van
den bankier voerde. Met hun dievenwerk-
tuigen en proviand gingen zjj deze trap op
naar boven. John Archer ging weer voor
aan; hjj lachte tevreden, toen hg zag dat
op deze verdieping de jalousieën aan de tuin-
zjjde waren neergelaten. Deze voorzorg van
den deurwachter, om op den rustdag ook
geen zonnestraal in den kantoorlokalen te
laten doordringen, kwam hun nu gosd te
pas. Zjj konden zoo met minder gevaar hun
werk verrichten.
Zjj bevonden, dat de deur, die tosgang
verleende tot het kabinet van den bankier,
met jjzer beslagen was. De slotenmaker
haalde ontevreden de schonders op. Dat was
wel geen ernstige hindernis, maar het kost
te toch ook weer tjjd. Uit den zak nam hjj
een bos loopers en poogde daarmee de deur
te openen, doch geen enkele daarvan paste.
De inbreker knikte even, als wilde bjj zeggen:
>Dat had ik wel verwacht! Een met jjz-r be
slagen deur heeft ook een samengesteld slot.*
Nu nam hg een kleine boor ter Uand
en begon bjj den deurknop te boreu. Bin
nen weinige minuten had hg een gat in de
deur gemaakt. {Wordt vervolgd»)
9