Het Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommelervvaard.
Een Rechterlijke Dwaling
M 2007.
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
Afsluiting en droogmaking van
de Zuiderzee.
WOENSDAG 15 MEI
1901.
I
yooB
UND VAN Al.
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per poet zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 ceni.
In de Tweede Kamer is ingekomen bet
wetsontwerp tot afsluiting en droogmaking
der Zuiderzee, 't luidt in zjjn geheel als
volgt
Op nader vast te stellen wjjze worden
voor rekening van den Staat de werken
uitgevoerd noodig
lo. tot afsluiting van de Zuiderzee door
een afsluitdijk, loopende van di Noordhol
landsehe kust door bet Amsteldiep naar 't
eiland Wierinrten en vandaar naar de Frie-
sche kust hg Piaam;
2o. voor de droogmaking van twee ge
deelten der afgesloten Zuiderzee en wel
b. een zuidwestelijk gedeelte, begrensd
door de Noordhollandsehe kust en door een
aan te leggen djjk, loopende van omtrent
Blokkershoek naar 't eiland Marken en van
daar naar den noordelijken oever van het
Monnikendammer Gat;
3o. tot voorziening in de belangen van
water keering, afwatering en scheepvaart,
voor zoover deze door de afsluiting en de
droogmaking geschaad worden
4o. tot herziening in de belangen der
landsverdediging, in verband met, de snb.
1, 2 en 3 bedoelde werken.
De Zuiderzee-visschersbevolking zal, op
bij algemeenen bestuursmaatregel te bepalen
wjjze, een tegemoetkoming ontvangen in de
haar door de afsluiting berokkende schade.
Eene commissie zal door de Kroon be-
ncemd worden om de Regiering van advies
te dienen omtrent de voorbereiding m uit
voering der werken onder de bevelen der
betrokken Ministers worden opgedragen.
Jaarljjks wordt een afzonderlijke begroo
ting vastgesteld voor de uitgaven voor de
werken en de tegemoetkoming in de schade
aan de visschersbevolking, terwijl tot dek
king dier uitgaven worden bestemd de som
men ten behoeve der werken op de alge-
meene Staatsbegrootingea uit te trekken,
de vermoedelijke batige sloten der rekenin
gen wegens de bovengenoemde afzonderlijke
begrootingen over vroegere dienstjaren, en
de toevallige batan die uit de uitvoering
der werken zullen kunnen voortvloeien.
Twee voordeelen die sterk op den voor
grond treden biedt naar de Memorie
van Toelichting, geteekend door de minis
ters van waterstaat, financiën en oorlog,
mededeelt de oplossing van het Zuider-
zeevraagstukde verbetering van den water-
gtaatstoestand der om den zeeboezem gelegen
landstreek door de afsluiting en de ver-
grootiDg der bebouwbare oppervlakte des
REINHOLT ORTMANN.
(11
Het valt haar vindingrijke slimheid niet
moeilgk, den juisten uitweg te ontdekken.
In Berlijn woont een vriendin van haar nit
vroegeren tijd, een lotgenoote, wie zjj vol
ledig vertrouwen kan schenken. Wanneer
zg aan haar in een gesloten convert de
tien duizend mark in bankpapier doet toe
komen, dan mag men later gerust hare ka
mer onderzoeken, gelijk bjj veis andere
bewoners van bet kasteel. Ja, zg zelf zal
op zulk een onderzoek staan, het uitlokken,
in geval de erfgenaam zjjn verlies ontwaart.
Maar na moet er snel en vastberaden ge
handeld worden. Met den eersten morgen-
post reeds moet de brief van waarde wor
den verzonden, en zg aarzelt dus niet op
Advertentiën van 16 regels 50 et. Ell r
meer 7*/i °L Groote letters naar plaatsruim, f
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Yrgdagavona
ingewacht.
lands, door de droogmaking.
Bfi de phasen die 't vraagstuk in de
laatste halve eenw doorliep, is nu eens het
eerie, dan weer 't andere voordeel meer op
den voorgrond geplaatst.
Het plan Beyerink, omgewerkt door den
ingenieur F. J. Stieltjes, vormde den grond
slag der concessieaanvraag, in 1870 inge
diend door de Maa< schappij tot droogma
king van het zuidelijk deel der Zuiderzee.
Na langdurige onderhandelingen achtte de
regeeriDg het beter de zaak van Staatswege
ter hand te nemen en diende in 1877 een
ontwerp in, waarbij ook de landaanwinning
op den voorgrond stond.
Dit ontwerp kwam eebter niet in behan
deling, waarop naar aanleiding van 't ini
tiatief van den he«r Buraa, lid der Tweede
Kamer, die de afsluiting op den voorgrond
stelde, de Zuiderzee-vereeniging werd op
gericht, wier arbeid leidde tot het instellen
der Staatscommissie van 1892, die in 1894
de vraag of de zaak van Staatswege be
hoorde te worden ondernomen, met groote
meerderheid bevestigend beantwoordde. Het
plan der Zuiderzeovereeniging, zooals het
door de Staatscommissie is aangevuld en
gewjjzigd, vormt den grondslag van dit
ontwerp dat eerst afsluiting en daarna ge
leidelijke droogmaking beoogt.
Aan de richting van den afsluitdijk, waar
door de IJsel binnen de afsluiting valt, ont
leent het ontwerp zijn bizonder karakter.
De afsluiting met insluiting van den
IJsel biedt verschillende voordeelen. Niet
slechts wordt de tegen de zee te verdedigen
kustlijn belangrijk verkort, doch midden in
't land in plea's van een met de Noordzee
gemeen liggende zoutwaterpias een zoet-
watermeer verkregen met een veel meer
standvastigen waterspiegel, laag genoeg voor
een behoorlijke afwatering der omringende
landstreek, uit welk binnenmeer Friesland
en Noord-Holland, tot dusver steeds ljjdend
onder 't gemis eener behoorlijke waterver-
versching, op overvloedige wjjze van zoet
water kunnen worden voorzien.
Voor de water ver versching, de waterloo-
zing en de waterkeering worden hierdoor
voordeelen geschapen.
Frieslands boezem, geen ander water ont
vangend dan 't hemelwater, en het weinige
dat van de oosteljjke gronden afstroomt,
ljjdt zomers aan groot watergebrek, terwjjl
ook de uitwateringssluizen hierom spoediger
dienen gesloten dan uiefc het oog op goede
afwatering wenscheljjk is, waardoor bjj on
gunstige weersverandering overlast van wa
ter kan ontstaan. Hetzelfde ofschoon in
mindere mate doet zich voor in Noord-
Holland benoorden het IJ.
Aangenomen mag worden dat het water
van het te winnen IJselmeer reeds korten tjjd
na de tot standkoming van den afsluitdjjk vol
doende zal zjjn ontziit om te dienen tot boe-
zemverver8cbing van Friesland en Noord-
Holland en wat het zoutgehalte betreft, tot
de plaats d»-r daad hem te schrijven. Al
wat zjj noodig heeft ligt op de schrijftafel
van haren oom. Met driftige pennestreken
stelt zg het korte briefje op, waarin zg
hare vriendin verzoekt, het ingesloten pakje
ongeopend te bewareD, totdat zjj het terug
zal eischen, en haar daarbjj de strengste
stilzwijgendheid tegenover iedereen op 't
gemoed drukt. Haastig, om ge n seconde
nutteloos verloren te laten gaan, droogt zjj
met een daar gevonden blad vloeipapier, het
schrift, nog nat van inkt, een beetje al
te haastig, freole von Politzwant op
het vloeipapier blgven als stille verraders
maar al te veel woorden achter, die zg ge
schreven heeft! het verzoek om geheimhou
ding, het wgzen op de groote waarde van
den inhoud van het pakje en zelfs een ge
deelte van het adres, genoeg, om daaruit
den naam der ontvangster te ontcjjferen
den naam van mejuffrouw Eiise Arankow
te Berljjn
Een vret8elgke gil weerklonk door de
kamer, en Asta wierp zich voor haren neef
op de knieën.
Genade, Gecyve-
drinkwater voor mensch en vee, althans
voor vee.
Om de gelegenheid tot waterinlating nog
gemakkelijker te maken zal de waterstand
van 't IJselmeer, als regel op 0.40 M.
N.A.P. aangenomen, in droge tjjden tjjde-
Ijjk kunnen worden opgezet tot 0.20 M.
N.A.P. De aangenomen hoogte van 0.40
M. N.A.P. is een gemiddelde, met de
aangenomen sluiswjjdte van 300 M. in nor
male omstandigheden zonder moeite te hand
haren.
Door de belangrjjke verbetering van de
waterloozing op het afgesloten gedeelte
wordt een betere uitwatering verzekerd aan
de polders en uiterwaarden langs het be
nedengedeelte van den IJsel en de kleine
rivieren en boezems die thans in de open
zee loozen, als Schermerboezem, Vechtboe-
zem, Eem, Zwartewater met Overjjselsche
Vecht, Sallandsche Wateringen en 't Mep-
peler diep, boezem van 't Waterschap Vol
lenhoven en de Linde.
De afsluiting der Zuiderzee levert dus een
belangrjjke besparing op de zeker eenmaal
noodige werken tot verbetering der afwate
ring van deze wateren, terwjjl een jaarlgk-
sche besparing wordt verkregen op de kosten
der waterloozing van de boezems en polders
die door stoom bemaling op de Zuiderzee en
de daarmede gemeen liggende wateren loo
zen. Een dergelgk voordeel zal ook worden
verkregen ten aanzien van Frieslands boe
zem.
De tegen de see te verdédigen kastlengte
wordt door den afslnitdjjk teruggebracht
van 320 K.M. tot ongeveer 40 K.M., zjjnde
de lengte voor den afsluitdjjk met da noord
kust van Wieringen.
Op het onderhond d'jr dgken en zeewe
ringen en van de zee- en havenwerken langs
de afgesloten Zuiderzee en de eilanden Schot
land, Urk en Marken wordt eene aanzien
lijke jaarljjksche besparing verkregen die
zeker ver zal overtreffen het bedrag der
onderhoudskosten van den nieuwen afslnit-
djjk, met inbegrip voor de werken op Wie-
ringen en het kanaal Harlingen-Piaam door
de Staatskommissie op ruim f 90.000 's jaars
geraamd.
Ook verschillende ontworpen werken tot
waterkeering, zooals de bedjjking van Dront-
gen, de watervrjjmaking van Zwolle en om
streken en de verbetering van de bedijking
langs de Eem worden door de afsluiting
der Zuiderzee onnoodig.
Het grootste voordeel, waarvan de waarde
niet onder cijfers valt te brengen is de
meerdere veiligheid bjj stormvloeden van de
om de Zuiderzee gelegen landstreek.
In verband met de feljjvende verlaging
van den waterspiegel der Zuiderzee bjj af
sluiting, dienen de binnen den afsluitdijk
vallende havens zoodanig te worden ver
diept dat daarin onder 't peil van 't IJsel
meer dezelfde diepte wordt aangetroffen als
thans bjj dageljjksch hoogwater aanwezig is,
keljjke marteling gedaan zjjn! Je zult
je geld tot de laatste penning terug heb
ben Maar laat mjj nn heengaan
Ik smeek hat je!... Laat mg vertrekken
De baron was opgesprongen. Er stond
een akelige uitdrukking op zjjn gelaat te
lezen.
»Verder!« kreunde bjj, zonder de knie
lende te antwoorden. »Verd>"r! De dievegge
ken ik nn. Maar kant n mjj na ook de
moordenaar mjjns vaders noemen, mijn
heer?
Ook de commissaris was opgestaan en hij
trad voor Asta, om haar tegen mogelgk
geweld van George te beschermen.
>De moordenares heeft zooeren nog aan
uwe tafel gezeten, baronFreule von
Politz, in mjjn hoedanigheid als ambtenaar
der politie verklaar ik u mjjne gevangene!*
George had inderdaad zich op haar wil
len werpen, maar Urbach hield hem met
krachtigen arm tegen. Een oogenblik lang
scheen Asta als door den bliksem getroffen,
toen echter vloog zjj op en schreeuwde:
is krankzinnigheid! Ik heb
jjat d«w?r,...yNi» ~h
waardoor een voordeel voor de scheepvaart
wordt verkregen, daar die havens ophouden
tjjhavens te zjjn en te allen tijde een voor
de scheepvaart bruikbare diepte zullen aan
bieden.
Ook een afdoende verbetering van het
Zwolsche diep wordt noodig, waarvan de
kosten op rnim 35 miljoen zjjH geraamd,
doch waardoor een veel verder strekkende
verbetering wordt verkregen dan reeds in
1878 voor dien waterweg was ontworpen.
Voorts wordt de vaart veiliger bjj den
meer standvastigen waterstand, na de af
sluiting te wachten.
Het landverkeer wordt gebaat door de
gelegenheid voor den aanleg van een weg
over den afsluitdijk en voor een rechtstreek-
sche spoorwegverbinding tusschen Friesland
en Noord-Holland, den afstand langs den
spoorweg tnsschen Leeuwarden en Amster
dam met 50 K.M. verkortend en belangrjjk
minder kosten eischend dan een spoorweg
waarvoor een aarden baan is aangelegd,
daar de berm van den afslnitdgk er voor
zal kunnen worden gebezigd.
In het plan is opgenomen verhooging van
den Frieschen zeedjjk benoorden Piaam en
van den Balgdjjk in Noord Holland, voorts
een kanaal van Harlingen langs de binnen
zijde van den Frieschen zeedjjk bij Piaam,
uitmondende in de Zuiderzee.
Op Wieringen zullen schutsluizen moeten
gebouw! worden, het Zwolsche diep zal
moeten worden verbeterd en de binnen den
afsluitdjjk vallende Zniderzeehaveiis verdict.
Voor de voorziening in de visseherjjbe-
langen is 41/, millioen geraamd.
De defensiebelangen zullen door du af
sluiting in menig opzicht zeer worden be
vorderd. Voor de inrichting der defensie in
overeenstemming n et de gewijzigde toestan
den wordt 10 millioen geraamd.
De tegenwoordige wjjze van verversching
der grachten van Amsterdam zal moeten
worden gewjjzigd en 't Zuiderzeewater wor
den opgepompt.
De kosten van de afsluiting worden ge
raamd op f 40.800.000, de verbetering van
't Zwolsche diep en de voorziening in de
belangen voor visscherjj, defensie en wa-
terverversching op f 16.300.000, te zamen
f57.100.000.
Voor de inpoldering van 46.520 H.A.
vruchtbaar land in Wieringer Polder en
Hoornscben Polder f 35.550.000.
De totale kosten van 't beperkte plan
worden alzoo gesteld op rond f 95.000.000,
waarvan f 57.000.000 voor afsluiten en
f 38.000.000 voor droogmaking.
De uitvoering kan geschieden in 18 jaar.
De regeering wenscht de 57 miljoen voor
de afsluiting te beschouwen als uitgaaf zon
der meer, uit de gewone middelen te dekken
en ze te verdeelen over 60 jaar door leening
waardoor jaarljjks 2 miljoen voor rente en
aflossing zullen noodig zjjn.
Dat dientengevolge geen versterking van
dat ik het gedaan heb.c
»'t Is in elk geval niet mjjne taak, om
u dat bewija te leveren,* verklaarde Urbach
koel. »Maar ik meen het niet slecht met n,
wanneer ik u dringend raad, van alle nut-
telooze leagens af te zien. Da loop en de
beweeggronden van uwe handelwijze zjjn
immers zoo gemakkeljjk te gissen. Toen uw
oom, tegen alle verwachting in, niet stierf,
maar begon te genezen, trad het gevaar
ontdekt te worden, als een dreigend schrik
beeld voor uwen geest. En aangezien het
geen gebeurd was, niet meer ongedaan kon
gemaakt worden, deed de doodsangst in u
de afschuwelijke gedachte, om hem te doo-
den, rjjp worden. Misschien meendet gjj,
dut men de werking van het vergift slechts
voor een natuurljjk ziekteverschijnsel soa
houden. Maar ge waart toch te laf of te
slow, hem den doodelgken drank met eigen
hand vtoe te reiken. Een gedeelte van nwen
voorraad goot gjj in de niedicjju. Daarna
liet gg het over aan uwe g> hate medemin
nares, die, zonder k1 vermoeden, üet
selijke feit volvoe*^^#!* a®;er
het jjseigk
inkomsten noodig zou zijn, kan bezwsarink
worden voorgespiegeld. Zwaarder en pjji;
ljjker offers zjjn door volken gebracht
hun grondgebied nit te breiden.
>aiH
jerie
Buitenland.
Naar men uit Gent meldt is Vrjjdagh
een spiegelgevecht van twee eskadrons lai
ciers onder Oosterzeele, ten gevolge van hi
schrikken en steigeren van een pasrd,
kwartiermeester Duquesna de borst door
lans doorboord, zoodat hij binnen weit.
oogenblikken den geest gaf. De ongelr'
was 25 jaar ond.
Prof. Chauvean, van het.
Parjjs, heeft aan de Academi'
schappen aldaar de medec
dat zjjn assistent, dr. Phisawu^
heeft ontdekt om jonge honden,
spuiting, tegen de hondenxiekte te
gen. Dezelfde bacterie, die bjj zulke
honden in het bloed wordt aangetroffen,
heeft bjj gevonden bjj z<eke marmotten en
uit het bloed van deze is het raiddel be
reid dat gebleken is honden onvatbaar te
maken voor de bekende ziekte.
16000 werklieden der Reading IJzer
Compagnie, hehoorende tot het groote
syndicaat, hebben het werk gestaakt,
weigering van loonsverhooring. M
dat de staking zich over geheel
v&nië zal uitbreiden.
V«n verschillende zijden woedt»—»
V
dat het met de geestvermogens van den.
Sultan van Turkge slecht gesteld is. O.a.
moet hg een revolverschot hebben gelost
op een geneesheer, die hem bjj het mas-
seeren pjjn deed.
Terwjjl Zaterdag in de kauongieterjj van
den Spaanschen staat te Trubia een stuk
geschut van 24 cM. werd gegoten, had er,
hoe weet men niet, een ontzaglijke ontplof
fing plaats. Dria werklieden bleven dood en
ongeveer vjjftien werden zwaar gewond. De
stoffeljjke schade is zoo groot dat de fabriek
niet doorwerken kan.
Een Russische landbouwkundige, de heer
A. K. Kalantor, is onlaags te Londen aan
gekomen, om een onderzoek in te stellen
naar den invoer van Russische boter. Uit
een intervienw, dat een vertegenwoordiger
van de »Daily Mail* met den Russisuhen
financieelen agent te Londen gehad heeft,
bljjkt, dat het doel van Kalanter's bezoek
is, een directen band tusschen Engeleche
koopers en Russische industrieelen voorna
melijk voor den boterhandel, tot stand te 1
brengen. Tot dusver genieten tusschenpsr-
sonen hiervan de voordellen.
Langs drieërlei weg wordt Russische bo
ter in Engeland ingevoerd, ten eerste direct
door Engelsche firma's, die uitgebreide in
richtingen in Rusland bezitten, ten t?Téed<B
door handelsagenten in Russische havens
de misdaad dreigde ontdekt te worden, toen
bedreeft ge, onder de zucht tot zelfbehoud,
de afschuwelijkste van alle duivelachtige
streken, door het flesct je m t het overschot
van het blauwzuur onopgemerkt te gooche
len in juffrouw Reinfeld's scbrjjftafel, die
gjj ongelukkiglijk open vond staan. Ziet
«e nn wel in, dat het u weinig baten zou,
nog langer de onschuldige te spelen?*
Maar Asta von Politz hoorde ham in 't
geheel niet meer. Zg lug in diepe onmacht
op den grond, en de commissaris moest om
de vronwelgke dienstboden in huis schellen,
ten einde deze zich voorloopig met zjjne
arrestante konden bezighouden.
Nog denzelfden nacht reed George waar
de stad en, brandend van ongeduld, wacht
te hjj op het uur, waarin hg zich den vol
genden morgen naar het bureau van den
rechter van instructie koude begeven. HQ
was verwonderd Holdaeim van alles onder
richt te vinuen, uitgenomen de ïnhecotenis-
ütimng van Asta; zoodat; hg van hem gua
nog ineer te weten kwam, dan hg zelf in
,wL_rtva2 uieue te deelen.,
IIEIIWSBLAD
a. een noordwestelijk gedeelte begrensd
door de Noordhollandsehe kust, den afsluit
dijk door het Amsteldiep, het eiland Wie-
ringen en een aan te leggen djjk van dit
eiland naar de Noordhollandsehe kast nabjj
Medemblik
DOOK
-%'/
zien
mm