Hei Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de. iiommelervvaard.
NAÏVITEIT.
Tot 2wij gen gebracht
mk
M 2013.
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
WOENSDAG 5 JUNI
1901.
- f-
LANS VAN
alte^-
YOOR
Dit blad yerseh^Ht WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 8 maanden f l.OO.
Franco par poat zonder prjjsverhooging. Afzonderljjke
nummers 5 cent.
Adyertentiën ran 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/» ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Adyertentiën worden tot Dinsdag- en Yrjjdagavoöd
iHgewacbt.
Wat zjjn de raenschen van de 20ste eeuw
nog naief!
Daar woedt nu anderhalf jaar een oorlog
in Afrika, waarvan het eind nog niet be
paald kan worden, maar toch wel te voor
zien is. Ontstaan uit gouddorst, uit zucht
naar verovering van rjjke gewesten, ia hjj
met hartstocht gevoerd en heeft het En-
gelsche bewind zich door Rhodes en con
sorten laten meesleepen en 't krediet van
't vereenigd koninkrjjk in de waagschaal
gezet. Elk verstandig woord, door Engel-
schen, Schotten of Ieren over dezen mis-
dadigen oorlog gesproken en langs honder
derlei wegen uit Europa en Amerika onder
Chamberlains oogen gekomen, is afgestuit
op het jjzeren pantser der zelfzucht en van
het eigenbelang. Yoor de zuchten en ster
venskreten der duizenden onderdanen van
Engelands koning waren de ooran gesloten.
De tranen en smartkreten van weduwen en
weezen werden evenmin geteld. Chamberlain
en zjjn volgelingen hadden besloten Zuid-
Afrika te onderwerpen en aaD de Kroon
te voegen, ze lieten zich door niets weer
houden, noch door de ellende hunner eigen
landgenooten, noch, dat spreekt vau zelf,
door de namenlooze jammeren over de
Boeren, hun vrouwen en kinderen uitge
stort. Steden en dorpen zjjn ingenomen, de
inwoners verjaagd of gevangen genomen en
naar verre streken 'vervoerd, tal van boereu-
hoeven opzettelyk in brand gestoken, hoela
streken leeg geplunderd en tot een woestenjj
gemaakt euz. enz.; Engeland is vast be
sloten desnoolig 't land plat te branden en
al wat loeft te dooden of naar elders ta
transporteeren. 't Zal en 't moet in bezit
komen van den grond, van 't goud en de
diamanten.
Wat hebban wjj, de stamverwanten der
ten ondergaDg gedoemden, daartegen ge
daan?
We hebben gedaan, wat we konden. Yeel
is dat niet, maar we zjjn ook zoo klein en
Engeland zoo machtig. In de 17de eeuw
zouden we 'm dat anders geleverd hebben!
Toen zon Engeland, uit eerbied voor Tromp
en de Ruyter, zich wel tweemaal bedacht
hebben, eer het zijn vingers naar onze
broeders had uitgestoken. Maar in deze eeuw
past ons bescheidenheid en zwjjgen. We
hebben gedaan wat we ko.iden, ongeveer.
DOOE
ROBERT EUSTACE.
(5
>En wat zult gjj doen als ik zoo iets
weiger.*
>Dan zal ik uw lippen sluiten.*
Boe Wat bedoelt gjj? Wilt gg mg
gevangen honden?
Volstrekt niet.*
»Op welke wjjze kunt gij mjj dan tot
stilzwijgen dwingen?*
Dat is mgn geheim. Yoor hedenavond
verlaat gg dit huis niet meer. Morgenoch
tend zal ik waarschijnlijk nader met u
spreken. Indien gg mg morgen de van u
verlangde belofte afl-gt, ben ik zeker dat
gg laar houden zult en zal ik u genoeg
zaam vertrouwen om u terug te laten gaan
naar Leonore. Zoo gjj weigert rnjj te ge
hoorzamen, ik herhaal het nog eens, zal
ik uw lippen verzegelen.*
Onder het spreken opende hg de deur
zijner spreekkamer en gaf mg een wenk
baar te verlaten.
Over al tngn leden bevende, begaf ik mg
naar mgn eigen vertrek. Ik was vreeseljjk
ontsteld en koesterde geen vuriger verlan
gen dan die woning uit te komen. Na
e nige uren doodstil op mgn kamer te
hebben doorgebracht, sloop ik naar beneden.
Ik poogde de voordeur te ontgrendelen.
Terwgl ik daarmede bezig was, schoot dok
ter HeiUlet op eeas ta voorschyn en plaat-
We hebben geofferd van ons geld om 't lot
dar weduwen en weezen te verzachten, we
hebben doctoren en liefdezusters uitgezonden
en kisten vol met wat 't lot der gevangenen
verzachten kan.
We zpn daarmee echter niet tevreden. We
gevoelen dat we te kort schieten in hulp
vaardigheid. Yan tijd tot tjjd hebben we
getracht den Minister van Buitenlandsehe
Zaken, Mr. de Beaufort, in staat van be
schuldiging te stellen. Deze zou niet alles
in 't werk gesteld hebben wat zjjn hand
grijpen kon om aan Engelands drjjven paal
en perk te stellen. Doch die vlieger ging
niet op. Ieder weet ook wel, wanneer van
onze regeering een hard woord tot Engeland
ware gericht geworden en ons land daardoor
in onmin met den werelddwinger geraakt,
dat dan de hardste schreeuwers van nu 't
eerst naar steenen zoadan grijpen om den
schuldigen Minister te treffen.
Maar tevreden zjjn we niet en nu grjjpea
we, naief als we zjjn, naar ,een middel, dat
afdoend zal bevonden worden. We gaan
vergaderingen beleggen, niet maar gewone,
met een lOOtal hoorders en één spreker,
maar renzenvergaderingen, met een Paleis
voor Volksvljjt of een Concertgebouw vol
raenschen, en een half dozjjn woordvoerders
en voerdsters. We zullen nu congressen
gaan houden en handteekeningen verza
melen om Engeland duideljjk aan 't verstand
te brengen dat deze oorlog onredelijk en
onmenscheljjk is en terstond dient gestaakt
te worden. En al die verzamelde handtee
keningen, naar gissing een paar millioen,
zenden we nefjes ingebonden en verpakt
met een deputatie naar Engeland en dan
zullen deu bliuden de oogen opengaan; ze
zullen hun onrecht inzien en zich haasten
hun venerische troepen uit Afrika weg te
zenden en aan de Staten de vrjjheid we^r
te goven
Is dat niet al te naief? Weet ge wel, dat
heel Engeland, enkele helderzi-nden niet te
na gesproken, dezen oorlog wil? Dat de pers,
op een heel kleine uitzondering na, oorlog
zuchtig is en de regeering stjjft in zijn boos
plan? En dat alle motieven, die wjj op onze
congressen bjj dozjjrs kunnen aanvoeren en
toelichten, om den oorlog te eindigen, bjj
het Engelsche volk en zjjn regeering aan
een doovemans deur gebracht zjjn, waarvan
heelemaal geen notitie genomen wordt?
't Eenige, waartoe die congressen dienen,
ste hjj *ich vlak voor mg.
Keer terng naar uw vertrek,* sprak bjj,
langzaam, en op zjjn lippen verscheen de
zelfde glimlach, dien ik reeds te voren be
schreven heb.
Ik vluchtte de trappen op, alsof een bonze
geest mjj vervolgd had, en zette mjj op
den rand van mgn bed neder, nog steeds
mjjn map.tel en hoed dragende.
De tjjd verstreek. Het gausche gebouw
was in doodsche stilte gedompeld.
Ten slotte, overweldigd als ik was dnnr
de doorworstelde aandoeningen, voelde ik
onverwacht dat ik indommelde. Ik besloot
uit alle macht aan den slaap weerstand te
bieden en schrikte op. Nog eenmaal verviel
ik in een soort sluimering, waaraan ik mg
ontworstelde, en eindelgk verzonk ik in
diepe rast.
Een geritsel deed mg plotseling ontwa
ken. Ik sperde de oogen wjjd open. In het
volgende oogenblik poogde ik uit al «ijju
macht overeind te springenmaar slechts
ooi tot de ontdekking te komen, dat dit
mjj onracgeljjk was. Dokter Hertsiet bevond
zich in ce kamer. Op de toilettafel stond
een waaklemp; het electrische licht brandde
helder. Wat den geneesheer betreft, hjj had
zich over mjj heengebogen, en hield i-ts
voor mjjn mond en neusgaten, trrwjjl zjjn
linkerhand mgn beide handen tot roerloos
heid dwong.
Nog een laatste, zwakke poging wendde
ik aan om op te staan, want ik kon mg
niet bedriegen omtrent de fl.nwe, zoete
lucht van chloroform, en ik bad alles ter
wereld gegeveu om aan zgn macht te ont
komen. Maar al rnjju ledematen waren reeds
zoo loodzwaar, ah werden zg door non
derdponders weerhouden zich te bewegen.
is dat wjj er ons beklemd en beangst ge
moed lncht kunnen geven, maar laat ons
elkaar niet wjjs maken dat ze indruk zullen
maken op Engeland's ompantserd hart of
dat ze onzen AfrikaaDSchen broeders moed
zullen geven in den bangen strjjd! Het
eerste is ontrefbaar en den laatsten komt
van onze redevoeringen niets ter oore.
Van eene groote naiviteit geeft bljjk een
voorstel van den kerkeraad der Chr. Ger.
kerk te Bailen. Deze wil de provinciale sy
nodes opwekken een schrjjven te zenden tot
de kerken in Engeland en Schotland, waar
mee de kerken hier te lande in correspon
dentie staan. De kerkeraad wil dat men
daarginds zal protesteeren tegen den gru-
weljjken oorlog, op lat ze, de kerk in En
geland, niet door haar zwjjgen de schrikke
lijke zonden deelachtig worde, waarmede de
laagste vjjande» der gerechtigheid geteekend
staan in de H. S. En zoo ze voor deze
vermaning doof bljjft, dan de gemeenschap
met ze af te breken.
De kerkeraad te Beilen zal toch wel weten
dat in de kerken ginds gebeden wordt voor
't welslagen van den strjjd en de overwin
ning der Engelsche wapenen? En dat h«t
Engelsche volk, zoo kerksch als het is, vol
strekt niet inziet, een onrecht te begaan?
Waar gonddorst tot handelen aanspoort,
daar plooit men de uitspraken der H. S.
zoodanig, dat ook de meestonrechtvaardige
oorlog een Gode welgevallig werk is. Adres
aan den tegenwoordigen, die in 't oog dar
Engelschen een straf heet voor de rebellen,
die hun hand tegen Engeland hebben op
geheven.
Om de kroon te zetten op al die naiviteit
heeft men verleden week het tweejarig feest
gevierd van de opening der Vredesconferen
tie. De Vredesconferentie, die in zóóveel
artikelen de mo /endheden aan banden ge
legd heeft om den oorlog te voorkomen,
een van welke Engeland is, die reeds met
de heele conferentie spotte, toen ze in Mei
1899 geopend werl. Toen toch stond het
al vast dat met Z.-Afrika een oorlog op le
ven en dood zou begonnen worden.
Qp dit feest is door Min. de Beaufort
dit ware woord gesproken»Toch is, wjj
weten het allen, de toepassing van dit be
ginsel (arbitrage w. t. v.) niet volledig ver
zekerd. Zjj kau dit niet zgn, omdat de op
perste macht ontbreekt, die de toepassing
kan afdwingen. De Staten kunn-n niet
Hertslet'a wreade oogen blikten zonder ont
ferming op mij neer.
»Gjj kunt mjj niet ontsnappen,* zeide
hjj. »Ik slnit u den mond.*
Terwgl bjj nog sprak, hield ik op mat
tegenspartelen en kwam er op eens een
volslagen onverschilligheid over mjjik be
kommerde er rag niet langer om of ik het
bewastzjjn zou verkiezen of Diet, en alle
be*ef der werkelijkheid verdween.
II.
Toen ik ten laatste ontwaakte, was het
ochtend do vensters van het vertrek ston
den wgd open. Ik lag met, het hoofd vlak
bjj een scherpen hoek van den open baard.
Een zonderling, loom gevoel was nog in
mgn ledematen overgebleven, cn aan de
slapen gevoelde ik een onbestemde pjjn.
Ik vroeg mjjzelve af wat er toch wel mocht
zgn voorgevallen en hoe het kwam dat ik
daar lag.
Eenige oogen blikken achtereen bleef ik
stil liggen, mg langzamerhand en een voor
etn weer de gebeurtenissen van den voor-
gaanden avond t« binnen roepende. Leoao-
re's bruidegom was wedergekeerd; hg zou
dien morgen een operatie ondergaan, en ik
was de pleegzuster, die men uitgekozen
had om hem te verplegen. En toch was ik
geenszins gehaast om overeind te komen,
mgn gausche lichaam was nog verdoofd,
het scheen alsof niets er meer op aankwam.
Op dat oogenblik werd de deur geopend,
en trad eeu dienstbode binnen met een kan
warm water. Zoodra zjj mg gewaar werd,
deinsde zg vaa veroazing ea schrik achter
uit, en daarop haastig haar kan nederzet
tende, snelde zg op mg toe.
Wat deert u?« riep zg uit. Wat is er
gedwongen werden: om hen te dwingen
zou ton slotte niet anders overbljjven dan
de oorlog, dien men juist wil uitsluiten.*
Is het dan niet al te naief op den ver
jaardag van de Vredesconferentie een feeste
lijke bjjeenkomst te houden en elkaar wjjs
te maken dat het toch eindelgk wel tot
arbitrage komen zal?
Buitenland.
Koning Leopold wil een leening sluiten
van 150 millioen frs. voor den bouw van
twee nieuwe spoorwegen in den Congo en
▼oor de stichting eener Belgische kolonie
in China.
Te Frankfort heeft men Maandagmiddag
oen vader, moeder en hun drie zoons, jon
gens van 7, 13 en 21 jaren, gestikt ge
vonden in lichtgas. Waarsehjjnljjk hebben
zg zichzelven verdaan.
Een telegram uit Berljjn maakt melding
van het feit, dat het Zweedsche consulaat
te Hamburg, dat gedurende verscheidene ja
ren vrucbtelooze pogingen aanwendde om
een Zweed te vinden, van wien men wist,
dat bjj in deze streek verbljjf hield en aan
wien door verre bloedverwanten een kapitaal
van ruim zes millioen gnlden was nage
laten, er eindelijk ia geslaagd is dezen ge
lukkige te ontdekken.
Het is een arme kerel, een soort zwer
ver, die bg de boeren voor enkele stuivers
per dag werkt. Toen men ham mededeelde,
dat hjj meer dan zeg maal millionair was,
scheen hjj niet te begrjjpan waarom het te
doen was. Als bjj 't geld echter niet mocht
willen hebben, zal hjj ongetwijfeld wel een
plaatsvervanger kunnen vinden.
De »Kreuzzeitung< schrjjft: Volgens
mededeelingen van den president van 't
college voor de Staathuishoudkunde der
Pru:sische landen, welke mededeelingen aan
dea Rjjkskansolier en aan den Pruisischen
minister van Staat aangeboden zgn, bedraagt
het verlies, dat de landbouw in Pruisen,
tengevolge van den slechten graanoogst,
geleden heeft, ongeveer 150 millioen gnlden.
Uit China meldt men:
Een ernstige botsing heeft Zondagavond
plaats gehad op den weg naar Taku. De
soldaten van bet Britsche regiment Welsh
Fusiliers oefenden daar politiedienst uit en
verhinderden de Frunsche soldaten eeH huis
gebeurd
Ik wendde een pogiog aan om haar toe
te spreken, maar er kwam geen woord over
mijn lippen, mjj a keel liet ank«l een soort
gereutel hooren. Ik trachtte thans uit al
mjjn rLacht overeind te komen. Goede He
mel! mgn rechterzijde, arm en be-ra waren
geheel machteloos. Al kermend zonk ik op
d°n vloer terug. Juist onder hut ned-rval-
len bemerkte ik dat er eenig bloed kleefde
aan den hoek van den haard, waartegen
ik zonder twjjfel aangevallen was. Het
dienstmeisje, dat thans doodeljjk ontsteld
was, holde de kamer uit en keerde eenige
minuten later met dokter H«>rtalet terug.
Hg trad regelrecht op mg toe en bekeek
mg met. zgn doordringende oogen.
Een vreeseljjk geval,* hoorde ik hem
mompelen. Onder het spreken hief hjj mijn
verlamden arm op en liet hem toen wêr
nedervallen. »Hoe is dit gebeurd, zuster
Peter?* vroeg hjj.
Ik beproefde opnieuw te sprekenmgn lip-
pra bewogen zich, maar geen klank ont
snapte er aan.
Schel om zuster Martha, en help de
zieke onmiddelljjk naar bed,* zeide dokter
Hertsiet, zich tot de dienstbode wendende.
Wjj hebben hier met een geval van be
roerte te doen. Welk een ontzettend iets l
Over een paar minuten ben ik terug.*
De dienstbode hielp uijj ontkleeden en
schelde om de andere verpleegster te roepen.
Met haar heiden hedden zjj mg spoedig te
bed gelegd.
Omstreeks een kwartier later keerde dt
heer Hertsiet met een tweeden gene-stieer
weder. De twee doktoren onderzochten mg
met dn measte nauwkeurigheid.
Men behoeft geen oogenblik aan het
binnen te dringen. Zjj werden met de bajo
net aangevallen en met sta nen geworpen.
Om schrik aan te jagen, schoten de En
gelschen hnn geweren in de lncht af, wat
de aandacht van Duitsche soldaten trok,
die de Franschen te hulp kwamen. In 't
gehpel waren er meer dan 200 man. Ten
laatste gaven 5 Engelschen scherp vuur en
doodden één Franschman, terwjjl zjj 3 an
deren wondden. Vjjf Duitschers werden
eveneens gekwetst, vier Engelschen en een
Japanees werden licht gewond. De aankomst
van een Duitsch officier met een sterk pelo
ton maakte een einde aan het gevecht.
B e r 1 jj n, 4 Juni. >Wolffsbureau< meldt
uit Tientsin, dat maarschalk Waldersee,
met het oog op het onderzoek naar het
gemelde voorval op den weg naar Takoe,
zjjn vertrek heeft uitgesteld.
Groot opzien heeft te Madrid de arrestatie
van twee anarchisten, een Italiaan en een
Spanjaard, verwekt. Zg zouden naar Spanje's
hoofdstad gekomen zgn met het doel de
Koningin-Regentes te vermoorden.
Door den prefect van politie te Marseille
gewaarschuwd, werden zij, voor zjj in staat
waren Madrid binnen te komen, gearresteerd.
De jong gehoren prinses Yolanda Mar-
gherita van Italië, de eerste spruit van het
koninklijk echtpaar, na een verbintenis van
bjjna vjjf jaar, kan in later dagen wèl
zeggen, dat haar geboorte veel teleurstelling
heeft gewekt!
Niet dat Italië niet dealen zou in de vol
doening van het vorstenpaar, dat zoo langen
tjjd in bange verwachting de vadervreugd
en de moederweelde heeft tegemoet gezien,
doch nu h«t dan toch eenmaal zoover was,
had men een troonopvolger willen hebben.
Toch heeft de bevolking der hoofdstad
zich naar omstandigheden behoorlijk ge
houden er is gevlagd, de kanonnen heb
ben gedonderd, de Kamerleden kregen een
vrjjen dag, de stad was 's avonds verlicht
en zelfs scbjjnt de koning zich in de om
standigheden geschikt te hebben, op hoop
van beter, want nadat bjj om halftien in
den morgen het schreeuwende vrachtje van
zjjn vrouw had overgenomen, liet hg
een decreet afkondigen ter verleeuing van
amnestie voor persdelicten, tweegevechten,
desertie voor koopvaardijschepen enz. enz.,
als ware hjj de gelukkigste pa in het ko
ninkrjjk en hjj deed het letterlijk decoraties
geval te twjjfelen,* zeide de vreemde dok
ter, terwjjl hjj zich tot mjjn beul keerde.
Hat is een uitstorting van bloed uit de
linkerzijde dar hersenen, vergezeld van he
miplegia en asphasin. Iets dat al heel zel
den voorkomt bg znlk een jong meisje!*
ging hjj voort. »Ik heb slechts twee of
drie dergelijke gevallen op haar leeftyd bij
gewoond. En zjj is nog wel een uwer eigon
verpleegsters, zegt gjj mg. Het, is waarlijk
heel droevig. Haar geest is volkomen bol
der, maar het spraakvermogen is ten eenen-
raala verloren.*
»Zijt gjj bg machte den rechterarm op
te beffra?* vroeg hg, zich over mg heen
buigend.
Bg het vernemen van deze vraag, schud
de ik hat hoofd.
•Gjj ziet dat zjj ze«r goed verstaat wat
men tot haar zegt,* vervolgde hjj, naar dok
ter Hartslet opsi-mjde.
Er werden eenige wenken gegeven aau
de pleegzuster, die in het vertrek gebleven
was, en daarop verwgdwrden zich de beide
aeneesheeren. Ik kon duidelgk hooren hoe
zjj eonige ^ogenblikken buiten de deur ble
ven staan praten eu eindelgk gingen zg de
trappen af.
Kort daarna kwam de heer flertslet alleen
terug. Hg zond zuster Martha het vertrek
uit en boog zich over mg he -n.
•Gg ziet het nu,« zei hg, op zjjn gewo
nen, vastberaden toon, »hoe verkeerd gjj
gedaan hebt met gisteravond niet aan tngn
billgke voorwaarden toe te geven. Gg bebt
daarmede een misslag begaan en moet u
thans onderwerpen aan de ge olgen. Ik
zeide u vooraf dat, zoo gg niet b iigen wildet
voor mgn wil, ik u de lippen zou sluiten
an ik heb dat gedaan. Wordt vervolgd.)
T- f
'-'t
NHDAurnwawa