81
m;
Het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de liommelerwaard.
de Stembus.
m
IC-T UusWaLTEN8
M 2015.
FEUILLETON.
Tot s wij gen gebracht
Uitgever: L. J. YEEBMAH, Heusden.
WOENSDA.G 12 JUNI
1901.
ipSp
>Hb" r
VOOB
Dit blad versch^at WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementiprgi: per S maanden f l.OO.
Franco per poat zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regela 50 et. Elke regel
meer 71/» ot. Groote lettere naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
iagewacbt.
We staan aan den vooravond der ver
kiezingen. Die voor de Prov. Staten zjjn
reeds ten deele afgeloopen. Tendeele, want
tal van herstemmingen volgen nog. Over
't algemeeD worden OBze landgenooten niet
warm voor de Statenverkiezing. Of ze daar
geljjk in hebben, laten we voor 't oogen-
blik daar. Men bedenke, althans bp de
herstemming, dat uit de Prov. Staten onze
Eerste Kamer geboren wordt, die een nog
altjjd gewichtige macht uitmaakt in het
raderwerk van den Staat.
We staan dan aan den vooravond voor
de verkiezing van een nieuwe Tweede Kamer.
Om de vier jaar treden alle leden af, zegt
de wet en zoo worden we in 1901 geroe
pen oude leden te herkiezen of nieuwe te
kiezen.
Voor deze verkiezinrjen wordt het volk
wel warm, al is dat deze maal niet. zoo als
vroeger wel 't geval was. 't Ontbrak lang
aan een vraagstuk, dat waardig was bp
zulk een gewichtig work op den voorgrond
te treden. En eigenlijk ontbreekt dat nog,
al is er van zekere zjjde een leus opgeworpen,
die dienst kan doen bjj de stembus. In de
meeste districten is geen sprake van een
onderzoek naar des kandidaats meening over
een of ander punt en wordt de slag ge
slagen tuBSchen de partgen, eenvoudig om
te zien wie de meerderheid heeft.
Toch ontbreekt het deze maal niet, zeiden
we, aan een lens. En die lens is grondwets
herziening, om te komen tot algemeen stem
recht. De Liberale Unie heeft daar niet
aangewild en daardoor is onder de geavan
ceerde liberalen een scheuring ontstaan en
een nieuwe partjj in 't leven geroepen, die
zich de »vrjjzinnig«democratischec noemt.
Op 't oogenblik heeft ze nog geen groote
vlocht genomen en alleen in de groote
steden, vooral in Amsterdam, van zich doen
spreken. Dezelfde lens wordt ook, de stem
bus in 't oog houdende, door de sociaal
democraten aangeheven, en zoo zien we nu
de uiterste linkerzjj der liberale partjj op
dit eene punt broederlijk eenstemmig samen
gaan met de sociaal-democraten. Dit neemt
echter den scheidsmuur tusfchen hen niet
weg en 't is prof. Treub zeer kwaljjk ge
nomen dat hg bjj gebreke van een vrjjzinnig-
democratisch kandidaat aan een der sociaal-
ROBERT EUSTACE.
(7
Op dat oogenblik werd er aan de deur
getikt en ging de verpleegster baar openen.
Ik hoordo haar een uitroep slaken, daarna
keerde zjj op de punten harer voeten naar
mjj terug.
»Wat deBkt gjj wel dat er gebeurd is?«
vroeg zjj. »Men komt u een groote eer be-
wjjzenniemand meer of minder verzoekt
n te zien dan Miss Trefusis, de braid in
persoon. Wilt gjj dat ik haar binnen zal
laten.
Mjjn oogen verkondigden haar heel dui-
deljjk mjjn antwoord en andermaal hief ik
de hand zoover ik slechts kon omhoog.
Een minnnt later trad Leonore binnen.
Nooit te voren had ik haar zoo schoon
gezien. Haar gelaat had iets buitengewoons
en aangrjjpends verkregen, ofschoon het
letterljjk spookachtig bleek zag, en haar
zachte donkere oogen waren vervuld van
een ondoordringbare smart, ik gat zuster
Martha met de hand een wenk ons alleen ta
laten. Leonore kwam onmiddelljjk vlak bjj
mjj zitten.
>lk hoopte zoozeer dat gjj wat beter
zondt zjjn;< fluisterde zjj mjj toe, zich dicht
over mg heen buigende.
>In elk geval was het mjj niet mogeljjk
heen te gaan zonder u weer te zien of
vaarwel te hebben gezegd. Ja, ik zal zoo
democraten de voorkeur hepft gegeven. Prof.
Treub is nl. een van de oprichters der
nieuwe partjj en geheel consequent wendde
hjj -zich tot den kandidaat die hem op 't
punt van ki-srechtnitbreiding 't naast stond.
Yan vele candidaten weten we dat zjj,
bjj aldien 'van de regeering een ontwerp
mocht worden ingediend tot uitbreiding van
't kiesrecht, zjj dit hun steun niet onthouden
zullen. Men kan echter gerust zjjn. Zoolang
deze regeering aan 't roer zit, is van haar
geen zoodanig ontwerp te wachten. En
moet ze plaats maken voor een ander, dan
zal 't zeker wel niet zjjn voor een vrgzinnig
of sociaal-democratische regeering.
Toch zetten de twee bedoelde partjjen
't op haren en snaren en hebben ze zelfs
voor de Prov. Staten het benoodigd getal
mannetjes weten bjj elkaar te vinden. En
ook voor de Tweede Kamer doen ze hun
uiterste best, opdat maar zoo spoedig moge
ljjk aan de groene tafel een stel plaats
neemt, dat het vaartuig va a Staat stuurt
op den weg door Troelstra, Gerhard etc.,
aan te wjjzen.
Men herinnert zich nog levendig de dagen
der grondwetsherziening onder Tak en Yan
Houten, toen 't de grootste moeite inhad
behoorljjk te formuleeren wie tot de stembus
zonden toegelaten worden, ofschoon 't vast
stond dat dit alleen zou toegestaan worden
voor hen, die zelf in hun onderhoud en dat
van hun gezin konden voorzien. Dat is toen
door Yan Houten tot stand gebracht en
we genieten nu een tameljjk uitgebreid kies
recht, waarvan nog maar een betrekkeljjk
klein getal gebruik maakt.
Na willen de twee vooruitstrevende par
tgen door grondwetsherziening komen tot
het algemeen kiesrecht van alle meerder
jarige mannen en vrouwen voor Kamer,
Prov. Staten en Gemeenteraad en daar dit
niet onder de tegenwoordige gaat, allereerst
aansturen op grondwetsherziening.
Hoe mannen als prof. Treub, rar. Van
Gilse, mr. J. N. van Hall, C. V. Gerritsen
en tal van anderen, wier namen een goeden
klank hebben, er toe komen met de sociaal
democraten, met wie ze niet vereenzelvigd
weaschen te worden, deze kaart uit te spelen,
verklaren we niet te begrjjpen. Alle meer
derjarige mannen en vroawen, zonder eenige
beperking, ook zjj, die economisch geheel
afhankelyk zjjn, ondersteuning genieten uit
armenkassen, niets te verliezen en alles te
straks naar de kerk gaan om daar mjjn
huweljjk te zien voltrekken. Ochzaster,
lieve zuster, hjj is niet wedergekeerd
en over een paar uur zal ik mevrouw Herts
iet wezen, c
Ik bewoog de hand op en neêr en smeek
te haar met de oogen: »Bljjf nog een
poosje bjj mjj. Bauenk hoe ontzettend mjjn
lot is; vertroost mjj ten minste nog eenige
minnten langer met uw bjjzjjn.*
Het was als ontcjjferde zjj mjjn gedach
ten, want zouder «en woord te zeggen,
zette zjj zich wederom naast mjj neder.
Daarna greep zjj mjjn hand en drukte er
een kus op; terwjjl zjj dat deed voelde ik
haar brandende tranen op mjjn vingeren rol
len.
En haar aldus iu haar droefheid gedom
peld ziende, en bedenkende hoe angstwek
kend snel de tjjl verstreek, daar waar bin
nen slechts enkele uren haar toekomst voor
altjjd verwoest zou wezen, ontwaakte er op
eenmaal een hopeloos besluit in mjj. In
dien mjjn lippen mg dau den dienst wei
gerden, was ik ten minste nog altjjd in
staat mjjn gedachten tot de Voorzienigheid
Daarboven te richten.
Ik begon hartstocateljjk en als een wan
hopige te bidden. Ik dwong den Almach
tige letterljjk af mg het spraakvermogen
weder te geven.
>Heer, laat mjj nog eenmaal mogen
spreken!* smeekte ik, al zg het ook slechts
voor een enkel uur, voor een half uur, of
voor enkele oogen blikken. Ik vraag a niets
anders dan tjjd genoeg om naar te redden
Terwjjl ik aldus tot God sprak, moet het
licht in mjjne oogen wonderbaar geweest
zjjn, want Leonore raakte onverwacht mjjn
arm aan.
winnen hebben deze allen zoo maar tot
d« stembus toelaten! Dan zou eerst de
strjjd tasschen de bezittende en de niet-be-
zittende klasse een aanvang nemen en spoe
dig beslist zjjn, want de laatste groep vormt
verreweg 't grootste aantal. En als 't dan
zoover gekomen was, ja dan zonden Treub
c.s. halt roepen en zich afscheiden, want
hunne economische idealen zjja niet die der
socialen. Maar nu kan een kind wel op zjja
vingers narekenen, dat de niet-bezitters, een
maal meester van den toestand, dien niet
terwille van de vrjjzinnig-democraten, uit
de hand zullen laten glippen. Wat hun ook
niet kwaljjk zou te nemen zjjn.
Daar komt bjj, dat een ministerie, op
tredende met no. I van zjjn programma
grondwetsherziening, een groot deel van het
volgende 4-jarig tijdperk tot onvruchtbaar
heid doemen zon, en er wordt op sociaal
terrein zooveel verwacht van de volgende
vier jaren
Ieder wete dus wel aau wien hjj straks
zjjn stem geeft. Maar aan wien we die
schenken mogen, laat ons in geen geval
verzuimen van ons kiesrecht gebruik te
maken. Want dit is ook een grief en geen
ongegronde vaB de tegenwoordige kiezers,
die allen wegens de wet een zekeren wel
stand genieten, bljjft in den regel een groot
deel afwezig en toont daardoor niet waardig
te zjjn het kiesrecht te bezitten. Laten zjj
dan door hun nalatigheid, de op verovering
uit zjjnde partgen, geen stok in de hand
geven
Bnitenland.
Terwjjl de ontdekking van prof. Schüller
te Beiljjn, die de kankerbacil beweert ont
dekt te hebben, de aandacht der geheele
wereld trekt, heeft prof. Adamkiewicz uit
Weenen melding gemaakt van een geval,
dat van groot belang schjjnt. Hjj heeft een
58-jarige vrouw door inspuiting met een
serum van kanker genezenzjj was al sedert
een jaar zoo ziek, dat men niet meer dacht,
haar te kunnen redden. Nu doet zjj weer
gewoon haar werk. Wal is het maar één
geval, 8chrjjft prof. A. in een artikel in de
Berl. KliDiscben Wochenschrift*, maar de
genezing kan ni«t betwjjfeld worden.
Al 14 dagen werden twee jongens uit
Polaun vermist, en men geloofde dat zjj
zich bjj een kermistroep hadden aangesloten.
Wat is er?« vroeg zjj, »uw oogen
nen te spreken; het ljjdt geen twjjfel ineer
of er is -ets dat u van zorg vervult. O!
zuster, zuster, wend nog slechts ééa poging
aan. Ik ben overtuigd dat, zoo gjj het uit
alle macht beproeft, gjj die zwjjgende tong
zult kunnen losmaken.*
Mjjn hart klopte alsof het barsten moest.
Een woord, Heer, maar ééa enkel woord,*
pleitte ik, »zoo Gjj mg niet meer wilt toe
staan, laat mg dan ten minste één woord
mogen uiten, om te voorkomen dat er een
groot en schandelijk onrecht geschiede.*
En ik bewoog de lippen; hetzelfde ge
reutel van voorheen steeg weer naar mjjn
keel. Eensklaps, dank zjj een schier boven-
menscheljjke inspanning, waarbjj ik het
bloed naar de slapen voelde dringen, keerde
de lang verloren macht tot spreken voor
een oogwenk terug.
Leonore,* fluisterde ik.
Goede hemel! zjj spreekt, zjj spreekt!*
riep het jonge meisje.
Zjj zonk op de knieën neer en vatte mjjn
beide handen in de hare: »Lieve, liefste
ziel, zeg mjj wat gjj op het hart hebt. Ik
ben zeker dat het iets heel gewichtigs is.*
Bjj al de verschillende aandoeningen, die
zich in mjjn ziel verdrongen, behield deze
gedachte de bovenhand>Indien u de macht
tot spreken hergeven wordt, zal dit slechts
voor he 1 kort zjjn, want de inspanning,
die gjj daartoe aan moet wenden, gaat uw
krachten te boven. Kies daarom vooraf zorg
vuldig de enkele woorden uit, welke gjj
zeggen moet.*
En wat ik ten slotte uitbracht, was dit:
•Laister, Leonore. Trouw niet met dok
ter Hertsiet. Kapitein Gifford bevindt zich
onder dit dak. Word nooit de vrouw van
Toen een handelsman nu dezT dagen
ter gelegenheid der jaarmarkt te Polaun
eenige kisten opende, waarmee hg op een
feest te Dusseldorf was geweest, werden
daarin de ljjken der jongens gevonden.
Men veronderstelt dat zjj zich te Dussel-
dorf in de kisten hebben verborgen, ten
einde goedkoop naar huis te komendoch
do koopwaar werd te Polaun in een afga-
sloten gewelf geplaatst, zoodat de jongens
gestikt zjjn.
Op korten afstand van Budapest is Za
terdag de postkar uit Retsag door roovers
overvallen, di« den kondukteur wurgden en
zich met een buit van f 60.000 uit da voe
ten maakten.
Door het uitbljjven reeds gedurende twee
maanden van berichten van vjjf visschers-
vaartuigen van de Cóte-du-Nord vreest men
voor een ramp. Er zijn 117 mannen aau
boord, allen uit deze streak: men vreest,
dat de schapen met de IJslandsche visschers
in dan hevigea storm van 6 April zjjn ver
gaan.
De Amerikaanscha milliardair Carnegie
heeft aan de Universiteiten van zjjn ge
boorteland, Schotland, de reusachtige som
van 25 millioan geschonken en hield er de
volgende toespraak bjj
Yroeger dacht ik altjjd, dat de groot
ste dienst dien een zeer rjjk geworden man
zjjn land kon bewjjzen, was, de nationale
schuld te verminderen. Daarom had ik voor
een paar jaren bjjua mjjn geld het Britsche
rjjk aangeboden.
Maar nu weet ik beter. Als ik het aan
het Britsche rjjk zou geven, zou het ge
bruikt worden voor een of twee nieuwe
legercorpsen, en ik wil niet dat mjjn geld
zoo maar in den put van militaire en im
perialistische politiek valt.*
Deze som komt dus voor Engeland ook
op rafeening van den Transvaalschen oorlog.
Drie bandieten, die tusschen Modena en
St. Michel een Amerikaan tjjdens zjjn slaap
in een spoorwagen hadden geplunderd, wer
den door dezen aan* het station te St. Jean
de Marienne herkend en aan de gendarmen
aangewezen. De dieven zetten het op een
loopen en trachtten, op het oogenblik dat
zjj bjjna gegrepen waren, d^ rivier over te
zwemmen. Alle drie zjjn daarbjj echter ver
dronken.
dien slechten man.
Ik had mjj niet vergist, dit was alles wat
ik vermocht te stamelen. Mjjn hoofd dui
zelde, alles in het vertrek scheen in duister
nis gehold te worden, en ik verloor geheel
en al het bewustzjjn.
Langen tijd bleef ik buiten kennis liggen,
heel, heel lang ook, was ik gevaarljjk ziek.
Toen ik eindeljjk weer in staat was mjj
rekenschap van de werkeljjkheid te geven,
verhaalde Leonore mjj al wat er voorge
vallen was sedert het oogenblik, waarop ik
het stilzwijgen had verbroken, 'k Laat het
hier in korte trekken volgen
Hoe groot ook de weerzin mocht wezen
haar door het vooruitzicht op dat huweljjk
ingeboezemd, en hoezeer zjj tot daartoe ook
tegen alle hoop in was bljjven hopen op den
terugkeer van deu in aller oogen verloren
man, toen zjj dien wanhoopskreet van mjjn
lippen hoorde weerklinken, meende zjj niet
anders of ik was krankzinnig.
De wanhopige, bjjüa woeste uitdrukking
injjner oogen kwam haar weder te binnen
en zette dat vermoeden nog slechts te meer
waarscbjjnljjkheid bjj. Hoe iaderdaai aan te
nemen dat Gifford, zoo hjj dan al waarlgk
leefde, in die woning kon zjjn?
Zich haastig over mjj heea buigende, be
tastte zjj mjjn jjskoude ledematen, en op de
alectrische schel toeanellende, drukte zjj
krampachtig op den knop.
Yerzoek dokter Hertsiet hierheen te ko
men, terstond, terstoudl* riep zjj zaster
Martba toe.
De verpleegster spoedde zich heen en
keerde met den geneesheer wedermaar
op het oogenblik dat de zuster den drempel
zou overschreden, voegde hg haar jjakoud
toe:
In de Scientific American van 16 Maart
j.l. wordt een gfeïllustreerde bescbrjjving ge
geven van een zonnemoter, die naar het
schjjnt, met sukces in Califoraië wordt ge
bruikt voor den landbouwer. Deze machine
bestaat nit een ketel, die, verwarmd door
zonnestralen, den stoom levert voor een
stoommachine.
Een groote reflektor van 10.20 Meter
middellijn is geheel bezet met niet minder
dan 788 kleine spiegels, die zóó geplaatst
zjjn, dat zjj de zonnestralen in een centraal
punt koncantreeren. Daar bevindt zich een
stoomketel met 500 Liters water, die een
machine van 15 paardekracht in beweging
brengt. Deze machine wordt gebruikt om
water op te pompen.
De spiegel is zoo opgesteld, dat hjj door
een uurwerk in beweging wordt gebracht
en zoo als het ware den loop der zon volgt.
Zoo lang de zon schjjnt, worden de warmte
stralen das steeds op den ketel geworpen.
Bjj goeden zonneschijn duurt het ongeveer
een uur, voordat de stoomspanning groot
genoeg is om den motor in beweging te
brengen.
Het apparaat staat te Los Angelos in een
streek waar de zon gedurende het gunstige
seizoen bjjua altjjd schjjnt. Een aar na het
opkomen van de zon kaa het toestel in ge
bruik worden gesteld en dan doorwerken
tot een half uur vóór zonsondergang.
Een oude verpleegde in een bestjeshuis
te Beilingham (Massachusetts), verlangde
niets liever dan te sterven en herhaalde
haar verlangen daartoe ieder oogenblik van
den dag. Da oorzaak hiervan was het aan
staand vertrek van den directeur der inrich
ting, van wien het tachtigjarig oudje ziels
veel hield.
De oude Migaïl wenscht te sterven,
fluisterden de overige verpleegden onder el
kaar. Laten wjj haar dooden en haar ver
lossen van alle rampen des levens. Zoo ge
zegd, zoo gedaan. TjjdeDS de afwezigheid
van den directeur, bond men de oude Mi
gaïl vast op haar stroomatras, die vervol
gens in brand gestoken werd. Een oppas
ser, die op het hulpgeroep toesnelde, be
vrijdde het oudje, maar zjjn hulp is waar-
schjjnljjk nutteloos geweest, want de genees-
heeren zjjn van meening, dat zjj vertwoedeljjk
aan de bekomen brandwonden bezwjjken
zal.
De beide vrouwen, die de oude Migaïl
Wacht iu kamer No. 3 mjjn bevelen af.
Ik zal u bellen zoodra ik u noodig heb.*
En de deur achter haar sluitende, trad
hjj op Leonore toe.
•Is er iets bjjzonders gaande, dat gjj mg
liet roepen?* vroeg hjj met een snellen
blik op mjj. >0ik zie het reeds, de zieke
is bewusteloos geraakt, en dat heeft u ver
schrikt. Mas.r stel u gerust, zulk een ver
schijnsel is licht verklaarbaar bjj een al te
hevige inspanning om te willen spreken.
Gjj hebt huar waarschjjnljjk gezegd dat gjj
afscheid kw&amt nemenzjj zal toen meer
moeite dan ooit hebben aangewend om u
nog vaarwel te zeggen en voor uw vrien
delijkheid te danken, en zjj is heel
zwak.*
De jonge bruid blaef bovenal bjj ééa
woord van het door hem gesprokene stil-
staan: hjj die niet vermoeden kou dat mjjn
tong voor eeu oogwenk het stilzwjjgen had
verbroken, gaf duidelgk als zjjn overtuiging
te kennen dat ik volkomen bjj het verstand
was gebleven, en dat was genoeg om haar
op haar hoede stellen.
Help mjj haar wt«r bjj te brengen en
daarna zullen wjj samen spreken, Paul,*
zeide zij op gtsuioorden toon.
Andermaal zag hg huar doordringend aau
en het was op snjjdenden toon dat hg ant
woordde:
Zuster Martha kan dat zeer goed alleen
af. Ik zal haar roepen, dau zal zjj haar
ulaats weder bjj de zieke innemen. Wat u
bei reft, Leonore, volg mg naar uuga spreek
vertrek: wjj zjjn zeker aldaar niet gestoord
te zullen woraen.*
m
w^i
DOOR
'.wwwmw«wannenihiiimmh ttmnnm i
«rwrsanjwj*.
Wordt vervolgd.)