Hel Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Tolstoï.
M 2027.
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. YEEEMAÏÏ, Heusden.
WOENSDAG 24 JULI
1901.
Kaleb en Kohra
LAND VAN ALTERA'
VOOB
Dit blad verschuilt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementiprgi: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 et. Elke regel
meer ll/t ct. Groots letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavoid
ingewacht.
Uit Rusland komt de tijding dat de man,
om wien en over wi°n zooveel te doen is
geweest, stervende ligt. Dat bericht noopt
ons nogmaals de aandacht te vestigen op
den Russischen wijsgeer.
Graaf Leo Nikolajewitsch Tolstoï werd
28 Augustus 1828 geboren op het landgoed
Jasnaja Poliana, in het gouvernement Tula
gelegen. Tolstoïs ouders waren leden der
Grieksche kerk, een genootschap, dat meer
punten van aanranding met het katholieke,
dan met het Protestantsehe heeft. De jonge
Leo werd ook in de leerstellingen dier kerk
onderwezen, maar na zjjn 16de jaar wendde
hp haar geheel den rug toe. Hjj bad toen
reeds zjjn ouders verloren en was eerst door
een tante en na haar dood door een bloedver
want te Kasan opgevoed. Uit de dagen
zjjner jeugd wordt van hem getuigd dat hjj
toen reeds uitblonk door een fijne gave van
opmerken, groote waarheidsliefde en rjjke
verbeeldingskracht, waardoor zjjn geschriften
van later tjjd zich kenmerkten.
In 1843 vinden we hem reeds op de
hoogeschool te Kazan, stndeerende één jaar
in de Oostersche talen, twee jaar in de
rechten. Een mislukt examen deed hem de
universiteit vaarwel zeggen waarna hp zich
op zjjn landgoed vestigde.
't Is meer gebeurd dat iemand op een
officieel examen te licht bevonden werd en
desniettemin een groot man werd. Tolstoï
heeft, als landheer, een blik kunnen slaan
in het leven zjjner onderhoorigen, wat van
invloed geweest is op zjjn maatschappelijke
opvattingen. Maar vrede vond hjj in de
schoone omgeving van Poliana niet en zoo
vinden we hem in 1851 in den Kaukasus
en later in de Krim op 't oorlogspad. De
schoone natuur van den Kaukasus maakte
grooten indruk op zjjn ontvankelijk gemoed
en de schetsen en novellen uit die dagen
deden hem al spoedig kennen als een schrij
ver van bet6ekenis. Men zocht zjjn vriend
schap, en hp, een echt natuurkind, schonk
die gaarne. Hoe wreed werd hp echter ont
nuchterd, toen hem, in Petersburg terug
gekeerd, bleek dat 't niet altpd liefde tot de
waarheid was, die letterkundigen naar de
pen deed grjjpen en dat velen van hen
verdorven personen waren, die zelf niet ge
loofden in 't geen zjj anderen voorhielden.
ANDRÉ THFURIET.
1)
Toen ik gisteren vroeg was opgestaan,
schoof ik dadeljjk mjjn raam open om de
lentezon binnen te lokken, ik luisterde naar
het eerste fluiten der merels in het Lune-
villesche boschje, naar het ruischen der bla
deren in den boomgaard en het gekakel der
kippen van mjjn buurman.
Door deze mjj welbekende geluiden ver
zonk ik in eene mpmering en ik zag mjjzelf
weder als jongeling in het kantoortje van
onzen kruidenierswinkel, die tegenover de
oude hal te Pfalzburg was gevestigd. Ik
rook weder den peper-, gember- en kaneel-
geur evenals in den goeden tjjd mjjner jeugd.
Vader was toen een zestigjarig man, met
een breed voorhoofd, een arendsneus, leven
dige bruine oogen en grjjzend haarhjj
opende den winkel bp het aanbreken van
den dag, terwjjl hjj een blik wierp op het
verlaten Marktplein, daarna nam hg een
snuifje en zette zich dan aan zpn lessenaar
om het klad in het grootboek over te echrjj-
ven.
Moeder was lang geleden gestorven en
mjjne broers en zusters die getrouwd waren,
hadden zich elders gevestigd, zoodat ik alleen
nog thuis was. Ik telde di-stjjds, in 1840,
achttien jaren en studeerde in de philosophic
op het gemeentecollege der kleine stad, onder
Dat was hem te veel, hem, bjj wien leven
en dichten een schoon geheel vormden,
wiens novellen en romans een getrouwe af
spiegeling waren zjjner natuurlpke ontwik
keling.
In drie verhalen, kindsheid, knapenleef-
tjjd en jongelingsjaren, heeft Tolstoï wat
omging in zjjn ziel blootgelegd. In het
eerste schildert hjj den diepen indruk door
den dood zjjner moeder op hem gemaakt,
waardoor hjj peinzen bleef over den dood,
zoolang hjj in het ouderljjk buis nog ver
toefde.
Met een reis naar Moskou begint zpn
intrede in de wereld. Hjj bemerkt dat er
men8chen zpn, die geheel anders denken
dan hjj, menschen ook, die elkaar niet be
grijpen. Hjj begint daardoor te denken aan
het doel van het leven en dit staat hem
soms zoo tegen dat meermalen gedachten
aan zelfmoord zjjn ziel bestormen.
De vriendschap van een edel mensch ver-
drjjft die echter. Hjj leert als student den
lediggang verachten, den plicht hoog te
houden, de menschen lief te hebben, zich
volkomen harmonisch te ontwikkelen. Om
geen gevaar te loopen eenzjjdig te worden,
trekt hjj den soldatenrok aan en op het
slagveld wordt uit den droomer Tolstoï een
man van karakter.
Geen wonder, dat op zpn gemoed de
kennismaking met ordinaire lieden een on-
uitwischbren indruk maakte en grooten af
keer bjj hem verwekte. Daaraan zocht hjj
te ontkomen door een buitenlandsche reis.
Hij zou elders den vooruitgang leeren ken
nen om daarvoor des te beter in Rusland
te kunnen pveren.
Helaas, met den vooruitgang stond het
in het buitenland ook al treurig geschapen.
In het beschaafde Frankrpk zag hjj de dood
straf voltrekken door middel der guillotine
en de vraag kwam bjj hem op of dat wel
de ware vooruitgang was, die zoo'n daad
trachtte te rechtvaardigen.
Toch begrf hem het geloof in de voor
uitgang niet en weer op zjjn landgoederen
teruggekomen, was zjjn eerste werk ten
nutte zjjner boeren een opvoedkundig werk
saam te stellen en een school te openen.
Die school vooral was een zeer bjjzondere
inrichting. Vooreerst moest alle schoolsche
geleerdheid vermeden worden en het onder-
wjjs terugkeeren tot de natuur, en ten
tweede mocht er volstrekt geen dwang wor-
mjjnheer Poirier's leiding.
Lieve deugd, wat zjjn die tjjden ver van
ons verwpderd en wat een verschil, als men
ze met de tegenwoordige vergeljjkt.
Onze meid, Rosine, eene reusachtige, ste
vige blondine, veegde den winkel aan, het
vuur in den keuken knetterde reeds; Ma
deleine zorgde er voor dat ik een kop koffie
met melk gereed vond, alvorens naar mjjne
Essen te gaan. De kleine Charlotte kwam
uit den kelder met eene kruik olie, die zjj
op de toonbank nederzette.
Aan het einde der Lobau-straat werd de
reveille geblazen en eenige ambachtslieden
begaven zich in hunne hemdsmouwen naar
hun werk.
Het zou een warme dag wordenweldra
was de winkel vol boeren en boerinnen, die
met hunne manden boter, versche eieren,
gevogelte en groenten naar de Vrpdags-
markt gingen.
Ja, het was marktdag, en ons personeel
had de handen vol werk om alles in orde
te brengen, ten einde gereed te zpn als de
eigenljjke drukte begon.
Ik stond, achter de glazen deur van het
kantoortje dat tot studeervertrek diende,
naar de kleine Charlotte te kjjken.
Mjjn haar zat ia de war en ik was zoo
mager als een talhout van het peinzen over
de gewichtige vraagstukken, die onze leeraar
ons opgaf. Charlotte lachte mjj met hare
oogen toe en dat deed mjj meer verdriet
dan ik zeggen kan, en met reden, zooals
ge zult zien.
Het was vpf of zes weken geleden, dat
de oude houtvester van Clairefontaine, Mi
chel Terlot, van zjjne docnter -Charlotte
vergezeld, op een achtermiddag het kan
toortje binnenstapte, juist toen wjj van tafel
den uitgeoefend en geen straf uitgedeeld,
noch voor onoplettendheid, noch voor wan
orde. Tolstoï trad zelf als onderwjjzer op en
als hp een enkele maal, als de wanorde
zeer erg was, zich verleiden liet te straffen,
had hp daarvan altjjd groot berouw.
Te midden dezer werkzaamheden, die niet
geheel zonder vrucht bleven, bleef hem de
vraag kwellen, waartoe dit leven toch diende
en wist hjj niet meer of zjjn opvoedings
werk wel eenig nut had,t kortom, hjj werd
krank en trok zich uit het werkzame leven
terug om in de steppen weer tot zichzelf
te komen.
Zpn huweljjk in 1862 met Sophie Bors,
dochter van een Duitschen docter te Moskou
was het begin van een nieuwe periode. In
die dagen legde hjj ook de laats'e hand
aan zjjn meesterwerk ♦Oorlog en Vrede*,
waaria Rusland wordt beschreven in den
Franschen tjjd.
Hoor hoe een fijne geest over dit werk
oordeelt Dit werk genietende zijt gjj in
het Rusland van voor 70 jaren en gjj ziet.
Gjj ziet de legers van Napoleon huiswaarts
trekken, een onmeteljjke, lange, zwarte slang,
voortschuifelend door de wit besneeuwde,
doodeljjke eenzaamheid der steppen. Ge ziet
het zonlicht opgaan boven Moskou. Uw
hart springt op. Ge zjjt in de bosscheD en
snuift hun geuren opdennenwouden waar
geen eind aan komt. De slede ziet ge vliegen
door het sneeuwspoor. Ginder flikkeren ba
jonetten. Wjj moeten dit vroeger ergens
gezien hebben. Daar verschpnt u een gelaat,
ge meent het te herkennen. De gesprekken
door li aangehoord zpn niet vervaardigd,
opgesteld, bedacht, maar het schjjnt of
Tolstoï, toovenaar die hjj is, tot de oude
Russische wereld zegt: herjjs! en leef uw
leven nog eens wederHjj schrpft niet, hjj
schept niet, maar hjj staat er bjj en laat u
zien en hooren. De scherpte van zjjn waar
nemingsvermogen grenst aan het wonder-
baarljjke.
Dit treft bjj Tolstoï: de hooge eenvou
digheid van zpn beschrjjvingen. Leg ham
naast Dickens en andere Engelsche humo
risten, dan is hjj minder gezocht. Maar bjj
is grooter beeldend kunstenaar. Is hjj realist,
is hjj idealist BeidenTolstoï is in de eerste
plaats mensch. En een fijn opmerker.
Eén staaltje. In den slag bjj Borodino
(1812) wordt een regiment vooruitgebrach t
wilden opstaan.
Hjj was een lange man met een witte
snor en sik en een verweerd met rimpels
doorploegd gelaat.
Zjjne dochter Charlotte kon hoogstens
zestien jaar oud zpn, zjj had schalksche
oogen en een recht neusje, dat een weinig
opwipte; hare bruine lokken omlijstten be
vallig haar gelaat, en het kleine Elzasser
mutsje met lange mooie linten, die als de
vleugels van een vlinder waren uitgespreid,
stond haar zeer goed, in één woord, zjj was
zoo frisch en bevallig als een wild roosje.
Men kon het haar aanzien, dat zjj veel
in de vrjje buitenlucht rondgeloopen en door
de bosschen gedoold had, nu eens rechts,
dan weder links wilde aardbeien en andere
vruchten snoepend, die hare purperkleur
aan hare lippen schenen medegedeeld te
hebben.
Niettegenstaande ik philosoof en de beste
leerling der klasse was in ziel-, redeneer
en redekunde, gevoelde ik mjj toch bjj ha
ren aanblik als 't ware eene lichte huivering
door de leden gaan, te meer, daar zjj mjj
met een bpzonder welgevallen opnam. Ja,
wjj waren er beiden verbaasd over, doch ble
ken wederkeerig elkander goed te bevallen.
Ik vroeg mjj terstond af of mejuffrouw
Leontine Bouat, de dochter vaa onzen
achtenswaardigen vrederechter, den toets
wel kon doorstaan als men haar bjj dit
wilde bloempje vergeleek. Deze was name-
Ipk dikwjjls het onderwerp mjjner droomen
gedurende de halve uren, die niet voor de
studie bestemd warenzjj had het schoonste
a8chblonde haar, dat ik ooit gezien heb;
net hing in kurketrekkers langs hare wan
gen af en hare oogen waren zoo blauw als
de bloemen der maagdenpalm. In deze
naar het front, waar het twee uren lang in
slaeorde geschaard bljjft staan zonder een
schot te lossen, zonder een stap te doen,
blootgesteld aan een moorddadig vuur en
stuksgewjjze weggemaaid.
Welke ia in dit uiterste gevaar, te midden
der verschrikking van een uren lang ge-
rekten doodsangst, de houding der soldaten
Buitenland.
Met het doel om tot afschaffing van de
plaatsvervanging in België te geraken, zal
Bertrand, socialistisch afgevaardigde, in op
positie tegen de militaire reorganisatie, een
wetsontwerp indienen, dat als eenig artikel
bevatten zal: de plaatsvervanging is opge
heven.
Men meldt, dat dit ontwerp is ingediend
ingevolge eene overeenkomst tusschen libe
ralen, katholieken en socialisten afgevaar
digden, die voorstanders van den persoon
lijken dienstplicht zjjn.
De Maandag te Marseille aangekomen
»Echo uit China* brengt de volgende tjjding
uit Chineesche bron: Volgens een telegram
uit Tai-Yu-Han heeft de regaering van
Chan-Si onlangs «enige afgevaardigden ge
zonden om een zeker aantal vreemde zen
delingen te begelei den naar Shanghai15
zendelingen werden door de opstandelingen
vermoord aan de grens van Chan-Si en bjj
Mogh werden 6 Chineesche Christenen, die
zich bjj hen bevonden, eveneens vermoord.
Deze moorden zjjn het werk van prins Toean
en Tung Tuh Sung.
Een Fransch iusektenkuudige, de heer
Fabre, heeft onderzocht wat er aan is van
het geloof van vele boeren in zpn land dat
de mestkever een goede weervoorspeller is.
Hjj heeft daartoe een aantal dier insekten
in e'-n groote kooi verzameld en hen ge-
mimen tjjd nagegaan. Zjjn slotsom is dat
zjj inderdaad zeer gevoelig zjjn voor ko
mende weersveranderingen. Op fraai avon
den, als niets op een aanstaanden omkeer
wees, lagen zjj onbewegelpk en volgde altpd
onweer of aanhoudende regen.
Als zjj daarentegen 's avonds bjj ongun
stig weer lustig rondvlogen, was den vol
genden ochtend de lucht opgeklaard. De
heer Fabre noemt dit insect meer vertrouw
baar dan de beste barometer. Vermoedeljjk
ligt dat aan de groote gevoeligheid van
keuze bleef ik besluiteloos.
Mjjnheer Gerard,* zeide de oude hout
vester, terwjjl hjj zjjn kepie oplichtte, hier
breng ik u mjjne dochter Charlotte, zooals
wjj den vorigen Zondag hebben afgespro
ken.*
♦Zoo, Perlot,* antwoordde Vader glim
lachend, ga zitten en drink een glas wjjn
met ons. Lucien geef mjjnbeer Perlot. een
stoel.*
Hp ging zitten en Vader schonk hem een
glas wjjn in, terwjjl hjj naar het jonge
meisje keek, dat ook plaats nam en haar
mandje op den schoot hield.
Zjj is nog wat jong om de klanten te
bedienen,* sprak hjj, terwjjl hjj een hart
versterkend snuifje nam, >maar zjj schjjnt
een goed verstand te hebben
♦Een vlug begrip en een gezond verstand
ontbreken haar niet,* zeide de houtvester,
terwjjl hjj zpn snor opstreek om te drinken.
♦Uwe gezondheid, mjjnheer Gerard.*
Hetzelfde, Perlot.*
♦Ja,« hernam Vader, ♦zp zou ons op de
marktdagen dienst kunnen doen door de
koopwaren van den zolder en uit den kelder
te halen, want daar we niet alles voor de
hand hebben, moet er veel heen en weer
geloopen worden Is zjj vlug
Zoo vlug als een eekhoorntje,* zeide de
oude houtvester glimlachend; ♦zjj is niet
bang om achter elkaar vpf of zes trappen
op en neer te loop >n.«
Dat kan ik zoo denken,* zeide Vader,
die geheel opgevrooljjkt was op 'c gezicht
van het aardige eenvoudige meisje, dat hare
oogen bescheidenljjk neergeslagen hield.
Weina, wjj zullen haar om te beginnen
dadelpk 15 francs per maand geven, kost,
inwoning en wasch heeft zjj vrjj. Zjj zal
den kever voor de electriciteit in de lucht.
Zelfs voor een onweer dat op grooten af
stand neerkwam, toonde het insect zich
gevoelig.
Omtrent de hitte in Amerika schrpft men
uit New-York d.d. 22 dezer
Temperaturen van 100 graden en hooger
zjjn Zondag geconstateerd in den grooten
koren- en tarwegordel, waar de laatste 3
dagen geen regen is gevallen. Er is nog
geen vooruitzicht op regen.
Een buitengewone kennisgeving van het
meteorologisch instituut te Washington ver
meldt, dat nagenoeg het geheele land, met
uitzondering van een smalle strook langs de
kust van den Grooten Oceaan, opnieuw van
een ♦heote luchtgolf* te ljjden heeft. In
Iowa, Illinois en Missouri overtreft de tem
peratuur op verscheiden plaatsen al wat tot
dusver aangeteekend is.
In sommige staten duurt het buitenge
woon warme weer nu al ongehoord lang,
en er zpn nog geen teekenen dat er spoedig
verandering zal komen.
Baron Von Rapherr, militair attaché aan
de Duit8che ambassade te Washington, liep
dezer dagen in de Vjjfde Avenue te New-
York te wandelen toen hjj wer i aangespro
ken door twee jonge dames van zeldzame
schoonheid di» hem den kortsten weg vroe
gen naar de Park Avenue.
De attaché gaf de geweaschte inlichting
en vergezelde de beide dames een eindje,
wien bjj eenige gelante woorden toevoegde.
Plotseling sloeg een der beide dames, als
gaf zjj toe aan een plotselinge opwelling,
haar beide armen om het lichaam van dan
attaché en kuste hem op beide wangen. E*u
paar minuten later miste de attaché zpn
portefeuille met bankpapier. De dametjes
waren toen spoorloos verdwenen.
Men meldt nit Plymouth, d.d. 22 Juli
De stoomboot ♦Ormuz* kwam heden uit
Sydney hier aan met twee leden der beman
ning, Ijjdende aan eene verdachte ziekte,
welke op builenpest geljjkt. Beiden waren
aan boord afgezonderd gehouden en werden
naar het hospitaal gezonden.
Onmiddellpk na aankomst van de ♦Or
muz* te Plymouth ondergingen alle passa
giers een gestreng geneeskundig onderzoek,
alvorens hun werd toegestaan per spoor
naar Londen te vertrekken.
als kind des huizes behandeld worden en we
zullen het haar aan niets laten outbreken.*
♦Ja, ik weet dat zjj bjj u goed verzorgd zal
zpn, ge zult haar met raad en daad bjjstaau
om haar op den goeden weg te houden,
niet waar mjjnhear Gerard
♦Ongetwpftfld, allen die bjj mjj in betrek
king waren zpn tot een goed huweljjk ge
komen. Hier gaat het ordenteljjk toe;
's Zondags worden er hier geen danspartpen
of feesten gehouden, en men knoopt bier
ook geen slechte kennismakingen aan. ♦Zp
is hier bjj fatsoenljjke brave lieden.
♦Ja, dat deed er mjj juist toe besluiten,
ge begrjjpt dat het altpd eenige moeite kost,
om zpn kind vaa zich te laten gaan en
haar naar een stad te zenden, waar zooveel
deugnieten de jengd zoeken te verleiden.*
♦Nu, gjj kunt er gerust op zjjn,* zeide
Vader, die opstond, want er waren verschei
den menschen in den winkel gekomen.
De houtvester en Charlotte, stonden even
eens op en Vader onderhield zich nog eenige
seconden met hen, ten slotte zeide hjj
Dat is dus afgesproken. Charlotte, je
kunt naar de keuken gaan, dan zal Made
leine je kamertje wjjzen, daarna kant ge te
zamen eten. Kom, ik geloof dat ik word
geroepentot ziens, Perlot, b in al die zor
gen maar nit uw hoofd, wjj zullen haar
spoedig op streek helpen en wanneer alles
good gaat, krjjgt ze over een maand of zes
opslag
Hp ging naar den winkel. De oude hout
vester en zjjne dochter omhelsden elkaar
met tranen in de oogen, en, daar jaist de
schoolbel luidde, vloog ïfc op een draf weg,
terwjjl Charlotte zich omkeerde met haar
mandje aan den arm en mp met bewonde
rende blikken nastaarde. Wordt vervolgd.)
UMIWSBLtD
O
Naar het FranschJ
DOOR
J. H. Hoojer, Gids 1886.
(Slot volgt).
•CUWMHS I ISIIII——M—WM—^wwwiasa—
