Hel Land van Ilcusden en Altena, de Langstraat en de Bominelerwaard.
Tolstoï.
M 2028.
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
ZATERDAG 27 JULI
1901.
Kaleh en Kohra
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per poit zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentièn van 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/, ot. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en VrjjdagavoEd
ingewacht.
De een maakt de banden van zjjn helm
los en weer vast, de ander poetst bedaard
zjjn bajonet, een derde slaat de kappaa van
zjjn laarzen om als gold het een parade, een
vierde trekt grashalmen uit den grond. Viel
het schroot niet dicbt als hagel, men zou
meenen een tooneel uit e#n bivouac bjj t8
wonen. Bjj iedere losbarsting, bjj iederan
bom, die barst met daverend geweld, liggen
er eenigen ter aarde. Zjj, als merkten ze bet
niet, kjjken naar het paard vóór een kanon,
dat met den poot verward zit in de strengen.
»Hé,« roepen ze, »kameraads, zie je 't niet,
't paard zal vallen!* Daar komt een op
geschrikte haas 't veld over, de lepels in
den nek en dol van angst. Kjjk sinjeur eens
beenen maken't Heele regiment barst uit
in schaterend gelach. En dat alles te midden
der verschrikkingen des doods l
Meer mogen we er niet uit afschrjjven.
Genoeg, de roman «Oorlog en Vrede* wordt
gehouden voor een natuurgetrouwe schil
dering van Rusland tjjdens den Franschen
tjjd. De schrjjver doet ons kennis maken
met den adel zoowel als met den eenvou-
digen boer, de salons der aanzienljjken en
de kroegen van den minderen man en met
het soldatenleven in al zjjn nuances in en
om 1812.
Ofschoon zjjn huweljjk Tolstoï afleiding
gaf, toch kwamen de oude, brandende vragen
een tiental jaren later weer boven. Toen
gevoelde hjj zich ellendiger dan ooit, zoo lat
hjj zelfs neiging tot zelfmoord had. Het
leven scheen hem hopeloos treurig, met
slechts een paar lichtpunten. Die lichtpunten
waren hem zjjn letterkundig werk en. zjjn
huweljjk.
Hjj zocht licht bjj de studie der natuur,
maar vond geen antwoordbjj de wijsbe
geerte, maar ze kwam tot dezelfde treurige
slotsom als de Prediker in Israël, en Buddha
in Indië, dat het leven een last is en de
dood beter dan het leven. Toen ging hjj
tot het volk en leerde de macht kennen
waardoor duizenden met het leven verzoend
werden: het geloof. Het geloof bracht het
eindige in verband met, het oneinlige. Hij
had tot heden 't geloof miskend, daarom
wendde hjj zich tot het volk. Daar vond
ANDRÉ THFURIET.
2)
Zjj bad bepaald nog nooit een philosoof
van achttien jaar met verward haar en
bleeke waDgen gezien, en rojjo droefgeestig
uiterljjk boezemde haar klaarblijkelijk be
lang in.
Om kort te gaan zoo hebben Charlotte
en ik kennis met elkaar gemaakt en nu kunt
ge begrjjpen, dat ik mjj gedurende die zes
weken in den grootsten tweestrijd bevond
door de aanwezigheid van dat meisje. Ik
nam mjj iederen dag voor, haar niet meer
te zullen aanzien, doch de gedachte aan haar
vervolgde mij zelfs op school, terwjjl ik naar
de wijze en geleerde verhandelingen luister
de, die n jjnheer Poirier hield over de on
overwinnelijke kracht van den wil, die steeds
zegeviert in den strjjd tegen de hartstochten
en alom den plicht en de deugd doet tri-
omfeeren.
Vader was destjjds eigenaar van een oude
loods, die in de Kapucjjnersteeg achter de
stallen der gendarmerie lag en hem tot ber
ging diende voor al de zaken die thuis in
den weg stonden; zoo was deze loods beur
telings schuur, wagenhuis, kelder en zolder.
Vroeger had dit gebouwtje aan een slaap-
steehouder, zekeren Geisse, toebehoord; goo
chelaars, orgeldraaiers, berenleiders en an
dere lieden van allerlei slag hielden zieh
^HTi T 11
hjj arme, eenvoudige menschen, voor wie
het geloof vormde de kracht, die hen staalden
en met 's levens rampen verzoende.
Zoo ontstond bjj Tolstoï zjjn bekende
afkeer van de groote wereld, die wel feesten
en velerlei beslommeringen, maar geen waren
arbeid kent. En zoo kwam hjj er toe te
wenschen ééa te zjjn met het volk in ljjden,
zoowel pis in geloof.
Hjj werd en bleef drie jaar lang een zoon
der Grieksch-Orthodoxe kerk, maar in die
jaren werd hem helder het bederf der kerk
en stond hem de haat tegen, die ze voedde
jegens andere kerkgenootschappen.
In 1881 bracht hjj een winter door in
Moskou en daar trof hem het snjjdend schril
contrast tusschen de standen. Hjj kreeg een
afkeer van zichzelf, toen hjj de ellende had
leeren kennen, waarin het volk leefde en
die vergeleek met de weelde zjjner woning,
waarin een lakei aan de deur stond, gereed
hem den pels om te hangen.
Hjj gaf zich aan bjj 't gemeentebestuur
als teller, dew jjl juist een volkstelling op
handen was en ontwierp een plan om de
armen te helpen met het geld der rjjken.
Maar dat viel hem niet mee, daar de giften
scha arsch vloeiden. Zijn kennismaking met
het volk viel hem evenmin mee. Hjj ont
moette armen, die arm waren door luiheid
anderen, die voor arm doorgingen en onder
steuning wenschten, ofschoon ze zeer goed
in hun onderhoud kondeD voorzien. Hij zag
ouders, die leefden doordat ze hun dochters
aan ontucht prjjs gaven en daarin niets
kwaads zagen.
Zoo liep Tolstoi's plan op niets uithjj
begreep dat de menschen zelf moesten ver
anderd worden, eer dan de uiterlijke dingen.
Een eenvondige bo-r lichtte hem op dit
punt in: swat ge moet doen,* zei deze,
•ge moet die ongelukkigen onder de rjjken
verdeelen. Ik zelf wil er twee nemen al ben
ik niet rjjk. En we moeten ze leeren arbei
den en onder de thee wat met ze praten.*
Van toen af ging de landheer Tolstoï,
gekleed in een kiel, zelf zjjn land bebouwen,
zjjn hout hakken, zjjn kleeren en schoenen
vervaardigen en hjj keerde de wereld den
rug toe. En dit zjjn doen grondde hjj op
het Evangelie. Volgens hem bestaat het
wezen van het Christendom in het woord
weersta den booze niet.* Hjj heeft in den
breede een uitleg gegeven van wat uit de
bergrede voor den Christen te leeren valt.
Er liep toen een praatje dat Geisse, die
in het dure jaar 18161817 tot over de
ooren ia de schulden zat, geene betaling
kon krjjgen van een troep Zigeuners, die hg
in dien tjjd van groote ellende huisvestte,
en daarom het kind eener jonge tzigane ver
kocht had, om de kosten van hun verbljjf
te dekken.
Later heb ik gehoord dat Geisse hieraan
geheel onschuldig was, hoewel hjj zich wel
licht andere misdrjjven te verwjjten had.
Kohra, de ongelukkige moeder, liep wan
hopend de stad door en eischte aan alle
deuren haren kleinen jongea op.
Deze zaak bad veel opzien gebaard en de
justitie had er zich in gemoeid.
Het gerucht wilde, dat een aanzienljjk
persoon, die door Ptalzburg reisde, op zjjn
weg naar Baden het kind had gekocht. Daar
Geisse zonder orde op zjjn zaken te stellen
verdwenen was, werd het huis op verziek
der schuldeischers bjj opbod verkocht, en
zoo kreeg Vader het in zjjn bezit.
Alles was er sedert dien tjjd in hoofdzaak
hetzelfde gebleven, behalve natuurljjk dat
de oude loods bouwvalliger geworden was.
Mjjn vriend Timotheus Boestel kwam mg
daar iedereH dag met zjjn viool onder den
arm een bezoek brengen, om mjj een massa
stukjes van eigen compositie voor te spelen.
Timotheus was de zoon van onzen buur
man, vader Boestel, een gewezen huzaar. Hjj
was gehuwd geweest met mejuffrouw Au
relia Cnanoine, bjj wie hjj drie kinderen had
gehadde meisjes Christine en Salome, die
het logement >Het gouden schaap* hielden
en Timotheus, die op hetzelfde college als
ik studeerde.
Het is mg of ik die brave lieden nog voor
mjj zie; Christine met haren grooten taifc-
hoed. hield, het toezicht in de keuken en
En een eigenaardige uitleg. Zoo b.v. ont
raadt hjj den mensch zjjn eigendom te be
schermen en wil politie en rechters afschaffeD.
gevangenissen en kerkers sluiten. Ook de
legers afdanken. De Staat en de eigendom
zjjn twee machten, die uit den booze zjjn.
Het geld, omdat het een deal der mensch-
heid tot slaven maakt, de Staat, omdat
deze des menschen persoonljjbe verantwoor-
deljjkheid opheft. Zoo b.v. beveelt de Staat
aan den militairdood uw naaste, ofschoon
geen soldaat er uit zichzelf toe komen zou
dit te doen.
Zoo heeft T. uit het Evangelie een gods
dienst van eigen opvatting getrokken, waar
naar hjj zoo trouw mogeljjk tracht te leven.
Gemakkeljjk valt hem dit niet, daar zjjn
huisgenooten hem in die opvatting alleen
laten staan. Hjj leeft als een eenvoudige
Russische boer. Zjjn goederen worden niet
afgesloten of bewaakt. Weersta den booze
niet!* leeraart hjj. Hjj is totaal-afschaffer
en heeft ook het rooken afgeschaft. Dierljjk
voedsel gebruikt hjj niet meer. Hjj is gehuwd
maar bjj ontraadt het een ieder te huwen.
Zinneljjke liefde is uit den booze.
Tolstoï is dus wel een interessante per
soonlijkheid. Zjjn leven en werken zjjn in
alle talen der wereld bekend. Op zjjn wjjze
werkt hjj aan de komst van het rjjk van
vrede en gerechtigheid. Zjjn naam zal ook
nadat hjj ten grave gedaald is, big ven leven
in de hutten der arme Russische arbeiders
en in de vergaderzalen der strjjders voor
sociale geljjkheid in Europa.
Buitenland.
In Duitsch Oost-Afrika zjjn in de maand
November van het vorige jaar niet minder
dan 500 olifanten doodgeschoten. Er is nu
een verbod uitgevaardigd, dat door jagers
niet meer op wjjfjes en op jonge olifanten
geschoten mag worden.
Uit Tanger wordt geseind, dat een
Spaansch meisje met haar broertje, die sedert
twee maanden door Mooren in da bergen
werden gevangen gehouden, vermoord zjjn
na eerst vreeseljjk te zjjn gemarteld. De
•Liberal* dringt erop aan dat de schuldigen
zullen worden gestraft en een schadeloos
stelling van den Sultan zal worden geeischt.
In Brazilië zjjn da katten niet voldoende
om de ratten plaag te keer te gaan en daarom
hebben de Brazilianen hunne toevlucht ge-
Salome bediende de gasten en reizigers. »Het
gouden schaap was soms tot aan den nok
toe vol met logeergasten.
Op het tjjdstip, waarop dit verhaal begint,
had een buitenlandsche kunstenaar, mjjn-
heer Lad:slas Duvosier, sedert eenige dagen
in dat logement zjjn intrek genomen, het
geen groot opzien in ons stadje verwekte.
Hjj had de geheele eerste verdieping in
gebruikzjjn uiterljjk was opvallend door
zjjn lang haar, dat hem als de wol van een
merinoschaap in den nek hing, zjjn recht-n
neus, zjjn blinkend witte tanden en zjjne
bruine gelaatskleur.
Hjj scheen zich vrjj te bewegeD, en was
nog een echte jongen. Mjjn vriend Timo
theus had dadelpk kennis met hem gemaakt
en zjj gingen iederen Donderdag en Zondag
te samen uit, om eenige gezichten uit de
omstreken van Pfalzbarg te nemen, hetzjj
op de Platte Rots* of wel in het eiken
bosch op den Savernentauvel of elders.
Het spreekt vanzelf dat mjjn kameraad
den ezel, het vouwstoeltje en de schilders
doos droeg
Mjjnheer Ladislas speelde na het avond
eten altjjd prachtig op de violoncel en Ti
motheus begeleidde hem dan
Nu ik u dit heb verteld, kom ik weder terug
op mjjn geschiedenis en die van Charlotte.
Ik had de grootste onrust gevoeld, zon
der mjj juist rekenschap te kunnen geven
van 't geen bjj mjj omging, toen de oude
houtvester Perlot met zgne dochter bjj ons
kwam om haar aan Vader toe te vertrou
wen. De gedachte aan Charlotte verliet mg
geen oogenblik, zelfs gedurende de geleerde
verhandelingen van mjjuheer Poirier over
de onoverwinnelijke wilskracht, zag ik haar
zitten met hare oogen bedeesd op haar
nomen tot eene slang, Giboia genoemd. Het
dier is 4 meters lang en een arm dik, maar
geheel onschadeljjk, want het is niet giftig
en valt den mensch niet aan. Men koopt
deze slangen op de markt voor ongeveer
een rjjksdaalder het stuk. Overdag slaapt de
Giboia als een hond voor de deur van de
kamer of hier of daar op den vloer, zonder
zich met iets te bemoeien, maar nauweljjks
breekt de nacht aan of de slang wordt op
gewekt en levendig. Snel schiet zjj over den
grond en grjjpt de ratten, die zjj doodt,
door hun het nekbeen te verpletteren. Zjj
eet de ratten niet op. Zjj komt spoedig met
hare huisgenooten op goeden voet en raakt
zoo aan een huis gewend, dat als men haar
naar een andere woning brengt, zjj, juist
als een hond, bjj haar vroegeren meester
weet terug te keeren.
De Giboia is zoo onontbeerljjk, dat als
iemand zjjn huis verkoopt of verhuurt, hjj
nooit zal nalaten onder de goede hoedanig
heden er van op te sommen, dat er een
allervoortreffelijkste Giboia in is.
De regeering van Nieuw-Zeeland heeft het
d nkbeeld geopperd om ter nagedachtenis
van koningin Victoria te Londen eene na
tionale hoogeschool van kunsten en weten
schappen te stichten, waartoe alle koloniën
zullen medewerken.
Als een eigenaardige bjjzonderheid wordt
medegedeeld, dat slechts twee leden van
het tegenwoordige Amerikaansche kabinet
van president Mc. Kinley een universitaire
opleiding genoten. De secretaris der schat
kist begon zjjn carrière als kantoorklerk,
de secretaris van oorlog als schoolmeester,
de postmeester-generaal als letterzetter, de
secretaris van marine als jongen op een
boerderjj, de secretaris van landbouw als
ploeger, en de secretaris van buitenlandsche
zaken als koopman.
Aan boord van esn Araerikaanschen drie
master, geladen met petroleum, die te Gaedd-
vigen in Zweden aankwam, heeft een ge
weldige ontploffing plaats gehad, die het
gansche schip uitean sloeg. Van de 12 per
sonen aan boord kwamen 6 leden der be
manning en 4 ambtenaren der belasting bjj
de ramp om.
De vreeseljjke hitte in het westeljjk deel
van de Vereenigde Staten duurt ongehin
derd voort, zonder dat zich taekenen voor-
mandje gevestigd, als op den eersten avond;
ik was boos op mjj zelf dat ik haar met
zooveel welbehagen had aangezien, en ik
bracht mjj onder 't oog dat een philosoof
zich niet met dergeljjke beuzelingen moet
ophouden.
Toen de lessen eindeljjk waren geëindigd,
begaf ik mjj naar mjjne loods, niet om vol
gens gewoonte mjjne aanteekeningen te
maken, doch om te droomen over die vreem
de verschjjnselen.
Eene dergeljjke aandoening had mjj niet
meer verontrust", sedert ik op het bal, dat
de inwoners van Pfalzburg den in garnizoen
liggende offic eren hadden aangeboden, met
mejuffrouw L^ontine Bonat door de versier
de zaal van het raadhuis gezweefd en ik
weet niet hoeveel walsen gedanst bad op de
tonen der muziek van 18de regiment.
Leontme droeg dien avond een hemels
blauw kleed en hare weelderige blonde lok
ken golfden over hare blanke schouders
zjj had niet de minste overeenkomst met
Charlotte, die kleine boschnimph.
De eene* zou de goede Poirier gezegd
hebben, vertegenwoordigt de lyrische poëzie
en de andere de ongekunstelde pastorale.*
Ik was ook van die meening en dacht
er sinds een uur over, toen ik eensklaps de
deur beneden hoorde opengaan.
Vader was gewoon Rosine of Madeleine
de groote azjjnkruik uit een der beneden
liggende vaten te laten vullen.
Als Charlotte dat eens was! zeide
ik tot mjj zelf en mjju hart begon sneller
te kloppen.
De deur gaat weder dichtik hoor iemand
in het oude gebouw rondatommelan en de
plaat van den oven, waarin Geisse eertjjds
zjjn brood bakte, oplichten. Daarna ging
die persoon op de plaats, waar hg een
doen van een naderend einde. De Zondag
is officieel aangewezen als de biddag om
regen. De lucht is droog als bjj een oveB.
Men begroot de schade, door de droogte
aan den oogst in zeven staten aangericht,
op ruim 330 millioen dollars.
Het is in China nog altjjd niet pluis.
Van alle kanten komen berichten van op
stootjes. In meer dan dertig districten van
Midden-China moet anarchie heerschen. De
roovers treden met groote brutaliteit op en
de plaatseljjbe beambten zien geen kans ze
uit te roeien, meestal omdat de benoodigde
krachten hun ontbreken.
In Canton hebben een veertigtal bandie
ten winkels geplunderd en de politie heeft
hen hun gang laten gaan. Op verzoek van
de overheid zjjn het Engelsche oorlogsschip
Woodlark* en de Fransche kanonneerboot
Decidée* naar Butcheng aan het Pojang-
meer gestoomd omdat daar tusschen Katho
lieke en Protestantsche Chineezen een for
meels oorlog is ontstaan. En inmiddels reist
de »Gera,« met Von Waldersee aan boord,
naar Europa en berichten de Duitsche bla
den met bljjdschap, dat nabjj Port-Said,
van een Fransche paketboot af, de veldmaar
schalk geestdriftig werd toegejuicht.
Men meldt uit Londen, d.d. 24 Juli:
De Daily News* verneemt dat er te
Londen onderhandelingen worden gevoerd
met betrekking tot den vrede in Zuid-Afrika.
In het Zuiden wordt, volgens denzelfde*
berichtgever, een Bieuwe algemeene bewe
ging der Boeren op touw gezet. Het laatste
van dit bericht ljjkt wel eenig verband te
houden met het telegram van da Times*
uit Krugersdorp. Al is het niet precies het
zelfde, zoo scbjjnt het toch ook onrust in
zuideljjker streken te verwachten.
Kolonel Allen by rapporteert, dat een
macht van 1000 Boeren ta Kromdraai staat.
Boeren, die zich onderworpen hebben, ver
tellen, dat de Boerenaanvoerders gezamen
lijk het voornemen koestaren een beweging
naar het Zuiden te maken.
Te New-Orleans zjjn Woensdag 1130
muildieren verscheept ten dienste voor het
Engelsche leger in Zuid-Afrika.
Volgens den korrespondent van de Daily
News* te Bloemfontein bevinden president
Stejjn en De Wet zich tusschen de Vaal-
en de Rhenoster-rivier bg Vredefort, m«t
oogenblik toefde.
Wie kon dit zjjn
Timotheus niet, want hg kende het ge
bouw zoo goed als ik, en de trap was vlak
tegenover den ingang.
De gedachte aan Charlotte maakte mjj
onrustig; ondanks mjjne philosofie was d«
verzoeking om naar beneden te gaan en
haar te omhelzen, mg bjjna te sterk.
Ik had een zwaren strgd te voeren
ik aarzelde
Er komt iemand naar boven, ik zie op,
en wie is het? Mjjnheer Ladislas Durosier
staat op de onderste trede der ladder, eer,
roode baret met een blauwen zjjden kwast
dekte zjjn kroeshaar; hjj zag er zoo errs'ig
en droefgeestig uit als een dromedaiH en
was in 't zwart gekleed, zjjn vest was over
laden met charivari's.
Welk eene ontgoocheling!
Hg keek mjj met zgne groote oogen,
die eene bjjzondere bruine kleur hadden,
aan en zeide:
Vergeef mjj mjjne onbescheidenheid,
mjjnheer, maar dit oude gebouw heeft mjjne
belangstelling in de hoogste mate opgewekt,
het is misschien het eenige dat nog van
de Graven van Weldeutz binnen het door
Vauban versterkte Palzburg is overgeble
ven.*
Ik kon niet anders dan beleefd tegen hem
zjjn en bood hem dus een stoel aan.
Hjj ging zitten, terwjjl fcjj de gewelfde
ramen oplettend beschoawde; einieljjk z-Ade
hjj
Men zou meenen, dat men hier in het
laboratorium van den Dadenk>-nden philo
soof van Rembrandt was. Bewoont ge dezen
uithoek der wereld reeds geruimen tjjd?*
(Slot).
Naar het Fransch
DOOR
Wordt vervolgd.)