Het Land van Hensden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Iin fipugblïks
M 2074.
FEUILLETON.
De Vrouw van den Dokter,
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
ZATERDAG 4 JAN.
1902.
yooB
LAMB VAN .ALTEM^
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATEEDAG.
Abonsementsprjjs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 et. Elke rege
meer 77» ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- eH Yrpdagayond
ingewacht.
Als we een blik slaan op het jaar
dat achter ons ligt, dan treft ons in de
eerste plaats het feit, dat alles zoo
precies gelijkt op 't geen verleden jaar
te zien was. Geen wonder, zal de lezer
zeggen. Doch hij weet immers wel dat
ons schip van Staat in 't afgeloopen
jaar een nieuwe schipper en dito stuur
lui aan 't hoofd en 't roer gekregen
heeft en dat niet weinigen bevreesd
waren dat 'tnu een gansch anderen
koers zou uitgaan En waarvoor velen
bevreesd waren, dat hoopten de anderen
en wel de meerderheid en nu bij de
intree van 1902 wordt het schip in
't zog gestuurd door de vorige vierj aar
lij ksche reis nagelaten. Men had gehoopt
dat het nieuwe ministerie een bescheiden
woord zou spreken ten gunste der arme
Boeren, gehoopt op grond van uitla
tingen uit een vroegere periode, toen
de leider nog leider der oppositie was,
maar de hoop is niet vervuld, 't klonk
precies als vroeger: het kleine Neder
land past het niet hierin zijn mond te
steken! Men had gehoopt dat nu ein
delijk de Staatsloterij zou ten grave
gebracht worden eveneens niet ver
vuld, we zullen ook in 1902 het Staats-
dobbelspel voortzetten. Men had gehoopt
dat den drankduivel paal en perk zou
gesteld worden, doch van hem wordt
ook in 1902 een aanmerkelijke bijdrage
voor de schatkist verwacht. Men had
nog meer verwacht maar 't is alles bij
het oude gebleven, de opperste leider
heeft 't immers zelf gezegd: 't gaat
zoo goed!
't Gaat goed in de Nederlanden, dat
kunnen we hem nazeggen. Het jaar
1901 heeft het wèl met ons gemaakt.
Op stoffelijk gebied is vooruitgang te
bespeuren. Er is hier en daar werke
loosheid, maar ze is op verre na niet
van zoo groote afmetingen als we ze
vroeger wel zagen. Op geestelijk gebied
hopen we veel van de nieuwe wet op
den leerplicht, in 't oude jaar tot stand
gekomen, 'tls te wenschen dat deze
hoop moge vervuld worden. De vrees
dat het nieuwe ministerie ze zou in
trekken, is ijdel gebleken. Maar ze
eemgszins vereenvoudigen dat mag men
verwachten. Zooals ze daar nu ligt is
ze een oorzaak van papierverspilling.
Yan 't ministerie van Binnenlandsche
Naar het Dnitsch van
FEIEDEICH THIEME.
O
•Zou Theodoor mg zoo mooi vinden?*
Deze vraag kwam op bjj eene schoone,
jonge vrouw, maar haar stralend lachen gaf
al dadeljjk het bewjjs, dat het zoo was.
In een zeer mooi, wit balkleed stond zjj
voor haren spiegel, jjverig bezig het laatste
sieraad te bevestigen, terwjjl hare kamenier
naast haar knielde om de vouwen uit haar
kleed glad te strjjken.
Waar zou hg nu toch zoo lang big ven,*
mompelde Else bezorgd.
Op hetzelfde oogenblik wordt er gebeld,
het dienstmeisje staat haastig op, maar de
jonge vrouw houdt haar terug.
»Het zal mjjn man zijn, Emma; bljjf
maar, ik zal zelf wel open doen en hem
verrassen.*
Haastig trippelt zg de trap af en opent
de deur.
•Nu, Theod
Onthutst houdt zg op en perst de lippen
op elkaar; de stoere en plompe gestalte, die
haar met goedige, blauwe oogen aankgkt,
behoort niet aan den lang verwachte, maar
aan een man in een blauwe kiel gekleed,
geheel het type van een voerman, die ge
wend is de zweep te hanteer en.
Wat wilt gjj?«
De eenvoudige voerman, geheel verblind
door de ongewone, witte verschijning, ant-
Zaken is bij de invoering niet minder
dan 25000 KG. papier uitgegaanWe
hebben èn voor deze wet èn voor andere
zaken, 't sociale leven rakende, veel
hoop op Dr. Kuijper. Hij heeft in de
begrootingsdebatten getoond geheel op
de hoogte te zijn van de landszaken
en volkomen berekend voor zijn taak.
Een blik werpend op 't vorige jaar,
kan 't niet anders of we verwijlen een
poos bij 't Noordeinde in den Haag,
waar thans het jonge Koninklijk Paar
vertoeft. Met vreugde had 't land, al
was 't niet langs officieelen weg, ge
hoord welke verwachtingen in 1901
gekoesterd werden. Dat die teleurgesteld
werden, hebben we met deelneming
vernomen, maar dat in dezelfde dagen
uit een nog niet bekende bron allerlei
praatjes over 't jonge Paar naar 't
buitenland werden uitgestrooid, heeft ons
met verontwaardiging vervuld. Tegelij
kertijd deden ook dergelijke nieuwtjes,
andere gekroonde hooiden rakende, de
rondte. De veronderstelling is niet ge
waagd, dat die alle uit eene, onzuivere
bron zullen blijken afkomstig te zijn.
Zij 1902 voor 't Vorstelijk Huis een
in alle opzichten gezegend jaar!
Hebt ge wel eens opgemerkt lezer,
dat ge ook dit vorige jaar niet met
iemand een langdurig gesprek kondet
voeren, zonder te land te komen in
Zuid-Afrika En zoo kunnen we achter
dezen terugblik geen sluitteeken zetten,
zonder nogmaals van onze bewondering
en deelneming te doen blijken. Met
vreugde vernemen we de enkele goede
tijdingen, die tot ons komen, met nog
meer vreugde boe in Engeland al meer
stemmen tegen dezen afschuwelijken
krijg opgaan, maar nog altijd schudt
zuster Anne 't hoofd als we vragen of
ze ook eeuige mogendheid ziet opdagen
ter bemiddeling? Officieus is van Rus
sische zijde een zeer afkeurend woord
over dezen krijg in druk gezonden door
den generaal Dragomirofonder den
veelzeggenden titel„de ondergang der
politieke macht van Engelandmaar
dat is niet genoeg, 't groote woord
moet van hoogeraf komen, alle stemmen
van lager orde stuiten af op 't duim
dikke pantser van Engelands zelfzucht
en eigengerechtigheid. En Europa is
stom, zoowel als Amerika. De arme, be
rooide boeren zullen 't zelf moeten uit
vechten.
Deze krijg werpt een zwarte schaduw
op dit eerste jaar der 20ste eeuw. Zoo
woordt niet dadelgk; eindelgk herstelt hg
zich en zegt langzaam:
Goeden avond is mjjnheer de dokter
thuis?*
»Op het oogenblik niet,* antwoordde Else
kort, want, op het punt staande een bal te
bezoeken, wilde zij niet graag, dat haar
echtgenoot op het laatste oogenblik nog zou
worden opgehouden.
Dat is slim,* bromde de voerman ont
daan.
Wat wilt gjj dan van hem? Bet spreek
uur is immers al lang voorbjj
•Ik kom ook niet voor voor mgzelf,*
antwoordde hg trouwhartig. De Fliednern
uit Groszwelsen hebben mg gestuurd; hun
kleinste is plotseling erg ziek geworden,
mgnheer de dokter moet dadelgk komen.*
Nu was het de jonge vrouw, die den man
onthutst aanzag.
Groszwelsen! Wat afschuwelijk! Gros
zwelsen lag twee uur van de stad verwij
derd met het rjjtuig duurt het dus heen
en terng zoolang, nog niet eens de tjjd
meegerekend, die het oponthoud daar kost.
Daarbij, het had nu acht aur geslagen, het
was dus hoog tgd om te gaan. Drie uur
verliezen, dat beteekende heel wat voor een
bal, waar zg zoo naar had verlangd.
•Is het kind dan gevaarljjk ziek?* vroeg
zg angstig.
De bode trok de schouders op en vertrok
oogen en mond als een teeken van beden
kelijkheid.
Dat weet ik ook eigenljjk nietFliednern
heeft mg gezegd, mgnheer de dokter moest
maar komen.*
»Goed, ik zal het hem zeggen, zoodra hg
thuis komt.*
>Dank a wel, maar vergeet u het alsje-
zwart, dat daardoor al 't andere ook
duister schijnt. Moge 1902 verheldering
brengen
Buitenland.
De Duitsche geheimraad Conrad te Halle,
een man van gezag op landbonw-gebied,
heeft zorgvuldig nagegaan, wie van de ver
hooging van de graanrechten profijt zouden
trekken. Daarbjj is gebleken, wat trouwens
algemeen werd aangenomen, dat veel meer
dan de helft van het landbouwbedrijf met
het overgroote deel der natie dat duurder
brood te betalen zal hebben, nadeel moet
ljjden ten bate van de groote landeigenaars.
Zjjn redeneering is deze. Een voordeel van
het graanrecht heeft slechts de landbouwer
die meer produceert dan gebruikt, d. i. bjj
die meer dan 2 H.A. verbouwt. Blgkens de
telling van 1895, waren er toen in Dnitsch-
land 3.236.000 landbouwbedrijven met min
der dan 2 H.A. bebouwbare oppervlakte,
d. i. 58.2 percent van het geheele aantal
(5.560.000), terwgl bedrijven van 2 tot 5
H.A. (981.000 bedrijven of 17.6 percent)
volstrekt niet altjjd belang hebben bg duur
dere graanprijzen. Bg hooge graanprijzen
hebben volstrekt belang de eigenaars van
I.233.106 bedrjjven waarbjj 6 millioen in
woners of 12 percent vaa de bevolking be
trokken zgn. Eakent men er de bedrjjven
van 2 tot 5 H.A. bg, dan zgn het 11 mil
lioen of 21 percent, dus iets meer dan een
vjjfde van de bevolking. (Deze laatste bij
voeging zou echter onjuist zgn, omdat een
ander statisticus, dr. Eudolf Köaig, heeft
uitgecijferd, dat pas de eigenaars van 3 H.A.
bebouwbare oppervlakte voordeel hebben
van hooge graanprjjzen. In het geheel heb
ben, volgens zgn berekening, 3.684.000 be
drijven van de 5.560.000 nadeel bg graan
rechten.)
Hoe groot het gebrek aan slachtvee in
Duitschland moet zgn, bewjjst een besluit
van den gemeenteraad te Guben, in Bran
denburg, waarbjj een voorstel van het
dageljjksch bestuur werd aangenomen, be
helzende dat honden die tot menscheljjk
voedsel moeten strekken, voortaan slechts
in het abattoir geslacht mogen worden.
Een aantal warmoezeniers, daarin ge
steund door eenige agrariërs met klinkende
namen als graaf Merveldt, graaf Fincken-
blieft niet, bjj Fliednern te Groszwelsen, die
het vorig jaar van het paard is gevallen,
het kleine huis achter het logement.*
Else knikte dat ze het begrepen had en
sloot de deur. Tranen sprongen haar in de
zachte, bruine oogen en een akelig, ellendig
gevoel kwam over haar.
Opofferen en altjjd maar weer opofferen.
Sedert achttien maanden was zij nu met
doktar Brünner getrouwd en nog geen drie
maal had zjj zoo'n soort genoegen gehad,
dat haar toch eigenljjk in hare jeugd toe
kwam. Haar man was altjjd uit en druk
bezig en had door zjjne patiënten dag noch
nacht rust, nauweljjks verging het derde
gedeelte van zjjnen nacht zonder stoornis.
En namen zjj zich eens eenmaal iets voor
op eenen tgd, dat er weinig patiënten wa
ren, of dat hg niet bang behoefde te zgn,
ineens ergens ontboden te kunnen worden,
dan kon zjj er zeker van zgn, dat een of
ander plotseling toeval hem ineens verhin
derde zjjne belofte te honden. Zeker was 't
heel eervol voor hem en zg was er trotsch
op, de echtgenoote te zjjn van een zooveel
begeerd en gezien man, maar zg was toch
ook nog zoo jong.
Zon zjj nn reeds alles moeten opgeven?
Op dit bal had zjj zich nn al volle drie
maanden verheugd; kaar man had haar
zoo vast beloofd er met haar heen te gaan,
en wat had zg zich mooi gekleed, ook om
zjjnentwil, om hem eer aan te doen. En
nu kwam weer op het laatste oogenblik die
akelige man, om haar den geheelen koste-
ljjken avond te vergallen.
Die vervelende kinderen, die moeten
ook altjjd ziek worden!* snikte Else, haar
gezicht in den donkersten hoek achter de
dear verbergende, opdat Emma, als zjj haar
stein, graaf Schwerin enz., hebben een
verzoekschrift aan den Dnitschen Rjjksdag
gericht, om een invoerrecht op kool vra
gende. In het stuk wordt beweerd dat
Nederland en Denemarken met witte, sa-
voye ea roode kool en Italië met bloem
kool de Daitsche koolverbouwers scherpe
concurrentie aandoen; daarom verlangen
deze laatsten op de drie eerstgenoemde
soorten een invoerrecht van 6 mk,, op
bloemkool van 8 mk. en op spruitkool van
12 mk. de 100 K. G.
De Oostenrjjksche justitie gaat graaf Jozef
Potoeki, die met baccarat in een paar
uren 2,200,000 kronen verspeeld en graaf
Szemere, welke die som gewonnen heeft,
vervoleen. Beiden zjjn buitenlanders, de een
een Rus en de ander een Hongaar, welke,
na veroordeeld te zjjn, over de grens moe
ten gezet worden. Zg hebben het land reeds
verlaten en de Keizer heeft gedreigd de
Jockey-club te laten sluiten als de leden
weer op kansspel betrapt worden. Graaf
Potoeki is zoo rjjk, dat hem dit enorme
verlies niet deert. Maar in welk scherp con
trast staat deze lichtzinnigheid tot de armoede
in de fabriekswjjk Ottakring waar 13,000
kinderen wegens honger en gebrek de school
niet bezoeken kunnen en waar een collecte
tot leniging dier ellende slechts 780 kronen
heeft opgebracht!
De Spaansche Staatscourant heeft een
statistiek gegeven van de schulden van de
gemeenten aan de onder wjjzers, de achter
stallige tractementen dus. Daaruit bljjkt dat
er maar heel weinig provinciën zgn waarin
het gewenscht is naar een onderwjjzersbe-
trekking te dingen. In 35 provinciëa be
loopt de achterstand nu te zamen 8.326.809
pesetas. Er zjjn gemeenten waarin in de
laatste 2 of 3 jaren geen cent meer aan de
onderwijzers is betaald. De nieuwe wet
waarbjj de Staat op zich neemt, de onder
wijzers te bezoldigen zal dus wel populair
kunnen worden onder de onderwijzers
als de Staat nu maar niet te krap bjj kas
bljjkt te zgn. Er gaan reeds stemmen op,
die een tekort van rnim 20 millioen op de
begrooting van het komend jaar voorspellen.
Een spoorwegongeluk onder bjjzondere
omstandigheden is gebeurd bjj Lynchburg,
in Yirginië. Een personentrein werd daar
opgehouden door een landverschuiving en
een overstrooming. Terwgl het treinperso-
soms volgde, haar tranen niet zien zou.
Waarom ben ik ook eigenljjk met een dok
ter getrouwd! Het is een verschrikkelijk
lot, de vronw van eenen
Yerschrikt door hare eigene theorieën
hield zg op en verzekerde zichzelf met innig
berouw, dat zg dat toch niet in ernst
meende, dat hij haar lieve, goede, edele
man was, dien zjj boven alles liefhad, boven
alles op de wereld.
Daar steeg plotseling eene reddende ge
dachte in haar op.
•Och wat,* mompelde zg, »altgd roepen
zjj mjjn armen Theodoor zoo gauw er bjj,
zelfs 'a nachts bellen zjj feem op, en dikwjjls
is het niet eens de moeite waard. Ik zal
het hem maar niet eens zeggen. De arme
man heeft werkeljjk wel eens eene afleiding
en verstrooiing noodig, hjj weet haast niet
meer, dat hg leeft. Het is mjjn plicht als
vrouw, daarvoor te zorgen.*
En terwgl Else zich zoo voorpraatte, dat
zg het alleen voor het bestwil van haren
man deed, terwgl het toch eigenljjk alleen
maar om haar eigen pleizier te doen was,
opende zjj de deur vau de voorste kamer
een weinig, en boog zich luisterend in den
gang voorover, door de vrees gepjjnigd,
dat de bode, die met plagende langzaamheid
de stoep afging, haren thnis komenden
echtgenoot soms nog mocht ontmoeten. Zjj
was eerst gerust, toen zjj wist, dat de man
uit het gezicht was verdwenen. Toen jjlde
ze naar hare kamer terug, om de laatste
hand aan haar toilet te leggen. Weder werd
er gebeld.
•Theodoor,* mompelde zij bevend.
Het was inderdaad de dokter. Yrooljjk
en liefdevol als altjjd trad hjj binnen, om
armde en kuste Else, bekeek haar bewon-
reel met medewerking van de reizigers
bezig was, de wagen3 terng te schuiven,
had een nieuwe landverschuiving plaats,
tengevolge waarvan een groot deel van een
heuvel op den trein viel, de locomotief en
een goederenwagen in de rivier sleurende.
Omtrent 25 menschen werden bedolven.
Na Frankrjjk is het thans Engeland, dat
eenige zaken met den Sultan van Turkjje
heeft te regelenen morgen zal het misschien
weer een ander zgn, want bjjna alle indu-
strieële staten van Europa krjjgen op hun
beurt eenige rekeningen met den zieken
man te vereffenen.
Het handelt thans over een Engelsche
vordering ten bedrage van 108,000 Turksche
ponden, die de Porte verschuldigd is aan
het huis Armstrong voor de levering van
een kruiser. De Sultan had uitdrukkelijk
aan den Engelschen gezant beloofd deze
som den 20en van de vorige maand te beta
len. En thans, nn wjj reeds Januari schrjj-
ven, heeft de firma Armstrong nog geen
cent ontvangen. De Engelsche gezant heeft
daarom een onderhoud aangevraagd met den
Sultan, en onmiddellijke betaling van het
bedrag geëischt.
Maar hoe zal deze som betaald worden
de schatkist is leeg en de troepen van Los-
sovo zgn aan het muiten geslagen omdat
hun soldjj niet betaald wordt.
Doch dit zgn dingen, waaraan de Engel
sche gezant zich niet stoort. Hg heeft bg
Tewfik Pacha, den minister van Buiten-
landsche Zpfeen, zgn eisch herhaald. De
berichten uit Constantinopel stellen den ver
tegenwoordiger van Engeland voor als vast
op zgn stuk staande. Hjj heeft stellige in
structies gekregen van zjjne regeering, die
een einde wil maken aan den systematisch
slechten wil van Turkge ten opzichte van
Engeland.
Uit Londen komt het bericht, dat het
bestuur van de Marconimaatschappjj zich
zeer gunstig heeft nitgelaten over de laatste
proefnemingen van Marconi. Binnen zes
maanden zal de telegraaf zonder draad tus-
schen Amerika en Engeland in gebruik
genomen kunnen worden. Marconie komt
naar Engeland terug, en zal daar ernstig
aan het werk beginnen.
Het Engelsche station zal in Cornwall
zgn, en het Amerikaansche vermoedelgk
te Cap Cod gevestigd worden. Ballons zui
derend van het hoofd tot de voeten, kaste
haar nog eens en zeide met een' zekeren
trots: »Wat zie ja er aardig uit vrouwtje
en wat hebt gjj je mooi geanakt!*
•We gaan toch,* vroeg Else bezorgd?
Binnen tien minuten ben ik klaar,*
antwoordde hg, terwgl hjj naar zjjne kamer
ging. Met de deurknop in de hand bljjft
hg nog even staan en zegt: >Heeft soms
nog iemand naar mg gevraagd?*
Else dook in elkander van schrik, het
gezicht ter zjjde wendend, om haar opko
mende kleur te verbergen, riep zjj terug:
•Ik weet het niet, neen, ik geloof van niet.
Staat er niets op de lei?*
•Neen, lieveling.*
Des te beter. Maar maak gauw voort,
Theodoor, het is al laat.*
Toen hg de deur uit was, zuchtte zg zeer
diep. Zjj had gelogen. Voor het eerst
niet in haar leven, want wie van ons heeft
zich niet als kind eens van een leugentje
bediend Maar wel, sinds zjj wist wat liegen
beduidt. Maar, handelde zjj niet uit bezorg-
heid voor hem? Else riep hare geheele
philosophie ter hulp, om over haar beter
gevoel te triomfeeren. In de kunst van
zelfbedrog, zjjn wjj allen virtaosen. Even
was zjj reeds vast besloten het hem te zeg
gen, zjj stak haar hoofd tusschen de deur,
zag een oogenblik toe, hoe hjj zich scheerde
en riep op een toon, die zoo onbevangen
mogelgk klonk: «Theo, als er na nog eens
iemand kwam om je te halen, liet je me
dan in de steek
Dr. Brünner liet het scheermes zinken,
•als het een dringend geval was, kind.*
•Kon. je er dan niet een ander heeastu-
ren, een collega verzoeken?*
(Wordt vervolgd).
MIE11W 8B11D