Het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
M 2081.
Onze Jantjes.
FEUILLETON.
DE WARE JOZEF.
Uitgever: L. J. YEERMAN, Heusden.
WOENSDAG 29 JAN.
1902.
LANS VAN.ALT
VOOB
Dit blad yerach^Ht WOENSDAG en ZATEBDAG.
Aboniementiprgi: per 3 maanden l.OO.
Franco per post zonder prgsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën yan 16 regel» 50 et. Elke regel
meer 71/» ct. Groote letter» naar plaatsruimte.
Adyertentien worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavond
ingewacht.
Er is een legende in omloop, die
onder de aankomende jongelingschap
zaden strooit van afkeer tegen het zee
mansleven. Die legende zegt dat alleen
de verkeerden, de ondeugden, dat soort,
't welk te land voor letterlijk niets meer
deugt, naar zee gaat, en dat de be
handeling aan boord geëigend is om
deze afgedwaalde jongens van Jan de
Wit op 't goeie pad terug te brengen
van tijd tot tijd wat met de karwats
op het achterdeel en wat den pot be
treft, niet te veel en niet van de beste
soort. „Als je niet oppast zal ik je op
een oorlogsschip doen," zegt een vader
tot zijn niet veel belovenden Jan, en
„wacht maar, je zult wel anders piepen
als je straks aan boord komt," waar
schuwt moeder, als de jongen zijn neus
optrekt' voor wat de pot schaft. En
zoo komt het dat er nog een legende
onder de landrotten rondwaart van
slechte behandeling aan boord onzer
oorlogsschepen en van oneetbare, half
of heel bedorven kost, waardoor het
dienstnemen op de vloot niet geanimeerd
wordt.
Alle pogingen, aangewend om die
legende uit de wereld te helpen, mogen
worden toegejuicht en daarom meenen
we in den geest van den schrijver te
handelen als we uit zijn artikel, ge
plaatst in het tijdschrift „het Neder-
landsch Zeewezen" een en ander putten,
om het publiek in te lichten omtrent
„wat ob ze Jantjes op zee eten en drinken."
Jantje zegt de schrijver kan
goed eten, meer dan een gewoon mensch.
Zijn eetlust is bovennatuurlijk, angst
wekkend. Heeft hij drie, vier uur na
zijn laatste maal, geen eetlust, dan meldt
hij zich ziek en waant zijn einde nabij.
Hij houdt van wat staat in zijn maag.
Geen liflafjes of wissewasjes, die een
mensch door zijn body heenstuiven, maar
van dingen, die je bijten en kauwen
kan en op je gemak verteren en die
op zoo'n slingerende en stampende schuit
wat stevigheid aan je corpus geven.
En wat eet Jantje nu? Jantje inde
haven laten we rusten. Die is maar
een half mensch, eet versch vleesch,
groenten, versch brood en andere narig
heden. Hij dineert ook wel bij zijn
moeder, bij Trui de vrouw, of Leen,
de keukenmeid van den kommandant,
ja, misschien wel aan de „tabbeldot".
PAUL LINDAU.
5)
Tot zoover was alles goed gegaas, «lecht»
in één opzicht bezorgde het yerloofde paar
in yereeniging met Antonie die getrouw
yan hunne partjj wa«, den Majoor niets
dan ergernis en verdriet. Hg was, zooals
hg den Dr. al zeer spoedig aan 't verstand
gebracht had, geen vriend van een langen
verlovingstjjd, vooral niet waar de omstan
digheden dit overbodig maakten, doch in
weerwil hiervan wilde het toch met de toe
bereidselen tot de bruiloft nog niet zoo
vlug als hg wenschte, van stapel loopen.
Wel had Antonie, volgens zjjne opdracht,
reed» in de eerste dageD na hare aankomst
zoovele op het uitzet betrekking hebbende
inkoopen gedaan, dat men zich in het
huisje bjjna niet meer roeren kon, door de
groote hoeveelheden linnen, batist, tulle en
kant dit in elk vr jj plekje tot sneeuwbergen
opgestapeld werden; toch waren de vorde
ringen in het gereedmaken, van het uitzet,
hoe ijverig Hermine en Antonie ook met
naald en schaar omgingen, zooals het den
Majoor toescheen, niet al te duideljjk merk
baar?
Zjjt gjj nog niet met den rommel gereed?
Gereed? Wjj zjjn nauwelgks begonnen.
Waarom doet gg toch alles alleen, zonder
hu'p te nemen?
Maar in zee staat Jantje na half
zeven op. Dan sjort hij zijn hangmat
en bergt die op, gaat zich wasschen,
kammen en kleeden en krijgt dan aan
de bak een stevig bord gort met stroop,
benevens een kop koffie met suiker.
Nu beginnen de werkzaamheden en
wanneer Jantje meerderjarig is, niet
ziek is of stout geweest, krijgt hij klokke
half 12 een borrel, of indien hij af
schaffer is, een geldelijke belooning.
Twaalf uur is de tijd van 't middag
maal. Het menu is vol afwisseling:
Zondag. Stokvisch met rijst, boter en
aardappelen of uien en augurken.
Maandag en Zaterdag. Erwtensoep
met groenten uit blik.
Dinsdag. Yleesch uit blik met run-
dervet, gedroogde aardappelen en groen
ten.
Woensdag. Soep uit blik met rijst.
Donderdag. Kapucijners met gerookt
spek.
Vrijdag. Haché uit blik met rijst.
Ge merkt dat gezouten vleesch hee-
lemaal uit de mode is. Dat gaf scherpte
in het bloed of scheurbuik. De meest ge
liefkoosde spijzen zijn nog altijd groene-
erwtensoep en kapucijners, de eerste
beter bekend onder den naam snert, de
laatste onder dien van bramstagloopers
of raasdonders, omdat ze op 't eind van
de reis wat hard worden en dan op
het bord en in de maag zoo erg kunnen
rollen en rommelen.
De Jantjes worden aan boord ver
deeld in „bakken", dat zijn clubjes van
16 man, die tegelijk middagmalen. Elke
bak heelt een president, den baksmeester
en een vice-baksmeester. Verder een
„zeuntje" en een „bijzeuntje"; dat zijn
kellners, en een eigen servies. De laatste
bestaat uit hout, omdat steen breekt en
zilver, zegt de schrijver ondeugend,
raakt licht weg. Ieder eet uit zijn schaf-
mokje, en heeft een vork, benevens een
geëmailleerden beker. Een mesnu
ja, ieder matroos is onafscheidelijk van
zijn „kortjan".
De baksmeester zorgt dat er orde is
aan den bak, dat allen present zijn,
blootshoofds aanzitten, niet gemorst, ge
keven of gevochten, en geen „zwijnerij"
gepraat wordt. Hij leidt de gesprekken
en brengt ze ook wel op wetenschap
pelijk terrein, b.v. of een eiland nog tot
iets anders dient dan tot water-innemen;
of de politie te Amsterdam meegaander
is dan die te Nieuwediep; of jenever
een drinken is of een eten en dergelijke
jaar duren eer wg gereed zgn.
Nog een half jaar? Na was het uit met
hat geduld van den majoor. Luistert nu
eens goed wat ik u zeg: Het geheele zoodje
sraat nog heden het hui» uit en wordt zon
der uwe medewerking in orde gemaakt.
Maar, broeder 1 protesteerde Antonie, denk
toch aan de onkosten I
Daar behoeft gg u niet over te bekom
meren. Het is al uit den aard der zaak de
gruwelgkste onzin dat een meisje meent
niet te kunnen trouwen, zonder zoo en
zooveel dozjjn nieuw goed van allerlei soort
in voorraad te hebben, juist alsof zjj van
te voren niets had om aan te trekken, zoo
wil ik toch al dat gepiek hier niet meer
zien. Verstaan?
De beide meisjes zagen elkander ontsteld
aan. Maar vader, waagde Hermine op
te merken, het is toch veel aardiger om
zelve alles te maken.
Och wat een gekheid! Je zoudt je dus
liever half dood naaien aan al dat werk.
Geen enkel meisje heeft zich nog aan haar
uitzet doodgenaaid, pruttelde Antonie, maar
zjj kwam er slecht af.
Daar hebt gg althans weinig kans op,
voer hg" tegen haar uit, daar gg uw leven
lang geen uitzet voor u te naaien zult
hebben. Hermine's uitzet moet in zes weken
klaar zpn, en daarmee uit!
Als de Majoor op zulk een toon sprak,
was er aan geen tegenspreken meer te den
ken, en hoewel de beide meisjes niet het
voornemen hadden, de naaisters bizonder
te haasten, toen eenmaal Kerstmis en Nieuw
jaar voorbjj waren, liet zich de daadzaak,
dat het uitzet geheel en al klaar was, niet
langer loochenen.
Dos Dr., wanneer zal de bruiloft zgn?
onderwerpen.
De overige bakgasten zijn ieder op
zijn beurt „zeuntje". Deze haalt de
rantsoenen bij den bottelier en de spijs
in de kombuis, verdeelt de portiën en
is belast met het schoonmaken.
Het middagmaal duurt gewoonlijk
drie kwartier. Daarna klinkt het „enter
op met je bakkenAchter en voor laag
water!" De zeuntjes ruimen den boel
op en de equipage houdt nog drie
kwartier rusttijd.
Tegen vijf uur komen de Jantjes nog
eenmaal aan de bakken, om het derde
maal te nuttigen, genaamd „theewater,"
bestaande uit versch of hard brood,
koffie met suiker, kaas en boter, en
's Zondags een reepje gerookt spek. Thee
leent er alleen den naam aan. De eerste
wacht ('s avonds 8121 en de honden
wacht ('s nachts 124) krijgt boven
dien nog een kop koffie met suiker.
Water is er steeds versch aan boord.
Zoolang er zeewater en brandstof is,
heeft Jantje daar geen gebrek aan. En
versch brood lang zal 't niet meer
duren of het harde brood behoort ook
tot de geschiedenis. Het bakken op zee
is een punt geworden van ernstige proef
nemingen.
Jantjes natje en droogje laat dus
weinig te wenschen over en de meeste
Jantjes zullen slechts in hoogst zeld
zame gevallen den huiselijken pot be
treuren.
öuiteuiand.
Te Westerkerke bjj Ostende is een man
gestorven, die sedert twintig jaar gedurende
den veertigdaagschen vastentjjd niets anders
gebruikte dan water. De rest van het jaar
leefde de man uitsluitend op water en brood.
Het schgnt dat dit regiem hem niet bizonder
geschaad heeft, hg heeft althans den zeer
behoorlgken leeftgd van 74 jaar bereikt.
Het Engelsche ministerie van oorlog heeft
nog altjjd geen bericht van de korvet Condor,
een in 1898 gebouwd schip, bemand met
110 koppen, dat den 2 December uit Britsch
Columbia vertrok en den 15den te Hono-
tulu verwacht werd, zoodat men vreest dat
het schip met man en muis is verongelukt.
Een Engelsch geestelijke moest onlangs
tot de onaangename ontdekking komen, dat
zjjn parapluie verdwenen was. Zgn gemeente
leden kennende meende hjj niet te bout te
vroeg de Majoor een der eerste dagen van
Januari, terwjjl -hg moeite deed zgne pjjp
met een lucifer aan te steken.
De Dr. schoof onrustig heen en weer
dat laat ik aan Hermine over.
Deze sprong haastig op: Maar, vader,
het gaat niet met een lucifer; wacht u even,
dan breng ik u een fidibus!
Weg was zg; hoe dikwgls haar vader
ook riephet brandt alhet brandt al
Half geërgerd, gedeeltelijk er schik in heb
bende, keek hjj haar na.
Die zullen we in den eersten tjjd wel
niet weer te zien krjjgen, bromde hjj, wjj
zullen maar zonder haar moeten beraad
slagen. Toni, gjj hebt dikwjjls geen slecht
gezicht op de dingen, hoe denkt gjj over
den bruiloftsdag?
Ik denk dat daarvan dezen winter in het
geheel geen sprake van kan zgn, gaf deze
zeer beslist ten antwoord. Hermine wil na
tuurlijk in 't wit trouwen en gjj kunt haar
met zulk eene koude niet in een tulle kleed
naar de kerk laten gaan.
De majoor keek haar verbluft aan O
moet het dan juist tulle wezen? Neem toch
zjjde, die kunt ge ook wit krjjgen en is een
veel vaster en dikker stof. (De majoor liet
er zich inwendig niet weinig op voorstaan,
goed op de hoogte van het damestoilet te
zgn.) Wat het kost, is mijne zaak.
Zjjde is ook te koud, hield Antonie vol.
Dan moet zjj een bonten mantel nemen.
Om er uit te zien als haar eigen groot
moeder Maak toch niet, dat gjj uitgelachen
wordt, broeder.
Deze sprak nu driftig tot den dokter En
gjj zit daar maar, zonder iets te zeggen.
Vindt gjj het dan goed, dat een japon oor
zaak zal zgn, dat de bruiloft drie maanden
spreken waaneer hg aannam, dat een zjjner
kiekens het regenscherm »in gedachten*
had meegenomen. En in die richting stelde
hg zgn stelsel vaD terugverlanging v m het
verlorene op.
Den volgenden Zondag hield hjj een preek
over het verruilen en meenemen van para-
pluies, waarvan het slot luidde: Wanneer
een van u, mjjn regenscherm in vergissing
mocht hebben meegenomen, zoo moet hjj,
indien hg zich schaamt de parapluie open-
ljjk terug te brengen, het volgende doen:
Hjj werpe in een stillen nacht de parapluie
over de schutting van mjjn tuin, en alles
zal weer in het reine zjjn.*
Den volgenden ochtend vond de geeste
lijke achter zjjn schutting 45 parapluies.
Eene berekening, op officioele gegevens
gebaseerd, schat de kosten van de kroning
van Edward VII op 50 millioen gulden.
Meer dan 21/, millioan zullen noodig zjjn
voor hofzwaarden, kanten, zjjden konsen
en ceintures. Tien millioan zullen uitgegeven
moeten worden voor de pairs en hunne
vrouwen van het Koninkrjjk, voor den
hoogen adel en de hooge ambtenaren.
Een krediet van 121/, millioen dat
nog overschreden zal worden is uitge
trokken voor da ontvangst in Engeland van
al de koningen en prinsen, die de kroning
komen bjjwonen. Ea ten slotte is nog een
krediet van 121/s millioen uitgetrokken voor
feesteljjkheden, feestmaaltijden door het ge
heele rjjk.
Zeer merkwaardige proeven bjj de behan
deling van teringlijders door middel van
electriciteit zjjn genomen door een bekend
Engelsch geneesheer, den heer Bokenbam,
die belangrjjke wjjzigingen heeft gebracht
in het systeem van den eleetricien Tesla,
den leerling van Edison. Bokenham is er in
geslaagd, bjj herbaalde malen, een stroom
van 24.000 volts aan te wenden, die bjj
zulke kleine hoeveelheden wordt toegediend,
dat de zieken hem zonder gevaar kunnen
verdragen. Om dit resultaat naar waarde te
schatten, bedenke men, dat 500 volts vol
doende zgn om een electrische tram in be
weging te zetten.
De zieke neemt met ontbloote borst op
een leunstoel plaats, waarvan de rug is ge-
isoleerd. Wanneer de electrische ontlading
plaats heeft loopt de stroom door de plank.
Hg wordt van daar overgebracht hetzjj met
wordt uitgesteld?
Als Hermine er nu eenmaal zoo over
denkt, bracht deze in het midden; jonge
meisjes hebben, als het zulke zaken betreft,
dikwgls wonderlgke begrippen en overigens
hebben wjj ook nog geen woning.
Ja, dat is waar, stemde de majoor ver
drietig toe, daar moet nu ook meer moeite
voor gedaan worden. Van morgen af, zullen
de meisjes en ik je helpen zoeken. Gjj alléén
vindt toch nooit iets.
Zoo werd dan gezamenljjk naar eene wo
ning omgekeken. De majoor had zeker nooit
gedacht, dat een jong paartje, waarvoor,
zooals een ieder weet, ruimte genoeg is in
een hutje, zoo moeiljjk te bevredigen kon
zgn. Niet alleen had zgne anders zoo be
daarde, bescheiden dochter op elke woning
iets aan te merken, ook de dokter, van
wien hjj dacht, dat het hem volmaakt on
verschillig zou zgn, of hg in een kelder of
op den zolder werd ingekwartierd, mits hjj
al zgn boeken maar om zich heen behield,
ook hg vond geene woning naar zgn zin.
Bjj den een waren de kamers te laag van
verdieping (hoogst ongezond beweerde den
dokter), bjj den ander te hoog, ('s winters
niet te verwarmen, verzekerde Hermine).
Hier waren te veel trappen (binnen vier
weken hadden wjj de tering, verklaarde hjj),
daar te weinig, (benedenwoningen zgn al-
tgd vochtig, zoo oordeelde zjj). In het ééne
huis waren te veel bewoners, precies een
kazerne, in het andere te weinig en dus
juist geschikt voor ondernemende inbrekers.
Eindeljjk, toen het zeer merkbaar met het
gedold van den majoor ten einde liep, werd
echter eene woning gevonden, die (Antonie
en Hermine waren haar eerst alleen gaan
zien) allen bevredigde.
behulp van een electrigchen borstel, die op
eenige centimeters afstand van het lichaam
wordt geplaatst, hetzjj door de hand van
den zieke, die genoeg doet door een vuist
te vormen evenals in eene gewon# electri
sche batterjj.
Wanneer men den zieke de huid even
aanraakt, vliegen de vonkjes er uit. De
stroom houdt tusschen de 10 en 15 minuten
aan en de behandeling heeft 3 of 4 keeren
per dag of per week plaats, al naar dat het
geval is. Zjj heeft als eerst» resultaat de
temperatuur twee tot drie graden te doen
dalen.
De proeven, door Bokenham genomen,
hadden als uitwerking het wegbljjven van
het transpireeren des nachts, de opwekking
van den eetlust, een vermeerdering van ge
wicht en verbetering van den algemeenen
toestand. Het is nog niet dnideljjk, of de
bacil hierdoor gedood wordt, maar in ieder
geval wordt zjjne werkzaamheid er zeer door
tegengewerkt.
Het Chineesche hof heeft besloten aan
Yoaantsjikai een crediet van 5 millioen tael
te verleenen om in de provincie Tsjili een
leger van 100.000 man op de been te hou
den, tot oefening waarvan hjj aan de re
geeringen van Engeland en Japan onder-
wjjzers zal vragen. Reeds een 40-tal Ja-
pansche officieren dienen in het Chineesche
leger.
In een schacht der Lostereek-mjjnen in
Iowa zgn een aantal werklieden tengevolge
van een instorting van de buitenwereld af
gesloten. Acht ljjken en acht zwaar gewon
den zjjn te voorschjjn gebracht, maar 26
man zgn nog opgesloten en verstoken van
lucht, zoodat ze zeker gestikt zgn.
Er loopt een gerucht, dat de Ameri-
kaansche trustmanie naar Europa zou zjjn
overgewaaid. Dertig Engelsche staalfabri
kanten zouden besloten hebben zich met
elkander te vereenigen, ter gezamenljjke
bestrjjding van den Amerikaanschen staal-
trust.
Naar het zeggen van den chef van een
staalfabriek te Birmingham, zouden tot de
nieuwe associatie de grootste fabrieken van
Engeland zgn toegetreden. De associatie
zou werken met een kapitaal van 250
millioen gulden en mjjnen en stoombooten
in haar bezit hebben, om den Engelschen
Zielsvergenoegd volgde de majoor den
huisheer in zgne kamer, om het contract
op te maken, doch kwam, nauweljjks eenige
oogenblikken daarna, rood van ergernis er
weder uit ts voorschjjn.
Van deze wening komt niets! riep hjj de
beide meisjes toe; alleen gjj beiden kondt
zoo iets voorbjjzienzjj is pas tegen Augus
tus te aanvaarden.
Pa» tegen Augustus? herhaalde Antonie
bjjna onverschillig. Nu, de woning is mooi
genoeg om er een paar maanden op te
wachten.
Je bent niet wjjs! Het bovenhuis is even
mooi en kan dadeljjk betrokken worden.
Maar er is niet zulk een mooi» eetkamer,
merkte Hermine schroomvallig aan.
De majoor keerde zich geërgerd van haar
af; dokter beslis gjj dan toch. Nietwaar?
Wjj huren het bovenhuis.
Maar als nu werkeljjk hier de eetkamer
beter is.
Alle dondersheeft men ooit zoo iets ge
hoord! raasde de majoor. Je scbjjnt meer
om de eetkamer dan om de bruiloft te ge
ven Maar goed, jelui zult ja zin hebben
We zullen op deze woning wachten, maar
dan wil ik ook geen gezeur meer hooren.
Einde Juli houden wjj de bruiloft, daarna
maakt ge een huweljjksreisje en Antonie en
ik zorgen intusscben dat uwe woning in
orde komt, zoodat ge bjj uwe terugkomst
alles in orde vindt en mjjnentwegs midden
in de mooie eetkamer kunt gaan zitten.
Bjj deze bepaling bleef het dan nu ook,
en de majoor werd, hoe meer het vastge
stelde tjjdstip naderde, boe langer zoo beter
gehumeurd, Hermine daarentegen hoe lan
ger zoo gedrukter.
(Wordt vervolgd).
NIEUWSBLAD
DOOR
Dan zal het zeker toch nog wel een balf
■sr.-i3^:xrnsri.z^{i!Matf iwsn imwaatBmaamimtm§mammman isismfc—ji mn'sw
