Het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
M 2088.
FEUILLETON.
Uitgever: L, J. VEERMAN, Heusden.
ZATERDAG 22 FEBR.
1902.
lanb Van alten^
Onze Oezondhiid»
De Slaapwandelaarster.
VOOB
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden l.OO.
Franco p«r post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Adyertentiën yan 16 regels 50 et. Elke regel
meer 77* ot. Groote letters naar plaatsruimte.
Adyertentiën worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavond
ingewacht.
■as*
Uit eene rede, hierover door Prof.
Dr. Pel te Amsterdam gehouden, ont-
leenen we het volgende:
Na gewezen te hebben op de groote
beteekenis van het voorkomen van ziek
ten, noemden de spreker een doelmatige
levenswijze, ingericht naar individueele
verhoudingen, de eerste voorwaarde om
gezond te blijven. Het betrachten van
matigheid is hier van veel gewicht.
Met name moet gewaarschuwd worden
tegen het afschuwelijk misbruik van
alcoholische dranken. Ook achtte spr.,
op grond zijner ervaring, onbetwistbaar,
dat het onmatig gebruik van tabak en
sigaren voor velen schadelijke gevolgen
na zich sleept.
Spreker waarschuwt daarna tegen te
krachtige voeding en vooral tegen een
zijdig dieet, met name te overvloedig
vleeschgebruik bij te weinig lichaams
beweging, en vestigt er de aandacht
op, dat het beginsel van maat en har
monie ten slotte de geheele organische
en anorganische wereld beheerscht, en
onmisbaar is voor de wereldorde. Te
weinig wordt in onze dagen bedacht,
dat overdaad en weelde der kinderen
niet tot zegen verstrekken, doch veeleer
het humeur bederven, het karakter ver
slappen, het zenuwleven aantasten en
een zekere lusteloosheid kweeken, die
de arbeidskracht ondermijntdat menig
kinderlijk gemoed door een verwijfde
opvoeding en door onvoldoende zorg
voor oefening der wilskracht en der
zelfbeheersching bedorven, en de kiem
gelegd wordt voor zenuwlijden en een
ongelukkig leven.
En naast gebrek aan maatzin, zegt
spr., is er nog een andere kwaal in den
tegenwoordigen tijd: „gebrek aan een
voud." „Wij leven in een tijd, waarin
het z.g. vereenigingsleven welig tiert,"
zegt spreker, „doch tot op heden heb
ik van een bond, die bevordering van
den eenvoud des levens beoogt, nog
niets vernomen, en toch zou een der
gelijke vereeniging, die zich voor over
drijving weet te behoeden, nuttiger
werken dan eenige andere."
Een derde factor, die onze gezond
heid behoedt en ons levensgeluk be
heerscht, tevens een kostelijk voorbe-
i.)
Het was op een avond yin Juli 1885. Ik
zat te Amsterdam op rnjjn kamer te werken,
toen Leo bg me kwam.
Zeg eens, geloof jg aan het tweede ge
zicht, aan voorspellingen, aan 't zesde zin
tuig, of hoe je 't noemen wil?
Zoolang ik 't niet ondervonden heb, neen.
Nou, ik schjjn het gauw te zullen onder
vinden. Hg liet zich op een stoel neervallen,
en ik merkte, dat hg er geagiteerd uitzag.
Je kent Annie Albertsma, vervolgde hg,
een Bigaar opstekend, en je weet, dat ze in
stilte verloofd is met onzen vriend Jan in
Delft. Nu, ik zit vanmiddag bg de Alberts-
ma's heel kalm met Annie te praten, die een
groote vriendin van me is. Opeens wordt ze
doodsbleek, zinkt achterover in haar stoel,
en zit voor zich nit te staren, alsof ze heel
in de verte keek. Het gezicht was pijnljjk
vertrokken, ze merkte blgkbaar heelemaal
niets meer van ons en van de kamer waar
ze zat, enfin, net iemand die flauw valt,
behalve dat de oogen zoo scherp naar één
punt tuurden.
Dat duurde zoo'n minuut of vgf, toen
scheen ze te ontwaken, maar ze was schrik
kelijk zenuwachtig en zat te beven als een
riet. Wg waren een oogenblik stom van
verbazing, toen brachten de meisjes baar
water en eau de cologne, en raakte ze weer
wat op streek. Ze maakte haar excuus en
zeide dat ze heusch niet wist wat ze man
keerde, ze had nooit zooiets gehad. Maar
toen kwam het vreemdste:
is de invloed onzer gemoedsstemming
op onze physieke functies en onzen
lichamelijk§n toestand. Een opgewekt
gemoed, een goed humeur, een blij
moedige levensopvatting, die niet vervalt
in oppervlakkigheid, zijn de beste voor
waarden om gezond en gelukkig te zijn
en de vreugd des levens te genieten.
Liefde voor gepaste ontspanningsbezig
heid dient daarom bij de jeugd evengoed
aangekweekt als liefde voor den arbeid.
En al heeft de natuur, trots alle voor
zorgsmaatregelen voor de gezondheid,
aan 's menschen levensduur grenzen
gesteld, toch heeft de geschiedenis be
waard de geschiedenis van velen, die een
buitengewoon hoogen ouderdom bereik
ten en daarbij toch frisch, krachtig en
levenslustig bleven: spreker wijst op
Chevreuil, een Ranke, een Yirchow,
een Gladstone, en zoovele anderen, en
vraagt men wat zij hebben gedaan om
zoo oud te worden en daarbij toch krach
tig te blijven naar lichaam en geest,
dan antwoordt hijzij hebben niets bij
zonders gedaan, doch veel nagelaten.
Naast arbeidzaamheid hebben zij matig
heid en eenvoud betracht en zijn ze in
den regel vroeg naar bed gegaan en
tijdig opgestaan.
Buitenland.
hoed- en geneesmiddel tegen vele stoor
nissen in het zenuwleven, is de arbeid,
de geregelde, liefst zonder overhaasting
verrichte dagelijksche arbeid. Arbeid op
ieder gebied, doch bij voorkeur die,
welke rekening houdt met individueelen
aanleg, neiging en lust.
Ook voor de minder bevoorrechten
zij de geregelde daagsche arbeid het
fundament voor hunne gezondheid en
voor hun levensgeluk. Sommige idea
listisch getinte volksvrienden hebben het
volk vele schoone dingen voorgespiegeld,
hun minder werkuren en meer ontspan
ning bezorgd. En over veel wat hun
reeds gewerd, zal ieder weldenkende zich
verheugen, doch de vraag schijnt spre
ker geoorloofd, of zij bij het volk ook
hebben gekweekt de liefde tot werken,
hun het bevredigende van den geregel-
den dagelij kschen arbeid onder het oog
hebben gebracht en langs dezen weg
hun natuurlijk levensgeluk hebben ver
hoogd. Uit een sociaal oogpunt schijnt
hem dan ook het verschaffen van doel-
matigen arbeid aan ongelukkigen en
minvermogenden, een der edelste en
beste uitingen van pkilantropie en men-
schenmin.
Daarnaast echter moet gezorgd wor
den voor gepaste rust en doelmatige
ontspanning. Reeds uit een hygiënisch
en pbyeiologisch oogpunt acht hij één
rustdag op de zeven voor den werk-
zamen mensch van weldadige beteekenis
en daarom juicht hij vereenigingen, die
voor Zondagsrust ijveren, toe. Heerlijk
acht spreker de taak, de doelmatige
sport toebedeeld, en op dat doelmatige
legt hij den nadruk, want de verheer
lijking der physieke kracht, zooals die
zich bij vele wedstrijden en races, waar
bij niet zelden de maat der spierin
spanning schromelijk wordt overdreven,
openbaart, acht hij in strijd met de
eischen van den goeden smaak en de
wetten der gezondheidsleer. Iedere tak
van sport, mits niet overdreven, herbergt
een opvoedend beginsel, die den geheelen,
dus ook de ziel van den mensch ten
goede komtdie bovendien afhoudt van
slechte wegen; het alcoholgebruik be
perkt; de liefde ontwikkelt voor de
schoone natuur; de gemoedsstemming
verheft en blij moedigen zin kweekt; dit
zou spreker willen noemen de hygiëne
van het gemoed en onbegrijpelijk groot
We konden het haar niet nit het hoofd
praten.
Ze wist niet te zeggen wat voor gevaar
het was. Alleen dit wist ze, dat het vos
niet direct dreigde, binnen een maand of
zoo pas, en ze had duidelgk een witte ge
daante gezien met losbangend haar, en
een vreemde combinatie zal je zeggen
een naald.
Wg lachten er om, maar zg zeide heel
kalm
Ik begrgp best, dat jelui lachen, maar ik
voel het voor me zelf zeker, ee je weet toch
dat ik normaal gezond ben en volkomen
bg mgn verstand.
Enfin, ik nam afscheid, ze liet me nit,
en daar verzoekt ze me, in de ^ang, of ik
wat bg Jan zou willen gaan logeeren, en,
als ik kon, over hem waken.
Ze vroeg het zoo dringend, dat ik het
niet kon weigeren. Den tgd heb ik aan me
zelf. En 't is gek, maar die Annie sprak
zoo overtuigend, dat ik haast geloof, dat ik
goed doe met te gaan, en dat er werkelgk
gevaar is.
Ik moet bekennen, dat ik Leo begon uit
te lachen. Hg lachte zelf mee, maar ver
klaarde, dat zgn plan vast stond. Toen kreeg
ik 't idéé ook mee te gaan. Ik was toch al
van plan, Jan eens op te zoeken, en de ge
dachte, hoe Leo nn zorgvuldig al zgn gan
gen zon nagaan en hoe Jan dat zou opne
men, vermaakte me buitengemeen.
Ik zei dus, dat ik ook meeging.
Leo dacht, dat ik bekeerd was en drnkte
me krachtig de hand.
Zoo kwam het, dat we nog denzelfden
avond in Delft arriveerden. De Vol ;era-
gracht, waar Jan zgn kamers had, lag stil
te sluimeren in het maanlicht, de kantige
geveltjes der kleine huizen bogen naar el
kaar toe over het zwarte water, 't Was er
heel eenzaam en stil, een goed begin voor
onze onderneming.
Te Lodelinsart bg Charleroi woont een
zekere vrouw Van Camberghe, die sedert
verscheidene jaren door haar echtgenoot
verlaten is.
Op den 8en Februari thuiskomend, nam
ze een geur van geroosterd vleesch waar,
ze lette hier eerst niet op, maar na eenigen
tgd, toen zg naar haar kindje ging kgken,
dat zich in de wieg bevond, bleek tot haar
ontzetting dat de linkerzijde van de arme
kleine geheel verbrand, bjjna verkoold was.
Gedurende de afwezigheid van de moeder
is men de woning binnengedrongen, heeft
men het kind uitgekleed en het op de gloei
ende kachel gelegd. Vervolgens is het weer
aangeklped en in de wieg gelegd.
De geroepen geneesheer constateerde dat
er geen hoop was dat het kindje in leven
zou bljjven hg ging de politie waarschuwen,
die een onderzoek instelde en de justitie
van het voorgevallene verwittigde.
De voornaamste huurder van het huis
Toen we ons oude olubfluitje deden klin
ken, verscheen dadelgk het verbaasde ge
zicht van Jan voor het raam. Hg haalde ons
met groote vreugde in maar was eenigszins
ongerust toen we zeiden, dat we een poosje
kwamen logeeren.
Dat is nu heel goed, maar waar moet ik
jelui bergen?
O, dat is geen bezwaar, we slapen hier
op den grond, zei Leo. Maar hoe heb je 't
hier. Heb je veel vrienden?
Niet zoo veel, ik kan niet veel uit.
Ook vjjanden
Weineen, hoe wou ik die hebben? Ja,
toch een.
Wie dan? vroeg Leo met gespannen aan
dacht.
O, niets bgzonders. Geldgebrek nu en dan.
Ik vermaakte met kostelgk met het teleur
gestelde gezicht van Leo, die natuurlijk een
of anderen geheimzinnigen vijand verwacht
had.
Jan was den eersten morgen al naar het
kantoor vóór wg op waren. We ontbeten
dus samen, moederlgk bediend door Jan's
hospita, juffrouw Knoop. Het was een flinke,
knappe vrouw van een jaar of 30, en zeer
spraakzaam.
Leo begon haar natuarljjk uit te hoor en
over Jan.
't Was een stille, nette meneer, zei ze, en
sinds hg die juffrouw daar had en ze
wees op een groot portret van Annie, dat
op de schrijftafel stond werkte hg heel
hard, en hg ging weinig uit.
Daarna kwam de kroniek van de bnren.
De vorige week was de oude heer van
hier twee huizen vandaan gestorven, heel
onverwacht; ze vonden hem dood in bed.
De bnren beweerden, dat hg vermoord moest
zgnhg was heelemaal niet ziek geweest,
't ïs waar, ze hadden geen geld gevonden,
en ze dachten toch, dat bg geld had, maar
niemand wist er iets van, hg leefde daar
waar vrouw van Camberghe woont, een
zekere Rosalio Dope is gevangen genomen.
Haar minnaar Jules Louderville is even
eens gearresteerd. Beiden worden verdaeht
het kind verbrand te hebben om zich op
vrouw van Camberghe te wreken, tegen
wie zg verschillende veeten hadden.
In een Belgisch badplaatsje, waarvan de
naam niet genoemd wordt, vindt men een
roulette, veel Engelschen, Amerikanen en
dus ook een Engelsche kerk, waar eenmaal
per week een preek wordt gehouden, beslo
ten met het zingen van een psalm.
Onlangs had een der getrouwe kerkbe
zoekers een prachtigen inval. Hg koos zgn
plaats bg de dear en dadelgk, toen de voor
ganger het psalmnummer genoemd had,
sloop hg de deur uit en zette zgn geldstuk
op hetzelfde nummer aan de roulettetafel.
Hg speelde en won
Den volgenden Zondag was de kerk voller
dan ooit. De geestelijke verheugde er zich
innig over en sprak woorden van dankbaar
heid over dezen vroomheidszin zgner ge
meenteleden. Aan het eind gekomen van
zgn preek, liet hg ziDgen psalm 27.
Maar nog had hg het getal niet uitge
sproken of de heele kerk was lee". Als een
bom hadden allen zich naar buiten gestort
en waren naar de speeltafel gehold.
Een zeldzaam ongeluk is door acatyleen-
gas veroorzaakt. De stoomboot >Pionier«
van Marseille liep Zondagnacht op een
rots bg Kaap Taillat met het ongelukkig
gevolg, dat een gat in het ruim werd ge
slagen, waar 8 tonnen met calciumcarbid
geborgen waren, de stof waaruit acetyleen-
gas bereid wordt. Het indringende water
gaf aanleiding tot vorming van het gas, dat
ontplofte, waardoor een deel van het schip
vernield werd, maar ook de kapitein en
een passagier gedood werden. De overige
opvarenden heeft men kunnen redden.
Als gevolg van de ongereldheden bg de
werkstaking te Triest zijn daar drie oorlogs
schepen aangekomen, welke in 't bizonder
belast zgn met de bewaking van het arsenaal
van de Lloid. De bemanning bedraagt te
samen 1500 man. Een gedeelte daarvan is
geland om de politie en de militairen te
helpen bg den bewakingsdienst aan de open-
heel eenvoudig en sliep op een zolderkamertje.
Maar de dokter zei, dat het een natuurlijke
dood moest zgn.
Leo trok een inquisiteursgezicht en begon
allerlei intriges af te spinnen, maar ik lachte
hem uit. Hg had veel te veel secsatiero-
rnans gelezen, en avonturen van Sherlock
Holmes.
Dienzelfden dag kwam Annie eens over.
Dat bezoek hadden we wel verwacht. We
hadden een prettig diner met ons vieren, en
prezen zeer de kookkunst van juffrouw
Knoop, die niet weinig in haar nopjes was,
tot we een soort van verloopen individu
zagen aanbellen. De hospita bracht ons het
dessert met een onthutst gezicht en vertelde,
dat haar man onverwachts was thuisgeko
men.
O, hemel, de arme ziel, zei Jan, toen ze
weg was. De man heeft nu en dan de
loffeljjke gewoonte, haar af te ranselen; ik
heb hem al eens de trappen af willen gooien.
Maar zg is doodsbenauwd voor hem.
We gingen nit, en 't viel mjj op, hoe
zonderling de houding der echtgenooten was,
zooals ik ze even met een oogopslag in de
keuken zag staan, den man scheen den pols
van zgn vrouw stevig te omknellen, en
staarde haar onafgebroken aan, onze goede
juffrouw stond als verlamd, buigende onder
ëen wil die veel krachtiger was dan de hare.
't Kan zgn dat ik door den goeden wil
van Jan de zaken dramatischer zag dan ze
waren. Hg lachte er ten minste om, toen
ik hem er iets van zeide.
Hg komt heel ongeregeld thuis, die Knoop,
zei hg, en zgn affecties schgnen buitenhuis
geplaatst; in zoo'n innige honding zullen
ze wel niet gestaan hebben.
We gingen in de sociëteit koffie drinken
en brachten later alle drie in een vroolgke
stemming Annie naar den trein.
Jan, zei ze, zul je op je zelf passan, en
voorzichtig zgnBeloof je me dat?
bare gebouwen en om een voor da Onsten-
rgksche marine in aanbouw zijaden kruiser
voor een aanval te behoeden. Het garnizoen
bestaat nn tgdeljjk nit 8 bataljons van 250
man, dus te zamen 2000.
De vier door de politie gevangen genomen
anarchisten zgn haar goed bekende figuren.
Zg zgn de ingenieur Pittoni, de papierhan
delaar Rovigo, de fabrikant Gerson en de
smid Cech. Een broeder van Pittoni zit
reeds eenigen tgd wegens anarchistische
stokergen gevangen, Cech is secretaris van
het sociaal-democratisch part jj bestuur te
Triest. Gerson heeft al driemaal wegens
anarchistische vergrijpen gevangen gezeten
en mag niet in Italië en Frankrjjk komen.
Rovigo ia een anarchistische geweldenaar.
Hg maakte er Vrjjdag bizonderlgk zgn werk
van zooveel mogeljjk schade aan te richten
en in het Café Sociale sloeg hij een man,
dien hg voor een politiespion aanza/, half
dood. Twee der aangehouden anarchisten,
de boekdrukker Barba en zgn broeder, zgn
op vrjje voeten gesteld, omdat men hen niets
positiefs ten laste kon leggen, maar met de
anderen hoopt de justitie eens goed af te
rekenen.
Van de talrjjke gewonden bevinden zich
nog vier in levensgevaar. De postbeambte
Fitzko, die een schot door de heupen heeft
gekregen, is een been afgezet. Alweer iemand,
die buiten zgn schuld levenslang de her
innering aan deze onlusten moet bewaren.
De militairen zjjn geleidelgk terugge
trokken van de verschillende wachtposten,
maar alles wordt gereed gehouden om op
het eerste teeken van herleving van het
verzet weder uit te rukken. Nog steeds
hebben er aanhoudingen plaats, meest van
socialistische en anarchistische volksmenners.
Aan de kerk San Antonio heeft de politie
biljetten verwijderd, waarop de mededeeling
voorkwam: »Hier is het bloed van onze
broeders vergoten.*
Algemeen gelooft men intusschen, dat er
geen herhaling van de ongeregeldheden
meer te duchten is.
In de laatste dagen heeft het in de Zwit-
sersche Alpen sterk gesneeuwd, wat met een
voortdurend dalen der temperatuur gepaard
ging. Ook in de lagere streken ligt de sneeuw
2 tot 3 voet hoog. Verscheidene bergpaden,
Maar wat heb jelui toch, L90 en jjj, vroeg
Jan. Leo zit ook den geheelen dag allerlei
nuttige wenken te geven.
Beloof het nu maar.
Jan beloofde het met een glimlach en op
de manier zooals tusschen geliefden gebrui
kelijk is. We gingen vroolgk naar huis,
bleven lang zitten praten en gingen toen
naar bed.
Den volgenden dag gebeurde er iets, wat
Leo nogal deed schrikken en ook mg trof.
Aan het ontbjjt kwam onze goede hospita
vertellen, dat onze haarman, Dartigs, on
verwachts gestorven was.
't Moet in eens gebeurd zga, meneer.
Keetje, dat is de meid, weet u, heeft niets
gehoord. Maar de melkboer van hiernaast
zegt dat het geen natuurlijke dood is, me
neer. De vorige we9k die andere oude heer
ook al, meneer.
Toen Jan naar zgn kantoor was, zei Leo
tegen me
Ik heb vannacht voor mgn raam een witte
gedaante gezien.
Hg zag bleek en zgn hand beefde een
weinig.
Zeg eens, amice, zei ik, de wjjn was wel
goed, gisteren, maar hg schgnt toch een
slechten invloed op je te hebben gehad.
Klets niet. Je weet, ik slaap achter op
zolder. Om 3 nar vannacht zag ik een witte
gedaante laugs mgn raam gigden. Ik was
een oogenblik verlamd van schrik. Nn ja,
't is kinderachtig, ik was misschien ook niet
heelemaal normaal, ik kon voor dien tgd
den slaap maar niet vatten. Toen sprong
ik het bed nit en keek naar bniten, maar
er was totaal niets te zien.
Enfin, zei ik, het is moeilgk aan te nemen
dat er 's nachts hier witte gedaanten aan je
zolderraam komen of het zonden katten
moeten zgn. Laten we nu over wat anders
praten.
{Wordt vervolgd).
HBHBWWIBB—E—M—BW—WMIIWIHI i IWMMIIN IIIfllUWHilll H'TII
Jan is in gevaar, zei ze, ik heb het zoo-
even gevoeld.
■wu—IWHI n »iMPBMBMawwgT»anM»HE»3aaB3«ar.«MgKgacgt»'nH««rt.CT*-j A ian
RMHHNMRIBRMMniRHMniHinHMBHRHMKIIMMnMniiiMB