Het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard. Bjj onze Oostelijke nabureo. M 2091. FEUILLETON. Uws VAN ALIENS- Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. WOENSDAG 5 MAART. 1902. IDe Wraals., *Va ""till 'ftl Yi'-^r mV a i fill ift| gHg i 1 hË jly L1A lil JM. KJP voob Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonaementsprjjs: per 3 maanden f l.OO. Franco per post zonder prgsverhooging. Afzonderljjke nummers 5 cent. Advertentiën ran 16 regels 50 et. Elke regel meer T1/* ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavond ingewacht. II (Slot). Men kan begrijpen welk een schrik dergelijke dingen veroorzaakten vooral bij kleine renteniers, die meenden in die hypotheken volkomen veiligheid voor hun geld te hebben. Men wantrouwde alle banken en het gevolg was dat de pandbrieven bij millioenen op de markt werden gebracht. Bedenkt men dat niet minder dan 6000 millioen Marken in pandbrieven belegd is, dan begrijpt men welk een geweldige daling het nationaal vermogen onderging. "Wel kochten de banken zooveel mogelijk (tegen den ver laagden prijs) de pandbrieven terug en vormde zich zelfs een syndicaat van bankiers daartoe, maar het vertrouwen was geschokt. En ondanks een verbe terde wetgeving op de hypotheken, waardoor dergelijke dingen voor 't ver volg onmogelijk werden, vielen de ver rotte instellingen als een kaartenhuis in elkaar. Naast de hypotheekbanken stonden de gewone banken met aandeelenkapi talen, die op de gewone wijze werkten met wissels .en effecten en een behoorlijk dividend uitkeerden en reserves vormden. Toen nu de kapitalen toevloeiden en vele kleine banken zich gingen uit breiden, werd de concurrentie grooter en de winst kleiner. Maar de reus achtig gestegen uit komst. De indust: uit en het waren aandeelen te neme' ondernemingen de foi deden dat. piet „om Godswil", maar tegen goede)*'{jr ijs en de banken deelden groote dividenden uit. Hoe langer hoe inniger werd de band.tusschen de finan- tieele en industrieele instellingen en zoo lang de nijverheid,bloeide ging alles best. Maar met den „Krach" in de nijver heid kwam die in de geld wereld. Het meest in 't oog loopend feit was de val van de Leipziger bank, een instelling, die met 50 millioen Mark aandeelen kapitaal werkte en voor 80 millioen crediet had verleend aan een enkele ndel bood uit- de overal zich en, die door nijverheids- sen leverden. Zij De man hief zjjn ongeschoren verwron gen gelaat naar den donkeren hemel van een Novemberdag op. Ik zal niet rusten, voordat ik hem ont moet heb van aangezicht tot aangezicht. De man hg was jong, en bestofd van de reis stond op een Londensch kerkhof. Op den steen van het graf stond slechts één woord te le^en Elsa en de sterfdag, vier jaar geleden. Zjj is gestorven op den dag, waarop wjj man en vrouw hadden moeten worden, pre velde hg. Hg ging weer heen en dacht aan een lief klein stadje in Duitschland, aan Elsa zjjn verloofde, 20 jaar oud, met blauwe oogen, die spraken van genegenheid - voor hem. Vjjf jaar geleden had het meisje achter de toonbank gestaan van een ververschings- tentje in den tuin eener tentoonstelling in Duitschlandvóór de kiosk atond een En- gelschman. Hoe lang zal je me nu nog kwellen, Elsa Hoe lang duurt het nog eer je mg belooft, mjjne vrouw te zullen worden. Karl is zoo goed geweest, zei ze zwakjes, met een blik op hare hand, op een verlo vingsring die aan een der vingers stak. Goed. Zgn hoogste eerzucht is om een winkeltje op te zetten in een van de hoofd straten en met jou te trouwen, zoodat jjj dan de klanten mag helpen. Is dat 'n leven voor eene vrouw? Zy was schoon met haar blonde type. George Vivian dacht dat zg best een bruid zou zgn, waarover hg zich in Engeland niet zou behoeven te schamen. Zg was een te zeldzame edelsteen om het eigendom te wor den van den winkelier Karl Prutz. industrieele onderneming, de Kasseier Treber Gezellsehaft. Deze failleerde en de bank volgde. Zij zat zoo vast aan de andere verbonden, dat zij door dik en dun mee moest. Een algemeene schrik volgde en bij alle, tot bij de meest soliede banken, werden de be legde gelden opgevraagd. Gelukkig niet met hetzelfde treurige gevolg, maar een groot aantal finantieele instellingen zit toch met handen en voeten gebonden, de eene door te diep in een mijn te zitten, de andere door hare verbintenis met een electriciteit-, of ijzer- en staal- onderneming, en moeten hun werkkring inkrimpen. Het gevolg is, dat de nijver heid ook daar geen geld kan krijgen en als het nog wat krijgt, dan tegen hooge rente. De crisis die duizenden geheel heeft verarmd, heeft de waarden van hen, die ze nog bezaten, geducht gedrukt. Een groot ijzerfabriek, de Hasper comp., die 't vorig jaar 30 °/o uitdeelde, keert nu niets uit en de gunstig bekende Bochumer staalfabriek moest bij 't eind van 't boekjaar aankondigen, dat zij 't volgend jaar niet kon uitkeeren wat zij nu deed, ofschoon zij niet had meege daan aan den roes der fabrieksuitbrei- ding, maar liever hare inrichtingen had verbeterd, om zoo goed en goedkoop mogelijk te kunnen leveren. Zooals we reeds opmerkten, is een gevolg van die crisis een zeer groote werkeloosheid. Om daarin te voorzien heeft men de hulp van den Staat inge roepen, en in Pruisen heeft de regeering zich gewend tot de spoorwegdirecties om zooveel mogelijk werk, hetwelk toch later moet worden uitgevoerd, reeds nu te doen uitvoeren, waarop deze aanstonds 400 locomotieven bestelden. In Oosten rijk zal men eveneens de gelden, die in dit en het volgend jaar moesten verwerkt worden, nu aanstonds daartoe bestemmen. Maar dat moge op 't oogen- blik helpen, op den duur komt men er mede achteruit, want dan is er 't volgend jaar geen werk en de fabrieken, die nu door staatshulp aan den gang bleven, zullen er door leeren op den Staat te steunen, in plaats van op zichzelf. En de concurrentie wordt met den een aangenaam verblgf, flaisterde hg dat alles bied ik je aan; het staat slechts aan jon, het ann te nemen. Hare blauwe oogen werden starend, de blos van haar roode wangen steeg naar haar blank voorhoofd. Zg aarzelde, want de Engelschinan was iemand, wiens fortuin enorm moest wezen. Je moet me tjjd laten, zei ze bedeesd. Kom, je hebt tjjd genoeg gehad. Beslis vanavond. Morgen vertrek ik weer naar Engeland. Moet ik zonder hoop heengaan. Het laatste woord was nauweljjks gespro ken, of uit de schaduw van een boom stormde een man te voorschjjn. Elsa zag zgn bleek gelaat en huiverde. Wellicht had zg Karl op dit oogenblik woedend, wanhopig met vlammende oogen, die zg nooit anders dan zacht gekend had meer lief dan in al de maanden van hun verloving. Zg liep het buffet uit en wierp zich tus- schen de beide mannen. Ik bedoelde niets slechts. Ik ben je trouw, Karl, dat zweer ik je. Uit den weg, voordat ik jou ook ver moord. En hg slingerde haar op zg. Trouw lachte hg hoonend, nog zooeren stond je op het punt om mg te versmaden. Ik heb je liefgehad, zooals geen man ooit een vrouw bemind heeft. Ik heb alleen voor jou ge leefd, ik zou voor je gestorven zgn, als dat noodig geweest was. Maar nu haat ik je. George Vivian stond er bjj, in een half booze, half spotachtige houding. Toen Karl, dol van woede, zjjne geliefde een beleedigend woord toevoegde, ging Vi vian naast haar staan en beschermde het slanke weenende meisje. Met een wilde verwensching greep de Duitscher een glas van de toonbank en wierp dit Vivian naar het hoofd. De En- gelschman die altjjd bekend had gestaan als een eerste athleet, velde hem met een welgemikten vuistslag ter aarde. Je hebt hem gedood, gilde Elsa. Zg bakte zich over het lichaam h»«u, dat op den grmd lag uitgestrekt en keek met berouw- dag scherper. Amerika, vóór 30 jaar nog niet van beteekenis als industrie staat, is het geworden op geduchte wijze. De productie van koren moge in dien tijd verdubbeld, die van katoen verdrie voudigd zijn, in de nijverheid zijn die cijfers veel grooter; die van ruw ijzer klom van 1VS tot bijna 14 millioen tonnen, die van staal van 70.000 tot 10 millioen tonnen. En 't zijn niet alleen ruwe producten en grondstoffen, die worden uitgevoerd, ook fabrikaten, fn geen land der wereld heeft de machine zulk een volkomenheid bereikt als daar en, dank zij de zeer hooge invoerrechten, heeft men voor buitenslands goedkoopere prijzen. Om afzet te hebben moet men Europa met goedkoope producten over stelpen. Nu zegt men in Duitschlandlaat ons dat voorbeeld volgen. Geef ons hooge rechten op graan, op machines, op alles, dan kunnen wij ook doen wat Amerika doet. Maar dat is niet waar, want het binnenlandsch afzetgebied in Amerika is zoo groot als geheel Europa en het heeft een productie van levensmiddelen waardoor het in al zijn behoeften kan voorzien en nog uitvoeren daarenboven. En Duitschland moet die levensmiddelen koopen, 't zij in Rusland of Oostenrijk, 't zij in Amerika. Dit laatste zal even wel weigeren te verkoopen, als het niet tevens koopt. De handel is internationaal. Wil Duitschland de handelstracten op zeggen, onder welke zijn nijverheid groot is geworden, dan zal het voor zijn pro ducten de grenzen van andere landen gesloten vinden. De Oostenrijksohe Mi nister heeft het al gezegdVordert men offers van ons, dan zullen wij de rol van het geduldige lam afwijzen. Ook Rusland liet zich uit in soortgelijken geest. En handelsverdragen zijn bepaald onmogelijk te rijmen met het voorge stelde tarief. Het mag dus wel in hooge mate een roekeloos spel heeten met de volkswel vaart in de tegenwoordige omstandig heden om zulk een tarief voor te stellen, waarvan alleen de groot-grond bezitters (en de Keizer zelf behoort ook tot deze) voordeel hebben, maar dat ten gevolge zal hebben eene verhooging van den vollen afschuw naar een driekantige wonde bg den mond, waar bat donkere bloed uit druppelde. Hij is niet dood, alleen maar verdoofd, zei Vivian. Elsa keek met haar blauwe oogen, waar groote tranen in parelden, angstig op naar zgn gelaat. Kom, zeg ja, waagde Vivian te zeggen. Zal ja goed voor mg zgn? Tot in den dood, dat zweer ik. En een paar maanden later keerde hg terug uit Engeland; zg werden man en vrouw. Papa vertelde mg, zeide Grace Vivian zg was de dochter van een Londensch kan tonrechter van een uian, die voor hem was geweest wegens bedelen. Dat is toch niets bijzonders, zei George Vivian en wierp over de gedekte tafel heen een goedigen blik op zgn tweede vrouw. Het was nu vgf jaar geleden, dat hg in dien tuin in Duitschland was geweest. Hg was dien tuin en het arme meisje vergeten bg na. Soms kwam er een bittere herin nering bg hem op, maar in den laasten tgd was dat zwakker en minder vaak geweest. Hjj had zooveel te doen, ean landgoed, een huis in de stad, zgn plichten als wetgever. En dan was daar Grace, die hem liefhad, die hjj beminde op een kalme manier, heel anders dan de genegenheid, die hjj voor de blonde Elsa, zgn eerste vrouw, gekoesterd had, die nu al langer dan drie jaar op het kerkhof lag. Hjj had het nooit noodig ge vonden om Grace of haar familie iets te vertellen van dat eerste korte huweljjk be neden zgn stand. Iets bjjzonders is het niet, vervolgde Gra ce, er zgn bedelaars genoeg, maar deze heeft een geschiedenis. Hjj is goed bekend, een soort van type. Hjj gaat in de smerigste lompen gekleed. Maar dat alles is slectits een vermomming. Hg zoekt iemand, een vgaud, een, die hem zgn vrouw of zgn ver loofde ontstolen heeft. Arme man, is het broodprijs voor allen, vermindering van productie en toenemen der werkeloos heid en armoede. Een voorbeeld voor ons land. Buiten tand. Voor de Parijsche jury verschenen dez-r d*gen de 19-jarige Martha Müller met haar minnaar Paul Bergot. De jonge dame was beschuldigd van verscheidene diefstallen m<4 braak. Daar het paartje eenige maanden lang in een hotel in Batignolles groote ver teringen gemaakt, en deze prompt betaald had, trok h«t de aanlacht, der geheime politie, die hen gedurende eenigen tgd sur veilleer le, waarnit bleek dat Martha Mil Lr in drie dagen tjjds niet min ier dan 31 maal. door middel van valsche sleutels ia vreemde woningen binnendrong; de dievegge ver- klaarde echter slechts 23 van deze soort bezoeken afgelegd te hebben. Haar minnaar, die van medeplichtigheid beschuldigd werd, loochende alles. Deze brutale dievegge nu, is door de jury vrijgesproken; zjj is een flinke, knappe meid, en verscheen voor haar rechters met haar vier dagen vóór de behandeling ge boren kind op den arm. De verdediger schilderde de verschrikkingen der gevangenis St. Lazare, welke rede vaak door het ge schrei van het kind werd onderbroken. Toen de vrjjspraak had plaats gehad, stond president Flandin eenige minuten lang sprakeloos, alvorens hjj de invrijheidstelling gelastte en een der bestolenen drukte bjj het verlaten der rechtzaal den wensch uit, dat de dievegge spoedig de goedige jury leden eens mocht gaan bezoeken. Tot dusver heeft de Parjjscbe jury alleen voor liefde drama's wat inschikkelijkheid betoond; de vrjjspraak van dit juffertje is dus iets nieuws op dit gebied. Deu Franschen minister-president Waldeck Rousseau is een ernstig ongeluk overkomen. Toen met zjjn neef Rene terugkeerde van een feestmaal, werd zgn rjjtuig aange reden door een tram. Het rjjtuig werd om vergeworpen en de minister-president en zjjn neef bekwamen ernstige kneuzingen en niet vreeseljjk romantisch Wat zon jjj wel doen, George, als iemand je van mg beroofd hadt? Dat is geen onderwerp om gekheid mee te maksn. Ik zon mjjzelf zien te troosten of trachten te vergeten, denk ik. Zeker zon ik niet doen als de h«ld uit jou verbaaltje. Het is geen verhaaltje, maar echt waar. De man loopt altjjd met een groot mes rond. Vivian sprong op. Dan hoop ik, Grace, dat je vader zjjn plicht heeft gedaan en hem in de gevange nis heeft laten stoppen. Neen, hjj is onder borgtocht op vrjje voe ten gesteldmaar ik geloof, dat er maat regelen worden genomen om hem naar zgn eigen land terug te sturen. Is hij dan een vreemdeling? Ja, ik ben vergeten, waar hg vandaan kwam. Zjj stond van haar stoel op het diner was afgeloopen en trad naar het venster. Er staat een bedelaar buiten, die best de bewuste man zou kunnen wezen, in lompen gekleed, barrevoets, met ongekamden baard, juist zooals papa hem beschreef. Vivian dronk gauw zjjn glas ledig en kwam naast haar staan. De adem, die in zgn borst was big ven stokken, ontsnapte in een zucht vau verlichting, toen hjj dat ver- loopen gezicht zag met een zwarten baard. Het was het tegenovergestelde van Karl Prutz, groot, blond en welgedaan, vóór de slang zgn paradgs binnendrong. De bedelaar keek op naar de twee ge zichten achter de witte gordjjnen en de bloembakken met nagelbloemen. Grace schoof het raam open en gaf den man een zilverstak. Hjj pakte het aan nit haar blanke vingers. Een seconde lang keek hjj haar aan met oogen, zoo wild van uit drukking, dat zjj haar vrees aanjoegen. Zjj deed het raam weer gauw dicht, maar niet voordat bg een snellon blik in de weelde rige kamer had geslagen een tafel zwaar van zilver, schitterend van bloemen, fonke lend van kostbaar glaswerk, en aan de tafel werden door de glasscherven verwond, ter wijl het paard doodtljjk verwond werd en de koetsier slechts lichte kwetsuren bekwam. De minister-president bleek aan de borst, den schouder en boven het linkeroog ge kneusd te zjjn, terwjjl zich boven het oor een diepe scheur in de huid vertoonde en de handen door glasscherven gekwetst waren. Zjjn toestand baart echter volstrekt geen zorg, daar niets ontwricht of gebroken is zjjn herstel zal slrchts een kwestie zjjn van enkele dagen, gedurende welke hjj volstrekte rust zal moeten honden. De Italiaansche galeislaaf Nicolaas Den- taro, d;e twintig jaar geleden ter dood ver oordeeld werd, maar zjjn Btraf veranderd zag in levenslangen dwangarbeid, is in vrjjheid gesteld, daar zgn onschnld ge bleken is. Ongeveer acht maanden geleden verklaarde een man die op sterven lag, dat Dentaro niet schuldig was aan de misdaad, waar voor hjj was veroordeeld en bjj wees teven« den werkeljjken moordenaar aan. Een gerechteljjk onderzoek heeft de juist heid vau deze beweringen aangetoond en Dentaro is weder in vrjjheid gesteld, na twintig jaar in het bagno gezeten te hebben. De Times* verneemt uit Peking: Vol gens een gerucht, hebben de Russische resi denten te Kirin en Moekden overeenkomsten aangegaan met de Tartaarsche generaals, krachtens welke de Russische regeering de nitslnitende mjjn-rechten in beide provinciën krjjgt. Li-hoeng-tsjang moet deze overeen komsten tjjiens zgn leven hebben bekrach tigd. De pourparlers van de Russisch-Chi- neesche bank zouden onlangs slechts voor de leus aangeknoopt zjjn om de ander# mogendheden om den tuin te leiden. De Chineesche regeering heeft geen Ja- pansche instructeurs benoemd, waartegen Daitschland trouwens opkomt, daar het beweert dat het de voorkeur heeft bg het benoemen van zoodanig» ambtenaren. Donderdagavond is ook het ljjk van deu Bernschen student König, die hjj een skitocht op een Grentzgletsjer met een makker ia zat een Eugelschman, die in vjjf jaar tjjds bjjna niets veranderd was; terwjjl hjj... De bedelaar sloop van het gesloten ven ster weg met iets als een snik. Ga je al zoo vroeg uit, George? Ja. Wat scheelt ja toch. Zjj keek hem mat vrouweljjke ongerustheid iu het gelaat. Ik ben een beetje zenuwachtig ik ge loof dat we allemaal eens wat naar buiten moesten gaan. Daarop ging bg haan. In de gang, waar zjjn bediend» hem aan zgn overjas hielp, werd George Vivian's gelaat strakker en ernstiger. Grace's onverschillig verhaal van dien bedelaar had hem aan het kerkhof en aan een naamloos graf doen denken. Hjj ging de deur uit. De bedelaar kwam op hem af. George zag hem niet. Hg glimlachte tegen Grace die hem achter het raam aan de straat stond na te kg ken en keek naar boven, waar in de kinderkamer een licht brandde. Eene hand raakte hem aan den arm aan. Hjj keerde zich om, zag den bedelaar staan en wilde met een grove weigering doorloo- pea, toen iets in het gelaat van den mau hem deed big ven staan. Een seoonde lang keken zjj elkander aan. Groote hemel de woorden ontvielen Vivian's bleeke lippen, Karl Prutz. Met een snelle beweging trok Prutz van onder zgn gehavende kleeren een mes te voorsckjjn, waarvan het lemmet schitterde en stak het Vivian in zgn hart. De sterren keken koel naar beneden zooals ze dat vgf jaar geleden in dien tuin ook gedaan had den, zooals ze na deden op den steen boven Elsa's ljjk. Vivian viel zonder een enkel geluid ter neder. Grace's wanhopige kreet zjj had haar echtgenoot zien vermoorden klonk den misdadiger in het oor, toen hjj barre voets door de straten en pleinen van Lon den snelde. Jeagd en rjjkdom maken de wereld tot

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1902 | | pagina 1