Het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bonimelerwaard.
Tweede Blad.
I. i. I «Ui,
MACHINES.
M 3028
Mast ziel met reparatie van
van ie teoeiie,
ZATERDAG 12 JULI.
1902.
HBUSDBDNT,
Alleen
Vertegenwoordiger
Uitgever: L. J. YEERMAH, Heusden.
alle soorten
LAND VAN ALTEN£'
VOOS
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonaementiprgi: per 3 maanden f l.OO.
Franco per poet zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentien ran 16 regels 50 «t. Elke regel
meer 71/, ct. Groote letters naar plaateruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
BUITENLAND.
Omtrent den huidigen toestand in Znid-
Afrika ia men nog geheel afhankeljjk van
de berichten, die de Britsche cenannr ge
lieft door te. laten. Wel heeft de Britsche
minister van oorlog Brodrick verklaard, dat
van heden af de censuur op alle brieven
en particuliere telegrammen zal worden op
geheven, maar tot nader order zal zjj bljj-
ven gehandhaaf d op perstelegrammen, m.a. w.
op alle die telegrammen, welke bedoelen,
ware mededeelingen te verstrekken, aan
gaande den juisten staat van zaken in Afri
ka's znideljjk deel.
Het is nu vjjf weken geleden, dat de vre
de gesloten is, en de vraagstukken, die se
dert laH'^en tjjd de aandacht van de auto
riteiten in de nieuwe koloniën bezig hon
den, zjjn die der repatrieering en der ko
lonisatie. Alle mogelijke faciliteiten zullen
aan die burgers toegestaan worden, die
transportmiddelen bezitten en bereid zjjn,
hun families naar hna hoeven terag te bren
gen. Sedert eenige weken keeren deze laat-
sten voortdurend naar hun haardsteden te
rug, voorzien van tenten en van leeftocht
voor den tjjd van een maand. Men hoopt,
dat in den loop van deze week een alge
meene terugkeer zal beginnen. In ieder dis
trict heeft zich" een locale commissie, onder
voorzitterschap van een rechter, geconstitu
eerd met het doel, den terugkeerenden de
noodige hulpmiddelen te verschaffen. Een
som van 36 millioen gulden zal ter beschik
king der locale commissies gesteld worden,
om de verliezen, door den oorlog geleden,
te vergoeden. Deze som moet geljjkmatig
verdeeld worden over de twee kolonies, naar
gelang ieder door den oorlog heeft schade
geleden.
Wat de kolonisatie betreft, is men nu
bezig, die soldaten uit de Britsche koloniën
welke zich als landbouwers in Transvaal of
den Vrgstaat wenschen te vestigen, eenige
faciliteiten te verleunen. Van overheidswege
zgn stukken grond voor hen aangekocht en
worden hun landbouwwerktuigen en zaden
verstrekt, waarvoor zjj de belft van de soldjj,
welke zg te goed hebben, moeten afstaan.
De overheid is voornemens, deze koloni
satie zooveel mogeljjk te bevorderen, ten
einde bjj eventueele ongeregeldhe 'en de
kolonisten-soldaten in korten tjjd te kun
nen mobiliseeren tot steun van de bezet
tingsmacht van 50.000 man, die voorloopig
in Znid-Afrika zal worden gehandhaafd.
Deze bezettingsmacht, die zal staan onder
het opperbevel van generaal Lyttelton, om
vat 22 bataljons infanterie, 8000 man be
reden infanterie, 25 a 30 batterjjsn artillerie
en 6 of 7 regimenten cavalerie en politie
mannen. Naargelang de omstandigheden bet
toelaten, zal deze macht worden verminderd.
Een quaestie, die voor het oogenblik
groote moeielgkheden baart, is die van
den Kafferarbeid. Er ia groot gebrek aan
inlandsche arbeiders en de toevoer is zeer
gering, waardoor de mijnindustrie aan den
Rand zeer te lgden heeft. Misschien zal
men trachten, door het betalen van hoogare
loonen voor aangenomen wark de Kaffers
verlekkerd te maken en naar de mjjnen te
lokken, of blanke arbeiders in de mgnen
aan te nemen, maar, daar de loonsverhooging
niet op den dnur gehandhaafd zal kannen
worden, ook in verband met de verhooging
der goudbelasting, is het meer dan wnar-
scbgnljjk, dat deze maatregelen niet veel
meer dan lapmiddelen zullen zgn. Een andere
uitweg zou zgn, goedkoope arbeidskrachten
van buiten te laten komen, bg voorbeeld uit
China, maar men schgnt daarvoor alsnog
niet goed aan te dnrven.
Een uiterst belangwekkend schrjjven heeft
de «Tsmps* van Woensdagmiddag, flet is
een brief van haar Dnrbanschen correspon
dent, vlak na het sluiten van den vrede
geschreven. Wjj ontleenen daaraan het vol
gende;
Ziehier wat er in de concentratiekampen
gebeurd is, vlak bg Dnrban. Toen de vredes-
onderhandelaar Schalk Borger, ad-interim
president van Transvaal, met eigen mond
kwam aankondigen, aan zjjn medeburgers,
dat de vijandelijkheden waren geëindigd,
was de ontvangst, die hem daar bereid werd,
heel anders, dan zooals dia door de bladen
is medegedeald.
Ik weet natunrljjk niet boe bet in de
andere kampen is geweest, maar ik zelf kan
n dn stellige zekerheid geven omtrent het
geen in het kamp te Meriban is gebeurd,
waar de bewoners de werkelijkheid eerst
wilden gelooven, toen hun verantwoordelijke
chef hun die mededeelde.
In plaats van de geestdrift, die men ons
heeft beschreven, van de grenzenlooze vreug
de, van de tranen van voldoening over het
gebeurde, bg al deze ongelukken, heerschte
er een wreede ontnuchtering, een algemeene
droefheid bg de gedachte, dat al hunne offers
voor niets waren geweest, voor het oogenblik
althans. De tranen, die gestort werden,
kwamen wellicht ten deele voort uit bljjd-
sch ap, dat aan de gevangenschap een einde
zou komen, maar zg welden ook op uit
wanhoop bg de gedachte, dat hnn vrjj land,
dat zg hadden ontgonnen met zooveel op
offeringen, een deel zon worden van het
domein der Rooineks, die zjj altjjd zullen
vervloeken, zoolang een hunner zal laven.
En toen Schalk Burger de vredesvoor
waarden had voorgelezen, bereikte de ver
ontwaardiging haar toppunt. De arme vrou
wen liepen schreeuwend te hoop en voor
zagen zich van stokt n, die zg wierpen
naar het hoofd van den waarnemenden
president, hem beschuldigende, dat hg hen
had verkocht aan Engeland. Slechts mat
behulp der politie gelukte het Schalk Burger
in veiligheid te brengen; naar men mg
verzekert werd hg intnsschen door een der
stokken aan het hoofd gewond.
Behalve de drie concentratiekampen, die
ongeveer 12 h 15.000 Boeren herbergen,
hebben wg nog 'n krjjgsgevangenen-kamp,
hetwelk door prikkeldraad is omheind. Ook
in dit kamp sprak Schalk Burger, doch wg
vernemen uit de bladen, dat de comman
dant verboden heeft zgn redevoering te pu-
bliceeren.
Er bljjft nog over te weten, hetgeen men
wel nimmer zal vernemen, n.l. hoe de Boe-
renkrggsgevangenen in de andere Engelsche
kolonies de vredesvoorwaarden hebben ont
vangen. Voor hen, die het karakter van de
afstammelingen der Hugenoten kennen, is
het niet mogelgk te begrgpen, dat zg zich
in den nieuwen toestand zonder morren
hebben geschikt. Neen, dit is niet mogelgk,
en wanneer de gevangenen weder in hun
land zullen zgn, zullen zjj zich allen aan
het werk zetten om hetgeen zjj hebben ver
loren terug te winnen. Znid-Afrika zal
steeds onderhevig zjjn aan beroeringen.
Bloemfontein, 8 Juli. In verband
met het verondersteld verraderljjk gedrag
van Joel, een der voornaamste Basoetoe-
hoofden, gedurende den oorlog, is er be
sloten hem te dagvaarden naar Maseroe te
komen om te antwoorden op een aanklacht
wegens hoogverraad. Het 9Je bereden in
fanterie en een sectie van de 14e batterjj
artillerie zgn naar de grens van Basoetoe-
land gegaan teneinde te waken tegen een
mogeljjke rustverstoring. De houding van
Lerothodi, den hoofdkapitein, boez mt eenige
bezorgdheid in, daar er aanwjjzingen zgn,
dat hg Joel wel eens zonde kannen stennen
als deze weerspannig is. Jonathan, een zeer
machtig opperhoofd, staat geheel aan En
gelsche zjjde.
De »N. R. Ct.« schrjjft hierover o.a.
Dit bericht moet in Engeland een ware
sensatie veroorzaken.
Wanneer de Basoeto's Josl maar niet
zoo aan zgn rechters overleveren het
geen zeer waarschjjnljjk is en het tot
vechten komt, dan heeft Engeland twee
omstandigheden in zjjn nadeel. In de eerste
plaats dat het den strjjd moet aanbinden
tegen een der krjjgshaftigste en ontwik
keldste kafferstammen, die nht alleen Ba-
soetoland bewoont, maar wier leden over
een zeer groot deel van Zuid-Afrika ver
spreid zgn. De geweldige moeilijkheden in
het uiterst bergachtige Basoetoland zullen
de Engelschen eventueel niet minder te doen
geven dan de Boeren voor 50 jaren. In de
tweede plaats zullen de Engelschen tegen
de Basoeto's optrekken met een geknakt
militair prestige, ondanks al bun gejuich
over de zegepralen van het Britsche rjjk
in Znid-Afrika. De kaffers weten in zulke
kwesties met zeldzame juistheid de weder-
zjjdsefce krggsverdienste der strjjdende par
tgen te waardeeren en het is reeds lang
dnideljjk dat zjj niet op de knieën vallen
van bewondering voor het door een twin
tigvoudige overmacht in dezen driejarigen
oorlog behaalde sncces.
Engeland is dns reeds bezig de vruchten
te plakken van zjjn gewetenlooze politiek
in Zuid-Afrika ten opzichte der kaffers.
En welke gevolgen zal een kafferoorlog
medesleepen? Wanneer men de beweging
onder de naturellen aan de Jehannesburg-
sche mijnen gadeslaat, wie z*l dan bepalen
wat aan strjjd in Basoetoland aan het gisten
kan maken onder de rnillioenen kaffers van
Zuid-Afrika? Wie zal zeggen, wat de drieste
Zoeloe's, Swazi's die ook al verraders
van Engeland heeten zullen doen?
Engeland heeft om de Boeren hnn land
te ontrooven niet geschroomd, het zwarte
gevaar te ontketenen. Komt nu reeds vjjf
weken na het sluiten van den vrede, die
twee vrjje volken in slavenketenen heeft
geklonken, de Nemesis haar werk beginnen?
Indien ja, dan is het de oavermjjdeljjke
wraak, die eenmaal volgen moest op de
vreeseljjke moorden, door de Zoeloe's en
Linchwe-kaffers op Engeland's uitlokking
gepleegd op weerlooze burgers, hnn vrouwen
•n kinderen.
Het bloed van Derdepoort, Holkrans en
zoovele andere plaatsen roept nog om ver
gelding. Wjj hopen, dat de Boeren zich
niet zullen leenen om te helpen voorkomen,
dat Engeland de gerechte straf deelachtig
wordt voor het kwaad, dat nooit te heelen
smart en eeuwigen rouw heeft gebracht in
tallooze gezinnen; wjj hopan, dat geen Boer
da hand naar zjjn roer zal uitstrekken, voor
hjj zelf met vrouw en kind bedreigd wordt.
Na past den Afrikaners eens de onzjjdig-
heid, waarvan Engeland in 1899 den mond
zoo vol had!
Uit Bloemfontein wordt d.d. 11 Juli ge
meld
Het Basoeto-opp er hoofd Joel moet den
20sten te Maferoe versebjjnen.
Een aantal Boeren-officieren en ambtena
ren van de vroegere regeering weigeren den
eed van trouw, die gesteld is in sterk bin
dende woorden, af te leggen, maar weinigen
hebben er iets tegen, een verklaring te tee
kenen, waarbjj zjj Eduard VII als Koning
erkennen.
Te New-York is het snikheet, zoo heet
als het sedert 1876 niet is geweest. Op
straat is het 91 graden in de schaduw. De
atmosfeer is zeer vochtig, waardoor de hitte
nog ondrageljjker is.
Uit Armenië komen weer verontrustende
berichten. Uit Diarbekir wordt gemeld, dat
de Turksche kolonel Mustapha Pacha door
zgn manschappen verscheiden Christenen uit
het dorp Khetrak heeft laten vermoorden.
Vergezeld door een deputatie van de
bloedverwanten der slachtoffers, brachten
zjj de met bloed bevlekte kleederen der ge-
doodden naar den gouverneur van Diarbekir,
Kilid B*y, tot wien zich ook de vreemie
consuls wendden. Toen de ziak na zoo ver
gevorderd was, dat het zeker was, dat
Mustapha Pacha voor de rechtbank gedaagd
zou worden, werd de gouverneur plotseling
door den Sultan teruggeroepen, en de za
ken bleven zooals zjj waren. Er heersebt
dientengevolge groots vrees in het vilayet
men verwacht nieuwe moordtooneelsn.
De admiraliteit te Washington heeft van
den bevelhebber van den voor La Goayra
liggenden Amerikaansehen oorlogsbodem het
bedeukeljjke bericht ontvangen, dat de re
sultaten der laatste gevechten een spoedige
eindbeslissing van den burgeroorlog te Ve
nezuela ten gunste van de opstandelingen
doen verwachten.
In regeeriugskringen in Washington is
men verder van oordeel, dat pres. Castro
de vlucht heeft genomen, in plaats van het
opperbevel over de regeeringstroepen over
te nemen, wat hjj oorspronkeljjk van plan
was.
BINNENLAND.
Uit brieven van de bekende Celebes-
onderzoekers dr. Paul en dr. Frits Sarasin,
die voor eenige maanden een nieuwe reis
naar den Oost-Indischen Archipel begonnen
zjjn, bljjkt, dat zjj op het gebied der volken
kunde een belangrjjke ontdekking hebben
gedaanzg hebben nameljjk wilde Bosch-
menschen ep Celebes gevonden.
De beide bezoekers hadden reeds bg hnn
aankomst te Makassar vernomen, dat in de
bergen van Boni wilde menschen moesten
leven, die zoo schuw waren, dat men hen
volstrekt niet te zien kreeghandel dreven
zjj zelfs alleen maar 'a nachts. Bg verder
onderzoek vernamen zg, dat deze To-Ala
(ala-woud) genoemde menschen in het dis
trict van Lamontjong huisden het zouden
echter slechts naar de wouden gezluehte
misdadigers zgn.
Toen zochten de onderzoekers den Radjab
van het district op, die voor hen, na veel
tegenstreven, door geschenken eindeljjk over
gehaald, eenige To-AIa vangen liet. Het
waren een man, twee vrouwen en een kind,
buitengewoon schuwe menschen, die zonder
frwjjfel tot een vroeger tjjdperk uit de be
volkingsgeschiedenis behooren dan alle tot
dusver bekende rassen.
Zjj leven in de wilde, boschachtige ge
bergten van Lamontjong, planten mais, zjjn
monogaam, kunnen niet tellen en weten
zonderling genoeg niet wat liegen is. De
Radjah verzekerde, dat de hun getoonde
To-Ala half tam warener waren echter
nog geheel wilde, die zich door het gooien
met steenen verdedigden, wanneer men hen
naderde.
Toen, in April van dit jaar, waren de
bei ie onderzoekers echter verhinderd, zich
langer in Lamantjong op te houden; zjj
denken er echter nog eens terag te keeren
en den nieuw ontdekten oerstam der To
Ala te bestudeeren.
Van de andere bijzonderheden van den
onderzoekingstocht van de gebrs. Sarasin
kan nog gemeld worden, dat zjj den 2000
M. hoogen Bowonglangie in Boni bestegen
hebben.
Omtrent hnn verdere plannen deelden zjj
mede, dat zg zonden trachten van Palopo
aan de golf van Boni tot de baai van Palos
in het westen door te dringen en zoodoende
het grootendeels onbekende Centraal-Celebes
over zgn grootste uitgestrektheid van het
Zuiden naar het Noorden te doortrekken.
De gezagvoerder van het stoomschip
«Potsdame, der Holland-Amerika-ljjn, kapt.
A. Potjer, dat den 29 Juni liM komende
van Rotterdam, te Newyork arriveerde, rap
porteert het volgende:
In het midden van den Atlantischen Oce
aan, des morgens om 8 nar, ontdekte de
uitkjjk een barkschip in zinkenden toestand,
met de noodvlag in top en noodschoten
lossende. Onraiddelljjk werd een reddingboot,
onder commando van een der stuurlieden,
overhoord gebracht °n daarmede met een
vrp hooge z*e koers gezet naar de bark.
D« schipbreukelingen werden in de boot
afVelnten en danr de bark in den koers vam
het vaarwater dreef en gevaar voor da
scheepvaart opleverde, werd deze in braad
gestoken. Het bleek een Noorscbe bark ta
zgn, genaamd «Biskop Brnn«, komende van
Limmerick (Ierland) ea in ballast naar Ca
nada. Reeds 6 dagen dreef de bark, die
midden in den Oceaan lek gesprongen was,
hulpeloos rond, en reeds hadden de opva
renden, ten getale van 11 man, alle hoop
op redding opgegeven en zagen zjj hun
bnn einde naderen, toen de «Potsdame kwam
opdagen.
Hunne dankbaarheid laat zich licht be
grgpen, toen zg zich op den wel uitgerusten
mailstroomer bevonden. De belangstelling
der passagiers in het lot der schipbreuke
lingen was natunrljjk groot en dadeljj k
werd onder de le en 2e klasse-passagiers
van de «Pots lam* eene collecte gehouden
om da Noormannen bjj aankomst te N^w-
York van het noodige te voorzien, welke
collecte 150 pd. st. (f 1800) opbracht.
Men meldt uit Neerbosch van 9 Juli;
Op het 39ste jaarfeest, gisteren gehouden
aan de weesinrichting alhier, volgde heden
de jaarljjksche algemeene vergadering, dia
drukker dan gewoonljjk was bezocht, wat
zich liet verklaren, want, naar wjj verna
men, had het bestuur ingrjjpende reorga
nisatie-plannen. Deze vergadering kenmerkte
zich, vooral door het verleenen van eervol
ontslag, op eigen verzoek, aan den heer
Johannes van 't Lindenhout, als directeur
der door hem in 1863 gestichte weesin
richting, welk ontslag zal ingaan met de in
Juli 1903 te honden 40e vergadering. Tegen
dat tjjdstip is eveneens eervol ontslag ver
leend aan mevrouw Van 't Lindenhout geb.
Koper, als directrice, welke betrekking zjj
na 'fc verscheiden van haar schoonmoeder
vervulde, zoomede aan den heer Jacob van
't Lindenhout uit zgn betrekking aan de
inrichting.
Middelen werden beraamd tot vervulling
van den wensch van den heer Johannes
van 't Lindenhout, dat de stichting, waar
aan hg en de zjjnen hun beste krachten
gaven, in bloeienden,- schnldvrgen stuafc in
andere handen zal overgaan.
Het bestuur hoopt dat de pogingen, die
daartoe zullen worden aangewend, stenn
zullen vinden bg de Protestanten in Ne
derland.
De benoeming van een nieuwen directeur
werd aangehouden tot de 40e vergadering.
ADYERTENTIEN.
welke steeds voorradig zjjn en op proef te
verkrjjgen.
-v-
u
