Het Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Tweede Blad,
M 3048.
UitgeverL. J. VEERMAN, Heusden.
ZATERDAG 20 SEPT.
1902.
UWD VAN ALIENS
700B
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprjj a: per 3 maanden l.OO.
franco per post zonder prgsverhooging. Afzonderljjke
nummers 5 cent.
Adyertentiën yan 16 regale 50 et. Elke re
meer 77t ct. Groote lettere naar plaatsruimte.
Adyertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
BUITENLAND.
Heden, Zaterdag, brengen de generaals
een bezoek aan Brussel. Om direct geld
voor hun doel t vinden, zullen deze des
avonds het woord voeren in de Groote Har
monie tegen toegang van 10, 6, 4, 3 en 2
frank, naar gelang van rang.
Verder vinden wjj van het Brnsselsche
program het volgendede vereenigingen
met hnn banieren stellen zich op langs den
huiten-boulevard, tnsschen den Noorder- en
den Senne-boulevard en langs dezen laatste.
De vjjf landauers, waarin de generaals met
hun gevolg en leden van het comité van
ontvangst, rjjden langs genoemde boule
vards, over het Brouckère-pleiu en verder
naar het Hotel du Grand Monarqne, rue
des Fripiers. De eigenaar, een Hollander,
heeft de generaals de gastvrijheid van zjjn
hotel aangeboden.
In dit hotel zal Reinhardt, die ook de
bijeenkomsten in de Groote Harmonie leidt,
het adres van het Belgische volk voorlezan
en een krans van laurier en eikebladen
aanbieden.
De politie houdt de toegangen van het
station vrij en houdt ook het volk van voor
het hotel weg. Men wil beletten, dat de
generaals in het gedrang komeD, zooals
generaal en mevrouw Botha eenigen tjjd
geleden gebeurd is. De »Petit Bleu* spoort
het publiek aan zich vooral van betoo
gingen tegen Engeland te onthouden, om
dat die aanleiding konden worden tot on
aangenaamheden. Trouwens generaal Botha
heeft zelf aan het Proboer-comité geseind:
»Gjj zult ons verplichten met aanstonds
aan de ingezetenen van Brussel bekend t«
maken, d<it wq geeaerlei betooging tegen
Engeland wenschen. Onze reis is zuiver
Tan filanthropischen aard.*
Vern-oedr-lpk zal, nu de koningin over
leden is, hiervan niet veel komen.
Naar de »N. Ct.« verneemt, vertrekken
den 21 en September een 20-jarige en een
19-jarige zoon van den heer Reitz, oud-
staatssecretaris van Transvaal, over Mar
seille naar Madagascar, ten einde daar per
soonlijk te onderzoeken of de omstandighe
den voor een vestiging van het gezin van
den ond-staa^ssecretaris op dnt eiland gun
stig zjjn te achten. Met hetgeen de heer
Reitz van zjjn middelen wist te redden,
denkt hp, indien het advies van zjjn zoons
gunstig luidt, op bescheiden schaal grond
aan te koopen, om zich weder als in zjjn
jeugd met het landbouwbedrijf bezig te hou
den. Een onjuiste voorstelling van de feiten
geeft dus het bericht in enkele buitenland-
sche bladen, als zou een zending, georgani
seerd door den heer Reitz, en met diens
twee zonen aan het hoofd, rapport uitbren
gen over een Boeren-emigratie derwaarts.
Hoewel de verhouding van den heer Reitz
tot de generaals uitstekend is, heeft hjj een
andere zienswjjze dan zjj omtrent hetgeen
in de gegeven omstandigheden het meest
wenscheijjk is ta achten. En beide partgen
kunnen zeker nuttigen arbeid verrichten,
zoowel zjj, die in het land blijven om thans
op andere wjjz? dan in den oorlog de rech
ten der natie te verdedig rs, als hg, die, in
isolement zijn kracht zoekend, de vrgheid
wenscht te behouden, ombewimpeld te zeg
gen wat hjj denkt en weigert zich te krom
men onder het vreemde juk.
De heer Reitz vertrekt den 25 sn dezer
per ss. »Statendam« naar Amerika, waar
hij naar reeds gemeld werd redevoe
ringen zal houden.
In het Kaapsche Parlement komen de
amnestie en de schadevergoeding reeds ran
de orde. Chamberlain heeft gezegd, dat de
rjjkaregeeriag zieh niet verzetten zou tegen
de grootmoedigheid die de regeeringen van
Natal en Kaapkolonie zullen willen toonen.
Welnu, de bondspartg zal nu voorstellen
volledige amnestie te verkeneD, de deuren
der gevangenis open te werpen, en dan op
ruime schaal schadevergoeding te verkenen,
b.v. ook in de gevallen waar de militairen
goederen gekommandeerd en er niet vol
doende voor betaald hebben.
Behalve het besluit tot intrekking van de
krjjgswet, bevat het regeeringsblad van de
Kaapkolonie een proclamatie, waarin een
bestaande wet, die de regeering volledige
macht over alk wapenen en munitie in de
kolonie en den invoer ervan geeft, opnieuw
van kracht wordt verklaard.
Volgens de »Westminster Gazette* zou
een groot handelshuis te Kaapstad uit offi
cieuze bron mededeeling hebben ontvangen,
dat de Delagoabaai binnenkort in Engelsche
handen zal overgaan. Een groote Engelsche
maatschappjj moet alle beschikbare terrei
nen te Louren^o Marques hebben aange
kocht en reeds eigenares zjjn van meer dan
de helft dier stad.
Uit Durban wordt geseind, dat een bloe
dige botsing heeft plaats gehad tnsschen
Engelsche politiemannen en 250 Kaffers,
die ten slotte allen gevangen werden ge
nomen. Bjjzonderheden bevat dit telegram
niet.
Uit Berljjn wordt gemeld
Do bladen vernemeD, dat de Boerenge
neraals in het begin van Oct. hier komen
en 5 dagen zullen bljjven. Lückhoff, vrjj-
conservatieve afgevaardigde van den Prni-
sischen Landdag, is voorzitter van de com
missie van ontvangst. De dichter Wilden-
bruch zal de begroeting in 't hotel leiden.
Tot het program behooren een feesteljjke
zitting van den Burenhilfsbund, waarin de
beeldhouwer Siemeriug de generaals een
eeregift van 200.000 merk voor hun volk
zal overhandigen, en eeu openbare samen
komst in de Philharmonic, waarop do ge
neraals zullen spreken.
Met het oog op de op handen zjjnde
groote feesten, ter herdenking van Bulga-
rjje's vrjjmaking van het Turksshe juk,
worden er nog steeds tallooze aanhoudingen
van Macedonische onruststokers te Sofia en
elders gedaan. Men vreest dat deze, vooral
met het oog op de voornaamo Russische
gasten ten getale van 300, waaronder een
paar grootvorsten, de Russische minister
van oorlog, generaal Koeropatkine, en zestig
andere generaals zich bevinden, hun slag
zullen pogen te slaan. Tm einde zoodanige
verstoring der feestvreugde te voorkomen,
acht de regeering van vorst Ferdinand het
voorzichtiger alle onrustige elementen zoo
lang op te bergen.
In het dorp Merefa in het gouvernement
Charkof (Rusland) zjjn 114 boerenwoningen
afgebrand. De schade wordt op meer dan
200.000 roebels begroot.
In de nabjjheid van Domancy, gelegen
aan den weg van Saint-Gervais, had Dinsdag
een ernstig ongeluk plaats tengevolge van
het weigeren van de rem van een automc^
biel. Het voertuig reed eene dame aan, die
met het hoofd tusschen een der wielen en
het spatbord bekneld raakte en over een
Vrjj langen afstand werd medegeskurd. Ten
slotte kantelde de automobiel en kon men
de ongelukkige dame bevrjjden. Zij gaf
onmiddelljjk daarop den geest.
Uit Calcuta wordt geseiad, dat de Brah-
mani en de Banslai in Zuid-Bengalen (En-
gelsch-Indië) buiten hunne oevers zjjn ge
treden. Vgf-en-twintig dorpen zijn verwoest
en ongeveer zesduizend personen daardoor
zonder huisvesting.
Te Kerkock, in Klein-Azie, hebben Koer
dische roovers den Perzischen consul, die
op eene rondreis in het district was, opge
licht en medegevoerd, na hem aan hoofd
en handen verwond te hebben. De Koerden
eischen een aanzienlijken losprjjs voor hun
gevangene. Een escadron rniterjj, hun door
den vali van Van achterna gezonden, keerde
onverrichter zake terug.
Volgens de Lokal-Anzeiger wil de Alba-
neesche hoofdman Issa Boljesinaz, die van
den Sultan bevel ontvangen had, zich naar
Kcnstantinopel te begeven om zich te ver
antwoorden over zjjn houding in de consu
laatskwestie te Mitrovitza, niet gehoorzamen
men zegt zelfs dat hjj een paar duizend Al-
baneezen heeft bijeengebracht om zich in
zjjn woonplaats te verdedigen, indien er
troepen tegen hem afgezonden mochten
worden.
Een telegram uit New-York meldt, dat
de veelbesproken «.xpeditie van Peary terug
gevonden is. Diens eerste telegram kwam uit
Chateau-Bay, Labrador, maar zonder iets te
vermelden van zjjn ervaringen. Peary is een
Amerikaansch marine-ingenieur, die in Juli
1898 met zjjn jacht Windward* van New-
York vertrok, met 'c plan Noordeljjk Groen
land aan te doen en vandaar naar de Noord
pool door te dringen. Aan de kust van
West-Groenland bevroren hun de voeten,
dat was in Juli 1899. Twee jaren gingen
voorbjj zonder dat men van de expeditie iets
vernam. Peary's echtgenoote rustte toen een
expeditie uit ter opsporing van de Wind
ward*. Deze expeditie vond den Noordpool-
vaarder, overwinterde met hem te Kaap
Sabina en keerde in Augustus 1901 naar
New>York terug. Peary zette zjjn Poolreis
voort en weer gingen maanden voorbjj zon
der dat men van hem iets vernam. Reeds
dacht men er aan een tweede hulpexpeditie
uit te rusten, toen zjjn telegram zulks on-
noodig maakte. Wat Peary met zjjn Pool
tochten bereikt heeft, is nog niet bekend.
Volgens een te New-York uit Seattle
ontvangen telegram is er in het verre goud
land een z>?er ongewone poging tot dief
stal gepleegd. Te Skagway kwam narueljjk
een man het kantoor van de Canadeesche
Handelsbank binnenstappen met een revol
ver in de eene hand en een dynamietbom
in de andere; met deze argumenten gewa
pend gaf hjj zjjn verlangen naar 20,000
dollars te kennen. De beambten namen de
vlucht. Bjjca dadeljjk daarna liet de man
bjj ongeluk de bom vallen. Aan en in het
geheele gebouw werd grooto schade toe
gebracht; een paar menschen, die boven
de ba?:k woonden, werden op straat ge
slingerd, terwjjl de man zelf zwaar aan 't
hoofd verwond en hem een arm afgescheurd
werd, waardoor hjj kort daarna overleed.
Een waarde van 1000 dollars, voor 't
grootste deel uit stofgoud bestaande, die op
de toonbank lag, is zoek geraakt.
Binnenkort zal Lord Carzon, te Delhi
(Eng.Indië) een kroningsdurbar houden, een
feest ter viering van de kroning. Mén heeft
er in Engeland in liberale bladen al scherp
aanmerking op gemaakt, dat er met het
geld van het verarmde en hongerljjdende
ladische volk een feest zal worden gegeven,
dat et telg ke millioenon gulden, en misschien
wel een kleine twintig millioen zal kosten,
ongerekend de millioenon die de Indische
vorsten en prinsen er voor znllen uitgeven,
al welk geld de bevolking moet opbrengen.
Men hekelt in Lord Curzon zjjn lust tot
grootdoener jj. Een Indisch blad spreekt van
Kaiser-Wilhelm-vertoon. Deze lust tot raai
is ook hierin aan den dag getreden, dat de
onderkoning bjj de kronings-darbar eenige
Indische prinsen als pages wilde hebben.
Deze hebben er voor bedankt. Daar zjjn de
Indische vorstenfamilüs te trotsch voor. Nu
wordt er verteld, dat de üuitsche kroon
prins met den hertog van Connaught het
feest zal bijwonen. Wat hiervan zjj, de
Engelsche groote wereld zal te Delhi sterk
vertegenwoordigd zjjn. Lord Kitchener, die
weldra naar Indië vertrekt, heeft er ook
gasten op genoodigd. Het wordt een waar
»Society«-feeet.
Een Laffan-telegram uit Peking meldt dat
Tsjeng-toe-foe, de hoofdstad van Se-tsjoean,
belegerd worlt door de Boksers. De hier
roerige Boksers maken deel uit van een
«eete, die 't vooral op de vreemdelingen en
den christeljjken godsdienst gemuat heeft.
In de straten van die stad wordt tusschen
hen en de keizerljjke troepen hevig ge
vochten. Men spreekt reeds van meer dan
duizend dooden.
Uit Johannesburg seint Reuter, dat er
een gewichtige ontdekking van nieuwe
goudlagen is gedaan. De ingenieur Rathbone
beweert een voortzetting van de hoofdlaag
ontdekt te hebben, die zich zuidwaarts tot
in den VrjjBtaat uitstrekt. Er is overvloedig
water en steenkool iu de buurt. Het zou
een tweede Rand worden. Wat hiervan is,
en of misschien het financieele genie van
Beit alleen een nieuwe uitgifte van mjjnaan-
deelen heeft uitgedacht, laten wjj daar.
Een nieuwe Zuidpool-expeditie wordt thans
in Schotland uitgerust. Aau het hoofd ervan
zal staan de reiziger Bruce, die met het
zeilschip »Siotia« in October denkt te ver
trekken, vergezeld van den astronoom
Mossman.
Een Amerikaan, kapitein Newman, heeft,
vergezeld van zjjn zoon, in 36 dagen den
afstand van New-York naar het eiland
Wight afgelegd met zjjn eigen motorbootje,
een vaartuig van 38 voet lengte. De reizigers
hadden mot zwaar stormweer te kampen.
President Castro is voor de opstandelingen
teruggetrokken naar Guayobo, 24 K.M. van
Caracas. Zjjn and< re leger is verslagen en
teruggetrokken naar Valencia.
BINNENLAND.
Staatsbegrooting.
De Minister van Financiën bood ia de
Donderdag gehouden zitting der Tweede
Kamer de Staatsbegrooting voor 1903 aan
met de gewone fhanciëele rede.
Van de vorige dienstjaren is da uitkomst
alius: 1900 levert een overschot op van
f 1.229.896.81 1901 waarscbjjnljjk een
overschot van f 144.571,55. Het dienstjaar
1902 zal belangrjjk minder goede uitkomsten
geven dan de laatst voorafgaande jaren. Met
de toegestane eredieten beloopt het eindcjjfer
f 167.591.096.22*, terwgl voor f774.331.00
is aangevraagd. De middelen hebben in de
8 maanden van 1902 ongeveer f 3.460.000
meer opgebracht dan in 1901, hoofdzakelijk
te danken aan het successierecht.
Wat de
bagrooting voor 1903
betreft, de middelen zjjn geraamdgewone
f 138.801.715, de overige f 17.702.545
samen f 156.504.260. Hat totaal der
geraamde uitgaven is f 164.574.169.94*,
zoodat een tekort berekend wordt van
f 8.069.909.945.
Bjj den eersten aanblik ziet het budget
er beter uit, eindegfer en tekort zjjn aan-
merkelgk lager. Toch is inderdaad de stand
van het budget ongunstiger. Wel konden
de buitengewone uitgaven veel lager wor-
d-n geraamd, maar daarentegen moest voor
gewone uitgaven f 4.777.993.72 meer wor
den uitgetrokken, terwgl de opbrengst der
middelen slec'wts f 2.502.015 hooger te stel
len was.
Het totaal der verhoogingen aftrekkende
van dat der verminderingen, vindt men een
lagtr eindcijfer van f 2.759.556.28. De
groote verlaging wordt gevonden op hoofd
stuk IX (Waterstaat, Handel en Nijver
heid) f 6.626.501, door het vervallen van
de koopsom voor het Nederl. gedeelte der
Grand Central Belge-ljjnen. Bovendien min
der voor spoorwegen f 383.350, verlegging
Maasmond f 544.700, Staatsmjjnexploitatie
f 459.500.
Op hoofdstuk III (Buitenlandsche Zaken)
is uitgetrokken 2 ton voor wederopbouw
van het gezantschapsgebouw te Peking en
f 30.000 voor een in te stellen gezantschaps-
wftcht öldaar
Op hoofdstuk IV (Justitie) is f 112.450
meer voor gebouwen uitgetrokken.
Hoofdstak V (Bianenlaudsche Zaken) is
met f 1.739.919.31* verhoogd, errootendeels
tengevolge der Onderwjjswet. Voor bjjdra-
gen aaa de gemeenten in de kosten van
lager onderwijs is 3 ton, van herhalings-
onderwgs f 89.2S0 en wegens bijdragen aan
bjjzonder onderwjjs f 745.000 dus totaal
f 1.134.280 meer uitgetrokken. Bovendien
eischen de uitvoering van de Gezondheids
wet, da Woningwet en de Ongevallenwet
hoogere uitgaven vau f 470.800.
Op hoofdstuk VII B is voor uitkeeringen
nan gemeenten f243.000 meer uitgetrokken.
Hoofdst. VIII (Oorlog) is met f 1.449.492
verhoogd wegens de nieuwe Militiewet en
nieuwe Pensioenwetten.
De gewone uitgaven voor 't Depart, van
Waterstaat vertoonen een stjjging vau
f 1.011.000, waarvan voor Posterjjen ea
Telegrafie f 679.000.
Op hoofdstak X is de bjjdrage aan Cu-
ra£ao f 198.093.85 hooger uitgetrokken.
De middelen zjjn f 2.502.115 hooger ge
raamd, vooral de suiker- en registratierech
ten en ook bedrjjfs- en vermogensbelasting,
accjjns op geslacht en invoerrechten.
Het tekort op de gewone uitgaven be
draagt mitsdien f 5.029.944.94*.
Het tekort wordt door den Minister op
een bedrag tnsschen 3 en 4 millioen golden
geschat.
De oorsprong van dit tekort behoeft nau-
weljjk-t nadere uiteenzetting. Het zjjn de
hoogere uitgaven, uit nieuwere wetten voort
vloeiende, die niettegenstaande het snelle
accres der middelen, het financies! even
wicht hebben verbroken. Reeds waren de
Rjjksfinanc'ëu voor een belangrijk deel in
beslag genomen door uitgaven ten laste van
het lXe Hoofdstuk. Op het budget voor
1903 komt ter zake van pnblieke werken,
waarmede vroeger een aanvang is gemaakt
of waartoe althans vroeger bjj de wet is
besloten, (ongerekend de spoorwegen van
den Maasmond, alsmede de wei-ken waar
voor restitutie wordt ontvangen) een totaal
bedrag voor van f 2.518.018.21, terwgl voor
uitgaven in verband met den aanleg van
stoomtramwegen, die het gevolg zjjn van
aangegane verbintenissen, in 1903 noodig
zal zjju f 1.577.000.
Daarbjj komt nu de werking van de in
het zittingjaar 19001901 tot stand ge
komen wetten. De onderwjjswet van 24
Juni 1901 (Stbl. no. 187) vordert in 1903
een totale uitgaaf van f 2.373.760.00, waar
onder echter ruim 3 ton voorkomen ter
voorziening in behoeften, die ook zonder
totstandkoming vas die wet zou len bestaan
hebben. Het financieel gevolg der wet laat
zich mitsdien in rond cjjfer berekenen op
f 2 000.000.00; de ongevallenwet 1901,
ongerekend het renteloos voorschot ad
f 300.000 aan de R jksverzekeringsbank,
alsmede de uitgaven die de Staat als werk
gever zal hebben te doenf 235.000.00
de gezondheidswet na aftrek van de daaruit
voortvloeiende besparing: f 120.100.00 de
woningwet, zonder de voor memorie uitge
trokken kosten van de bjjdragen aan de
gemeenten f 4.500.00de Militiewet 1901
f 1.815 300do wet op de paardenfokkerij
1901 f L00.680.00
Door deze wetten alléén dus is reeds een
last op het bu Iget gelegd van f 4.275.580.00.
Hierbjj zjjn nog te voegen ter zake van
wetteljjke maatregelen van jongere dagtee-
kening een bedrag van f 84.000, voortsprui
tende uit de nisuwe wetgeving betreffende
de bevordering van de pensionneering bjj
de Landmacht en f 62.500 uitgetrokken op
hoofdstuk Waterstaat wegens een subsidie
ten behoeve van een s'.oomvaarlgn van Java
naar China en Japan, waartoe besloten is
bjj de wet van 7 Juli 1902.
Uit hst bovenstaande volgt mede, dat
hit tekort op den gewonen dienst niet als
van toevalligen en voorbjjgaanden aard is
te beschouwen.
De Minister zou zich dan ook nist ver
antwoord geacht hebben, indien hg geen
uaautregelen beraamd had om totonverwglde
versterking van de inkomsten te geraken.
Aangekondigd worden, binnen enkele weken,
voorstellen tot verhooging van den accjjns
op het gedistilleerd van f 63 op f 70 per
H.L. en tot herziening van de wat betref
fende de vermogensbelasting ten doel heb
bende de schatkist te vrgwareu tegen de
.evolgen van ontduiking door te lage aan
gifte.
Hoewel enkele malen in de behoeften der
