Het Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
land van altena-
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
M 3052.
ZATERDAG 4 OCT.
1902.
feuilleton.
YOOB
Dit blad verschynt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regels 50 et. Elke regel
meer 77i ot. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavond
ingewacht.
Verzorging van bedelaars en
landloopers.
II.
Is het dan wonder, dat men deze
proef sinds lang als mislukt heeft be
schouwd en het dringend noodzakelijk
acht om ten aanzien der verpleging van
bedelaars en landloopers met het tegen
woordige stelsel te breken?
Met de bedoeling het daarvoor nog
vatbare deel der verpleegden weder tot
een geregeld maatschappelijk leven te
doen terugkeeren en het aantal van hen,
die onophoudelijk weer in de kolonie
terugkomen, aanzienlijk te doen ver
minderen, heeft men gemeend een toe
zicht van wege den Staat, of Staats-
patronage, te moeten aanbevelen De
Staat zou niet de hand van den ont
slagen verpleegde moeten aftrekken,
maar hem bij het verlaten van het ver
blijf moeten nagaan en in het oog hou
den. Thans worden de uitgaanskassen
(het geld dat de verpleegde bij zijn
vertrek te goed heeft) ter hand gesteld
aan den burgemeester der plaats, waai
de ontslagene zich vestigt. In Amster
dam, Rotterdam en den Haag geeft de
burgemeester de uitbetalingen iu han
den der politie, die dan op die lieden
een waakzaam oog houdt; maar dit
kan eigenlijk alleen bij de groote uit
gaanskassen, omdqt alleen dtze in vaste
wekelijksche termijnen aan de recht
hebbenden worden uitgekeerd. Dat dit
tot veel administratie aanleiding geeft,
behoeft geen betoog; maar de onder
vinding leert toch niet, dat het helpt
en al kon men alle ontslagenen onder
toezicht houden, zonder meer, het zou
toch wel niet baten.
Eén ding zou de Staat wel kunnen
doen. De wetenschap beschouwt in onzen
tijd de drankzucht als een ziekte en
daar velen der verpleegden terugkeeren,
omdat zij telkens weer in hun oude
zonde vervallen, zou men deze lieden
kunnen plaatsen in een daartoe in te
richten asyl voor drankzuchtigen.
Bij de beantwoording der vraagwat
al of wat niet tot de roeping van den
Staat behoort, moet men niet al te angst
vallig zijn. Overigens staat het vast, dat
4)
Als verblind bleef graaf "Victor een enkel
oogenblik staan, toen trad hjj met Marga
retha op haar toe.
Mgn nicht,zei hjj, mgn yrouw. Blan-
ca, dit is Margaretha.*
Met eenige plechtigheid had Victor deze
woorden uitgesproken, doch Blanca beant
woordde die met een bjjna onmerkbare bui
ging voor Margaretha, als was deze een
harer geringste dienstboden.
Margaretha stak haar halverwege de
hand toe en bjjna smeekend stak Victor de
hand nit, doch Blanca sloeg er geen acht
op. Zjj liep naar de bonne, lichtte den sluier
ran het kind op en keek naar het knaapje.
De erfgenaam ven Northminster,* zei
ze. ♦Op wie geljjkt hg? Zeker niet op jon,
Victor. Je znlt toch zeker bet gebruik van
je voorvaderen volgen en het kind den
familienaam van zjjn moeder ook laten voe
ren?* vroeg zjj spottend. Je moeder was
de dochter van een markies en gjj heet
graaf Victor van St. Albans en Norton.
Noem dan je zoon en erfgenaam ook graaf
Victor Dobb-Norton.«
Zg liet den sluier vallen en lachte hoo-
nend.
Het bloed steeg den graaf naar de wan
gen by dat lachen, doch Margaretha trad
beleedigd Blanca tegemoet.
Welnu, neem eens aan, dat hg Victor
Dobb-Norton heet! Het is een eervolle En-
gelsche naam, waarvoor niemand in mgn
familie zich behoeft te schamen. Ue moeder
van mgn echtgenoot moge da dochter van
een markies geweest zjjn; ik ben de moeder
de Staat geen philantropische inrichting
mag wezen en, de lieden van Veen-
huizen enz., voor zoover ze daar nog
vatbaar voor zijn, terecht te brengen,
ze te behouden voor de maatschappij
en voor zich zei ven, of wel te voor
komen, dat ze verloren gaan, dit is het
werk der philantropie.
Dat de christelijke philantropie ook
op dit gebied geen hersenschim meer
is, maar dat zij feitelijk werkt, laat het
dan zijn bij aanvang en met zwakke
krachten, is reeds bekend.
Het wil ons echter voorkomen, dat
de Staat tegenover deze uiting der chris
telijke philantropie een taak te vervullen
heeft en niet jaar in jaar uit op dezelfde
wijze mag voortgaan. Bedelaars en land
loopers zijn vaak losbandige, slechte
liedenin ieder geval hebben zij de wet
overtreden, doch zijn daarom nog geen
misdadigers, en zelfs tegenover misda
digers komt men tegenwoordig tot het
inzicht, dat het algemeen belang meer
eischt dan ze voor eenigen tijd onscha
delijk te maken. De Staat heeft zijn
plicht niet vervuld, door ze eenvoudig
op te sluiten en weer los te laten.
Het denkbeeld is niet nieuw, maar
het mag toch nog wel eens wordep op
gerakeld, dat de Staat, indien hij zijn
taak niet uit de handen wilde geven,
wel zou doen, door te trachten, met
de meest bruikbare en daarvoor nog
geschikte individuen uit de bedelaars
gestichten, een nieuwe kolonie in een
onzer vele bezittingen te stichten, den
bedelaars en landloopers daar een ge
schikt verblijf te verschaffen, hen te
gewennen aan een matig en ordelijk
leven, hen te doen arbeiden onder ge
regeld bestuur en toezicht en onder des
kundige leiding en op die wijze als het
ware den grondslag voor een nieuwe
maatschappij te leggen.
Dit behoeft iDtusschen geenszins te
verhinderen, dat de Staat de particuliere
philantropische inrichtingen in de hand
werkt. Veroordeeling van bedelaars en
landloopers komt ons even verkeerd
voor als veroordeeling van kinderen en
jeugdige personen. Meer en meer komt
men terug op de daaromtrent voorheen
gehuldigde theoriën. Wij gaan tucht
scholen en andere gestichten oprichten,
waar de opvoedende kracht wordt aan
gewend als een middel om te behouden
van mjjn kind en ik ben een koopmans
dochter. De naam, die voor mg goed genoeg
was, ral ook goed genoeg zgn voor mgn
zoon. Zou ik hier moeten leeren, dat arbeid
een schande is?<
Ten tweede male lachte Bianca.
♦Ongetwgfeld zult ge nog veel moeten
leeren,* sprak zg spottend. Victor, doe je
best om je vronw aan haar verstand te
brengen, dat, ondanks den zoeten klank
haar stem aangenamer zal zgn, als zg wat
zachter spreakt. Arm, arm kind 1 Het was
niet anders te verwachten. Ik zal daarom
wat toegevend zgn, voor de gewoonten van
haar stand! Kom, de klok lnidt. Tot straks
bg het diner, over een aartje 1*
Met denzelfden verachtelgken glimlach
boog zg en in voorname houning ging zg
hen voorbg en verliet de kamer.
Dat was Margaretha's verwelkoming op
het stamslot van haar echtgenoot.
IV.
Nauwelgks twee nren na bovenvermelde
gebeurtenissen, naderde een jonge man het
slot Northminster.
De nacht was donker, de lucht zwaar,
men had een gevoel als dreigde er een on-
weder. Intusschen schenen de duisternis,
noch de stilte den eenzamen laten wande
laar te hinderen. Met de handen in de zak
ken, stapte hg ving voert. Hg was lang,
zgn gang was veerkrachtig, meer kon men
in de duisternis niet opm rken.
Hg kreeg de oude muren van het kasteel
in het oog. Een zee van licht stroomde door
de vensters van de eerste verdieping. De
jonkman bleef staan en richtte dreigend
het oog naar boven. Hg knarste met de
tanden en sprak
Het is vier jaar geleden, edele graaf,
dat ge mg de deur nitwierpt en dreigdet
mg aan het gerecht over te leveren, als ik
wat dreigt verloren te gaan en door het
tuchthuis zeer zeker niet behouden is.
Op dezelfde wijze handele men tegen
over die serie zedelijk gezonkenen, die
men thans als bedelaars en landloopers
oppakt, om ze te veroordeelen en daarna
naar de kolonie te zenden. Maar 't is
volstrekt niet noodig, dat de Staat dit
doet in zijn eigen gestichten, door middel
van ambtenaren, di^e toch altijd loon
trekkende bedienden van den Staat
blijven. Integendeel is er veel meer kans,
dat de christelijke philantropie in hare
particuliere instellingen iets van de
I schoone, maar zeer zware taak terecht
brengt.
Welnu, laat de Staat dan die philan
tropie op alle mogelijke wijzen aanmoe
digen en steunendoor ze allerlei facili
teiten te verleenen, door subsidie te
geven, als anderszinsen laat de Staat
dan met die gestichten een contract
sluiten, om aan haar de verpleging dezer
personen tegen bepaalde voorwaarden
toe te vertrouwen.
Wij moeten dan-onze strafwet in
zooverre veranderen, dat de rechter het
in zijn macht heeft de onmiddellijke
plaatsing van den bedelaar of landlooper
in zoodanig philantropisch gesticht te
bevelen; langzamerhand kan dan met
het bestaande stelsel worden gebroken,
om geleidelijk tot de volledige toepassing
van het nieuwe te geraken.
Buitenland.
Blgkens aan de dagbladen toegezonden
particuliere mededeelingen, staat het thans
definitief vast, dat de Boerengeneraals den
17 October naar Berlgn gaan.
De opstand in Macedonië, die jaren lang
heeft gedrei.jd, zoo<3at ten slotte niemand er
aan geloofde, is nu werkelgk uitgebroken.
Het orgaan van hat Macedonisch comité
heeft het feit in een extra-nummer wereld
kundig gemaakt. De beweging wordt geleid
door Jankoff, een oud-kolonel van het Bul-
gaarsche leger. Deze aanvoerder beschikt
over meer dan 3000 sollaten, die in ver
schillende troepen zgn verdeeld. Een comité
is gevormd, dat do functies van een voor-
loopige regeering uitoefent. Dit comité leidt
de operaties der opstandelingen in de distric
ten Kastoria, Wodena, G ienguelie en Ne
me ooit weer vertoonde. Ik zwoer wraak,
heer neef, en nu is het unr gekomen, dank
zg het m"isje, dat mg heeft bedrogen, maar
waardoor nn je trotsch en je jaloerschheid
een gevoelige slag zal worden toegebracht.
De pil, die ik je zal laten slikken, zal niet
aangenaam zgn voor je fijn gehemelte.*
Hg hief den zwaran gzeren klopper op
en liet dien met kracht op de eikenhouten
deur vallen, zoodat het in hnis er vau
dreunde. Toen keek hg weer naar boven.
»Wie had ooit gedacht die bedelaars-
prinses bier terug te vinden als gebiedster
van het slot,* vervolgde hg. »Ik zou wel
eens willen weten, wat mgn zuster Blanca
er van gezegd heeft. Zg zal wel als pene
bezetene geraasd hebben.*
Da deur ging open en een grgsaard ver
scheen op den drempel. De jonkman trad
hem tegemoet.
♦Jnan!* riep de oude man nit en ver
schrikt deed hg een schrede achterwaarts.
Mister Jnan, asjeblieft, Hooper!* zride
de ander, hem op aanmatigenden toon te
recht wgzend. Wel oude, dat is een ver
rassing, hé?« en hg drukte hem zoo krachtig
de hand, dat de oude man een kreet van
pgn niet kon onderdrukken.
Het volle licht nit het portaal viel nn
op de gestalte van den jonkman. Hg had
bronskleurige, onverschrokken gelaatstrek
ken en zwart haar.
Wat is dat, Hooper? Geen woord om
mg te verwelkomen?* vroeg hg spottend.
♦Staat ge sprakeloos bg het zien van den
verworpen gravenzoon? Zeg, waar zgn de
anderen Ge weet wel wie ik bedoel, de graaf,
mgn znster en de nienwe meesteres met
den kleinen erfheer? Zgn ze in de eetzaal?*
De oude man, die nog niet van zgn ont
steltenis bekomen was, stamelde iets dat op
♦ja* geleek, en voor hg dit verhinderen kon,
had de late en onwelkome gast de breede
gleca. De opstand schjjnt nn algemeen ee-
worden, waartoe het krasse optreden der
opstandelingen ongetwgfeld veel heeft bg-
gedragen. De telegrafische verbindingen zgn
op verschillende plaatsen verbroken, zoo ook
het spoorwegverkeer.
Het blad raadt de Macedonische landver
huizers aan hunne broeders te hulp te snellen.
In de vilayets Saloniki, Monastir en Kos-
sowo zgn nn 40.000 man onder de wapenen
geroepen. Een bewgs, dat do Porto het ge
vaar inziet; zg verkeert inderdaad in groote
ongerustheid. De militaire feesten te Schipka
brengen, al hebben zg volgens de officinale
verklaring geen politieke beteekenis, het
Slavisch bloed in beweging en maken de
anti-Tnrksche gemoederen nog warmer. De
Porte neemt daarom alle mogeljjke voor
zorgsmaatregelen om den binnenbrand te
blusschen.
In diplomatieke kringen te Gonstantino-
pel verwacht men, dat de naderende winter
haar daarin zal helpen.
"Volgens berichten, te Mobile (Alabama)
ontvangen, hebben er verscheiden aardbe
vingen plaats gehad in Guatemala en En-
gelsch Honduras. De schokken werden ter-
zelfdertgd langs de heele kust gevoeld en
zjj duurden drie minuten. Men denkt dat
de stad Guatemala het middenpunt is ge
weest van de beweging. De telegraafdraden
tusschen de stad en de kast zgn gebroken.
Uit Toronto komt het bericht van een
Canadeesche Pool-expeditie, onder kapitein
Bernier, welke ditmaal niet ten doel heeft
de magnetische pool te zoeken, maar de
mogelgkheid te onderzoeken van d9 in ge
bruikneming der kolemijnen, waarvan eer-
schillende Poolreizigers gewag hebben ge
maakt, en die zich over een afstand van
meer dan 320 K.M. moetan uitstrekken. De
Canadeesche regeering verschaft kapitein
Berniar de helft van de som van 1 millioen
gulden, welke voor zgn expeditie noodig
is. Het ontbrekende hoopt men door een
openbare inschrgving te verkrijgen.
De lynch-justitie iu sommige zuidelgke
staten van Noord-Amerika wordt ia den
laatsten tgd zoo dikwgls toegepast dat de
bladen er ternauwernood meer een sensatie
opschrift voor over hebben. Maar wat Zon-
marmeren trap reeds bereikt en was met
een paar sprongen boven. Het volgende
oogenblik stond hg op den drempel der
eetzaal.
Als de bliksem in het slot geslagen ware,
had de uitwerking niet grooter kunnen
zgn. Een kreet van verrassing, en allen
sprongen op van hun zitplaats en richtW
het oog ep Jnan Norton.
Deze nam een theatrale houding aan.
Met een luiden lach begon hjj
Een aangename verrassing, niet waar?
Zeer onverwacht, hè? Blanca, hoe maakt
ge 't? Hoogvereerde graaf, uw onderdanige
dienaar! Het spgt mg u te storen, maar ik
vernam, dat mgn vrouw hier is en nu kom
ik haar halen. Ach, werkelgk, daar i3 ze!
Margaretha, zfjt ge te gast op het grafelgk
slot der Norton's? Mgn engel, heet je heer
gemaal toch hartelgk welkom!* en voordat
iemand het verhinderen kon, sloeg hg de
armen om Margaretha, die in zwgm viel.
Met een kreet van woede wierp graaf
Victor zich op den stoutmoedigen indrin
ger en rukte da bewastelooze vrouw los
uit zgn armen.
Ellendige schnrkl* riep hg, terug of
ge betaalt je vermetelheid met je leven
Hoe durft gs 't wagen mgn vrouw aan
te raken?*
♦Jon vrouw? Dat is wat moois! Ean
nieuwe wet zeker, die de vrouwen veroor
looft met twee mannen getrouwd te zgn
Blunca, gg alleen zgt bedeardzeg eens,
hoe komt hg er toe Margaretha zgn vrouw
te noemen?*
Ouidat zg het isantwoordde Blanca,
wier oogen begonnen te schitteren.
♦Omdat zg het is!* herhaalde de andere
hoonend. ♦Wel verduiveld, zg behoort mg,
zoo waar als ik hi°r voor je staDen der
tienden Mei van het vorige jaar ben ik te
Glasgow met Margaretha Dobb getrouwd.
dag te Corinth, in Mississippi gebeurd is,
wekt toch gelukkig nog opzien.
Wegens een moord onder afschuwelijke
omstandigheden is daar een neger gelyacht
levend verbrand. Het ♦comité van waak
zaamheid* had aldns besloten, Zaterdag, en
den volgenden dag liepen er ♦pleziertreinen*
voor h^t volk uit den omtrek, en 5000
menschen (dames en reporters op een ge
reserveerde tribnne) zacren het aan, hoe een
broeder van de vermoorde vronw, onder
het beestachtige gejuich van de menigte, de
toorts wierp in den brandstapel waar Tom
Clarke op vastgebonden was. Twintig com
missarissen van orde zorgden er voor, dat
de rust niet verstoord werd.
Van politie of overheid wordt niet ge
sproken in het bericht, waarbg de moge
lgkheid nog bestaat Amerikaansche jour
nalisten zgn zoo vindingrgk! dat het
verzonnen is of schromelijk overdreven.
In de Vereenigde Staten overweegt de
regeering middelen om aan den strijd, die
daar met de grootste verbittering tusschen
de steenkolen-trust en de mgnwerkers ge
voerd wordt, een einde te maken.
In de ziekenkamer van den president en
onder voorzitterschap van den patient is
een ministerraad gehouden om over een
eventueele interventie der regeering in zake
de werstaking der mgnwerkers te beraad
slagen. Verscheiden uren werd er over ge
debatteerd, en naar de ♦New-York Herald*
meedeelt, heeft president Roosevelt zgn besluit
te kennen gegeven om de macht der regee
ring aan te wenden, ton einde spoedig aan
de staking een einde te maken.
Dit wordt inderdaad hoog tgd. Men vreest,
dat zelfs de scholen wegens gebrek aan
brandstoffen, gesloten moeten worden. De
heersehende kolennood is hoogst bedenkelgk;
niet alleen dat hg ongerief, stoornis zelfs
teweeg brengt in het particulier en maat
schappelijk leven, maar men vreest ook
voor volksonlusten. Zelfs wordt door de
geestelgkheid scherp en krachtig tegen de
houding der kolentrust geprotesteerd; zg
bepleit een naasting van de steenkoolgroeven
door den staat. De conservatieve pers ver
langt een scheidsgerecht; het ♦Nationaal
verbond van katholieke vereenigingen* be
middeling van den President, terwgl een
Zjj telde pas vgftien jaar toen ik haar leerde
kennen. Dat was in Schotland. Wg raakten
verliefd, wisselden onze portretten en deden
wandelingen in den maneschgn en derpelgke
dwaasheden meer. Het uur van scheiden
kwam. Margaretha moest terug naar de
kostschool en ik moest naar zee. Den dag,
dat wg Schotland verlieten, gingen wg een
kerk binnen en lieten ons trouwen. Ik moet
erkennen, dat wg elkaar sedert niet meer
gezien hebben, maar zg is toch mgn vrouw;
alleen het eerste huweljjk is geldig volgens
de wet. Graaf Victor Norton is getrouwd
met de echtgenoote van een ander.»
Zjj komt weer bg«, viel Blanca hem in
de rede. Zg sprak bedaard, alleen in haar
oogen was te zien, wat er in haar omging.
Zg hield Margaretha een glas champagne
aan de lippen en zeide gebiedend
Drink!* Margaretha dronk werktuige-
lgk, toen opende zy de oogen. Haar eerste
blik viel op den graaf, die naast haar stond.
Wat is er gebeurd?* fluisterde zg, doch
op heizelfde oogenblik zag zg Jnan en be
dekte haar gelaat met beide handen.
Maak je nrit zoo bevreesd*, sprak Victor,
die man is een leugenaar, van zgn verhaal
kan geen woord waar zgn. Ontken alles,
Margaretha, en ik wgs hem de dear.*
Dat zullen wg eens zien!* viel Jnan in.
Antwoord Margaretha! Hoe komt graaf
Norton er toe jou zgn vronw te noemen?
Je bent mgn vronw, dat erken je dadelgk
door je schrik en je bezwgmen.*
Margaretha, ge hoort wat hg zegt!*
riep Victor in vertwgfeling. ♦Om 's hemels
wil, spreek toch 1 De aanblik van dien man
maakt mg razend. Spreek en looehen het
waarvan hg je beschuldigt!*
Als zg dat kon!* hoonde Jnan.
Margaretha's borst zwoegde, zg wilde
spreken eindelgk vond zg woorden.
Wordt vervolgd).
mui
pi hui i i ii n ■mm iiihmmh nmiii'ii—nwi iwiwh iiini ■■iiimir™"—
