Hel Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bomnielerwaard.
M 2221.
EEN DEMON.
De Goudgraver.
voos
Uitgever: L.. J. VEERMAN, Heusden.
WOENSDAG 3 JUNI.
1903.
lANB VAN ALIENS
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonienentiprjji: per 3 maanden 1.00.
franco per poet zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regels 50 et. Elke regel
meer 77t ot. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiên worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
II (Slot).
"Wezenlijk populaire geschriften over
de tuberculose, die in ruimen kring hun
lezers kunnen vinden, zijn broodnoodig,
om de oogen van het volk te openen
voor het nut, dat er steekt in velerlei
eenvoudige voorbehoedende maatregelen,
welke nu nog algemeen gewoon als
„larie" worden beschouwd. De strijd
middelen tegen de tering moeten gemeen
goed worden van de massa des volks,
eerst dan kan er sprake zijn van een
radicale bestrijding dezer volksziekte.
Slechts dhn, wanneer iemand zich een
goede voorstelling kan vormen van het
waarom" der gevaren, die alcohol
misbruik, onreine lucht, verwaarloozing
der huidverzorging enz. na zich slepen,
kan hij gerekend worden tot hen, die
mede willen werken in een hardnekki-
gen kamp. En alleen met algemeene
krachtige medewerking is eenig resul
taat te verwachten in den strijd tegen
de tuberculose. De verslagen van de
congressen der medici, de uitkomsten
van de onderzoekingen der geleerden
mo. ten in zulk een vorm door de pers
verspreid worden, dat ze zelfs voor den
trage van begrip begrijpelijk en aan
trekkelijk zijn. Het is niet voldoende
dat de strijd gevoerd wordt door een
staf van wetenschappelijke mannen, de
legioenen der massa moeten in 't veld
verschijnen, maar daarvoor is noodig,
dat ze van wapenen worden voorzien,
welker doeltreffendheid wordt begrepen
en gewaardeerd. Men mag niet spuwen
in den tramwagen, in den spoorwagon,
op het perron, uitmuntend. Doch eerst
dhn zal zulk een verbod algemeen op
gevolgd worden en dus doel treffen,
wanneer het reizend publiek begrijpt,
dat met het uitgeworpen speeksel het
doodelijk vergif in kwistige mate wordt
versprei i, uur na uur. Als men alles
wel beschouwt, moet het verbazing
wekken, dat de tering nog niet meer
slachtoffers maakt, zoo jammerlijk roe
keloos wordt er gehandeld door het
meerendeel der menschen. De beugel-
fleschjes waaruit bier en limonade wordt
geschonken, kunnen hoogst gevaarlijk
zijn. „Larie," hoort men roepen. Neen,
larie is het niet. Die caoutchouc randjes
om den porseleinen stop zijn, kunnen
althans zijn, broeinesten van besmetting.
Licht heeft iemand het fleschje, dat daar
FEUILLETON.
voor u staat, aan den mond gehad, maar
wie? En wie waarborgt u, dat voor
behoorlijke reiniging, voor ontsmetting
zorg gedragen is
Wil men den strijd aanbinden tegen
de tuberculose en het schijnt daar
mede inderdaad ernst te worden laat
men dan toch eerst beginnen met „het
volk" gezonde begrippen omtrent den
aard der ziekte en haar verspreiding bij
te brengen, want zonder de medewerking
van de groote massa zal elke strijd, hoe
ernstig ook gevoerd, op teleurstelling
uitloopen. En dan: verbetering der wo
ningtoestanden, verbetering der arbeids
voorwaarden en ook volkssanatoria.
Tot vóór niet vele jaren meende men,
dat de teringlijders ten doode waren
opgeschreven. Voor hun ziekte was geen
baat te vinden, onherroepelijk waren
ze gedoemd weg te kwijnen, tot de dood
hen van hun lijden kwam verlossen.
Men kwam evenwel tot de ontdek
king, dat er landstreken bestonden, waar
lijders aan tuberculose wel degelijk door
den invloed der lucht, geholpen door
een doeltreffende levenswijze en voeding,
hun noodlottige kwaal te boven konlen
komen. En vele met aardsche goederen
rijk gezegende lijders vluchtten naar
Gördersdorf, Falckenstein, Meran, Da vos
of nog andere plaatsen, vooral naar
Davos in Zwitserland, om daar genezing
te zoeken en dikwijls ook te vinden.
Doch een maandenlange kuur te onder
gaan in een dier plaatsen was uitteraard
zeer kostbaar en slechts zeer bemid
delden konden er gebruik van maken.
De onderzoekingen der medici stonden
echter niet stil en eindelijk kwam men
tot de conclusie, dat genezing evenzeer
mogelijk was in eigen land en eigen
klimaat. Nu kwam de Vereeniging tot
oprichting en exploitatie van volJcs-
sanatoriën voor horstlijders in Neder
land tot stand, welke vereeniging te
Hellendoorn het eerste volkssanatorium
stichtte. Een groot kapitaal is daaraan
ten koste gelegd, hetwelk reeds hieruit
blijkt, dat aan den architect een hono
rarium van f 10,000 werd uitgekeerd,
terwijl deze bouwmeester nog f 6000
bovendien verlangt, om welk bedrag nu
een proces aanhangig is. De verpleeg-
kosten bedragen f 2,50 per patient per
dag, doch het tarief voor de betalenden
is f 2, terwijl er in 't vorige jaar 7
patiënten kosteloos waren opgenomen.
Een tweede volkssanatoriam heeft
zijn ontstaan te danken aan de mild-
8)
»Houd je mond en aai me niet,* viel
Trent hem in de rede: >maar denk er om:
geen woord hiervan tegen iemand, behalve
"je vronw; die dametjes zullen van zelve
heengaan.*
Zjj traden de eetzaal binnen, waar het
overig gezelschap reeds had plaats genomen.
Mevr. Souza, nam de eereplaats aan tafel
in, en naast haar zat hare dochter, een
kleine brunette. Miss Montressor en hars
vriendin zaten ter weerszijde van hnn gast
heer, terwijl Da Sonza de resteerende plaats
innam. Er werd gediend, en bjj de cham
pagne raakten de tongen al spoedig los.
>'t Was vandaag erg heet in de City,
begon Mrs. Da Sonza, zich tot den gastheer
wendend: »mjjn lieve Julie heeft u den
geheelen dag bsklaagd. Zjj heeft zoo'n fijn
gevoelig hart.<
»Dat is zeer lief van haar,* antwoordde
Trent, een medeljjdenden blik op het schuwe
meisje werpend: »komt, drinkt met mg;
ik wensch voor een poos het werken te
vergeten
>0, wat heerlijke wjjn riep Miss Mon
tressor »drink dan toch Flossie; znlke
champie krjjgen we niet eiken dag!«
Trent beschouwde zgn tafel-gezelschap
met een verachtelg ken spotlach. Welk een
comedie! 't Werd waarlgk hoog tjjd, zich
ervan te ontslaan! En onwillekeurig dwaal
de zgn blik door het geopend vanster in
den tuin, sn vroeg by zich af, w .t zg wd
denken zon, als zg hem in een dusdanige
omgeviüg zou zien En plotseling kwam
er een reddende gedachte bjj hem op
Hij ontbood nog meer champagne, en allen,
behalve de kleine brunette, begroetten den
»godendrank« met luid gejubel, en genoten
ervan, tot hunne hoofden en harten in lichte
laaie stonden. Plotseling richtte Trent zich
overeind, hief zjjn glas omhoog, en riep
»Ik stel een toast, vrienden! Vult uwe gla
zen, en ledigt ze op onze eerstvolgende ont
moeting Moge de fortuin mjj weldra weder
toelachen, en ik u spoedig weer een even
aangenaam verblijf kannen aanbieden, als
dit is geweest !c
Maar niet één was in staat, dezen toast
te drinkenallen zaten als versteend. Alleen
Miss Montressor waagde het te vragen:
»Wat beteekent deze toast? Wat is er
met u gebeurd?* Trent keek met geveinsde
verbazing in het rond.
»Weet geen uwer er dan iets van?c riep
hg»Ik dacht, dat Da Souza 't u wel
verteld zou hebben!*
»Wat zon ik verteld kannen hebben?*
schreeuwde deze, met door schrik gesmoorde
stem.
>VriendeD,< zei Trent, zgn glas neer
zettend: >laat ik u met eenige woorden
verklaren, hoe onzeker de positie vaa een
groot fiuaccier is.«
»Ge wondt me van morgen niet mede-
nemen naar de City,* stamelde Da Sonza;
»gerechte Hemelge bedoelt toch niet, dat
je
»Ik ben geruïneerd!* vervolgde Trent,
zich voor het hoofd slaande: »Ik heb alle
West-Australische fondsen opgekocht, en zjj
agn geen penning meer waard; bovendien
neef. Je Suut heJen-middag besloten, ons
dadigheid der Koningin-moeder, diedaar-
voor Haar buitengoed Oranje-Nassau-
oord beschikbaar stelde en bovendien
nog groote geldelijke bijdragen schonk.
In 't geheel bedroegen de stichtings-
kosten een goede 4 ton gouds. Op 100
patiënten werd gerekend, doch gemid
deld waren er slechts 70 h 80 opge
nomen, zoodat het eerste boekjaar sloot
met een aanzienlijk tekort en het ver-
pleeggeld verhoogd moest worden van
f 2,50 tot f 3 daags. Dit herstellings
oord is overeenkomstig den wensch van
Koningin Emma ook bestemd om zoo
mogelijk minder gefortuneerden voor
geringe bijdragen, waar noodig, zelfs
kosteloos op te nemen, doch uit alles
blijkt, dat het ook in de toekomst hoofd
zakelijk of nagenoeg geheel ten bate
blijft van de gegoede klasse.
Zonder twijfel is het zeer nattig,
ook door middel van sanatoria den
„geesel der mensehheid" te bestrijden,
doch is de naam van „volkssanatorium"
wel gepast voor inrichtingen, gelijk wij
er nu reeds twee bezitten? Klinkt die
naam niet veeleer als een bespotting
in onze ooren?
Buitenland.
In Kansas, Missouri, Nebraska en Iowa
hebben de hevige regens overstroomingen
teweeggebracht. Zaterdag werd in de be
richten uit New-York reeds gesproken van
veertien dooden, terwgl 20,000 menschen
zonder dak waren, en kolossaal veel schade
was aangericht.
Volgens nadere berichten uit Topeka in
Kansas zon de ramp daar verreweg het
ergste geweest zjja: ten minste 200 men
schen worden vermist. De Kansas is drie
duim in het nur gewassen. Tot overmaat
van ellende raakte later het noordeljjke
stadsgedeelte, dat d)or de overstrooming
was afgescheiden van het overige deel, in
brand. Dientengevolge kon men geen hulp
bieden, en de stroom was zoo hevig dat
een groot aantal, 3000 naar men zegt, in het
brandende stadsgedeelte opgesloten bleven.
Uit de laatste berichten bljjkt, dat Zater
dag de overstrooming op zgn hoogst was.
Zondag was het water 25 c.M. gevallen
en het ergste scheen voor bjj te zgn. Tegen
den avond was bet brandgevaar voor de
noordelgke wjjk zoo goed als geweken. Er
waren tweehonderd hnizen verbrand, en
niet langer in Bekwando te beschermen,
en de mjjnen te doen sluiten. Zoo gjj
wilt, zal ik u alles in bizonderheden ver
halen.*
Doch niet één scheen op zjjn verhaal
gesteld te zgn. Zjj schoven van hem af,
alsof hg een straatroover was. Alleen de
kleine brunette keek hem met zachte, me
delijdende oogen aan.
»Ik heb order gegeven, deze villa te
verkoopen,* vervolgde Trent: morgen ko
men de schatters, 't Zal dus raadzaam zgn,
van avond in te pakken. Komt, nog een
flesch; alles moet toch verkocht worden.
Wjj zullen er ten minste nog ééa prettige
avond van nemen!*
Mrs. Da Sonza was reeds nit de zaal
verdwenen. Da Souza, die door de schrik
half ontnuchterd was, lag met zgn hoofd
op de tafel. Na een poosje met elkander
gefluisterd te hebben, zweefden de beide
dametjes Mrs. Da Souza achterna, terwgl
Trent naar den tuin sloop, en in zichzelve
lachend rondwandelde. Zg hadden zgn
verhaal dus voor goede munt aangeno
men Maar toen hg bg de plaats kwam,
waar hg haar gezien had, prevelde hg:
>Wat nietswaardig leven heb ik toch ge
leid welk een roovershol heb ik van mjjn
huis gemaakt! Vau bedelaar werd ik
millionair zou 't zoo moeiljjk zgn, ook
een degelgk menscb te worden? Morgen
zal ik het kaar vragen!*
Hij keerde naar de villa terug, doch
werd achter een boom opgewacht door de
kleine Jnlie. >Lnister,> zeide zg snikkend
>ik heb op u gewacht, omdat ik n vaarwel
wil zeggen en bedanken. Het doet mg van
harte leed en ik hoop, dat gg spoedig weer
rjjk en gelukkig zult wjrLu.«
door de overstrooming waren de grond
vesten van tal van groote gebouwen zwaar
beschadigd. Haast alle bruggen waren on-
brnikbaar geworden. De spoorwegbrug der
Union Pacific, over de Kansas, was inge
stort; men zegt dat 27 menschen daarbjj
omgekomen zgn. De schade, door water en
vunr teweeggebracht, is ontzagljjk groot,
ook bniten Topeka. Armourdale, een voor
stad van Kansas City, is van het verkeer
afgesneden door een nieuwen rivierarm die
zich gevormd heeft; daizenden runderen zgn
daar verdronken.
Volgens de laatste schatting zjjn 327
menschen verdronken buiten Topeka; in
die stad worden er 200 vermist, die ten
deele verdronken, deels in de vlammen om
gekomen zullen zjjn. De stoffeljjke schade
wordt geraamd op 11 millioen dollars.
In het wetgevend lichaam van den Ame-
rikaanschen staat Michigan heeft de afge
vaardigde Rodgers een vocrstel ingediend,
dat herinnert aan de zeden van het onde
Sparta. De heer Rodgers wil, dat idioot
geboren kinderen op niet pgnljjke wjjie
ter dood zullen wor len gebracht. Het voor
stel is in banden van een commissie gesteld.
Te Boston trachten eenige invloedrijke
dames de dienstboden-kwestie door coöperatie
op te lossen. Te dien einde hebben zg een
soort maatschappij opgerichtdeze heeft een
groot huis aangekocht, waarin aan dienst
boden op zeer billjjke voorwaarden kost en
inwoning wordt verstrekt, terwgl haar tevens
practisch onderrieht in elk«n huishoudeljjken
arbeid wordt gegeven.
Huisvrouwen kunnen nu deze dienstboden
van de maatschappij huren per uur, tegen
een matig loon. Da meisjes keeren, zoodra
hun arbeid afgeloopen is, naar hnn >huis«
terug en zgn verder volkomen onafhankelijk.
Maandagochtend vroeg is er een nood
lottige brand uitgebroken in eene Bchool
te Eton (Engeland), nl. in h®t huis van een
onderwjjzer, waar 31 scholieren met elf
dienstboden en het gezin van den onder
wjjzer woonden. Het huis werd geheel ver
nield. Alle inwonenden redden zich door
uit het venster te springen, behalve twee
jongens, die verbrandden.
Alfred Dreyfus heeft aan generaal Zar-
linden een brief geschreven, waarin hg ver
klaart dat het dezen niet onbekend kan
»Kleine Julie,* zeide hjj, hare hand vat
tend »jjj bent een braaf meisje. Maak je
om mg niet bezorgd; het is zoo erg niet,
als ik 't heb voorgesteldmaar dat mag
je niet aan je moeder zeggen.*
>0, dat verheugt me zeer,* fluisterde zjj
»ik vind het hateljjk van hen om weg te
loopen. Maar nu moet ik heen, eer moeder
mjj mist.*
Trent stak een sigaar op en zette zich
peinzend op een bank inde maneschjjn...
Hg gevoelde, dat er een algeheele omme
keer in zgn leven stond plaats te grgpen.
Het was hem als wenkte hem een schoone,
liefeljjke gestalte, om het oude leven vaar
wel te zeggen en andere wegen te volgen.
Hg had er een voorgevoel van, dat zich een
nieuwe wereld voor hem opende
Treat werd den volgenden morgen ge
wekt door het ratelen van een rgtuig. Hjj
schelde en terstond verscheen zjjn kamer
dienaar.
Wiens rgtuig reed daar door de laan?*
vroeg hg.
>Een huurrjjtuig voor Mr. Da Souza en
zgn gevolg, met al hnn bagage, sir.*
>Luister, Mason,* zei Trent lachend »in-
dien een van dat gezelschap ooit terng mocht
keeren, mag die niet worden toegelaten.
Maak na mjjn bad in orde en zeg aan den
kok dat het ontbjjt binnen een half nur
gereed moet zgn. Denk er om: voor één
persoonJe moest het hek maar sluiten
en op den uitkjjk big ven, want die dolle
troep mocht eens een ochtendblad koopen
en terugkomen
>Ik zal voor alles zorgen, sir.*
De man, die zjjn amgeaauid en voor
zgn dat het borderel, op grond waarvan
hjj veroordeeld werd, van de hand van
Esterhazy is en dat alle geheime stnkken,
die tegen hem zgn aangevoerd, valsch zgn,
maar men toch voortgaat hem schuldig te
noemen aan de schandelijkste misdaad, zon
der eenig bewjjs daarvoor aan te voeren.
Hjj beklaagt daarom den generaal niet den
moed te bezitten om de waarheid nit te
spreken.
Reuter seint uit Salisbury, dat prof. Koch
de nieuwe veeziekte die in Rodesië uitgebroken
is niet voor rooiwater noch voor Texaschi
koorts hondt, maar voor een veeziekte die
op de Oostkust bekend is.
Volgens het Berl. Tageblatt zou de Ber-
lijnsehe correspondent van de New-York
Herald, Luhnow, zjjn verdwenen. Hjj had
als getnige moeten opkomen in het proces,
dat de New-York Herald tegen eenige Ber-
ljjnsche bladen heeft ingesteld, die beweerd
hebben, dat de zoogenaamde Berljjnsche
telegrammen van de Herald valsch zouden
zjjn en nooit de Berljjnsche telegraafdraad
zonden hebben gezien, terwgl de interviews
met bekende personen uit Berljjn verzonnen
zouden wezen.
De Matin beweert dat de groote mailboot
Fürst Biamark, met een duizendtal menschen
aan boord, dezer dagen ter nanwernood
ontsnapt is aan het gevaar van een ont
ploffing. Juist toen het schip de haven van
Cherbourg binnenstoomde, sloeg de bliksem
in een jjzeren boei vlak bg het schip en
onmiddellijk daarna volgde een reeks van
onderzeesche ontploffingen: op de een of
andere wjjze was de electrische stroom langs
den draad gegaan die voor het ontsteken
der in de haven liggende torpedo's, in
oorlogstjjd, be temd is.
Uit Adrianopel wordt gemeld dat ds
Torksche overheid, op aanwijzingen van
Grieken, huiszoeking heeft laten doen in zes
dorpen in het district Kirk Klissé. Alle
aanzienlijke bewoners van die dorpen zgn
in hechtenis genomen en worden naar Adri
anopel overgebracht.
De Bulgaarsche bevolking is zeer ver
bitterd op de Grieken, die als bondgenooten
van de Turken hebben gehandeld.
Zaterdagmiddag is er in de bnart van
Londen zwaar weer geweest. Vier menschen
deelige betrekking ree ls dacht verloren te
hebben, haastte zich het overig personeel
gerust te stellen, en allen begrepen na, dat
het slechts een grap van hnn heer was ge
weest, om van zjjne gasten ontslagen te
worden.
Trent kleedde zich met meer zorg, dan
hjj tot nog toe ooit aan zgn nitwendige ver
schijning besteed had, en in zeer opgewekte
stemming gebruikte hg, voor het eerst sedert
langen tjjd, eenzaam en rustig zgn ontbjjt.
Hjj had dit echter nauwelgks ten halve
geëindigd, of een laid schellen aan het voor
hek der villa, wekte hem nit zjjne aange
name overdenkingen. Het was zooals hjj
voorzien had: Da Souza had aan het station
een ochtend-editie gekocht, en was al spoe
dig tot de ontdekking gekomen, dat zjjn
gastheer hem misleid had. Toen had men
onderling besloten, het als een zeer aardige
grap te beschouwen, wantin het hnur-
rjjtuig voor het hek, zat de geheele bende!
Trent zond een der bedienden naar be
neden, met de boodschap, dat zjjn meester
niemand dan Mr. Da Souza wenschte binnen
te laten.
Eenige oogenblikken later trad deze dan
ook luid lachend in het vertrek. Trent zette,
zonder hem zelfs met een blik te verwaar
digen, zgn ontbgt voort.
>Dat was een kostelgke grap van je,
dierbare vriend!* riep Da Souza, zjjn »hoog-
zjj« op tafel zettend: >maar wg hebben jou
er óók in laten loopen, en zgn een ritje
vóór het ontbgt gaan maken. Maar nu
is 't genoeg nietwaar? De dames hebben
reusachtigen honger!*
UorcÜ veruoljJ
nieuwsblad