iL
Het Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
De voorgestelde Gronflwetslterzieiimi.
De Goudgraver.
Uitgever: L.. J. VEERMAN, Heusden.
WOENSDAG 12 AUG.
M 2241.
1903.
'iET UuD VAN ALTENê
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprjjs: per 3 maanden f l.OO.
franco per poat zonder prjjsverhooging. Afzonderljjke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 et. Elke regel
meer 77j ct. Groote lettera naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Omtrent het voorstel der sociaal-demo
cratische kamerleden tot herziening der
grondwet, zie ons nummer van Zaterdag,
kunnen wjj het volgende mededeelen
Het soc.-dem. wetsontwerp tot in over
weging nemen van een voorstel tot grond
wetsherziening Dinsdag bjj de griffie der
Tweede Kamer ingediend, heeft ten doel
lo. voor de Staten-Generaal, de Prov.
Staten en den Gemeenteraad het algemeen
kiesrecht in te voeren
2o. alle belemmeringen tegen bet actief
en passief vrouwenkiesrecht uit de grond
wet weg te nem°n
3o. invoering der evenredige vertegen
woordiging mogelijk te maken en
4o. de Eerste Kamer te vervangen door
het referendum (volksstemming).
Om dit doel te bereiken moeten 64 ar
tikelen der grondwet gewijzigd worden of
vervallen, zoodat het wetsontwerp is ver
deeld in 5 paragrafen, waarvan de eerste
wijzigingen in het tweede hoofdstuk (van
den Koning) bevat, 2 die in het derde
hoofdstuk (van de Staten-Generaal), 3 die
ia het vierde hoofdstuk (van de Prov.
Staten eu de Gemeentebesturen), 4 die in
het vijfde, zevende en elfde hoofdstuk (Ju
stitie, Financiën en grondwetsverandering)
en 5 die in de Additioneele artikelen.
De artikelen, waar het op aankomt, zjjn
de volgende:
De leden der Staten-Generaal worden
rechtstreeks en bjj geheime enkelvoudige
stemming gekozen door de meerderjarige
ingezetenen, tevens Nederlanders, die niet
bij rechterlijk vonnis van het kiesrecht zgn
uitgesloten.
Niemand wordt van het kiesrecht uitge
sloten om redenen, rechtstreeks of middel-
ljjk voortvloeiende uit den maatschappe-
ljjken welstand.*
[In dit artikel is zoowel het algemeen
kiesrecht, als ook het vrouwenkiesrecht ver
vat, terwjjl de tweede zinsnede verhindert,
indien de wet het vrouwenkiesrecht invoert,
dit alleen aan de meer gegoede vrouwen
te verleenen].
2, c. Art. 81 wordt gelezen als volgt:
De staten-generaal bestaan uit honderd
leden.
Alles wat het kiesrecht en de wjjze van
FEUILLETON.
28)
Ernestine zat aan zjjne zjjde, en elk ge
noot met volle tengen van zgn onthaal.
Slechts één gelaat herinnerde hem aan de
onstandvastigheid der fortuin, een gelaat,
dat hem sedert de laatste uren met een
hartstochtelijke haat vervuld had. En tóch
was die man van hetzelfde ras als deze
lieden; zjjne antecedenten waren aan vele
hunner bekend, hjj verwierf zich nieuwe
vrienden, en knoopte voortdurend nienwe
betrekkingen aan. Te midden van een
kleine pauze in het onderhoud, klonk zgn
zachte, doch heldere stem plotseling Trent
in de ooren.
Hg was bezig «en voorval nit zgn loop
baan te verhalen.
Afrika,* zeide hjj, >ia een wonderljjk
land. Aitra schjjnt een toevluchtsoord te
zgn voor alle blanken, die elders elke hoop
verloren hebben. De laatste maal dat ik mg
daar bevond, merkte ik eiken dag een grijs
aard op, die in schjjn arbeidde op een
aardappelveld, dat aen een klein, witge
pleisterd zendelings-huis, een station van
het Bazelscbe Genootschap, grensde. Hjj
scheen altjjd op zgn spade te leunen, en
met smachtend verlangen naar de zeekant
te staren.
Een zeker iemand verhaalde mjj zjjne
geschiedenis. Hjj was een Engelschmau van
aanzienlijke geboorte, die in zgn jeugd in
een strafbare zaak was gewikkeld geworden,
en dientengevolge verscheidene jaren in
verkiezing betreft, wordt bjj de wet ge
regeld.*
[Daar uit dit artikel zjja weggevallen de
woorden: »de verdeeling van het Rgk in
kiesdistricten* wordt door het nieuwe arti
kel de mogelijkheid geopend, de evenredige
vertegenwoordiging, ook waar deze het weg
vallen der kiesdistricten zou medebrengen,
in te voeren].
2, g. Art. 84 wordt gelezen als volgt
»Om lid der staten-generaal te kunnen
zgn wordt alleen vereischt, dat men Neder
lander zjjniet van de verkiesbaarheid ont
zet zjj en den ouderdom van dertig jaren
vervuld hebbe.*
[Tegenwoordig is de eisch, dat men man-
neljjk Nederlander zgdoor deze verande
ring wordt du» ook de vrouw tot het lid
maatschap der kamer toegelaten.]
2, d. eu j. Art. 82 en de derde afd., met
de art. 90, 91 en 92, vervallen.
[Hierdoor vervalt de eerste Kamer. De
meeste wijzigingen in tal van artikelen
hebben ten dod, de bewoordingen der grond
wet met het wegvallen der eerste kamer
in overeenstemming te brengen],
2, w. Art. 109 wordt gelezen als volgt:
De wetgevende macht wordt gezamen
lijk door den Koning en de staten-generaal,
met medewerking des volks, uitgeoefend.
[De gecursiveerde woorden zgn ingevoerd
met het oog op de volksstemming (art.
112bis)].
Wanneer dit binnen den termjjn en op
de wjjzQ, door de wet te bepalen, door
minstens 50,000 kiezers voor de staten-
generaal wordt verlangd, wordt een door
de staten-generaal aangenomen wetsvoorstel
onderworpen aan eene volksstemming, waar
aan alle kiezers voor de staten-generaal
bevoegd zgn, deel te nemen en welker in
richting door de wet is geregeld.
Bjj de volksstemming wordt het voorstel,
zooals het door de staten-generaal is aan
genomen bjj meerderheid vau stemmen in
zgn geheel goedgekeurd of verworpen.
Geene volksstemming is geldig, indien
het getal stemmen, door de meerderheid uit
gebracht, minder dan een derde van dat
aller stemgerechtigden bedraagt.*
[Door dit artikel wordt het referendum
ingevoerd, dat alleen van kracht is, als de
meerderheid minstens een derde van het
gevangenschap had doorgebracht.
Toen hij zjjne vrjjheid herkre9ar, ver
spreidde hjj, teneinde zjjne familie voor
verdere schande te vrjjwaren, het valsch
gerucht van zjjn dood, en vertrok onder
een vreemden naam naar Afrika.
Daar is bjj vanaf dien tjjd geblevenmet
het klimmen zjjner jaren zonk hg al lager
en lager, stoad dikwjjls op het punt zjjn
fortuin te maken, doch miste steeds ds
noodige kracht en energie; werd verslaafd
aan slechte gewoonten, doch bleef zich steeds
vrjj willig opofferen, hoezeer hem ook het
verlangen naar zjjn vaderland en betrek
kingen verteerde. Nog voor eenige maanden
geleden, zag ik hem weer, steeds in dezelfde
houding, en met denzelfden smeekenden blik
op de zee. Dien man beschouw ik als een
held 1*
Het rinkelen der glazen had opgehouden,
en de fluisterende gesprekken waren ver
stomd. Allen waren getroffen, doch
Trent zat met marmerwit gelaat en woest
rollende cogen, aan het boveneinde der
tafelDeze man had valsch spel met
ham gespeeld! Hoewel hjj zjjne oogen niet
tot Ernestine durfde opheffen, gevoelde hg
als het ware, dat de hare met tranen gevuld
waren, en hoorde hjj haar boezem hjjgen.
Intusschen keerde de opgewekte stemming
reeds spoedig bjj het overig gezelschap terug,
eu toeu bet uur vau scheiden daar was,
weergalmde de vestibule vau het vrooljjk
gelach dar vertrekkende heeren eu dames.
Ernestine echter verliet haren gastheer,
zonder naar het scheen dims aangeboden
hani op te merken, en ook bjj liet haar
zonder afscheidsgroet vertrekken. Doch toen
Francis zich gereed maakte haar te volgen,
legde Trent zjjn zware hand op diens
getal aller stemgerechtigden bedraagt. Uit
art. 113 bljjkt dat bjj een ongeldig refe
rendum de wet bljjft aangenomen.]
3, a. Art. 127 wordt gelezen als volgt
De leden der provinciale staten worden
voor zes jaren rechtstreeks bjj geheime enkel
voudige stemming gekozen door de meer
derjarige ingezetenen der provincie, tevens
Nederlanders, die, met inachtneming van
art. 80 tweede lid, Diet bjj de wet of bjj
rechterljjk vonnis van het kiesrecht zgn
uitgesloten.
Ingezetenen der provincie, die kiezer zgn
voor de staten-generaal, zgn als zoodanig
kiesbevoegd voor de provinciale staten.
De helft der leden treedt om de drie
jaren af.
Om lid der provinciale staten te kunnen
zgn, wordt vereischt, dat men Nederlander
en ingezetene der provincie zjj en den ouder
dom van vjjf en twintig jaren vervuld hebbe.
Zg, die na hunne verkiezing tot lid der
provinciale staten bjj reehterljjke uitspraak
de beschikking of het beheer over hunne
goederen hebben verloren, verliezen van
rechtswege het lidmaatschap, maar zjja her
kiesbaar.
De verkiezing van de leden der provin
ciale staten heeft plaats op de wjjze, door
de wet te regelen.*
[Door de aangebrachte wjjzigiugeu (die
eveneens op art. 143, den gemeenteraad,
zgn voorgesteld) wordt het algemeen kies
recht ook voor Prov. Staten en Gemeente
raden vastgelegdvoorkomen, dat men den
kring voor het gemeenteljjk kiezersehap
nauwer trekt dan voor da Staten-Generaal
het actief en het passief vrouwenkiesrecht
voor Prov. Staten en Gemeenteraden mo-
geljjk gemaakt en failliete personen en der-
geljjke, die tegenwoordig geen lid mogen
zgn, toegelaten, indien de kiezers vau mee
ning zgn, hun desondanks evengoed het
mandaat te kunnen toevertrouwen.
Door wjjzigingen in art. 84 en 96 is deze
laatste verandering ook voorgesteld voor
de Staten-Generaal.]
5, B. Art. VII der Additioneele Ar
tikelen wordt gelezen als volgt
>\Iet afwjjking van bovenstaand art. 2
wordt de aanhef van art. 1 der wet van
7 Sept.. 1896 Stbl. 154, gewijzigd bjj de
wet van 8 Dec. 1900 Stbl. 208 (kieswet)
gelezen als volgt:
De leden van de Staten-Generaal wor-
schouder.
•Ik moet u even spreken, Francis,*
zeide hjj.
•Ik zal terstond terugkomen,* was het
antwoord, »ik wil eerst Miss Wendermott
naar haar rjjtuig geleiden.*
Doch Trent's hand bleef daar als een
ijzeren greep, waaraan niet te ontkomen
was. Hjj sprak geen woord; Francis, die
wist met wien hjj te doen had, en een scèae
wenschte te voorkomen, bleet dus tot de
laatste der gasten vertrokken was.
Wees zoo goed mjj te volgen,* zei
Trent nu, »ik heb u eenige woorden te
zeggen.*
Francis steeg met hem in het wachtende
rijtuig.
Geen woord werd tusschen de beide man
nen gewisseld, tot zjj zich in Trent's rook-
salon bevonden. Een lakei bracht sigaren
en limonade binnen, en op een ongeduldig
handgebaar van zgn meester verwgderde
zich haastig. Francis stak een sigaar op,
Trent echter rookte niet. Hjj begaf zich
naar de deur, sloot die af, en stak "den
sleutel in zgn zak. Toen keerde hjj terug,
eu plaatste zich voor zgn gast.
Francis,* begon hjj, >van af den dag,
dat ik u voor het eerst te Bekwaudo ont
moet heb, waart gjj mjjn vjjand.*
Zeg liever, dat ik u van af dat oogen-
blik mistrouwd heb,* antwoordde Francis.
•Noem het zooals gjj wilt,* hernam
Treut, »doch heden avond hebt ge mg een
ellendige trek gespeeld. Gjj waart als gast
aan mjjn tafel, en gaaft mg niet de minste
waarschuwing. Integendeel: heden mor
gen boodt ge mjj zelf een week uitstel aan.*
den gekozen door de meerderjarige, mau-
neljjkè ingezetenen des Rjjks, tevens Neder
landers, die, voor zoover zij over het laatst-
verloopen dienstjaar in eene of meer Rjjks
directe belasting zgn aangeslagen het te
dier zake verschuldigde vóór of op deu len
Maart voldaan hebben,* enz.
Aan art. Ibis derzelfde wet wordt toe
gevoegd
5o. dat zjj de laatste drie jaren onafge
broken op de kiezervlgst zjjn voorgekomen
6o. dat zjj voorkomen op de kiezersljjst
voor een Kamer van Arbeid
7o. dat zjj zjjn ingeschreven op de be
volkingsregisters der gemeente, niet door
eenige bepaling dezer wet, van het kiesrecht
zjjn uitgesloten, noch in de termen vallen,
om op de kiezersljjst in een andere ge
meente te worden geplaatst en vóór den
15den Februari aan de Secretarie der ge
meente eene door hen onderteekende ver
klaring hebben ingeleverd, waarbjj zg zich
met vermelding van hun leeftjjd, als kiezer
voor de Staten-Generaal aangeven.*
Buitenland.
Een buitengewoon ernstig bericht heeft
de telegraaf gebracht: De Russische consul
te Monastir, de heer Rostkowsky, werd door
een geweerschot van een Turkschen gendarme
gedood. Deze gebeurtenis kan groote ge
volgen hebben, vooral na de opstand in
Macedonië weer is uitgebroken en zelfs
heviger belooft te worden dan hjj in het
afgeloopen voorjaar reeds was.
Het is niet de eerste maal, dat een Rus
sische consulaire ambtenaar in Turkjje werd
vermoord. Men zal zich nog wel den tra-
gischen dood vau den consul te Mitrowitza
herinneren. Toen was de toestand ook zeer
kritiekeen conflict met Rusland scheen
onvermjjdeljjk, vooral daar de toongevende
staatkundige kringen te Petersburg alles in
't werk stelden, om de regeering tot inter
ventie te bewegen. Deze verloor echter niet
uit het oog, dat de belangen van Rusland
de handhaving van het >status quo* op het
Balkan-schiereiland noodzakeljjk maakten.
Zjj stelde zich daarom tevreden met de
verontschuldigingen, welke de Porte haar
wegens den moord aanbood, en met de
voorbeeldige bestraffing vau den misdadiger.
Maar zal zjj dezen keer ook zoo'n geest
van conciliatie jagens Turkjje aan den dag
De geschiedenis die ik verhaalde, kou
niet de minste beteekenis voor hen hebben.*
•Ik weet niet, of gjj mjj tracht te mis
leiden,* zei Trent, »doch, zoo gjj het niet
mocht weten, laat ik n dan zeggen, dat
Miss Wendermott de dochter is, van den
door u bedoelden oude man
Francis' schrik was niet geveinsddaar
aan viel niet te twjjfelen. »Eu wist zjj
dat?* riep hjj.
Zjj wist dat hjj in Afrika geweest was,
doch geloofde dat hg daar gestorven was.
Wat zjj op het oogenblik ervan gelooft,
kan ik niet zeggen. Uw verhaal trof haar
geweldig, en zjj zal zeker trachten, de waar
heid van n te vernemen.*
•Zjj heeft mjj verzocht, haar morgen een
bezoek te brengen,* zei Francis.
•Juist zooals ik dacht. Welnu, ik wil
u niet met persoonljjke bizonderheden ver
moeien. Alleen dit dient gjj te weten: Ik
wensch Miss Wendermott tot vrouw te
nemen l<
•Tot vrouw!* riep Francis, hem in de
grootste verbazing aanstarende, »dat kan
u geen ernst zgn, Trent!*
>'t Is mg hooge en heilige ernst,* ant
woordde Trent op beslisten toon: >van af
het eerste oogenblik dat ik haar gezien heb,
is dit mgn onwrikbaar voornemen geweest.
De wereld beschouwt mjj slechts als een
speculant, met de goudkoorst in mgn aderen.
Dit was voorheen wellicht het geval. Thans
echter is het niet zool Ik wilde rgk, ont-
zagljjk rgk zgn, om haar de positie te her-
geren, waarin zg tehuis behoort. Dat is het
ééaige doel, waarom ik prjjs stel op mgn
rjjkdom.*
Deze verklaring verbaast mjj meer dan
ik zeggen kan,* zei Francis; >maar hebt
leggen? Dit is nog zoo zeker niet, als men
daarbjj ook bedenkt, dat het kabinet te
Petersburg niet de gewoonte heeft, om zich
veel aan de openbare meening te storen.
De Bulgaren zullen niet nalaten om van
dit tragische voorval gebruik te maken, ten
einde Rusland tegen Turkjje op te stoken en
zoo mogeljjk eene interventie der mogend
heden in de Macedonische aangelegenheden
te verkrjjgen.
Voor den wereldvrede is het te hopen, dat
de regeering te Constantinopel de noodige
satisfactie aan Rusland zal geven.
Dit zou ook de beste wjjzs zgn, om weer
een streep door de rekening van de opstan
delingen te halen. Want ook al kon Tnrkjje
uit een eventneelen oorlog als overwinnaar
treden, dan nog zon het weinig profijt uit
zjjne zege trekken. Wjj hebben dit ook na
den Turk8ch-Griek8chen oorlog geiien. Men
begrjjpt, dat eene mogendheid als Rusland
niet kan gedoogen, dat zjjne vertegenwoor
digers in Turkjje telkens het slachtoffer van
moordaanslag worden, maar aan den anderen
kant dient men ook rekening te houden met
de omstandigheden, moet men niet uic het
oog verliezen, dat de verantwoordelijkheid,
welke er op de Turksche regeering rust,
veel miader is geworden door don bizonderen
toestand van Macedonië, waar de gemoe
deren buitengewoon opgewonden zjjn, waar
de bevolking bjjna tot de uiterste wanhoop
is gebracht, zoowel wat betreft de Moham
medanen, die aan de defensieve zjjde zgn,
als de opstandelingen die aanvallenderwjjze
optreden.
De Standard verneemt uitKonstantinopel
De berichten uit Macedonië luiden nog steeds
zeer ongunstig. Overal is de telegraaf door
gesneden, behalve naar Janina. De opstan
delingen dreigen den spoorweg naar Salouiki
met dynamiet te vernielen.
Uit Saloniki wordt dd. 8 dezer gemeld
In het wilajet Monastir opereeren 10,000
opstandelingen2000 zgn te Castoria slaags
met de Tnrksche troepen. Monastir zelf
wordt door militaire cordons beschermd.
9 Aug.Bulgaarsjhe benden vielen ver
scheidene dorpen in de omstreken van Kilig-
soura aan, welker Grieksche en Mahome-
daansche bewoners zg doodden. Na er alle
huizen in brand te hebben gestoken, trokken
zjj zich terug.
Omer Roesj li pasja is vanmorgen hier
gjj er nooit aan gedacht, dat nw gedrag ten
opzichte van Miss Wenderraott's vader, z9er
veel opheldering zal vereischen?*
WanHeer 't mjj niet verhinderd wordt,
ben ik daartoe in staat;* antwoordde Trent:
ook aan hare zjjde heerseht geheimzinaig-
heid, want ik deed haar door mjjue zaak
gelastigden een aanzienljjke schadeloosstel
ling en nadere berichten van hem aanbie
den, en zg weigerde stollig daarop te ant
woorden. Zg heeft alles geweigerd, wat haar
met den man, die haar alles omtrent haren
vader kon mededealen, in aanraking zou
kunnen brengen.*
Dat pleit geenszins in haar voordeel,*
zei Francis: Monty moge zgn naam nóg
zoo onteerd hebben, hg heeft zich echter
voor die reputatie vrjj willig opgeofferd, door
zich uit de samenleving te verbannen.*
Monty is in verschillende opzichten slecht
behandeld geworden,* hernam Trent: •hoe
wel ik mjj niets ten zjj aen opzichte te ver-
wjjten heb.*
Dat is een zaak van opvatting,* zei
Francis, de schouders optrekkend.
Uwe opinie des wegens ken ik zeer goed,*
antwoordde Trent, »doch dat is uw zaak.
Gjj kunt mg over een week, zoo gjj wilt,
door geheel Londen belasteren, maar ik
heb een week uitstel noodig.c
Waarom zou ik u die toestaan?*
•Ik wil u uoch dreigen, noch trachten
om te koopen,* hernam Trent, »maar ik
moet een week uitstel hebben. Wjj zgn
beide mannen, die weten wat ons te doen
staat, Francis. Ik wensch dus tweten, op
welke voorwaarden gjj daartoe bereid zjjt.«
Francis stond langzaam nit zgn stoel op.
Wordt vervolgd).
La»
2, b. Art. 80 wordt gelezen als volgt
2, bb. Na art. 112 wordt een nieuw
art. 112bis ingevoegd, luidende:
