Hel Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard. De Goudgraver. Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. 2242. ZATERDAG 15 AUG. 1903. Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden l.OO. franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke nanamers 5 cent. Advertentiën ran 16 regels 50 et. Elke regel meer 77s ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond ingewacht. Het voor en tegen der Evenredige Vertegenwoordiging. Men is het er vrij wel over eens, dat het algemeen kies- en stemrecht ook bij ons eenmaal zal worden inge voerd, en zij, die daartegen thans nog bezwaren hebben, erkennen dat, wan neer de algemeene volksontwikkeling zeker peil zal hebben bereikt, de be zwaren tegen zoodanig stemrecht ook zullen vervallen zijn. Maar de meest overtuigde voorstem mers van algemeen stemrecht zijn tevens van meening, dat zelfs daarmede niet alle wenschen zijn vervuld. Immers, algemeen stemrecht of niet, één denkbeeld wordt, naar de wijze waarop men feitelijk dat recht uitoefent, toch niet verwezenlijkt: het denkbeeld eener volksvertegenwoordiging, even redig aan de sterkte der politieke par tijen in het land. Gesteld eens dat (wij bepalen ons nu tot de verkiezingen voor leden der Tweede Kamer) het land niet in kies districten was gesplitst, zoodat ieder kiezer vijftig afgevaardigden te kiezen had, dan zou slechts één richting, de sterkste partij, in de Kamer vertegen woordigd zijn. De stemmen der overige partijen zouden dd&r zelfs niet worden gehoord. Om die reden, maar ook omdat het den kiezer in alles gemakkelijk moet worden gemaakt, daar hij anders feitelijk toch geen gebruik maakt van zijn recht, heeft men zoodanige verdeeling in dis tricten daargesteld. Eerst kwamen er meervoudige voor. Toen was de zaak nog niet zoo eenvoudig. Later bleven alleen de enkelvoudige over en, zooals wij allen weten, is het land nu in hon derd districten verdeeld, in elke waar van de kiezers om de vier jaren den candidaat hunner keuze gaan stemmen. Dat was een zeer groote verbetering maar natuurlijk, in de meeste districten bestaan een aantal staatkundige partgen, zoodat dan ook verschillende candidaten voor den zetel in de Kamer worden gesteld. Alleen in het zuiden van ons land komen vele uitzonderingen op dien regel voor. Aangezien nu van de verschillende candidaten er slechts één wordt benoemd, worden de stemmen der minderheden niet vertegenwoordigdten minste niet in dat districtwant men zal bezwaar lijk kunnen beweren dat zij in het ge heel niet vertegenwoordigd worden. Het FEUILLETON. is wel waar dat de bedoelde stemmen verloren gingen, maar het is evenzeer waar dat in den regel toch alle par tijen en richtingen in de Kamer ver tegenwoordigd zgn. Alleen zijn zij niet vertegenwoordigd naar evenredigheid van het op de candidaten van iedere partij in het geheele land uitgebrachte stemmen. Ook in andere landen doet zich een dergelijk verschijnsel voor. In Duitsch- land bestaat het algemeen stemrecht voor de verkiezingen van den Rijksdag. Daar werden bij de jongste verkiezingen op de socialistische partij drie millioen stemmen uitgebracht. Hadden zij recht op een aantal zetels in den Rijksdag naar evenredigheid van dat groot aantal stemmen, dan zouden zij verweg de meerderheid hebben. Nu komen zij slechts in de tweede plaats. In dergelijke verschijnselen nu wil de evenredige vertegenwoordiging ver andering brengenonder anderen ook met het oog op het feit dat bij de onder het tegenwoordig stelsel altijd nood zakelijke herstemmingen, er steeds par tgen zijn die toor de keus komen te staan om öf zich aan te sluiten bij andere partgen, öf zich eenvoudig te onthouden, en omdat er vele districten zijn, waarin de minderheid nimmer kans ziet, het te winnen. Dit laatste bezwaar is misschien min der groot, want de ervaring leert dat men zelden den moed laat zinken en dat menige minderheid door den tijd meerderheid wist te worden. Maar het eerste is natuurlijk grooter. Zich te ont houden is niet goed, en zijn stem uit te brengen op een ander dan den can didaat zijner keuze is óók niet goed, omdat daardoor de uitslag der stemming toch niet de wezenlijke waarheid is. Dat er partgen zijn, die van den aanvang af tot bereiking van zeker doel samengaan, dit zal men echter nooit kunnen verhinderen, ten minste niet wanneer men aan ieder de persoon lijke vrijheid laat om, zooals thans ook het geval is, te stemmen op wien hij wil. Dat men ook hierin in 't vervolg verandering zou wenschen te brengen zal ons later blijken. Wanneer er in het geheele land een half millioen kiezers zijn, en er zijn drie partijen, die 300,000, 150,000 en 50,000 kiezers sterk zijn, terwgl er honderd afgevaardigden moeten worden gekozen, dan moet volgens de leer der evenredige vertegenwoordiging de eerste partij door 60, de tweede door 30 en de derde door 10 leden der kamer ver tegenwoordigd worden. Heeft dit plaats, dan drukt, zegt men, de kamer den wil van het volk uit. Beter is het om te zeggen, dat elke partij dan gelegenheid vindt, om hare stem te doen hooren door een getal afgevaardigden, in evenredigheid staande tot hare sterkte. Maar bij de stemmingen in de kamer zullen er toch altijd meer derheden en minderheden blijven en zal de wil der minderheid voor die der meerderheid moeten buigen. Onjuist is het dus, te zeggen dat de wil der natie in de volksvertegenwoordiging volkomen uiting moet vinden. Veel juister is het, te zeggen dat alle meeningen en gevoe lens in d. Kamer volledig tot haar recht moeten komen. Ook thans is dit vrij wel het geval maar het moet worden erkend dat, hoe meer zekere partij in de kamer, naar evenredigheid van hare sterkte over het gansche land, vertegenwoordigd wordt, hoe meer uitzicht zij heeft, om ook eenigen invloed te oefenen op den loop der zaken. Het wil ons voorkomen, dat het groote voordeel der evenredige vertegenwoor diging in dit laatste zal gelegen zgn; maar op redelijke gronden niet meer ervan te verwachten is. Ook thans heeft elke partij van eenige beteekenis gele genheid om afgevaardigden te zenden en dat ligt ook geheel voor de hand, omdat zij, die tot de eene of andere partij behooren, over het geheele land zijn verspreid. Dat feit, gevoegd bij de verdeeling van het land in districten, moet vanzelf ten gevolge hebben, dat aan elke partij eenige zetels toevallen en, hoe krachtiger eene partij wordt, hoe grooter in ieder geval de kans daarop wordt. In een slotartikel zullen wij nagaan, hoe het stelsel der evenredige vertegen woordiging, dat wij nu in theorie be schouwd hebben, feitelijk in werking wordt gebracht. Slot volgt). Buitenland. De opstand in Macedonië. XXIII I. 29) »Gjj wenscht te weten,* herhaalde hg, »op welke voorwaarden ik gedurende een week het stilzwjjgen zal bewaren? Weina, ziehier mjjn antwoord: Op geen enkele!* Dat kan u geen ernst zjjn,* zei Trent, op rnstigen toon. Dat zullen we zien antwoordde Francis, •ik wil openhartig jegens js zjjn, Trent. Toen wjj hier binnenkwamen, noemdet ge mij nw vjjand. Welnu, in zekeren zin h&dt gg gelgk. Ik wantrouwde je en mocht je niet lijden, van af het oogenblik, dat ik je voor de eerste maal in het Bekwando-dorp, in gezelschap van den armen oude Monty ontmoette, en de door u opgemaakte over eenkomst las, met de bewuste bepaling: dat de overlevende van u beiden, alléén-bezitter zou zgn. In de koortsverspreidende moeras gronden dronk Monty vergif als water en gg zaagt dit rustig toe. Dat moge u goed hebben toegeschenen, voor mg stond het gelgk met moord! Mgn wantrouwen tegen u, deed mg ertoe besluiten, u beiden door mjjne manschappen te laten achter volgen, en zooals ik verwacht had, vonden zjj den armen Monty verlaten en aan den dood prgs gegeven, terwjjl gg u uit de voeten hud gemaakt om den buit machtig te wor den. Daarna doorleefde ik zelve een zwaren tjjd en verloor u uit het oog, tot ik u weder- vond, bezig zjjnde de ontginning der mjjnen en den aanleg van een weg naar zea te besturen. Ik informeerde terstond naar Mon ty, en gg deedt mg een weinig vertrouw baar verhaal. Desniettemin begaf ik mg naar de door u genoemde plaats om daar natuurlgk te vernemen, dat hg spoorloos verdwenen was! Thans hebben wg elkander weer in Engeland ontmoet, Scarlett Trent, en ik heb u weer naar Monty gevraagd. En opnieuw word ik met uitvluchten afge scheept Hedenochtend stond ik u een week uitstel toe, thans neem ik mgn woord terug. Morgenochtend maak ik openbaar, wat mg van de zaak bekend ia I* »Dus is sedert vanmorgen uw vijandschap jegens mg zoozeer toegenomen?* vroeg Trent. Zoo is het*, antwoordde Francis, »wjj spelen met open kaart, daarom wil ik open hartig jegens je zgn. Hetgeen ge mg zoo even bekend hebt omtrent uwe plannen ten opzichte van Miss Wendermott, heeft mg doen besluiten, onmiddellgk te handelen Dan bewondert gg haar óók?* vroeg Trent schijnbaar kalm. »Meer dan ik oeit eene vrouw bewonderd heb,* antwoordde Francis, »en ik beschouw je gedragsljjn tegenover haar, als hoogst vermetel Een oogenblik stond Trent als versteend, toen ontsloot hg de deur. >'t Ware beter dat gg heengingt, Fran cis,* zeide hg, »ik heb een verdediging ge reed, doch zal die Dog bewaren. En luister: toen ik deze deur sloot, deed ik dat, omdat ik niet voornemens wus, u op deze wjjze te la:en vertrekken Thans verzoek ik De toestand op het Balkanschiereiland verergert dageljjks. De opstandelingen gaan voort met het vernielen van de verkeers middelen daarentegen plunderen en moor den de Tnrken in de dorpen van onschul dige christenen. Overal wapenen zich de Turken, zelfs te Belgrado. De opstande lingen hebben reeds verscheiden spoorbrug gen met dynamiet in de lucht laten vliegen, u echter zoo spoedig mogelgk mgn huis te verlaten Op den drempel bleef Francis staan, en riep: »Ge hebt mg begrepen?* •Ten volle,* zei Trent, hem den rug toekeerende. Er was reeds meer dan een uur na het hiervoren beschreven onderhoud verloopen en nog steeds zat Trent met het hoofd in de hand voor zjjn sebrjjftafel. Later dacht hg altjjd aan dit uur, als het rampzaligste in zjjn leven terug. Als een streng en op zichzelf vertrouwend man, had hg zgn ge heele leven, zonder vrienden en buiten ge zelschappen doorgebrachtheden avond ech ter, zat het spook der verlatenheid aan zjjne zjjde. Zjjn hart was bedroefd, zgn eergevoel was gekrenkt, en bovendien ver keerde het gansche gebouw, dat hg met bo venmenschel jjke inspanning en volharding had opgetrokken, in oogenblikkeljjk en ern stig gevaar De man die hem straks verlaten had, was wel een vjjand en een bevooroordeeld menscb, doch Trent wist dat hg een eerljjk man was. Hg was het eerste menschelgk wezen, aan wien hg ooit de éénigste wensch zjjns levens geopenbaard had, en zgne ver pletterende woorden schenen nog in de lucht ta trillenZoo bij eens gelgk had! En waarom niet? Trent wierp, zonder zich zelve ta ontzien of iets te ver- gvlgken, een teragblik in zjju verleden. Hjj wus voortdurend zwoegend en arbei dend door het leven gegaan, zonder ooit o.a. een van 70 meter lengte tnsschen Sa loniki en Usknb, na 150 Turken, die de brug bewaakten, overrompeld te hebben. E-n poging van de opstandelingen, om Monastir in brand te steken, is echter mislukt. Het Balgaarsche ministerie van buiten- landsche zaken heeft zeer verontrustende berichten gekregen van zjjn agent te Usknb. De Muzelmannen komen eiken dag in de mosketen samen. Men is bang dat een moord op de Christenen op handen is. Amb- teljjke kringen verklaren dat alleen de tns- schenkomst van de mogendheden een ver schrikkelijke ramp kau verhoeden. Dagelgks wjjken jonge mannen uit alle Balgaarsche dorpen naar de bergen nit om zich bg de benden aan te sluiten. De be weging verspreidt zich ook over het wilajet Saloniki. Driehonderd opstandelingen heb ben zich verzameld op de hoogten tnsschen Gevgheli en Jenie. Officieel wordt medege deeld, dat de Bulgaren in den slag van Sorvits 150 gesneuvelden hadden. Te Krnshevo hvbben de opstandelingen, na twee aanvallen te hebben afgeslagen, hunne voorwaardeljjke onderwerping aangeboden, maar op de te Konst.autinopel gevraagde instructies is geantwoord, geen kwartier te vorleenen. Een vreeseljjk bloedbad staat er dus te wachten. Volgens de laatste berichten verbreidt zich de opstand naar het Oosten. Klisoera en Pissordere zgn door de opstandelingen bezet. Er wordt hevig gevochten te Djavat bg Monastir. Men zegt dat Turken besloten hebben, den Oostenrjjk^chen consul te ver moorden. Te Monastir heerscht een paniek wegens Je dreigende houding der soldaten. De politie zegt dat de Franscho en Itali- aansche consuls in levensgevaar verkeeren. Men beweert dat Bulguren de bewoners van het groote Turksche dorp Kenali, bjj Monastir, omgebracht hebben, slechts twin tig zouden ontsnapt zgn. De militaire overheid te Saloniki heeft naar Konstantinopel geseind, dat höt uit breken van den algemenen opstand op Vrjjdag vastgesteld was, en dst mea voor niets kon instaan, teezjj nog negen batal jons als versterking gezonden werden. De Porto is dadeljjk daarop begonnen met het aanwerven van 2000 mohammedaanscbe gendarmes voor den dienst te Saloniki. Een telegram uit Saloniki zonder dag- teekening meldt: Gisterenavond om 10 uur eerzucht te koesteren of te kennenbg had het koud, gevoelloos aaozjjn van een schatten-verzamelaar doorleefd, als egoïst van de ergste soort, wellicht weinig kwaads, doch nog minder goeds verrichtende. Er was niets in zgn leven, dat hem de liefde eener vrouw waardig maakte, en zeer zeker niets, waardoor het ooit mogeljjk kon wor den, dat eena vrouw als Ernestine Wender mott, ooit liefde voor hem zou kunnen ge voelen. Alle schatten van Afrika waren niet in staat, hem ooit anders te maken, dan hjj in werkaljjkheid wasEn toch, ter- wjjl hjj zoo zat en peinsde, wist hg, dat hg het vonnis der vernietiging over zgn gansche leven velde. Want, buiten het verlangen naar baar bezit, had het leven geei enkele bekoring meer voor hem. Hjj was jden strjjd op finantieel gebied reeds zeer lang moede, de City was hem een walgingHg liet zgn oog waren door het vorsteljjk vertrek in het paleis, dat zgne agenten voor hem gebouwd en gemeubeld hadden. Vandaar vestigde zieh zgn blik op de stapels brieven en briefjes op zgn schrjjf- tafel, die echter allen één geest ademden, hem allen als het »gouden kalf* huldigden, en het was hem, alsof even zoovele moker slagen op de wanden zjjner vesting neder- vielen, en een spottend hoongelach schet terde hem in de ooren En al lager en lager zonk zgn hoofd, tot het in zgne gekruiste armen begraven was, en in het aar dat nu volgde, streed Scarlett Trent, den zwaarsten strjj 1 zjjns levens! zgn de brug en een pakhuis te Tsibeftsje met dyna niet vernield. De opstand breidt zich uit. Op 30 K.M. van Saloniki is een sterke bende opstandelingen gezien. Er komen 24 bataljons nit Azië. Koning Peter I heeft zjjn broeder Ar- 8enins benoemd tot opperbevelhebber van het staande leger en hem aanbevolen, aller eerst de tucht in het korps officieren te herstellen en hem te bevrjjden van de steeds toenemende sischen der officieren, die heb ben deelgenomen aan den moord op Alexan der en Draga en verlangen dat hg hen daar voor zal belooneu. Onder de Servische officieren neemt de oneenigheid toe, in verband met den moord op koning Alexander en koningin Draga. Het officierscorps is in twee kampen ge splitst. Een eroot deel van die officieren, welke in 't geheel niet bg de samenzwering gamoeid zgn geweest, willen hun ergernis over het bedrjjf der koningsmoordenaars uitspreken in een adres dat aan koning Peter aangeboden zou worden. De onder teekenaars van het verzoekschrift er moeten zich reeds 300 officieren tot onder- teekening bereid verklaard hebben zullen op kalme en waardige wgze de bestraffing van de moordenaars eischen, en eraan toe voegen dat zg hun ontslag zullen nemen indien niet voldaan wordt aan hun verlangen. Opnieuw is de Pruisische provincie Posen geteisterd door hevige regens. De schade, door het hooge water in deze provincie aangericht, wordt reeds op drie millioen geraamd. Omtrent de Engelsche beschaving in Zuid- Afrika wordt uit Johannesburg gemeld: De Engelseho werfagenten hadden een aantal inboorlingen uit Nyassalaad en Oe ganda wjjs gemaakt, dat zg werden aange nomen voor arbeid in de open lucht. Toen later bleek dat zg in da goudmgnen moesten werken, kwamen zg in verzet tegen hnnne naderdaling. Hut gerechtshof veroordeelde hen ieder tot een boete van 2 pond sterling en twee maanden dwangarbeid in de goudmgnen. Een complot dat ten doel had den presi dent van San Domingo te vermoorden, werd Woensdag ontdekt. Verschillende personen werden in hechtenis genomen. Op Kythera, het beroemde eiland uit de klassieke oudheid, is een aardbeving geweest. Drie dorpen werden geheel vernield. Te Een weinig vroegtjjdiger dan anders, be vond Trent zich den volgenden morgen op zgn kantoor in de City, op het ergste voor bereid, en eer een half uur verlo pen was, stond hg tegenover eene crisis, zooals die door de grootste financiers slechts zelden beleefd werd. Zgn crediet was wel niet be dreigd, doch het werd verdacht. Het pnbliek begreep den toestand geenszins, en zelfs zjj, die meer van nabjj in de zaak betrokken waren, hadden moeite om te gelooven, dat de actie tegen de Bekwando- goud-en-land- aandeelen, slechts van persoonljjken aard was. Want het was Da Souza, die het vuurtje gestookt had; die zjjn groote voor raad aandeelen ter beurze had gebracht en, nadat hg gretige koopers ervoor gevonden had, allerwege zjjn vrengde en voldoening, doorspekt met dubbelzinnige voorspellingen, had rondgebazuind. Een groot aantal kleine aandeelhouders lieten zich inspireeren, en volgden zgn voorbeeld, en toch bleef de koers even vast als gisteren. Allengs werd uaen gewaar, dat Scarlett Trent de kooper was, en nu begon het publiek óók belang in de zaak te stellen. Zon Trent in staat zgn, den dag van betaling af te wachten, zonder zgne reusachtige aandeelen ter markt te brengen? In dit geval zouden de ko8rs- makers een slag ontvangen, die zjj nooit te boven konden komen, en toch liep het gerucht van den eenen vriend tot den ander Verkoop je Bekwando's Wordt vervolgd).

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1903 | | pagina 1