el Land van lieusden en \ilena, de Langslraat en de Bommelerwaard.
Kringen en Kransen.
DE ERFENIS.
Uitgever: lx. J. YEELRMAK, Heusden.
g 2251.
WOENSDAG 16 SEPT.
1903.
LAND VAN ALTEN^
YOOB
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden l.OO.
Adrertentien ran 16 regela BO ct. Elke regel
meer 71/* ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Adrertentien worden tot Dinadag- en Vrijdagavond
ingewacht.
„Een kring om de maèn geeft wind
op de baan. Een kring om de zon
brengt regen in de ton." Als de maan
zit in een nist, krijgen we spoedig
regen of mist." Deze en vele andere,
landelijke voorspellingen bestonden al,
toen de weerkunde nog niet eens in
windselen lag. Het bleef echter voor
latere onderzoekingen weggelegd, de
juistheid ervan langs wetenschappelijken
weg na te gaan en de betrokken ver
schijnselen op aannemelijke en duidelijke
wijze te verklaren.
Wat in één der vorenstaande voor
spellingen een „nest" wordt genoemd,
draagt in wetenschappelijke taal den
naam van „krans." Het is een blauw
achtig wit veld om de maan of de zon,
dat steeds een meer of minder duide-
lijken rooden zoom bezit. Buiten dit
rood ziet men de kleuren van den
regenboog, beginnende met violet of
blauw, verder buitenwaarts groen, geel
met een rooden rand. Menigmaal her
halen die kleuren zich nog eens naar
den buitenkant, soms nog met geringe'
wijzigingen, maar altijd in dezelfde
volgorde. Enkele malen worden zelfs
drie kleurensystemen, om elkaar slui
tend, gezien. De kransen om de maan
vertoonen gewoonlijk minder kleuren
dan die om de zonmeestal zijn de eerste
ook kleiner.
De kringen vormen vaak een geheel
stelsel, tenminste om de zon, rondom
de maan is meestal maar één enkele
te zien, zelden meer.
Kransen zoowel als kringen ontstaan
door de werking van het licht op wolken.
Vroeger was men algemeen van ge
voelen, dat een wolk bestond uit water-
s?
FEUILLETON.
3)
»De boot te Port-Saïd te verlaten
hernam ik. »Wel, mgn beste Wilmot, nu
zou ik toch werkelgk gaan gelooven, dat
zjj het geheel eens is met haar echtgenoot.
»Dat scbjjnt wel zoo op 't eerste gezicht,
maar ik geloof het toch ge. n enkel oogen-
blik. Die ongelukkige vrouw is eerljjk, of
er is geen eerlijkheid meer op de wereld.
Zjj is zeer ongelukkig en zeide, dat zjj zeer
veel op 't spel zette door met mg te spreken,
maar zjj voelde, dat zjj het moest doen.
Gjj begrgpt, dat ik haar verbaasd aankeek
en haar verzocht zich nader te verklaren.
Zg antwoordde niet dadelgk, uaaar daarop
zeide zjj, dat ik de erfenis zou verliezen,
wanneer ik haar raad niet opvolgde. Boven
dien smeekte zg mg er niets van te zeggen
aan haar echtgenoot.
>Ik weet haast niet wat ik denken moet.*
hernam ik »maar het ljjkt me zeer verkeerd
haar raad op te volgen, 't Zou krankzinni
genwerk zjjn om de boot te Port-Saïd te
verlaten, 't Is een gemeenestad, vol schurken,
en aan boord van de »North Star* zjjt
gjj zoo veilig mogeljjk,*
»Dat is zeker; ik ben big, dat ik met
u gesproken heb, en ik ben het geheel met
u eens,« hernam bg. >Maar... hebt gg
wel opgemerkt, hoe druk Oollory het altjjd
met den jongen matroos Philbeach heeft?
Wat zou dat moeten bettekenen?*
Niets. Ik geloof dat gjj nu wel wat al
blaasjes, op de wijze van zeepbellen.
Deze meening is echter onjuist gebleken.
Als een waterblaasje op een of ander
voorwerp valt en barst, laat het geen
ander spoor na dan een natten ring.
Valt echter een druppel neer, dan vindt
men daar ter plaatse een plasje water.
En nu heeft men bij het opvangen van
den neerslag uit een wolk, hoe fijn die
neerslag ook mocht zijn, zoodat men
een microscoop moest gebruiken, om
juist te kunnen waarnemen, nooit voch
tige ringen, doch steeds een geheel nat
vlak gezien, ook wanneer de waarne
ming geschiedde bij gelegenheid, dat
men in een luchtballon een wolk door
kliefde. Hieruit volgt dus, dat een wolk
niet bestaat uit blaasjes, maar uit drup
pels. Zijn deze klein dan kunnen ze
lang zwevende blijven.
Nu drijven lang niet alle wolken
even hoog, zooals ieder weet. De lagere
en middelhooge, tot een hoogte van om
streeks 7000 meters, bestaan uit grootere
of kleinere waterdruppels. De hoogste
die gemiddeld een hoogte van 9000
meters bereiken en dus in zeer koude
deelen der atmosfeer ronddrijven, bestaan
uit zeskantige ijskristallen, dezelfde, die
de sneeuwvlakken samenstellen. Die
hoogste onderscheidt men in twee soor
ten; vooreerst vederwolken, gewoonlijk
wit, vaak lange strooken vormend; en
ten tweede, sluierwolken, witachtige
sluiers, gelijkende op een netwerk van
draden.
Een wolk bestaat dan nu uit een
groot aantal, dicht opeengepakte, zeer
kleine drupjes. Er is dus maar zeer
weinig voor noodig, b.v. de vereeniging
met een andere, gelijksoortige wolk, wat
natuurlijk bij een bepaalde weergesteld
heid heel waarschijnlijk is, om regen
of mist te vormen.
Kringen danken hun ontstaan aan
hooge, witachtige sluierwolken. Zulke
wolken treft men aan even vóór het op
treden van een sterke luchtdepressie.
Dit is een opstijgende en snel in den
vorm van een kegelmantel ronddraai
ende, of eigenlijk wervelende, lucht
stroom. Heel in de hoogte wordt de
mee opgevoerde waterdamp ten gevolge
der snelle rotatie met kracht uit de
kegelholte schuin rechts naar voren weg
geslingerd daardoor neemt die tot ijs-
te achterdochtig wordt. Doch ga thans naar
nw kajnit en tracht wat te slapen.*
Den 7den October kwamen wjj te Port-
Saïd aan, en volgens mjjn gewoonte bleef
ik bg die stad op de boot. Dollory evenwel
met verscheidene andere passagiers ging aan
wal, maar Wilmot volgde mgn raad op en
bleef aan boord. Tegen den middag moest
de boot haar reis vervolgen, en toen het
bepaalde uur van vertrek naderde, kwamen
alle passagiers in troepjes terng. Wg waren
op het punt van te vertrekken de val
reep was reeds ingehaald toen mevr raw
Dollory haastig naar ons toe kwam.
>Mgn echtgenoot!* riep zg nit. >0, mgn-
heer Conway, hebt gg hem niet gezien?
Is hg op de boot gekomen Ik kan hem
nergens vinden. Hg kan toch niet in Port-
Saïd bljjven. Wat moet ik beginnen als hg
achterblgft
»Ik weet werkelgk niets van uw echtge
noot, mevrouw Dollory,* hernam ik. »'k
Heb hem weliswaar niet met dj andere
passagiers op da boot zien komen, maar ik
zal er dadelgk onderzoek naar laten doen.*
De boot kwam reeds in beweging. Wilmot
ging evenals ik haastig de trap af naar het
salon. Daar zag ik den eersten hofmeester.
»Weet gg misschien ook of de heer Dol
lory op de boot is gekomen?* vroeg ik.
»Ik weet het niet, mgnheer,* zeide hg,
>maar ik zal er dadelgk onderzoek naar
doen.*
Toevallig viel zjjn blik op Wilmot's ge
laat. Ik zag er een uitdrukking op van in
gehouden vreHgde.
Wat is er?« vroeg ik.
Wel, bg den hemel!* riep hg nit, »als
Dollory de boot gemist heeft, heeft hg af
gedaan dan ben ik 't eerst in Engeland.*
naaldjes bevroren waterdamp den vorm
van een sluier of plat scherm aan. Zijn
de hooge sluierwolken en daarmee het
halo verschijnsel voorbij, dan volgt een
verder gedeelte der depressie met lager
hangende, zwaardere wolkende regen
begint; daarna steekt de wind op en
gaat de eerst gelijkmatige landregen in
buien over, die plasregens veroorzaken.
Nu is het gebleken, dat het grootste
aantal kringen om de maan in Februari
valt en het maximumkringen om de
zon in Mei. In Februari is de volstrekte
vochtigheid der lucht en de regenval
gering; de depressies uiten zich dan
meest in stevige winden. In Mei is die
vochtigheidsgraad aanmerkelijk toege
nomen tengevolge der verhoogde tem
peratuur, hoewel de meeste regen ten
onzent pas later valt. Toch geeft een
depressie in Mei meer aanleiding tot
regen en minder tot wind dan in Fe
bruari. Yandaar dat maanhalo's vaker
aan wind dan aan regen voorafgaan en
zonnehalo'8 juist het omgekeerde doen.
De voorspellingen, waarmee dit stuk
begon, blijken dan ook lang niet be
lachelijk te zijn.
Het »Hbld. van Antwerpen* maakt mel
ding van eene ballonreis in den laatsten
storm.
Donderdagnamiddag was te Berljjn een
ballon opgegaan, metende 1150 knb. meter
en bevaren door den Belgischen luchtrei
ziger M. E. Goossens en een Duitschen
liefhebber graaf C. H. Deze twee luchtrei
zigers doen sedert maanden proefnemingen
te Berlgn, om den prjjs der waterstofgas
te verlagen, 't Is om de werkeljjke waarde
dezer gas te beproeven, dat de opstggiug
van Donderdag plaats bad. De ballon be
reikte spoedig eene groote hoogte en werd
in N.W. richting meegevoerd, tot in den
omtrek van 's-Gravenhage; daar ontmoetten
zg eene nieuwe luchtatrooming, die hen
zuidwaarts voerde en, na over België en
't noorden van Frankrjjk te zgn heenge
voerd, bereikte de ballon Parjjs, op eene
hoogte van 4000 meters. Toen werden zg
Z.W. gedreven naar de Vendéa, boven La
Boehelle, het eiland Jersey, om ten slotte
naar Calais gejaagd te worden. Na 16 aren
reis, Vrijdagmorgen ten 6 ure, bevond de
ballon zich boven Calais en werd door de
Zgn lippen trilden en hg slo^g zgn hand
tegen zgn voorhoofd, want in zgn vreese-
ljjke spanning parelden er dikke zweetdrop
pels op zgn voorhoofd.
>Nn zal ik natuurlijk het eerst in Enge
land zjjn,« herhaalde hg.
>Dat ben ik met n eens,* hernam ik;
»doch ik zou mgn verwachtingen nog maar
niet te hoog stellen, want nw neef is er
allerminst de man naar om een dommen
streek te begaan.*
Een half nnr later trad de hofmeester de
hut binnen.
»Dr. Dollory is niet op de boot, mjjuheer,*
zeide bg»hg is stellig achtergebleven in
Port-Saïd. Hg is in de stad geweest, want
Philbeach is met hem mede gegaan en heeft
een glas bier met hem gedronken.*
>Dat moet ik mevrouw Dollory dadelgk
gaan vertellen,* zeide ik. Ik verliet mgn
hut zonder naar Wilmot om te zien, en ik
ontmoette mevrouw Dollory onder aan de
trap. Blgkbaar zocht zg mg
>Ja, mgnheer Conway, ik heb het ge
hoord,* zeide zg; »mga man is niet op de
boot. 't Is jaist wat ik vreesde; maar vraag
mg niets, want ik wil niets zeggen.* Zjj
sprak met gebroken stem en keek strak
vóór zich. Voordat ik haar kon antwoorden,
was zg mg gepasseerd op haar weg naar
haar hnt. Hoogst verbaasd en met een vaag
voorgevoel van naderende ellende, ging ik
Philbeach zoeken. Hg was aan het werk eo
keek op toen ik hem naderde.
>Hoe komt het, Philbeach,* zeide ik, >dat
Dr. Dollory niet teruggekomen is op de
boot?*
>Dat weet ik niet, mgnheer,* was zgn
antwoord. >Hg gaf mg in Port-S&ïd een
glas bier, es zeide dat hg bjjtjjds terug zon
orkaan, die toen haar maximum bereikte,
met de ongelooflgke snelheid van 280 ki
lometers per nnr naar de Noordzee gejaagd
de minste snelheid gedurende deze luchtreis
was geweest 150 kilometers per nur. Ziende
dat men naar da Noordzee werd gedreven
en eene ramp mogeljjk was, zette M. Goos
sens de Inchtklep geheel open en weldra
daalde de ballon neer. Het landen ging
zeer moeiljjk en gevaarljjk; graaf C. H.
werd den schouder gebroken en M. Goossens
moest uit 't schuitje springen, dat de per
sonen nit den omtrek niet meer konden
tegenhouden. De ballon is met de toestellen
en de valiezen met kleeren der luchtreizigers
in de richting der Noordzee verdwenen.
Engeland heeft een officieel protest bjj de
regeering te Washington aaugeteekend tegen
de inbezitneming van eenige eilandjes op de
noordoostkust van Borneo, door officieren
van de Amerikaansche marine. Dit protest
was het gevolg van het bericht, dat de
Amerikaansche kanonneerboot Qiiros, na
ean haven op de noordoostkust van (Britsch)
Borneo bezocht te hebben, koers zette naar
de Darvelbaai, en daar op twee of drie
eilandjes de Amerikaansche vlag heesch.
Dit ^incident* hangt, naar men zegt,
niet samen met de inbezitneming van zeven
eilandjes tegenover Sandakan, een week of
zes geleden gemeld. Intusschen erkent men
nu te Washington dat tusschen Londen en
Washington stukken gewisseld worden over
deze zaak; wat de strekking is van deze
onderhandelingen, wordt niet gemeld.
Hoewel de betwiste eilandjes op zichzelf
wanrschjjnljjk geheel onbeteekenend zgn,
kan het zjjn nnt hebben, over deze kwestie
iets meer te zeggen, vooral omdat een twist
tusschen de Amerikanen en hun buren de
Engelschen in onze Oost van belang kan
worden voor onszelf, die immers in den
archipel ook buren zgn geworden van de
Amerikanen.
Het verband tusschen de inbezitneming
van de eilandjes in de Darvelbaai en tegen
over Sandakan moge te Washington erkend
worden, het is niettemin dnideljjk, dat de
beide handelingen een uitvloeisel zjjn van
hetzelfde streven. Het geschil hangt samen
met het vredesverdrag na den Spaansch-
Amerikaanschen oorlog, toen de Vereenigde
Staten de Filippjjnsche eilanden van Spanje
verkregen. In het verdrag werd de grens
komen.*
»Ik geloof, dat gjj iets voor mg verbergt,*
zeide ik op strengen toon. >Iser iets gaande?*
Philbeach ging rechtop staan en keek mg
openhartig aan. s
>Zeker niet, mguheer,* hernam hg. >De
dokter is een goei vriend van mg. Hjj is
een van de beste menschen, die ik ooit heb
ontmoet.*
»Ja, dat denk je maar,* dacht ik. Ik
ging weer naar mjjn eigen hnt, waar ik
Wilmot en Martin vond. Ik deelde Martin
alles mede.
»Dat is na toch de zonderlingste zaak,
waar ik nog ooit van gehoord heb,* her
nam hg.
Wilmot begon opeens zenuwachtig te
lachen.
»Wel, daar zie ik nu toch niets buiten
gewoons in,< zeide hg. Zelfs de schrander
ste menschen kannen wel eens een fout be
gaan. Dollory he*ft zich vergist in den tjjd,
of, misschien wie zal het zeggen is
hg in die gemeeoe stad in een dievenhol
gekomen. Maar hoe dat ook zjj, één ding
is dnideljjk; hg heeft den wedstrgd verloren
en ik heb hem gewonnen.*
»Dat moet de tjjd leeren,* hernam ik.
>Maar dat is toch zoo dnideljjk als 't maar
kan,* sprak hg gejaagd. »Ik begrjjp niet,
waarom gjj en Martin zoo ongerust zjjt.
Dollory kan nu toch onmogelijk bgtjjds in
Engeland zjjn.*
Mevrouw Dollory's gezicht beralt mg
niet,* antwoordde ik. »'k Heb nog nooit
iemand zoo ontsteld gezien.*
Nadat wjj de zaak nog eens van alle
kanten bekeken hadden, stonden wg op om
ieder zgns weegs te gaan.
De dagen gingen voorbjj zonder dat er
van den Filippijn schen archipel ia het zuid
westen aldus bepaaldde parallel van 7*
45 N., oostwaarts tot op 119° 35' O.Gr.;
zuidwaarts, langs dien meridiaan tot op 4®
40' N., en dan oostwaarts. Wat ten noorden
en oosten van deze grenslgn viel, werd
Amerikaansch, volgen3 het verdrag te Parjjs
van 1898.
Indertjjd hadden Spanje en Engeland de
grens hunner bezittingen ook afgebakend;
dat was in 1876 geschied, en de bepalingen
waren in 1885 bevestigd bjj het verdrag
tusschen Spanje, Engeland en Dnitschland.
Aan Engeland werd toen toegewezen al wat
binnen drie Z9emglen van de kust van Noord-
Borneo lag.
Tusschen beide grensljjnen ligt echter een
vrjj aanzienlgk gedeelte van de Soeloe-zee,
en toen men te Washington bemerkte dat
in dit gebied eenige eilandjes lagen, die 't
de moeite waard kon zgn, te bezitten, sloot
men, in 1900, een afzonderlgk verdrag, met
Spanje, waarbjj de voornaamste van die
eilandjes, Kagajan of Kagajan-Soeloe in het
noorden, en Siboetoe in het zuiden, voor
100,000 dollars aan de Unie werden afge
staan. Voor de kleinere, die nog overbleven,
achtten de Amerikanen geen verdrag noodig,
zjj hebben die eenvoudig bezet. Met welk
recht, is niet dnideljjk. Want reeds het feit
dat de regeering te Washington een aan-
vallingsverdrag noodzakelgk achtte voor de
andere eilanden, schjjnt te bewjjzen dat,
ook volgens de te Washington heerschende
opvatting, het tractaat van Pargs van 1848
de Unie geen recht gaf, zonder meer, haar
grens tot in het kustwater van Borneo te
verleggen. Engeland heeft dan ook gepro
testeerd, omdat het zgn zeewegen langs de
noordkust van Borneo, en in 't bjjzonder
den toegang tot het belangrjjke Sandakan,
door deze nieuwste annexatie-bui van oom
Sam bedreigd acht.
Welke eilanden in de Darvelbaai thans
in bezit genomen zgn, wordt niet gemeld,
maar naar alle waarschgnlgkheid zgn het
Taboewan, Gaja en Pompom, ten westen
van Siboetoe en vrjj diep in de aan Enge
land behoorende baai gelegen.
Uit Pau, in de Beneden-Pyreneeën, wordt
gemeld dat te Oloron en Mauleon in het
gebergte sneeuw is gevallen. De temperatuur
is aanmerkeljjk gedaald.
Voor de door watersnood, hagel en an-
iets bgzonders voorviel, maar er was één
omstandigheid, die alle passagiers opviel.
Mevrouw Dollory weigerde haar hnt te ver
laten of iemand te ontvangen. Wilmot zeide,
dat hg in Brindisi van de boot af wilde gaan,
om dan over land door te reizen naar Londen.
Hjj zag er zoo stralend uit, dat ik on
willekeurig dacht aan het oule spreekwoord
van den beker en de lippen.
Eindeljjk kwam de dag, waarop wg de
haven van Brindisi binnen stoomden. Wil
mot was vroeg op.
>Ik heb reeds al mgn goed gepakt,*
zeide hg.
Nauwelijks had hg die woorden uitge
sproken, of ik zag tot mgn groota ver
wondering den eersten officier de trap af
komen, onmiddelljjk gevolgd door Dr. Martin.
Martin was zoo gejaagd, dat hg tegen mg
aanviel, en ons voorbjj vloog zonder een
enkel woord te zeggen.
»Wel, Martin, wat beteekent dat?* riep
ik hem na. Maar da beide mannen waren
in een oogwenk in de hnt van den kapitein
verdwenen.
Een oogenblik later werd de klok gelnid
en hield het drennen van de schroef op.
Wjj waren nog ruim twee mjjlen van de
kast verwjjderd. Zoo op eens stil te liggen
was al iets zeer ongewoons.
>Wat kan dat toch beteekenen?* zaide
Wilmot.
»Dat moeten wg maar eens onderzoeken,*
hernam ik.
Wg gingen het dek over. Een oogenblik
later zag ik iets, dat mg het bloed in de
aderen deed stollen. Bg de groote mast stond
een matroos een tonw op te halen, en boven
ons, steeds hooger en hooger wapperend,
zag ik een gele vlag de quarantaine-
franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nammers 5 cent.
u
Kringen of halo's de naam zegt
het reeds zijn anders. Het zijn geen
velden, maar banden, die in cirkel
vorm zon of maan omringen. Terwijl
de straal van een krans afwissselt tus-
schen 1 en 8 graden, is die van een
kring 22, van 44 tot 46, en van enkele
90 graden. De kringen zijn ook regen-
boogsgewijze gekleurdmaar de kleuren
hebben juist de tegengestelde volgorde
van die der kransen. Dus, te beginnen
aan de zijde van zon of maan, vindt
men: rood, oranje, geel, groen, blauw,
violet. Reeds dit verschil in kleuren-
plaatsing wijst op verscheidenheid van
ontstaan.
De middelhooge wolken, hangende
tusschen 3000 en 7000 metershoogte,
worden ook in verschillende vormen
onderscheiden.
-ssaetMi
Buitenland.
■Tg«?CCHEgZWBM—PMMKflWOBWMBÜMKiaMWM——IUSHJI1 mttt -■
