Hel Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
De Heilige Schelp.
De ziel van de negotie.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
2255.
WOENSDAG 30 SEPT.
1903.
"ni"
•iit landman altena
VOOK
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprg»: per 3 maanden f l.OO.
franco per poet zonder prgaverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentien ran 16 regel» 50 et. Elke regel
meer 71/, ct. Groote letter» naar plaateruimte.
Advertentiën worden tot Dinadag- en Vrijdagavond
ingewacht.
In aansluiting bij het slot van ons
vorig artikel moeten wij er op wijzen,
dat, al ware om zoo te zeggen de ge-
lieele wereld met geld gevuld, dit nie
mand baten zou, omdat men, om het
te verkrijgen, er eene andere waarde
voor moet afstaan, in den regel zijn
arbeidskracht. Alleen door louter geluk
gebeurt het een enkele maal, dat men
rijker wordt zonder arbeid. Moet men,
en dit is de regel, arbeid verrichten
om bet geld te bekomen, dan maakt
het geld op zich zelf ook niet rijker.
De waarde van het geld bestaat alleen
in de waarde van datgene wat men er
voor verkrijgen kan en hieruit volgt
vanzelf dat de overvloed van geld die
waarde zou doen dalen. Immers, er zou
algemeen een streven ontstaan om voor
dezelfde stukken minder te geven dan
vroeger. Dit noemt men stijging der
prijzen en dit zou in elk geval een
nadeel opleveren voor hen die de stuk
ken indertijd tegen eene hoogere waarde
in hun bezit hadden gekregen, of voor
hen die ze verplicht tegen de hoogere
waarde aannemen, zooals een ambte
naar of een werkman, die evenveel
guldens per week of per maand zou
krijgen als voorheen, maar er minder
voor zou kunnen koopen. Feitelijk zou
dus de overvloed van geld de loonen
doen dalen.
De hoeveelheden zilver geld, die wij
bezitten is zeer groot en heeft in de
verste verte de waarde niet waarvoor
het in omloop is. Wanneer men nu een
aanzienlijk deel ervan wilde versmelten
en verkoopen om met de opbrengst
voor meer goud geld te zorgen, dan
zou dit een zeer groot verlies voor den
Staat opleveren. Men zou zoo iets het
beste kunnen doen wanneer de zilver-
prijs weer eens wat naar de hoogte
gaat.
Hoewel, door den gedwongen koers,
niemand er last van heeft, dat ons zilver
geld zooveel minder waarde heeft dan
waarvoor het in omloop is, kan men
dien toestand toch niet gezond of na
tuurlijk noemen.
Vandaar dan ook dat men van be
voegde zijde in bedenking heeft gegeven,
om te bepalen dat het zilver standaard-
geld, even als de pasmunt, slechts tot
FEUILLETON.
3)
Hg is vreeselgk arm, mijnheer Conway,*
zeide zg op een keer. »Hjj mist al de ge
nietingen van het leven. Hg ontzegt zich
letterlgk alles. Ik heb hem reeds zoo dik-
wjjls en zoo dringend gevraagd een betrok
king te mogen zoeken om wat geld te ver
dienen, maar daar wil hg niet van hooren.
Hg gaat maar voort met zich alles te ont
zeggen en van tjjd tot tjjd zgn kostbare
schelpen te verkoopen. Ik weet zoo goed
als zeker, dat bjj eenige zeldzame exempla
ren heeft verkocht om mg het geld voor
deze reis te verschaffen; maar als ik de
groot Chank verkocht hei), zal ik die schel
pen weer voor hem terugkoopen.*
»Maar hebt gjj wel ooit de moeilijkheden
overwogen, die u verwachten?*
Zeker wel, maar ik weet ook, dat ik
een onbedwingbare energie bezit.*
»Dat hoor ik met genoegen,* hernam ik;
•want met geestkracht kan men 't ver bren
gen in «u wereld.*
Ik merkte zeer goed op, dat mejuffrouw
Borrodale Quentin zooveel mogeljjk vermeed.
Hg trachtte telkens zich aangenaam te ma
ken bjj haar, maar zgn aardigst anecdotes
en zgn levendigste verhalen vermochten
nooit een glimlach op haar ernstig g^iaat
te brengen. Zjj was niet bepaald onbeleefd
tegen hem, maar altjjd koel en geretireerd.
Op een keer, toen wjj reeds dicht bjj Co
lombo waren, sprak hg er met mg over.
»Wat heeft mejuffrouw Borrodale toch?*
een bepaald bedrag behoeft te worden
aangenomen. Men kon dan voor het
overige goud eischen. Werkelijk schijnt
deze oplossing niet onaannemelijk.
Goud geld kunnen particulieren altijd
nog vrij laten aanmunten. Tot mis
bruiken kan dit geen aanleiding geven,
omdat de prijs van het goud hoog is.
Men zal tot die aanmunting alleen over
gaan wanneer er eenige winst mede te
behalen is en de prijs die men voor
het goud betaalde, verhoogd met het
muntloon, voor ieder stukje iets minder
dan tien gulden bedraagt.
Een partculier laat beslist alleen aan
munten wanneer er winst mede te be
halen is. Met den Staat is dat natuurlijk
een ander geval. De regeering laat
alleen aanmunten in geval van gebleken
behoefte. Natuurlijk weet niemand met
juistheid te zeggen hoeveel geld er in
omloop is. Men kan dat slechts bij be
nadering bepalen. Maar er moet in elk
geval zooveel wezen als noodig is om
gemakkelijk aan de behoeften van het
verkeer te voldoen. Bemerkt men nu
aan de Rijkskantoren b.v. is dat ge
makkelijk na te gaan, dat zekere
muntsoort schaarsch wordt, dan laat de
regeering aanmunten. Daar de bevolking
toeneemt, het handelsverkeer zich uit
breidt en nu en dan wel eens iets ver
loren gaat, kan men licht begrijpen dat
van tijd tot tijd nieuwe aanmunting zal
moeten geschieden.
Vermoedelijk zullen ook wij eenmaal
tot den enkelen gouden standaard komen
en dan zullen er ook stukken van ver
schillend bedrag in omloop worden ge
bracht. Men zal dan aan het zilver de
rol van pasmunt moeten toekennen, met
verplichting om het tot een zeker matig
bedrag in betaling aan te nemen.
Steeds echter zal men behoefte hebben
aan een ander ruilmiddel dan gemunt
geld. Hoe onmisbaar dit ook zijn moge,
bij de toeneming van het wereldverkeer
kan het niet langer in de behoefte
voorzien. Dat kan alleen het papier, dat
een zeker bedrag aan gemunt geld ver
tegenwoordigt en op zich zelf natuurlijk
geene waarde heeft.
Het papierengeld dient in hoofdzaak
om de moeite van het verzenden van
munt bi) groote bedragen te ontgaan.
Tot dusver kennen wij twee soorten
van papieren geld, namelijk de munt
biljetten en de banknoten.
De muntbiljetten van f 10 en van
zeide hg»'t heeft er veel van of zjj mg
wantrouwt.*
»Dat is toch zeker onmogeljjk,* hernam
ik; »zjj kent u ternauwernood.*
Dat is waar, maar iu Colombo zal zg
mg toch noodig hebben; daarom is 't heel
dwaas van haar om zich zoo op een af
stand te houden.*
Ik moest bjj mjjzelf erkennen, dat het
niet zeer verstandig van haar wasdaarom
sprak ik er haar over op den dag vóórdat
wg in Colombo kwamen.
Waarom ontwgkt gg Quentin altgd?*
vroeg ik.
•Omdat ik hem wantrouw.*
•En hebt gg er een bepaalde reden voor
•Ja. 't Is deels een persoonlgke intuïtie,
en deels omdat hg een vriend is van mgn
halfbroeder.*
•ZooGg spreekt nooit over nw broeder,*
zeide ik.
•Mgn stiefbroeder, mgnheer Conway.*
Zg aarzelde, dan vervolgde zg met zachte
stem, »'t is vreeselgk om ongunstig over
eigen familie te spreken, maar Walter is de
vloek geweest van mgn grootvaders leven
en van het mjjne. Hg is een slecht mensch,
een man zonder beginselen en hg drinkt
ik haat hem en ik ben bang voor hem.*
Dat is vreeseljjk,* zeide ik.
Laat ik n eens iets zeggen, mgnheer
Conway,* vervolgde het jonge meisje. »Als
de Chank terug is gevonden, en de Nizam
zich aan zgn woord hondt, erft Walter na
mgn dood de geheele som, dertig dnizend
pond. De heer Qaentin kent de geschiedenis
*au de Chank Walter en de heer Qaentin
ZBQ vftn af den dag, dat ik kennis met n
maakte tot op het oogenblik, dat ik op de
boot kwam, %hgd bg elkaar geweest. Wat
zg besproken hebben, weet ik niet, maar
f 50, worden uitgegeven door het Rijk.
Deze stukken zijn in betrekkelijk ge
ringe hoeveelheid voorhanden. Indertijd
zijn zij slechts als tijdelijke maatregel
ingesteld en het is zoo goed als zeker
dat zij eerlang weer zullen verdwijnen.
Krachtens de wet is de regeering
bevoegd om voor vijftien millioen gul
den aan zulke biljetten in omloop te
brengen. Iedere houder van een munt
biljet heeft het recht om het daarin uit
gedrukte bedrag van den Staat te vor
deren. Wanneer de Staat zulk papier
uitgeeft, dan staat dit dus gelijk met
eene rentelooze geldleening.
Bovendien is het een gedwongen lee
ning; want het muntbiljet is wettig
betaalmiddel en ieder is verplicht om
het, tot welk bedrag ook, in betaling
aan te nemen.
De muntbiljetten vormen slechts een
zeer klein gedeelte van het papieren
geld, in ons land in omloop. Al het
overige is bankpapier en wordt uitge
geven door het lichaam dat den naam
draagt van „Nederlandsche Bank" en
te Arasterdam gevestigd is.
Het doel en den werkkring dezer
bank zullen wij nu nader gaan be
schouwen. {Wordt vervolgd).
Buitenland.
De pokken big ven in België op verschei
dene plaatsen heerschen en zgn nog over
alle provinciën des rjjks verspreid. Zg bljjven
zoodoende ook voor da Nederlandsche ge
meenten, die met de besmette Belgische
gemeenten "weel gemeenschap hebbeneen
gevaar, dat niet uit het oog verloren mag
worden en tot waakzaamheid verplicht, voor
al nn de ziekte zich ook bg ons te lande
op enkelo plaatsen, zg het ook sporadisch,
vertoont.
Volgens een Bulletin bljjkt de ziekte in de
vorige maand vooral te Tongeren, Brussel,
Antwerpen en Mechelen voorgekomen te
zgn.
Te Tongeren, waar ia Augustus 10 kin
deren aan pokken stierven, was geen der
overledenen ingeënt. De ingeè'nten, die be
smet waren, herstelden allen.
Te Brussel overleden 5 personen aan de
ziekte, te Antwerpen 4, te Mechelen 4, enz.
In een dertigtal gemeenten, waar de
ziekte in Augustus optrad, veroorzaakte
zg 34 dooden.
één ding is toch zeker, dit nl., dat ik nooit
eenig vertrouwen zal stellen in Michael
Quentin.*
•Nu geloof ik toch, dat gg de dingen
overdrgtt,* hernam ik. »'fc Is verkeerd, dat
gij n de diensten van den heer Qaentin
niet ten nutte maakt. Hg kent Colombo
zeer goed. En als uwe vrienden daar nog
wonen, is het niets, maar verondersteld, dat
zg er niet meer zgn Dan zoudt gg zonder
zjjne hnlp geheel alleen staan.*
•Neen, zeker niet; de hser Bahajee, een
handelaar in edelgesteenten, zal mg helpen.
Maar hoe dat ook zg, mgnheer Conway,
ik herhaal het nog eens, dat ik nooit ver
trouwen zal stellen in den heer Qaentin.*
In Colombo aangekomen vernamen wg
tot groote teleurstelling van mejuffrouw
Borrodale, dat de familie Challoner reeds
zes maanden geleden de stad had verlaten.
•Ik bljjf toch hier,* zeide zg rustig;
Bahajee zal mg wel zeggen wat ik moet
doen.*
Het spjjt mg,« zeide ik, haar hand in
de mgne nemende, »dat ik weg moet gaan;
maar zoudt gg mg niet een brief naar Ba
tavia willen zenden? Dan vind ik hem daar
op de terugreis.
Zg beloofde mg aan mgn verzoek te
voldoen.
Onze stoomboot verliet de haven van
Colombo en ging verder Zuidwaarts. Wg
kwamen bgtgds te Sydney, en op onze
terngreis zag ik verlangend uit naar onze
komst te Batavia en naar den brief, dien
ik daar hoopte te vinden. Ik begaf mjj
onmiddellijk naar het kantoor van onze
agenten en vroeg of er brieven voor mg
waren. Men gaf er mg ééa. 't Was de brief
van mejuffrouw Borrodale. Ik scheurde hem
open en las het volgende:
Hildebrand, de redacteur van de Duitsche
nationaal-sociala Hilfe, is nn al vier weken
gegijzeld, omdat hg dea naam van den
schrjjver van een artikel niet heeft willen
noemen, zonder dat de jnstitie nog gezind
schijnt, hem los te laten. De bladen van
allerlei gading, die wel voelen dat bg de
zaak van Hildebrand hun aller belangen
gemoeid zgn, behandelen de zaak als een
ergerljjke rechtsverkrachting. Zelfs de be
daarde regeeringsgezinde »Kölnische Ztg.«
vindt dat men tegenover Hildebrand het
•zwaarste onrecht* begaat en eischt »uit
naam van het zedeljjke en wettelijke recht*
zgn vrijlating.
Zondagmiddag was ket in den dierentuin
te Halle jaist bijzonder druk: 'twas mooi
weer en voor 't laatst was er toegang tegen
verminderden prjjs toen een olifant, die
als rijdier gebruikt werd, en drie kinderen
in zgn zadel droeg, plotseling wild werd.
Met een ruk wierp hg zjjn kleine berijders
af, trapte een schutting om, en sjokte,
gelnkkig nog meer schuw dan kwaadaardig,
tusschsn de menigte door. Wie hem in den
weg kwam, wierp hg opzjj, tafeltjes en
stoelen stootte hg om, totdat de twee be
wakers hem vingen en weer in zgn hok
wilden brengen. Maar dat gelukte niet.
Door het gegil van de menschen die overal
heenstoven was hg de kluts kwijtgeraakt,
en ongelukkig kreeg de kolossus het in den
zin, na nog even een lantaarnpaal, en een
vrouw met een kinderwagen omgestooten
te hebben, de wjjk te nemen iu een veranda,
pie vol vluchtelingen was. Daar verbrijzelde
hg een en ander, en draaide zich ten slotte
in een hoek, waarbg een aantal menschen
tegen den wand gedrukt en vrjj ernstig
gekneusd werden. Het duurde een heele poos
voor men het monsterdier weer in bedwang
had; intnsschen waren verscheiden kinderen
en volwassenen gekwetst en niet weinigen
waren flauwgevallen van den schrik.
Een meisje van acht jaar dat sedert 18
Augustus 1901 te Hannover verdwenen
was, is bg een Zigeuner-troep teruggevonden.
Een kleine jongen te Stassfurt had het
kind uit de beschrijving die van ambtswege
openbaar was gemaakt, herkend. Toen de
politie het echter in den wagen kwam
zoeken, hadden de Zigeuners het reeds naar
een anderen wagen gebracht. Twee gen-
Waarde heer Conway, Alles begint
nu naar wensch te gaan, en ik vertrouw,
dat ik met een en ander geslaagd zal zgn,
wanneer gg weer hier aan wal komt. Ba-
jahee, de oude agent van mgn grootvader,
is zeer vriendelijk voor mg geweest en be
weegt hemel en aarde om mg bg mgn
onderzoek behulpzaam te zgn. 't Spoor dat
hg meende gevonden te hebben en waarover
hg' een kabeltelegram aan mgn grootvader
zond, is helaas op niets nitgeloopen, maar
in de laatste dagen heeft er een hoogst
belangrgke wending in de zaak plaats gehad.
Bajahee meent, dat hg nn toch het spoor
van de Chank heeft gevonden. Het schjjnt
dat de schelp in 't bezit is geweest van een
onden koopman alhier, een Amerikaan, die
alleen woonde en onlangs overleden is.
Vreezende dat de aanhangers van den Nizam
de Chank zonden vinden en stelen, begroef
hg ze in een verborgen hoek van de •Cin
namon Gardens*, zoo zegt men tenminste,
't Geheim van die plek is naar het schgnt
met den oaden koopman begraven; maar
een Cingalees, een vriend van Bahajee,
vertelde hem gisteren, dat de koopman een
manie had ten opzichte van die schelp, en
dat hg het geheim van die plek voortdurend
bg zich zelt herhaalde. Hg woonde alleen,
met sleehts ééa metgezel, een grooten grjjzen
papegaai. De Cingalees staat er voor in,
dat de papegaai de woorden van 't geheim
van zgn meester heeft opgevangen, en dat
hg z© gedurig herhaalde; zoodoende amu
seerde hg den onden man door het geheim
telkens onverwachts voor hem op te dreunen;
maar na den dood van den koopman heeft
de vogel die woorden nooit weer herhaald.
Bahajee meent, dat men misschien op de
een of andere wjj ze den vogel zon kunnen
overhalen om het geheim te herhalen, en
darmes gaven het zoeken echter niet op en
ontdekten het meisje eindeljjk in een wagen,
nadat zg de Zigeuner» een paar dagen na
getrokken waren.
Van regeeringswege is te Johannesburg
bekend gemaakt, dat de beraamde aanleg
van spoorwegen in Transvaal wegeris gebrek
aan workkrachten is uitgesteld.
De Fransche luchtreiziger graaf de la
Vauix is Zaterdagnacht mot twee anderen per
ballon het Kanaal overgestoken, 's Avonds
te half 7 vertrokken nit het park van St.
Cloud, daalde de ballon Zondagvoorm. te
kwart voor 12 behouden te Carlam Hill
nabjj Huil neer.
Volgens een telegram uit Ain Sefra in
het zuiden van Algerië zgn Zaterdagnacht
woer woestjjnroovers aan het werk geweest
te Hadsjerad M'Gil, ten noordoosten van
Figig. De bende voerde een kudde mede
en ontsnapte over de Marokkaansche grens
van den spahi's die hen nazetten werden
een brigadier en een mindere zwaar ge
kwetst.
De Russische regeering heeft een bizon-
dere commissie bijeengeroepen die de treuri
ge opdracht heeft den genadeslag toe te
brengen aan wat er is overgebleven van
Finland's vroegere, door verschillende Tsa
ren bezworen zelfstandigheid. Bedoelde com
missie moet nameljjk nagaan hoe het best
de intrekking der Finscbe mnnt en haar
vervanging door Russisch geld kan geschie
den. Het plan is deze maatregelen reeds
1 Januari a.s. in werking te doen treden.
De cholera en de pest hebben in China
gedurende twee maanden twee dnizend
slachtoffers gemaakt. Te Petang stierven 15
personen per dag.
De huurkoetsiers in Londen dreigen m9t
algemeene werkstaking, omdat da autori
teiten hun verboden hebben stapvoets te
rjjden in West-End en de voorbijgangers
aan te roepen.
Een sneltrein van de Southern Railway
is, terwjjl hg te Danville, in Virginië, een
brug overreed, in de diepte gestort. De
machinist, de stoker en 7 postbeambten
werden gedood, een aantal reizigers gekwetst,
onder wie verscheidene doodeljjk.
maakt nn een plan, om met mg te zamen
naar het huis van den ouden koopman te
gaan. Op welke wjjze hg te werk wil gaan,
zon ik niet precies kunnen zeggen; maar
hg hondt zich overtuigd, dat het hem zal
gelHkken, en 'tis mgn voornemen zgn raad
in alles op te volgen. Wanneer gg in Co
lombo komt, hoop ik dat mgne pogingen
met een goeden uitslag bekroond zullen zgn.
Overtuigd van uwe goede wenschen voor
mgn geluk noem ik mjj gaarne,
Uwe U toegenegen Lucy Borrodale.*
»P. S. De heer Qaentin is nog steeds
in Colombo; ik ontmoette hem gisteren
middag. Hg vroeg mg of ik vorderde met
mgn onderzoek, maar ik heb hem niets
verteld. Ik wantrouw hem meer dan ooit.*
Ik las den brief van mejuffrouw Borro
dale herhaalde malen over. Er was iets in
den inhoud, dat mg niet beviel. De geschie
denis van den papegaai kwam mg al zeer
verdacht voor, en ik kwam meer en meer
tot het vreeselgk vermoeden, dat men Lucy
een valstrik legde. Hoe me8r ik er over
daeht, des te onrustiger werd ik. Maar ik
kon niets anders doen dan te wachten tot
dat ik weer in Colombo kwam.
Eindeljjk, juist tegen zonsondergang,
kwamen wg bg Ceylon. Nanwelgks had ik
den voet aan wal gezet of een Indische
jongen trad op mg toe en overhandigde
mg een briefje.
Den heer Conway, sahib,van den heer
Bahajee. Jinrickshaw staat hier voor u
klaar, mgnheer,* zeide hg.
Ik las ving den inhoud van het briefje.
•Kom dadeljjk bg mg,< schreef Bahajee,
•er is onraad.*
Wordi vervolgd).
1IIIIVSBL4I
