Rel Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
De Heilige Schelp.
De ziel van de negotie.
UitgeverL. J. VEERMAN, Heusden.
M 2256
ZATERDAG 3 OCT.
1903.
"Tv.
pi
'lET land van alten^
VOOB
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementiprgi: per 3 maanden f l.OO.
vanco per po»t zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
ïammers 5 cent.
Advertentiën yan 16 regelt 50 et. Elke regel
meer 77i ct. Groote lettert naar plaatsruimte.
Adyertentiën worden tot Dingdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Er bestaat te Amsterdam, met ver
takkingen over het geheele land, een
handelslichaam, onder den naam van
„de Nederlandsche bank."
Het is dit lichaam, hetwelk de ons
allen welbekende bankbiljetten van f 25
en hooger uitgeeft en dus ten gemakke
van het verkeer iD omloop brengt.
Hoe geschiedt dit?
De eigenlijke werkkring der bank is
deze: door haar worden voorschotten
verstrekt op wissels en koopmansgoe
deren. De bank betaalt dus zeer veel
geld uit, maar zij doet dit, geheel of.
ten deele, met bankbiljetten, welke, zoo
als wij opmerkten, op deze wijze in
omloop of circulatie komen.
Daarom noemt men de Nederlandsche
bank eene circulatiebank.
Omdat de bank slechts eene parti
culiere instelling is, is het bankpapier
geen wettig betaalmiddel. Niemand kan
dus gedwongen worden om het in be
taling te nemen, maar niemand heeft
er ooit eenig bezwaar tegen. Er zou
dan ook evenmin eenig bezwaar tegen
j bestaan om het bankpapier bij de wet
tot wettig betaalmiddel te verklaren.
Dit klemt te meer, wanneer men be-
enkt dat de Nederlandsche bank vaD
en Staat octrooi heeftdat wil zeggen
- zij alleen en geen ander lichaam mag
g papieren geld uitgeven en er zijn waar-
I borgen genoeg, dat het papieren geld
steeds tegen wettig betaalmiddel kan
worden ingewisseld.
Men verkrijgt gemakkelijk een denk
beeld van den uitgebreiden werkkring
der bank, wanneer men weet, dat er
voor ongeveer twee honderd millioen
gulden aan biljetten in omloop is.
Veertig percent van dit bedrag moet
steeds bij de bank aanwezig zijn, in
standaardgeld, ongemunt geld of staven
goud, voor het ondenkbare geval dat
een groot deel van de bezitters der bil
jetten gelijktijdig kwamen inwisselen.
Waartoe zouden wij dat ook doen? Wij
kunnen met het papier immers overal
terecht
Maar mocht het anders wezen, dan
kan men gerust zijnwant in de kelders
der bank is in den regel veel meer aan
wezig dan er volgens de wet in moet
zijn.
FEUILLETON.
O
Ik ofitstelde en een vaag vermoeden
greep mjj cao. Ik sprong in de jinrickshaw
rn in tien minuten was ik bjj de woning
van Bahajee, waar een van de bedienden
mjj ontving. Hg bracht mg in een vertrek,
dat bgna geheel donker was, behalve ia
<5Óo hoek waar een kleine lamp op een tafel
itond. In het schemerig licht zag ik een
\age rustbank waar Bahajee op lag. Ik ont-
telde door de groote verandering, die er in
:jjn voorkomen had plaats gehad. De don
kere huid was strak getrokken over het
vermagerd gelaat, de wangbeenderen staken
vieeseljjk uit, en de glazige, donkere oogen
i. hitterden als sterren. Toen hg mg zag,
oeed hg een poging om op te staan, maar
et een kreet van smart viel hg weer
s ehterover.
•Gelukkig, dat gjj hier zjjt gekomen,
mjjnheer Conway,* zeide hg »ga zitten, ik
tr moet u een en ander mededeelen.c
•Als gg ruh iets te zeggen hebt, doe het
dan vlng,< zeide ik. Zjjn oogen keken het
eertrek angstig door.
>Hier is niemand anders,vervolgde ik;
>spreek das zoo spoedig mogeljjk.*
Dat wil ik gaarne doen,« hernam hg;
naar mgn hoofd is niet helder meer
ik ben stervende. Ik kan niet meer denken.
J i, nu herinner ik het mg 't is de
Lngelsche miss zjj verkeert in gevaar.
De bank staat met de regeering in
nauwe betrekking. De regeering heeft
invloed op de benoeming van het be
stuur en stelt tevens een commissaris
aan, die het bestuur van raad dient.
Yoor het verleende octrooi keert de bank
aan den Staat een aanzienlijk deel van
de jaarlijksche winst uit. Zij bewaart
onder meer kosteloos de Rijkskas en
helpt de regeering bij het vervaardigen
en uitgeven van muntbiljetten.
Het aan de bank verleende octrooi
eindigt in 1904. Yelen zouden wenschen
dat de Staat zelf een bank oprichtte en
dus ook de uitgifte van papieren geld
zelf in handen nam; maar daar de in
dat geval te maken winst tocb niet veel
meer zou bedragen dan de bank nu aan
den Staat uitkeert en het beheer der
bank op uitstekende wijze gevoerd wordt,
is het niet waarschijnlijk dat dit ge
beuren zal.
Echter zullen er wel eenige verande
ringen in de verhouding tusschen de
bank en den Staat komen.
Yooreerst zal het octrooi slechts voor
vijftien jaar worden verleend, zooals ook
laatstelijk het geval was. Yroeger ge
schiedde dit voor vijf-en-twintig jaar.
In de tweede plaats zal de bank nog
eenige meerdere verplichtingen op zich
moeten nemen en nog grooter deel van
de winst dan tot dusver aan den Staat
moeten afstaan.
De müntbiljetten zullen dan worden
ingetrokken, waartoe aan den Staat
door de bank een renteloos voorschot
van vijftien millioen gulden zal worden
verstrekt.
De bank krijgt dan de be voegheid
om ook biljetten van tien gulden uit
te geven.
Op zich zelf is dit zeer goedwant
tweeërlei papieren geld uit te geven is
niet noodig en niet gewenscht.
Wij gaan echter door deze regeling
een stap achteruit; want het papieren
geld van vijftig gulden zal nu ver
dwijnen.
Wij begrijpen dan ook niet, waarom
aan de bank nu niet de bevoegdheid
gegeven wordt om ook papier van dat
bedrag uit te geven en vermoeden dat
er, bij de behandeling der wet in de
Tweede Kamer, nog wel stemmen in
dien geest zullen opgaan.
De zaak is vooral daarom zoo ge
wichtig, wijl ons muntstelsel ook al niet
zeer op de behoeften van het verkeer
berekend is en het moet eenigszins
vreemd toeschijnen, dat de regeering
Wat? Hos? Wat bedoelt gjj?« zeide
ik, hem in de rede vallende.
>Er is een plan om haar te dooden,<
vervolgde de oude man.
•Vertel mg meer, Bahajee, en doe het
vlag,* zeide ik. >Wilt gg zeggen, dat het
leven van mejuffrouw Borrodale in gevaar
verkeert nu op dit oogenblik in gevaar
verkeert?*
>Ja, nu,< hernam hjj, >nu. Misschien wel
op ditzelfde oogenblik! Ik telde de dagen,
totdat gg weer hier zoudt komen. Ik meende,
dat de boot hier van daag zou zgn. Ik zond
mgn bediende om u te verzoeken hier te
komen. De Engelsche miss is lief en goed
zg redde mgn kleinzoontje, dat naar mg
genoemd is. Drie dagen geleden kreeg de
kleine Bahajee een harde koorts en ik meen
de, dat hg zou sterven, maar de jonge En
gelsche miss kwam in mjjne woning en
verpleegde hem den geheelen avond en
nacht; zg heeft zjjn leven gered. Toen heb
ik de plechtige gelofte gedaan, dat zg niet
het slachtoffer zou worden van listen en
lagen. Ik kaD u niet veel meer zeggen;
maar ga naar haar toe om haar te redden.*
•En waart gg ook in dat complot?*
riep ik uit.
•Ik werd omgekocht,* hernam hg flauw,
eu half schreiende; >werkelgk, omgekocht
een groote som. Maar ik ben nu ster
vende, hg kan mg geen kwaad meer doen.*
Wien bedoelt gjj?«
•Ik noem geen namen,* zeide de oude
man; ui aar maar de Engehche miss
zal de heilige Chank nooit krjjgen nooit
en haar leven is in gevaar. Ga naar
het huis met den papegaai. De papegaai
weet niets, 't is niets dan een complot om
deze gelegenheid ma&r niet heeft aan
gevat om ook de regeling der munt aan
eene herziening te onderwerpen.
Wij hebben slechts één enkel stuk
goud geld, terwijl juist het goud voor
het binnenlandsch verkeer zoo uitne
mend geschikt is. Yan het zilver kan
men geen zwaardere stukken maken,
want dan worden zij ook te lastig in
het gebruik; maar met het goud geld
is dit geheel anders. Zeer geriefelijk zou
het b.v. wezen om kleinere stukken
dan van f 10, b.v. van f 5 te hebben.
Maar ook grootere bedragen zouden zeer
gewenscht zijn en er zou geen het
minste bezwaar tegen bestaan, want
zelfs gouden stukken van f 50 zijn niet
eens groot. Ook in verschillende buiten-
landsche staten is op dezelfde wijze
gehandeld.
Yan ons eigenlijke hoofdonderwerp
kunnen wij hiermede afstappen, doch
zullen in een slotartikel nog eens de
bijzondere aandacht vestigen op een
punt, dat met al het voorafgaande in
zeer nauw verband staat, namelijk op
hetgeen men gewoon is de zilverquaestie
te noemen. Slot vólgt).
Buitenland.
Nog dageljjks nemen in België de protes
ten toe tegen de moeilijkheden, door de re
geering gemaakt bjj den invoer van vreemd
vee.
Dezer dagen diende de gemeenteraad van
Molenbeek St. Jean een verzoekschrift bg
de Kamer van Volksvertegenwoordiging in,
om wjjziging in de bepalingen van dien in
voer te maken. Daarin wordt o.a. gezegd
dat de toestand, door die belemmeringen
teweeggebracht, des te erger is, nn de on»
gnnstige zomer den oogst van graan en
aardappelen zeer ernstig benadeeld heeft,
waardoor nadeelige gevolgen znllen ontstaan,
zoodat de openbare macht noodzakelijk tus-
8cbenbeide moet kom om de vleesebprjjzen
te doen verminderen. Vooral is van betee-
kenis, dat de leden van den Hoogen Raad
van ngverheid en handel in de provincies
Luik, Henegouwen en Oost-Vlaanderen aan
de regeering verzoeken om dien Raad bjj-
een te doen komen, ten einde over den vee-
invoer te beraadslagen en wjjzigingen in
de wetten en besluiten daaromtrent te ver-
krjjgen, in het belang der verbruikers, meer
in het bjjzonder der werkende klasse.
Een der Belgische dagbladen, die voorop
haar zand in de oogen te strooien.*
•Maar waar is dat hnis dan toch?*
vroeg ik in mgn doodelgken angst. »Zeg
het mjj dadelijk!*
De stervende keek mg geheimzinnig glim
lachend aan.
De jongen van de jinrickshaw zal er u
brengen. Zeg dat Bahajee hem verzoekt het
zoo vlug mogeljjk te doen. Daar op de
tafel ligt een revolver steek die in uw
zak. En ga nu; dau komt gg nog juist
bjjtjjds.*
Zonder een enkel woord te zeggen greep
ik den revolver en verliet ik het vertrek.
Zijn blik volgde mg tot aan de deur. Ik
sloot haar achter mg, vloog naar huiten,
sprong in de jinrickshaw eu beval den jongen
mg naar het huis te brengen, waar de grjjze
papegaai was.
De jongen liep zoo vlug als hem maar
eenigszins mogeljjk was. Ik bemerkte weldra
dat hjj mjj naar de wjjk van de inboorlingen
bracht. Dan kwamen wjj op een weg, waar
aau weer8zjjden een rjj palmen stondonder
de schaduw van een dier hoornen verzocht
de jongen mjj uit te stappen en steeds door
hem voorgegaan, liepen wjj een kleinen
zjjweg door totdat wjj bg een vrg groot
huis kwamen. Zonder een enkel woord te
zeggen klopte de jongen op de voordeur,
die dadeljjk werd open gedaan door een
oude Inlanische vrouw, die ons met zekere
achterdocht aankeek, maar voordat zg ons
den weg kon versperren, was ik reeds in
de gang.
Ik weet, dat een Engelsche dame, miss
Borrodale, hier is,< zeide ik. Breng mg
onmiddelljjk bg haar.*
Zg glimlachte, schudde het hoofd en wees
stelt dat de grenzen nimmer voor den invoer
van vreemd vee hadden moeten gesloten
worden, zegt o.s., dat in de Kamer, zonder
tegenspraak van den minister van landboHw,
is medegedeeld dat een vermeerdering van
10 centiemes per kilo, per jaar een vermeer
lering voor het totaal der geslachte beesten
geeft van meer dan 20 millioen franken.
Na dit jaar de gemiddelde verhooging meer
dan 10 centiemes zal bedragen, moeten de
verbruikers meer dan 20 millioen franken
verliezen en dat wel, zegt het blad, ten
voordeele van enkele groote veefokkers!
De staking in de metaalindustrie te Ber-
Ijjn begint thans een ernstig aanzien te
krjjgon.
Daar de stakende metaalbewerkers vast
houden aan de eischen, gesteld voor hunne
vakvereeniging, 6n de hervatting van den
arbeid weigeren, hoeft het door de Vereeni-
ging van Berljjnsche metaalwarenfabrikan-
ten ingestelde comité de uitsluiting der be
trokken arbeiders afgekondigd.
Tot de vereeniging, waarvoor dit besluit
van toepassing is, behooren 191 firma's met
ongeveer 12,000 arbeiders. Daarbjj hebben
zich nog 54 andere firma's met ongeveer
3000 arbeiders aangesloten. Aan eenige
firma's is toegestaan, met het oog op hare
bjjzondere verhoudingen, het bedrjjf met
een beperkt aantal werklielen voort te zet
ten. Door deze uitsluiting worden alle groote
fabrieken getroffen. De vertegenwoordigers
van een aantal kleinere fabrikanten zgn
met de arbeiders tot een overeenkomst ge
komen.
Te Boedapest staken op het oogenblik
in het geheel 3000 slepers. De koetsiers
van hnnrrjjtnigen schijnen vau plan zich
bjj de beweging aan te sluiten. Bjj een
aanval op de Btallen kwamen zjj met de
politie in botsing. Van weerszjjden vielen
revolverschoten. Een groot aantal menschen
zgn gewond, verscheiden doodeljjk. Vjjftig
man zgn in hechtenis genomen.
De telephotograaf, die prof. Arthur Kom
te Mnnchen vervaardigd heeft, is thans zoo
ver volmaakt, dat hjj zonder bezwaar de
overbrenging van photographies langs tele-
graphischen weg toestaat. Yoor telephoto-
graphie volgens dit systeem, is slechts één
geleidingsdraad noodig. Binnenkort zal voor
de eerste maal de proef genomen worden,
een photograhie van Mnnchen naar Berljjn
naar buiten.
•Hier is geen Engelsche miss,* zeide zjj.
Gg liegt oude toverheks,* hernam ik;
•breng mg dadeljjk bjj hanr.c Onder 't spre
ken haalde ik mgn revolver uit mgn zak.
dat hielp, want het afschuwelgke wezen viel
ontsteld tegen den muur aan.
•Zeg haar,* zeide ik, mjj tot den jongen
wendende, >dat ik haar doodschiet, als zjj
mg niet dadelgk bg miss Borrodale brengt.*
De Inlander bracht mgne woorden over
in de Cingaleesche taal. Bljjkbaar voegde
hjj er nog een en ander bg, want de vronw
bood geen verderen tegenstand, maar ging
ons voor langs een lange gang, en plechtig
naar een deur wjjzende, verdween zjj door
een anderen uitgang.
•Gg moet met mjj medegaan,* zeide ik
tot den jongen, >en in geval van nood moet
gg mg behulpzaam zgn. Ik sta n borg dat
n niets kwaads zal worden aangedaan.*
De jongen keek mg aan met een paar
schitterende, vriendelgke, donkere oogen,
en volgde mg zonder een enkel woord te
zeggen. Wjj stonden nu op den drempel
van een groot vertrek. In 't eerst meende
ik, dat het geheel leeg was; dan evenwel
zag ik een gezieht, dat ik niet licht zal
vergeten. In het flauwe schjjnsel van een
ver-af geplaatste lamp bemerkte ik de ge
stalte van mejuffrouw Borrodale. Zjj stond
in een luisterende houding dicht bg een
tafel, waarop een groote kooi stond met een
prachtigen, West-Afrikaanschen, grjjzen pa
pegaai met een mooi roode staart. De vogel
wreef met zgn bok tegen de houten latjes
van zgn kooi, nn en dan klapte hjj met
de vleugels alsof hjj iets wilde zeggen, en
dan bedacht hjj zich weer. Dicht bjj het
langs telegraphischen weg over te seinen.
Het tflegrapheeren van eene photographic
dunrt thans 50 h 25 minuten, maar kan
nog belangrjjk bespoedigd worden.
Jacques Lebandy, thans te Londen ver
toevende, wordt er (naar de >Matin« mede
deelt) door duizenden personen bestormd.
Ieder heeft hem prachtige voorstellen te doen.
Maar de heer Lebandy ontvangt niemand!
Oe meest fantastische en vermakeljjke •in
terviews* verschjjnen in sommige bladen
Het doel van 's heeren Lebandy's verbljjf
in de Engelsche hoofdstad schijnt niet be
kend.
Volgens een bericht uit Brussel heeft
Lebandy den voormaligen Boeren=kornrHan-
dant Maritz Botha, die een werkzaam aan
deel heeft gehad in den Zuid-Afrikaanschen
oorlog, voor zjjne expeditie aangeworven.
Jacqnes Lebandy heeft, volgens de Daily
Telegraph*, gezegd, dat het eenige doel van
zgn reis naar Engeland is een kolonisatie
plan te vormen. Daarvoor slait hg met
allerlei leveranciers contracten af. Het schgnt,
dat Lebandy's sonvereiniteit over de Jnby-
Kaap hem betwist wordt door een handels
syndicaat, hetwelk invloedrgke leden te
Londen heeft en dat beweert concession te be
zitten, door Europeesche regeeringen erkend.
Verschillende bladen deelen mede, dat een
Amerikaansch millionair, de heer Hnnt, die
thans in Dnitschland reist, aan een zjjner
vrienden heeft geschreven, dat hg in Oc
tober te Kaïro den heer Booker Washington
zal ontmoeten, teneinde te onderhandelen
over een terrein in de Ngl-vallei, waar hjj
van plan is eene kolonie van Amerikaaosche
negers te stichten. Het plan zon president
Roosevelt's instemming hebben verworven.
In verschillende Russische districten heb
ben zich comité's gevormd, die besloten
hebben om, indien de Tsaar in Italië met
vjjandige demonstraties mocht ontvangen
worden, men de Italianen, die in Rnsland
wonen, de gevolgen daarvan zal laten ge
voelen.
Een Engelsch blad beweert, dat de Chi-
neesc'ae regeering, verbolgen over het weren
van Chineezen uit Australië en de zware
belasting die de Chineezen in Britsch-Co-
lumbië moeten betalen, er over denkt of
al besloten is, den uitvoer van Chineezen
naar Transvaal te beletten.
meisje, op zgn knieën geharkt en een
opiumpgp rookende, was een afzichtelgke
Cingalees de damp van de opinm trok
naar de kooi van den vogel.
Lucy Borrodale was één en al aandacht.
Zjj had niet de minste notitie genomen van
mgn onverwachte komst; zjj lette alleen
maar op den papegaai. Zon hij haar zgn
geheim openbaren of zon hjj koppig big ven
zwjjgen?
Ik trad vlag op haar toe en legde mgn
hand op haar schouder.
•Mejuffrouw Borrodale,* zeide ik, »ik
ben gekomen om n te halen. Dank den
hemel dat ik nog bjjtjjds kom! gjj moet
dadelgk met mjj mede gaan.*
•Neen, neen,* zeide zjj op verdrietigen
toon; waarom komt gjj mg storen? De
papegaai wilde jnist beginnen te spreken
en ik ga hier niet vandaan voordat hg mg
zgn geheim openbaart. Stoor mg toch voor
al niet weer.*
•Gg moet dadelgk vertrekken,* zei ik
gebiedend; »de papegaai kent geen geheim
dat is een verzinsel .niets dan een ver
zinselgjj moet dadelgk van hier gaan.*
Terwjjl ik die woorden zeide, stond de
Cingalees op, legde zgn pjjp neer en naderde
mg. Ik zag dat hg tevens zgn hand in zgn
gordel stak, en begreep dat zgn dolk het
volgend oogenblik mgn hart zon doorboord
hebben. Maar ik was hem te vlag. Met
een plotselinge beweging greep ik zgn handen
en hield ze stjjf vast.
•Ga hier vandaan, mejnffronw Borrodale,*
gilde ik haar toe. »Ga onmiddelljjk; ik kom
bg n, zoodra ik met dezen kerel heb afge
rekend.*
Wordt vervolgd).
