Hel Land van Neusden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard. JtSt 2297. Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. ZATERDAG 27 FEBR. 1904. DE STAATSZORG MET BETREKKING TOT DEN ARBEID. ~"ni. De gevolgen eaner vaccinatie. Oorlog tusschen Japan en Rusland. m VAN ALTEK^ VOOS Dit blad versch^nt WOENSDAG en ZATERDAG. Aboniementiprjji: per 3 maanden f 1.00. franco p«r po«t zonder prjjsverhooging. Afzonderljjke nummers 5 cent. Advertentiën ran 16 regels BO et. Elke regel meer 71/* ®L Groote lettera naar plaaternimte. Advertentiën worden tot Dinadag- en Vrjjdagavond ingewacht. Met dit no. wordt als bijvoegsel een KAART VAN HET OORLOGS TERREIN verzonden. liet Leerlingstelsel. Het voornemen der regeering om bij het arbeidsontwerp eene wettelijke rege ling van het leerlingstelsel te beproeven, omvat de opleiding van leerlingen in fabrieken, werkplaatsen en winkels. Het doel is, volgens de memorie van toe lichting, om een werkmansstand te ver krijgen, die in vakkennis hooger staat dan de tegenwoordige. Daartoe wil men in de arbeidswet de wijze regelen waarop eeb jongen of een meisje in een bedrijf wordt toegelaten, den inhoud en de rechtsgevolgen der leerovereenkomst en de wijze waarop de leerling volslagen werkman wordt. De regeering heeft gevolg gegeven aan den aandrang, reeds vele jaren ge leden van zekere zijde uitgeoefend. Er waren steeds hoofden van bedrpven en industrieele ondernemingen, die hef wen- schelijk vonden dat jongelieden, die in eenig vak willen gaan, in den regel daarin als leerlingen en niet als gezel worden opgenomen; en zulks op zoo danige wgze, dat zij als leerling voor den patroon werken en daartegenover van hem onderricht genieten. Op den langen duur hoopt men dat op die wijze de klachten over de werklieden zullen verminderen en dit zoowel in het belang van werkgever en werknemer zal zijn en tevens strekken tot veredeling van ambacht of bedrijf. De maatschappij tot bevordering der bouwkunst heeft reeds vijftien jaren geleden getracht een daartoe strekkend wetsontwerp uit te lokken; maar zij had geen resultaat. Trouwens, hare stel lingen bleken lang niet algemeen in gang te vinden en velen konden de goede verwachtingen niet deelen, die zij van het leerlingstelsel had. Het is toch niet zeer waarschijnlijk dat de ouders en voogden van jeugdige per sonen er zeer mede ingenomen zullen zijn. Bij de meesten staat het geld ver dienen op den voorgrond en dat is ook zeer natuurlijk. De meeste jongens en meisjes, die van school komen, moeten dadelijk geld verdienen. Zij, die niet FEUILLETON. 2) »Best, oompje,* luidde mjjn antwoord, »heel goed, ik ga mjjn lieve nieht compli- menteeren.c »Tut, tut, tat,« viel mjjn oom mjj in de red >zoo ver zjjn we nog niet. Mimi weet van de geheele geschiedenis niets en ik ge loof, dat 't niet kwaad zou wezen, als ze elkander eerst nog eens een paar malen ontmoetten. Daartoe heb ik je hulp noodig en ofschoon je in staat bent, allerlei dom me streken te doeD, zal ik je van middag aan Mimi's linkerzjjde plaatsen. Snel kan dan met haar praten, en, vlot 't niet goed, dan kan je hem ter nulpe komen. In één woord neef, jjj moet eigenljjk de rol van mama spelen. Uitstekend ooia, 't zal wel wat vreemd vallen, maar enfin. »Je bent een goede jongen,zei hg mij» »en als je wat minder lichtvaardig waart geweest we zullen het ding maar bjj zjjn naam noemen als je wat minder revolu tionaire denkbeelden hadt, dau had ik je al lang een postje van substitnnt bezorgd; je weet, in ons lieve vaderland is een krui wagen noodig. Maar wat most ik nu met je beginnen eigenzinnig schepsel, dat je bentl En nu heb ik nog een verzoek aan tot de minvermogenden kunnen gerekend worden, zyn wel in staat eene goede opleiding te verkrijgen, zonder zich tot iets te verbinden. Het zullen er dus, ook op groote fabrieken en werkplaats altijd slechts enkelen zijn, die zich als leerling ver binden. De groote massa zal dat zeker niet. Overigens is alleen daar het stel sel voor feitelijke uitvoering vatbaar; omdat in groote werkplaatsen en fa brieken het werk geregeld zijn gang gaat. In de bouwvakken b,v. is het geheel anders. Daar zijn tal van pa troons, die den eenen dag volop werk en den anderen dag niets te doen hebben. En als de patroon nu niets te doen heeft, hoe zal hij dan zijn leerlingen opleiden Bij de meeste bazen zal de opleiding geen wezenlijk wetenschap- onderricht zijn, maar eenvoudig hierin bestaan, dat de leerling voor den baas werkt, als er werk is, en dat deze daarover wat meer nauwlettend toezicht houdt, dan waar het een gezel betreft. Heel dikwijls zal het onmogelijk blijken, om het werk van den leerling te regelen naar diens krachten of be hoeften. Hij zal eenvoudig moeten hel pen aan het werk dat er is. De groote waarde van het stelsel, dat de regeering thans wettelijk regelen wil en daardoor algemeen toepasselijk maken, schijnt dus nog al twijfelachtig. Wij voor ons verwachten dan ook weinig van eene proefneming. De regeling zal voorloopig slechts voor een beperkt aantal bedrijven gel den, welke weten wij niet. Zij zullen, als de wet tot stand komt, bij konink lijk besluit worden aangewezen. De bedoeling is om dan langzamerhand tot uitbreiding te geraken, als de proef meevalt. Bij koninklijk besluit zullen de werkzaamheden kunnen worden aan gewezen, die in de daarbij aan te dui den fabrieken, werkplaatsen of winkels, door een jongen of meisje alleen zullen kunnen verricht als leerlingof na voor het vak een diploma te hebben ver kregen. Men wordt volgens het ontwerp leer ling door het sluiten eener overeenkomst, aan te gaan met een hoofd of bestuur der eener inrichting, aan wien door den burgemeester, telkens voor één jaar, eene vergunning is verleend om leerlingen te hebben. In bepaalde gevallen kan die vergunning ook tusschentijds wor den ingetrokken. De overeenkomst wordt schriftelijk aangegaan met den leerling en diens wet tel ij ken vertegenwoordiger. je te doen;« hier werd plechtig mjjn hand gerat »toen je grootvaders erfenis gere- regeld werd, hebben we alles in billijkheid gedeeld je moeder en mjjne vrouw hecht ten er evenveel aan, om het huis, waarin zjj geboren waren, in gemeenschappelijk eigendom te bebonden. Dit geschiedde. Het huis is niet veel waard, maar Mimi is er zeer aan gehecht; ze zegt, dat het haar zulke aangename herinneringen uit haren jeugd voor den geest toovert, zoodat zg 't wil bezitten. Nu vat ik dat wel beBt, maar enfin, je bent Pargzenaar, je gaat nooit of zeldzaam naar buiten, ik hoop dus, dat je er niets op tegen zult hebben.* Betaal me oom, wat n goed dunkt en daarmede basta.* Gelukkig werd op dit moment een einde aan ons gesprek gemaakteen knecht dien de Snel aan. Eenmaal aan tafel zittende, merkte ik ras op, dat mijn nicht zeer in haar voordeel was veranderd, 't Was Mimi en toch was zjj 't niet. 't Kind was een volwassen meisje geworden, en men behoefde haar volstrekt niet te rangschikken onder de door de na tuur misleelden. Hare handen waren nog wel wat rood, maar hare rjjke, zwart, gol vende lokken omlijstten een inderdaad be koorlijk gelaat. Er lag iets ernstigs, iets plechtigs in hare trekken. Men gevoelde, dat zg veer goed wist, dat ze niet zoo bjj toeval tusschen mg en Snel zat. Zoo bekoorlgk als mijn nichtje was, zoo slecht zag Snel er ait. Zgn hoofd rastte op xjjne borst, zjjne oogen rolden door zjjn In den leertijd is begrepen een proef tijd van zes maanden, gedurende welken elke party schriftelijk kan opzeggen. Daarna kan dit niet meer; maar aan willekeurige verbetering is natuurlyk niets te doen. Het ontwerp tracht het hoofd der inrichting tegen zoodanige willekeurige verbetering eenigszins te waarborgen door de bepaling dat, geeft de oude patroon geene toestemming tot het aangaan eener nieuwe leerovereen komst bg een ander patroondaarmede negen maanden moet worden gewacht. Maakt de patroon zelf zich aan we- derrechteiyke handelingen schuldig, dan kan de vergunning om leerlingen te houden worden geweigerd of ingetrokken. Yerder zal tweemaal per jaar, aan de leerlingen wier leertyd minstens voor twee derde gedeelte verstreken is, ge legenheid worden gegeven, om zich aan een onderzoek naar hunne bekwaam heid te onderwerpen, waarna bg goeden uitslag een diploma als gezel wordt uit gereikt. En dit punt voert ons van zelf op het terrein, waarop zich beweegt het jongste der ingediende wetsontwerpen: dat op het arbeidscontract. Buitenland. Een telegram van Alexejef aan den tsaar omtrent een afgeslagen aanval der Japanners op Port-Arthur laidt: Den 24sten dezer, 's ochtends om 2.45 uar, deed de vjjand een nieuwe poging de «Retvisan* met eenige torpedobooten aan te vallen en in den haveniagang groote met ontplofbare stoffen gevulde stoomschepen te doen zinken. De «Retvisan* bemerkte de torpedobooten onmiddellijk en opende een hevig vunr op deze, daarbg door de havenbatterjjen onder steund. Twee der Japansche stoomschepen, welke direct op de »Retvisan« aanvoeren, werden aan den ingang der haven vernield. De eene liep op de rotsen bg den vuurtoren; de andere zonk aan den voet van den b. rg Zeloti. Hot vuren op de torpedobooten werd voortgezet. Bg het aanbreken van den dag vond men op de reede vier vernielde stoom schepen en acht torpedobooten vluchtende in zee naar de op open zee waehtende schepen. De manschappen der stoomschepen waren doende zich in booten te redden; een ge deelte der verdronken manschappen zjjn waarschgnlgk door de vjjandeljjke torpedo- hoofd, zijne hand hield hg op zijn hart hg zuchtte, sprak op een nauw hoorbaren en wearaoedigen toon. De mensch is inder daad nooit belachelijker dan wanneer hjj op het punt staat, de hand te vragen van een meisje. Mjjn consigne was: zwjjgen, en daar hield ik me aan. Ik weet niet, hoe het kwam, maar ik had volstrekt geen laat om in deze familiegeschiedenis een rol te spelen. Mjjn oom, die aan de overzijde gezeten was, sloeg alle bewegingen met arendsblikken gade. Vjjf of zes niehtjes, die uit alle hoeken der provincie waren saamgekomen, fluisterden met elkander, 't Was een treurig diner. Ik speelde den stomme, maar ongelukkig voor mjj kon ik mjjne ooren niet toestop pen. Ik moest 't mjj dus wel getroosten, de dwaasheden aan te hooren, die mjjn vriend mjjn nichtje op bedremmelden toon toevoegde, terwjjl hg bg afwisseling zuchtte, diep zuchtte. •Mjjn hemel*, mompelde ik ia mjjzei ven, »hoe vervelend.* Mimi keerde zich plotseling om en keek mg glimlachend aan. Ik stond op het punt, haar toe te spreken, toen mjjn oom mg met groote oogen aankeek. Natnurljjk wendde ik mg dadel jjk tot een ander nichtje; mid delerwijl was Mimi weder genoodzaakt, de lamentatiën van Snel aan te hooren. Mgne nicbt ter rechterzjjde was zoo onuitputtelijk in hare verhalen over kerk en leeraars, dat ik mg te nanwernood kon weerhouden, te gapen ik was ontevreden over ra jj zei ven en over heel de wereld. Wat deed ik daar booten opgevischt. Ik laat de kust afzoeken. De havenmond is vrjj. De volkomen ver ijdeling van het vjjandeljjk plan schrjjf ik toe aan den schitterenden tegenstand en het vernietigende vuur van de >Retvisan«. Een Japansch stoomschip brandt nog. Van de reede af bemerkt men nog drjjrende tor pedo's. De vjjand trekt zich in twee afdeelingen terug. Tw<?e kruisers, die ik uitzond, om den vjjand te achtervolgen, laat ik terag- keeren, om onmiddalljjk de nog op de reede drjjvende torpedo's onscbadeljjk te maken. Aan onzen kant geen verliezen. Uit nadere berichten is het thans, aan de hand van het ambteljjk telegram van Alexejef, mogeljjk, zich de volgende voor stelling van het gebeurde te maken: De twee havens van Port Arthur (de ruime westerhaven en de kleinere ooster haven) zjjn met de Gele Zee Terbonden door eeH kanaal van iets meer dan 1 KM. lang en 330 M. breed. Op dien toegang, die als het ware den hals van de flesch vormde waarin de Japanners de Russische vloot wilden opsluiten, schenen de Japansche schepen het in de eerste plaats gemnnt te hebben, al moet men ook aannemen dat zg nog bovendien het doèl hadden, de Rus sische schepen die de wacht hielden, bjj bet ontploffen, schade toe te brengen. De Ja pansche vlootvoogd heeft bg zjjn aanval het voorbeeld van de Amerikanen voor Santiago de Cuba, 't welk echter ook mis lukte, willen volgen. Uit het telegram van Alexejef moet men opmaken dat ook de berekening van de Japanners ditmaal ge faald heeft. Van de vier nienwerwetsche branders die zg op de Rassen afstaurden, zgn er twee aan den ingang van de haren vernietigd, terwjjl een andere op de klippen bg den vuurtoren (links van den ingang van het kanaal) liep en de vierde op eenigen afstand voor den ingang zonk. Maar in het kanaal zelf schjjnt er goen enkele naar den kelder te zgn gegaan. Het ligt voor de hand dat de Rassen, in den donker vurende en ziende hoe hun schoten doel troffen, een oogenblik konden denken dat zg Japansche pantserschepen in den grond boorden en dat zoodoende het bericht in de wereld kwam van etn zware nederlaag van de Japansche vloot. Wat er van de opvarenden van de Japansche bran ders geworden is, is niet bekend. Waar- schjjnljjk hebben een aantal hunner den dood in de golven gevonden, terwjjl anderen door de torpedobooten die de branders be- aan tafel? Ik wilde Mimi niet huwen; dat idé? was nog nooit in rag opgekomen; waarom was ik dan zoo nit mjjn hnmenr? Was ik jaloersch op het geluk van anderen? Had ik eenig recht op mjjn nichtje neen; en toch wenschte ik mjjn vriend Snel naar de Mokerheide. »Wel, cousin, denkt gjj nog altjjd aan den hond en den schaapherder?* >Wat beteekeüt die aardigheid?* riep ik op zalk een onhenschen toon uit, dat mgne nicht tot achter hare ooren kleurde. »Wel, wel, hebt gjj dan onze jeugd ten «enenmale vergeten! Ja, ja, we leven in gansch andere tjjden, dan toen gjj mg met nw liedjes vermaaktet en de dorpskinderen rond ons dansten.* Welke eene zonderlinge herinnering aan het verledene. Zjj tooverde het mjj eensklaps voor den geest. Ik werd stil en in mjjzel- ven gekeerd, totdat ik plotseling eene hand op mjjn schouder voelde leggen, terwjjl een zachte stem mjj toefluisterde: >Ziet gjj wel, dat ook gjj het verledene niet vergeten hebt.* »Mimi!« riep ik op zoo hoogen toon nit, dat iedereen opkeek. >Neefje!« zei mjjn oom met een stem, als eischte hjj de doodstraf voor een mis dadiger, >wat denkt je wel van dat glaasje Port, hé? Dat is nog van 't jaar 11.* »Kenrig, goddeljjk, uitmuntend,* ant woordde ik op eene wjjze als iemand die pas uit een droom ontwaakten natunrljjk haastte ik mjj, het glas te ledigen, dat voor mjj stond. »Zeg eens neef,* zei mjjn oom op ern- geleidden, sollen opgenomen zgn. Opmerkeljjk is nog dat het Russische pantserschip Retwisan zulk een krachtig aandeel heeft kannen nemen in het afslaan van den aanval. De thans >met roem be dekte* Retwisan was, geljjk bekend is, in den nacht van 8 op 9 Februari door een torpedo in den boeg getroffen en tjjdeljjk bniten gevecht gesteld. Het schip kon ech ter, met behnlp van zgn eigen machines, in de haven tarugkeeren, en de stadhonder heeft gemeld dat men met het herstellen van de schade begonnen was. Het bljjkt thans weer voldoende op orde te wezen, om defensief te kannen optreden, al is het mis schien nog niet geheel zeewaardig. De Japansche pantserschepen hebben, bljjkens het telegram van Alexejef, niet aan den nachteljjken aanval deelgenomen. Zjj hebben zich op een afstand gehouden en later den terugtocht van de Japansche tor pedojagers gedakt. Een in geheel Mantsjoerjje verspreide proclamatie van Alexejef roept de bevolking op, de Russische troepen bjj te staan. Wie niet gehoorzaamt, zal met den dood ge straft worden. De Amerikaansche minister Hay heeft bericht ontvangen, dat Japan een verdrag met Korea gesloten heeft, wanrbjj de Ja pansche regeering de onafhankelijkheid en het grondgebied van Korea waarborgt. De Daily Mail* verneemt uit Tsjifoe, dat de opstand in Mantsjoerjje zich uit breidt en de opstandelingen reeds tienduizend man tellen. Het optreden van de Russen zou de beweging in de hand werken. Uit St. Petersburg wordt d.d. 24 dezer gemold Graaf Lamsdoff heeft de buitenlandsche vertegenwoordigers van Rusland in een circulaire vau 22 dezer uitgenoodigd de mogendheden het volgende mee te deelen: >De keizerljjk Russische regeering acht het noodzakeljjk de ernstigste aandacht der mogendheden te vestigen op de daden van geweld, door de Japansche regeering in Korea gepleegd. Niettegenstaande de on schendbaarheid van Korea als zelfstandig rjjk door alle mogendheden is erkend, niet tegenstaande Korea zich zelf onzjjdig heeft verklaard, heeft Japan voor het begin der vjjandeljjkheid troepen in Korea geland en in de neutrale haven Tsjemoelpo twee Rus sische oorlogsschepen aangevallen, wier be velhebbers niet van het afbreken der onder handelingen waren verwittigd, omdat de stigen toon, >ik hoop, dat je van je dos siers wat beter nota znlt nemen dan van dezen wjjn.« Waarde oom?* >Omdat je den wjjn, dien je zegt dat zoo uitmuntend is, zelfs nog niet geproefd hebt je glas staat nog boordevol!* »Maar ik heb zoo even gedronken...* >Ja, een glas water,* hernam mjjn oom. Na, ieder zgn smaak, maar hoe of 't te rjjmen is met het gezond verstand, dat ie mand water drinkt voor Portwjjn, zie, dat begrjjp ik niet.* Ieder begon te lachen, en ik geloof zelfs, dat de ernstige plooi nit het gelaat van mjjn oom verdween. Snel maakte van de gelegen heid gebruik om te toonen, dat hjj geestig was; met een fjjn stemmetje zeide hjj: >Houd het mgu vriend ten goede; hjj heeft een zoo uitgebreide clientèle, dat men 't hem niet kwaljjk kan nemen, als hg nu en dan aan distracties Ijjdt, wanneer hjj zich te midden van zgn vrienden bevindt.* Op nieuw lachte menwaarom, dit be greep ik niet best. De doctor gevoelde zich gestreeld door het sncces, door hem behaald, en waagde 't voor de eerste maal, zjjn oogen op de freule te werpen, natunrlgk in de verwachting, dat een glimlachje zgn loon zou zgnhoe gevoelde hjj zieh teleurgesteld haar blik toekende koelheid en minach ting. Het diner liep Toorts kalm af; Mimi had geen woord meer over voor haar aan bidder; zjj liet hem met zjjae gedachten alleen. (Slot volgt.) ——BB— 1

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1904 | | pagina 1