Hel Land van Hensden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Waarnemen.
Broeder en Zuster.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
2314.
WOENSDAG 27 APRIL.
1904.
Oorlog tussehen Japan en Rusland.
De schoone natuur, die zich thans
aan ons oog ontplooit in al zijn heer
lijkheid en pracht, geeft ons ruimschoots
gelegenheid tot het waarnemen dezer
schoone schepping. Velen zien deze god
delijke dingen met onverschilligheid aan,
zij hebben geen oog voor het schoone.
En toch, als wij heden de natuur aan
schouwen is er zooveel schoons waar
te nemen. Iedere bloem, iedere plant
die uit de aarde schiet is voor den
goeden waarnemer iets bijzonders. Aan
schouw de bloem en ge zult zeggen:
"Wat is zij schoon; hoe fijn gevormd
elk blaadje, hoe rijk die kleurenpracht,
hoe wonder kunstig ineengezet. Dat
was een waarneming, die u vreugde
bracht.
Iets schoons, iets goeds waar te nemen
is niemand ontzegd, mits de wil goed
is en het oog geoefend. De natuur biedt
ons daartoe vele schoone tooneelen. Aan
schouw op een zomeravond aan het
strand de ondergang der zon; als zij,
al westwaarts zich buigende, den ge
zichteinder nadert, is het alsof zij uit
eenspat, breede lijnen van goudglans
vol schittering over het water werpt,
over de zee, die met zoo plechtig ge-
ruisch komt aanrollen. Dan zult ge vol
bewondering uitroepen: Ik wist niet
dat de natuur zóó schoon was!
Gelijk in de natuur ontdekken wij
bij goed waarnemen ook in de menschen-
wereld veel schoons. Hoe dikwijls ont
dekken wij bij iemand een juisten blik
op de dingen, een vaardigheid in dit
of dat bedrijf, aanleg voor deze of die
kunstbeoefening. Alleen het goede waar
nemen geeft ons een juisten blik op
hetgeen er omgaat in de natuur en de
menschen wereld.
Maar er is voor den mensch meer
in deze wereld waar te nemen dan
eenige natuurkrachtenen wetten. Vooral
op geestelijk gebied is zooveel schoons
waar te nemen voor hem, wiens geeste
lijk oog geopend is.
Hoe menigmaal loopen velen al dat
schoone, zonder er eenige aandacht aan
te schenken, achteloos voorbij. Soms
ontbreekt het een mensch aan de gave
om het te waardeeren. Men stelt zich
dan tevreden met of bazuint als hoogste
wijsheid uit een oordeel over de men-
schenwereld en het leven.
Het vonnis dat deze over de men-
FEUILLETON.
16)
sche a wereld uitspreekt is somber. Zij
is, dat getuigt men bij de eerste waar
neming, eene verzameling van wezens,
die allen zoeken naar eten en door dien
drang worden voortgeduwd gedurende
al de jaren, die zij hier verkeeren.
De wereld is als een kokende zee,
waar één gloeiende adem die der zelf
zucht, den golfslag aangeeft. De een
dringt de ander op zijde, zet zich op
diens plaats, ook wanneer hij daarmede
dien ander leed of nadeel berokkent.
En zoo moet het wel gaan in de maat
schappij want voor ieder geldt het gebod
Zorg zoo goed mogelijk er door te
komen. Ieder verlangt natuurlijk zijn
stoffelijke levensomstandigheden te ver
beteren en wijl niet allen evenveel
kunnen hebben ontstaat er strijd om
het bestaan.
Dat is het, wat ieder ziet, wat ons
dagelijks gepredikt wordt door aller
menschen streven.
Zinnelijke hartstochten woeden in
deze wereld. Zij vertoonen zich in alle
klassen der maatschappij, hier in de
fijnste vormen, daar in het walgelijkst
gewaad. Vele slachtoffers worden ge
maakt die naar lijf en ziel te gronde
gaan. Doch wat bekommert men zich
om de ellende, die over het hoofd van
deze slachtoffers wordt uitgegoten?
IJdelheid en eerzucht en nog vele
andere dingen doen haar werk en dat
is het wat deze menschenwereld te zien
geeft.
Dit is het oordeel van hen over de
menschen. Zou het niet aan hun zelve
liggen dat zij niets anders bespeuren?
Is er niet veel schooners in het men-
schelijk leven waar te nemen?
Kom laten wij u wijzen op heerlijke
levensopenbaringen, die ieder kan waar
nemen, wiens oog zich hiervoor ope
nen wil.
Laat de herinnering u eens teekenen,
helder en klaar, het schoonste, vrien
delijkste menschenbeeld, de reinste men-
schenziel, die ooit naast u ging. Denk
eens aan uw moeder. Was zelfzucht
haar leidend levensbeginsel, werd zij
door ij delheid voortgeleid? Maar ge weet
beter. Liefde, teerheid, zelfverloochening
waren de karaktertrekken, die ge als
kind zijnde niet opmerkte, en niet hebt
gewaardeerd, maar die nu nog zoo vrien
delijk u toelachen, als ge terugdenkt
aan de dagen uwer jeugd.
Zooals uwe moeder was, waren en
zijn er duizenden, in alle landen, door
alle eeuwen.
Zoudt ge denken, dat die moeders
te vergeefs leven, dat niets van de reine
gedachten en stemmingen, door haar
aan de kinderen geopenbaard in het
leven dier kinderen tot werkelijkheid
zon worden? Maar dat kunt ge niet
meenen; gij zoudt de bron miskennen,
waaruit het edele in eigen hart is voort
gesproten.
Welk een macht is de philantropie
in onze dagen, wier doel is de geval
lenen op te richten, de schijnbaar ver
lorenen te behouden, de stoffelijke ellende
te verminderen, die zoovelen helpen in
den strijd des levenswaarlijk, er is een
wolk van getuigen, sprekende van goede
en heerlijke dingen in de menschen
wereld te aanschouwen, die luide ver
kondigt, dat er heerscht majesteit en
liefde, rijkdom van barmhartigheid, dat
er is krachtige strooming van heilige
beginselen en daden.
Indien wij hiervoor ons oog geopend
hebben, indien wij gaan waardeeren
den rijken invloed die hier van uitgaat,
dan ontdekken wij eene wereld zóó
schoon, zóó vriendelijk, dat ons een
blijde glimlach komt op het gelaat, want
wij gevoelen dat een machtige geest
deze dingen heeft gewekt.
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per S maanden f l.OO.
t
franco per post zonder prfjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regels 50 et. Elke regel
meer 7l/« Glroote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
aMMWM—M—lItwrini .-.•wmn wmii'.'M 'T
Ik heb de bizonderheden van dien mor
gen zoo uitvoerig opgeschreven. Roman, om
het begrjjpeljjk te doen voorkomen, hoe ik
er toe kwam, de vrouw van Iwan Adaduroff
te worden.
Van dien dag af was mjjn leven een
lange voortzetting van geestelijk ontberen
en van kleine of grootere plagarjjen van
oom Pierre. Drie jaren lang sleepte ik mjjn
keten. Ik haatte mjjn voogd als de zonde
elk middel, dat mjj van hem zou verlossen,
was mjj welkom. En hp kwam, de gewenschte
nitweg, bp kwam in de gedaante vaH Iwan
Adadnroff. Voor zjjn terugkomst nit het
buitenland had onze haarman reeds den
naam van een woesten, onmeedogenden des
poot, wien alle middelen dienden. Hp was
rjjk, een schoon man in den wareD zin des
woords, en als hp zpn doel bereiken wilde,
vooral bp het zwakke geslacht, oefende hg
zoo'a beminnelijke bekoring uit, dat zpn
offers hem zelden ontgingen.
Dat alles wist ik, men had het mjj dik—
wjjls verteld, want iedereen sprak over Iwan
Adadnroff en toeh vervulde zich mjjn nood-1
lotik luisterde niet naar de waarschuwende
stemmen om mp heen.
Het leven bjj mjjn voogd was een ellendig
voortsleepen van mpn bestaan, mgn trots,
mgn eigen liefde fluisterde mg in, dat ik
de macht bezit, dat wilde karakter te temmen,
daar ik in geest en energie met hem op
geljjke hoogte stond en nog meer, mgn
MSSMMMMMaWBMaaBMWMMMWBBMMWCSW—MMBMMBCaMUMSl—
hoogmoed maakte mg blind en deed mg
meenen, dat ik de eerste, werkeljjke liefde
van Adadnroff was. Het is waar, hg gaf
zich buitengewone moeite mpn gnnst te
winnen; mpn uiterlpk moest zeker voor
zpn geblaseerden smaak een bizondere aan
trekking hebben. Mpn aanrankeljjk aarzelen
wakkerde de vlam aanhp was niet ge
woon, dat men hem wederstond, en om te
zegevieren, werd de leenw gelpk een lam.
>Je bezit veel moed, Mawrinka,< zei mgn
oom, toen ik hem de verloving mededeelde.
»Je eigenzinnige schedel is wel hard, maar
die van je uitverkorene is van pzer.c
Dat was de zegenwensch, waarmee ik
het huis verliet, welks ongastvrijheid mp
tot een vertwjjfeld besluit bracht. Kort daar
op betrad ik als Adaduroff's vrouw Kar-
pilowka en de korte lente mpns levens
brak aan.
Zeker is het, dat ik de eerste was, die
den wilden vogel voor eenige jaren temde.
Weldra speelden twee prachtige knapen
aan mpn voeten; de oudste, Iwan, had met
den naam zijns vaders ook diens krnllend
haar en gebiedende blauwe oogen geërfd
de tweede, jp, Roman, was zacht en fjjner
en geleek op mg. Glans en rjjkdom omgaf
mg en ik was gelnkkig. Maar ach, het zon
slechts van korten dnnr zjjnl Aan wien van
ons beiden de schuld van onzen eersten
twist lag, wil ik niet beslissen; ik geloof,
het waren de verveling, de onrast na het
lang stilzitten, die haar granwe vleugels
spookachtig om je vaders hoofd sloegen
en de oude begeertea opnieuw verwekten.
Maar ik was niet gezind, rnstig aan te zien,
dat hg, mg vergetend, achter de rokken
van de eerste de beste dorpsdeern liep. Hoe
dikwgls heb ik later tranen van rouw ge-
Buitenland-
Uit Kroonstad komt bericht van een
poging tot vernieling van een Russisch
oorlo jsschip, waar men dynamiet aan boord
heeft gevonden, dat niet voor militaire doel
einden was bestemd. Er is geen twjjfel of
de springstof is aan boord gebracht met
het doel het schip te veruielen.
Men zon zeggen, dat de heeren revolu
tionairen voorloopig wel tevreden konden
zijn met het kwaad dat de Japanners de
Russische vloot aandoen. Intnsschen moeten
de talrpke ontdekkingen van znlke pogingen
tot dynamietaanslagen ds Russische regee
ring in deze dagen met extra-bezorgdheid
vervallen.
Uit Petersburg wordt gemeld
De »Swjet« bevat een artikel over de
geruchten van een interventie vaa Engeland
in dan Russisch-Japanschen oorlog, dat al
dus eindigt: Rusland hreft nooit eenige
hulp noodig gehad. Ofschoon het dikwjjls
weend, dat ik niet ter wille der kinderen
heb kunnen zwjjgen; maar toenmaals dacht
ik niet aan de gevolgen, ik dacht slechts
aan mgn gekrenkte eer en mjjn beleedigden
trots.
Dageljjks vielen nn op Karpilowka hef
tige scènes voor; met scherpe toespelingen
en bittere verwjjten begonnen wjj, om met
haat en afschuw en misdaad te eindigen.
Maar ik ben voorbarig en mag een ge
wichtige gebeurtenis niet overslaan.
Tezamen maakten wp een reis naar het
buitenland en ik was dwaas genoeg, te ho
pen, dat verandering van plaats en toestan
den een gnustigen invloed op Iwan Iwano-
witsch zonden hebben.
Op onze terugreis bleven wp eenige da
gen te B., om een gouvernante voor ODze
kinderen mee te nemen, en wp vondeH
Lonisa Martinowna! Waarvandaan Iwan
haar had gehaald, weet ik niet, maar toen
hg haar mg voor de eerste maal voorstelde,
met haar gele lokken en de blauwe porse
leinen oogen in het ronde poppengezicht,
toen wist ik reeds, dat hp haar niet voor
de opvoeding der knapen, maar als tjjdver-
drgf voor zichzelveu mee naar Karpilowka
wilde nemen.
Dien avond verzette ik mg tegen zjjn wil.
Ik weigerde het werktuig te zgn, om de
schande onder mgn eigen dak te voeren.
Maar die barnsteenheks had hem van 't
eerste oogenblik in haar macht en hg werd
zoo wild en driftig, als ik hem nog nooit
had gezien. Toen leerde ik, bang voor hem
te zpn. Toen zag ik, dat de mensch een
duivel kon zgn en ik streefde niet langer
tegen, ik sidderde 1
Het gebeurde, zooals Iwan wenschte, wjj
namen Louise Martinowna mee naar Kar-
anderen heeft geholpen, Rusland verlangde
geen hnlp, geen tnsschenkomst. Slechts het
woord van den Tsaar heeft voor Rusland
betsekenis. In telegrammen aan admiraal
Alexejef kenschetste de Tsaar onzen strjjd
met Japan in de volgende bewoordingen;
»deze strpd zal het overwicht van Rusland
aan de kusten van de Stille Zuidzee voor
goed moeten verzekeren*. Dit doel is niet
te bei eiken zonder Japan volkomen te over
winnen en het te dwingen, zich voorgoed
te onderwerpen, zonder het voor een reeks
van jaren den lnst tot roekelooze militaire
avonturen te benemen. Als wp niet zoo
handelen, znllen wp alle achting in het
Oosten verliezen, ook dan wanneer wp over
winnen. De tegenwoordige oorlog kan wor-
dsn samengevat in de vraag: wie zal het
overwicht hebben aan de Aziatische kast
van de Stille Znidzee, Rusland of Japan.
Dit overwicht samen deelen, over dat over
wicht tot een vergelijk komen, is onmogeljjk.
Een interventie zon dus slechts tekort doen
aan het gezag en de eer van Rusland en
is derhalve onmogelijk.
De Daily News* verneemt nit St. Peters-
burg, dat de Tsaar geweigerd heaft voor
't oogenblik het ontslag van Alexejef aan
te nemen, hem zeggende, dat in znlk een
ernstigen tijd het de plicht was van iederen
Rus om persoonlijke geschillen te vergeten.
Daarop heeft Alexejef zpn ontslagaanvrage
ingetrokken en tot bevelhebber der zeemacht
den chef van zijn staf benoemd. Niettemin
gelooft men, dat dit niets dan een voor-
loopige regeling is, in afwachting van de
komst van Skrydlof.
Een Havas-bericht nit de Russische hoofd
stad meldt, dat de Russische admiraliteit van
plan is om twee trans-atlantische booten
oorspronkelijk van Duitsehe herkomst met
een zeker getal bodems van de »vrjjwillige
vloot* te bestemmen tot een eskader, met
snelvuurgeschut bewapend, dat in den Stillen
Oceaan zal kruisen om Japansche koopvaar
dijschepen aan te houden. Daarin acht men
het geschikte middel gelegen om Japan de
hulpmiddelen te onthouden, waardoor 'fc in
staat zon zpn om den oorlog voort te zetten.
De correspondent van de Parjjsche Matin
heeft te Petersburg een onderhond gehad
met admiraal Wirenius, den bevelhebber
over het eerst voor Oost-Azië bestemde,
maar later teruggeroepen smaldeel, dat zoo
pilo wka en nn begon voor mp een tjjd van
dageljjksche kwelling. Hoe haatte ik haar,
de porseleinen pop, die mjj mpn echtgenoot
ontstal; ik haatte haar tot ongerechtigheid
toe, want ik vergat, dat zjj ook slechts een
offer was, dat onbewust in dsn val was ge-
loopen. Zp kende den man niet, die haar
dagelijks met zpn gladde woorden vaster
omstrikte. Hoe dikwjjls zat ik die lange
zomeravonden op het terras met brandende
oogen naar hen beiden te kijken, als zjj op
de tuinpaden heen en weer wandelden en
hjj haar met de oogan verslond. O, hoe koket
was zjj! Maar heel anders, veel zediger
dan de meisjes bjj ons te lande. En ik
moest dat alles aanzien I Gekrenkte eer
maakte mp razend en nog meer mpn ij ver
zacht, want ik had een soort woests liefde
voor Adaduroff gevoeld, het krachtige ge
biedende dat hem aangeboren was, maakte
indruk op mp en gaf mjj een zekere be
wondering voor hem in.
Zoo dikwjjls ik kon, wreekte ik mjj op
de indringsterdat was wel niet verstandig,
maar ik kon niet anders. Steeds toonde ik
Louise Martinowna, dat zjj slechts een
ondergeschikte, een dienstbode voor mp
was; ik vernederde haar bjj elke gelegen
heid. Ons hnis werd een hel; het was
mg, alsof mgn bloed als vnnr door mgn
aderen stroomde; ik geloof, dat ik in stilte
hoopte, dat Lonise Martinowna zon ont
vlochten.
Hoe goed herinner ik mp dien Jnniavond,
toen Iwan's woede ten toppunt steeg. Ik
zat als gewoonljjk op het terras. De kin
deren speelden om mg heen. Schjjnbaar
verdeelde ik mjjn aandacht tnsschen het
boek in mgn handen en de kinderen; inder
daad bespiedde ik slechts Iwan en Louise
lang in de Middellandsche Zee heeft ge
kruist. De admiraal hoopte dat het nienwe
smaldeel van 15 pantserschepen en krnisars
voor Oost-Azië tegen half Juli nit de Oost
zee zon kannen vertrekken. Hjj schatte de
reis op twee maanden als het eskader uit
sluitend nit groot* schepen werd samenge
steld, op drie als torpedo-vaartuigen mee
gingen. Deze laatste moeten namelpk tel
kens onderweg aanleggen, om hun machines
te laten onderzoeken, anders zonden zjj bjj
hun aankomst weieens onbruikbaar kannen
bljjken.
Er stonden twee wegen open voor de
vloot nit de Oostzee: de eene om Kaap de
Go»de Hoop die niet zeer practisch was,
omdat er niet voldoende havens aan gelegen
waren voor koleninneming enz., de andere
door het Suez-kanaal. Dezen laatsten weg
zou het smaldeel volgen. Admiraal Rydest-
weusky zou waarschjjnljjk het bevel voeren.
Adoiiraal Wirenius dacht niet dat de
Japanners het sterke smaldeel zouden aan
vallen. Bjj een gevecht in volle zee zonden
zjj gevaar loopen hun eeuige vloot die thans
om Port Arthur opereert, te verliezen.
Twee Japanners hebben, volgens een
bericht uit Petersburg, in de vermomming
van Chineesche bedelaars getracht, Koero-
patkin te vermoorden, terwjjl deze een be
zoek aan Nioetsjwang bracht. Zjj konden
dieht bg Koeropatkin komen, toen een ko
zak van zgn ljjfwacht in de gaten kreeg
dat een hunner zpn hand onder zjjn kleerea
bracht. De kozak sloeg hem tegen den grond.
Men vond messen bjj de mannen en ont
dekte dat zjj valsche staarten droegen.
Het Russische Wladiwostock-eskader is
in den ochtend van 25 dezer, nadat oren
er in lang niet van vernomen had, plot
seling bjj Gensan verschenen en heeft het
Japansche koopvaardijschip »Guyomaru«,
600 ton metende, aan het zinkeu gébracht.
Een kort telegram meldt, dat drie Russische
kruisers de haven binnenliepen. De aan
komst der schepen \7ekte ontsteltenis bjj
de Japansche kolonie, welke onbeschermd
is. Men gelooft, dat het optreden ten doel
had, om de onbeschermde Japansche trans
portschepen aan te houden. Direct na de
beschadiging van het koopvaardjjschip ver
lieten de Russische schepen weer de haven.
In militaire kringen te Kief wordt ver
teld, dat er 10.000 man ziek liggen in de
Martinowna, die zich door de invallende
duisternis en de takken der boomen veilig
waanden voor mpn oog. Zjj droeg een wit
kleed, haar gele lokken werden door een
blauw lint samengehouden; de meeste men
schen zouden haar schoon genoemd hebben
voor mjj waa zjj afschnwaljjk. Zjj zat op
de bank bjj den vjjver, haar wangen glooi
den. Iwan stond voor haar, maar niet, zoo
als ik hem al lang kende; zpn houding
was biddend, bjjna deemoedig. Maar zgn
oogen spraken een taal, die ook mjj eens
had betooverd en zgn handen zochten de
hare. Wat viel er voor tussehen hen beiden?
Juist op dat oogenblik uitte jjj, Roman,
een kreet. Door niemand opgelet, was je
op em lagen boomtak geklommen en spe-
lenderwjjs had de sterke Iwan je eraf ge-
stooten. Snel was ik bg je en richtte je van
den grond op.
>Loui8e< riep ik plotseling, zoodat zjj
terstond erbjj kwam, »ge zjjt hier, om op
de knapen te passen en niet, om n door
mgn man te laten verleiden. Als mgn kamer
meisje zieh eerloos gedraagt, jaag ik haar
weg. Hetzelfde zal ik met n doen.*
In mgn woede vergat ik alle zelfbedwang;
ik voelde eerst, wat ik gedaan had, toen
Iwan het kind met den voet wegschopte,
de doodsbleeke Lonise den arm bood en
haar in hmn voerde. Op den knaap viel
een blik, even zoo vol haat als op mjj.
Adaduroff verborg sinds lang niet meer,
dat hg Iwan, zgn evenbeeld, voortrok;
Roman leek op mjj, dat was voldoende,
om hem nit het hart zgns vaders te ver
jagen.
Wordt vervolgd).
