Het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommeierwaard.
ARBITRAGE.
Broeder en Zuster.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
M 2318.
WOENSDAG 11 MEI.
Oorlog tusschen Japan en Rusland.
1904.
Urn VAN aueh'
TOOK
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Aboniementiprji: per 3 maanden f 1.00.
franco per poet zonder prjjsrerhooging. Afzonderljjke
nummers 5 cent.
Er is onlangs heel wat geredekaveld
over de beteekenis van een verdrag,
gesloten tusschen Engeland en Frankrijk,
waarbij werd vastgesteld dat allerlei
geschillen voortaan langs den weg van
scheidsgerecht (arbitrage) zouden wor
den uit den weg geruimd. Het waren
wel is waar slechts geschillen van min
der beteekenis, daar men de ernstige
kwesties buiten sloot. Al spoedig ver
nam men ook van een Nederlandsch-
Fransch verdrag, (dat trouwens, om
waarde en geldigheid te krijgen, nog
de goedkeuring der Kamers behoeft) en
reeds waren er onverbeterlijke opti
misten die den tijd zagen aanbreken,
waarop tusschen alle volken dergelijke
verdragen gesloten werdenen wanneer
dus de oorlog zooal niet geheel afge
schaft werd, dan toch tot een uiterste
zeldzaamheid zal zijn geworden.
In schrille tegenstelling zeker met
die verwachtingen is de thans in het
verre Oosten gevoerd wordenden oorlog,
waar de nieuwste resultaten der weten
schap worden toegepast op het gebied
der vernieling, en een enkel oorlog
schip, dat millioenen heeft gekost, met
den geheelen staf en een bemanning
van 800 man in twee minuten tijds
met zijn geheelen inhoud door de zee
wordt verzwolgen. En dat moet dan
juist den persoon gebeuren, die den
eersten stoot gaf aan de Vredesconfe
rentie bijna schreven we vredesco-
medie in Den Haag.
Wij, voor ons, gelooven nog niet veel
van die vredesverschijnselen. Zoolang
de grondtoon van alle politiek is eigen
belang en zelfzucht, onder welken vorm
dan ook, zoolang zal wel macht blijven
gaan boven recht. En zoolang de regee-
ringeo, 't zij dan met of zonder mede
werking van een parlement, het in de
hand hebben oorlog en vrede te decre-
teeren en niet deze beslissing aan het
volk zelf komt, waarbij de regeeringen
eenvoudig de uitvoerders zijn van den
verklaarden volkswil, zullen er altijd
onrechtvaardige en schandelijke oorlo
gen blijven bestaan.
Had men in den beruchten Zuid-
Afrikaanschen oorlog den volkeren hun
wil gelaten, Duitschland en Frankrijk
en Rusland zouden gezamenlijk den
Brit voor goed uit Afrika gejaagd heb
ben. Nu is hij er te brutaler door
geworden.
Trouwens, een tractaat met Engeland
FEUILLETON.
19)
De duistere verschijning der spreekster,
de scherpe toon harer woorden oefenden op
Roman een verkoelenden invloed nit. Op
dat oogenblik was zjj voor hem niet de
liefhebbende moeder, maar de naar wraak
dorstende vrouw, die de vlammen van haat
opnieuw aanwakkerde.
»Laat mg, moeder. Deze nacht heeft mg
veel geleerd, ik moet eerst mjjn gedachten
regelen.
•Zoo ontkom je rug niet, Roman,zei
zjj en hield hem met een gebiedende bewe
ging terug. »Een zoon naar mgn hart moest
niet eerst noodig hebben zich te bedenken
om te weten wat hem te doen staat. Beken
maar, dat ge je naast mjjn vganden plaatst.*
De jonge man keek haar in de oogen.
•Jnist omdat ik dit niet doe, moeder,*
antwoordde hg met vaste stem, »wil ik
niets van dat vervloekte geld hebben, noch
van dat recht, waarop het ongeluk drukt.
De naam Adaduroff is te zeer met schande
bedekt, om hem te willen dragen. Ik zal
den naam, dien ge mg gegeven hebt, met
eerljjken arbeid verder voeren.*
•En je het vervloekte geld als een aal
moes in den schoot laten werpen, als hu
welijksgift eener tweede Louise Martinow-
na,« viel zjjn moeder hem heftig in de reden.
Dweper, ik geloof waarachtig, dat Iwan
heeft onzes inziens nooit veel meer
waarde dan scheurpapier, omdat de er
varing van eeuwen lang leert dat Enge
land er zich nooit aan houdt, als zijn
belang meebrengt om er zich af te
maken. Dat heeft het verdrag van den
vrede in Zuid-Afrika opnieuw geleerd,
waarvan nagenoeg elk artikel door En
geland is geschonden.
Zoolang er niet op eene of andere
wijze een middel is gevonden om con-
tractbrekende mogendheden te straffen
en de door een Hof van Arbitrage ge
geven uitspraken bindend te doen wor
den, lijken ons die heele arbitragever
dragen niet veel meer dan speelgoed
en wel gevaarlijk speelgoed.
Gevaarlijk: wij zeggen dit met het
oog op het Fransch-Engelsch verdrag.
Immers daarin is overeengekomen, dat
Frankrijk Engelands onbeperkten in
vloed in Egypte erkent en zich dus
daarbij verbindt nooit bezwaar te maken
tegen de bezetting van dat land, die
tot dusver altijd een tijdelijke heette.
Rusland heeft dan ook al eens een
paar malen gevraagd, wanneer die tijde
lijkheid nu zou ophouden. Maar als het
er op aankomt, heeft noch Engeland
noch Frankrijk iets over Egypte te
zeggen. De Khedive is een aan den
Sultan van Turkije onderworpen schat
plichtig vorst. En nil wordt zoo maar
buiten hem om beschikt over het zijne
Met Marokko is 't een ander geval.
Dat land, nog steeds onaf han kei ijk, maar
dat door zijn rooftochten te land en te
zee noodig onder scherp toezicht behoort
te staan, was tot dusver altijd gerekend
min of meer onder den sfeer van in
vloed te behooren van Spanje. Vooral
nadat dit land al zijn koloniën had ver
loren, had het daarop de oogen gericht,
om er een uitvoerterrein voor zijn nij
verheid te krijgen; en de tegenover
Gibraltar gelegen kust bood bij verster
king een prachtige gelegenheid om En
geland de alleenheerschappij over den
ingang der Middellandsche Zee te be
twisten. Nu wordt daar plotseling door
twee contractanten, zonder dat Spanje,
dat er ontegenzeggelijk de meeste be
langen heeft, er in gekend wordt, be
paald dat Frankrijk daar alleen baas zal
wezen. Tevens verzekert Engeland er
zich van, dat tegenover zijn gewapende
kust geen gevaarlijke tegenstander komt.
Wel wordt, om de pil te versuikeren,
er bij geschreven, dat Spanje's bestaande
voorrechten zullen worden ontzienmaar
ieder begrijpt, dat dit zoo ver gaat als
het voeten heeft.
Iwanowitsch geljjk had, toen bjj je »onecht«
noemde, zgn ware zoon zou geen zwakke
ling zjjn.*
Wanneer gjj het zwakheid noemt, terug
te treden voor de aanraking van het schan
delijke, dan kan ik mg niet verontschul
digen,* zei Roman somber. »Ik gruw van
den rgkdom, die van menschen ondieren
maakt. Wanneer ge mg als werktuig wilde
gebruiken, moeder, hadt ge mg anders
moeten opvoeden. Hadt ge mg niet in on
wetendheid omtrent mgn herkomst gelaten
en van mgn jeugd af de wraakzucht in
mgn jonge hart geplant, dan zoudt ge mg
geschikter vinden.*
En denk je, Roman, dat ik het uur
zou laten ontglippen, waarop ik zooveel
jaren wachtte Tot heden dacht ik slechts
aan jon, ik wilde j^ rjjk zien, machtig en
getierd, al 't andere was mg onverschillig.
Je verwerpt mgn voorslagwat ik geleden
en gedragen heb, laat je koud, welnu,
dan zal ik zelf handelen. Ik heb eens ge
zworen, dat ik als Mawra Romanowna
Adaduroff burgerljjk dood wilde zgn en
big ven. Ik zal mgn eed breken, het masker
vau mg werpen, en door mgn verschgning
schinde en vertwijfeling om me heen
verspreiden en dat alles zal jou werk zgn,
Romw
Steeds heftiger had zg gesproken,; zg
geleek een furie met de opgeheven handen
en het fladderende grjjze haar, dat uit den
doek te voorschjjn kwam.
>Houd op, moedert* riep Roman uit en
greep haar handen, >houd op, heb mede
lijden met rag, ik zal doen, wat ge wilt,
Men is in Spanje dan ook begrijpe
lijkerwijze zeer slecht te spreken over
dit verdrag. Maar wij begrijpen niet,
hoe er ten onzent nog kunnen zijn die
dat toejuichen. Als daar zoo maar tus
schen twee machtigen wordt afgesproken
hoe zij met het bezit van een derde
zullen doen, zonder- dat deze er zelfs
in gekend wordt, dan wordt door een
dergelijke „vredelievende" handeling de
toestand voor de zwakken en kleinen
nog veel gevaarlijker dan ze reeds was.
Als morgen Duitschland en Frankrijk
samen nu ook zulk een verdrag sluiten,
waarbij Duitschland Nederland, en
Frankrijk België aan zijn buurman af
staat, dan is de slotsom voor die beide
landen tamelijk wel dezelfde als wanneer
zij in een oorlog werden veroverd.
De „vredesverdragen" van de soort
als dit laatste tusschen Engeland en
Frankrijk, maken op ons den indruk
van een verfijnde roofpolitiek, waarvan
nu Turkije en Spanje de slachtoffers
waren, morgen anderen het zullen zijn.
Te hopen, dat de onderlinge wangunst
zich zoo ver zal uitstrekken, dat tus-
schenkomst van een derde, die den an
deren het kluifje niet gunt, te wachten
is, is ook zeer onvoorzichtig. Dat heeft
Z.-Afrika geleerd.
Het eenige voor de kleine staten van
Europa, voor Nederland, België, (Zwit
serland), Denemarken en Scandinavië
is, zich te vereenigen tot een bond.
Mogelijk dat zij met vereende krachten
in staat zijn een gewelddadig of vrede
lievend plan tot vernietiging hunner
zelfstandigheid en vrijheid te verijdelen,
waar elk hunner daartoe absoluut on
machtig is, al koopt het nog zooveel
snelvuurgeschut en bouwt het voor mil
lioenen oorlogschepen.
Beslissing van internationale geschil
len door arbitrage is een kostelijk denk
beeld, maar de uitvoering er van zal
eerst werkelijkheid kunnen worden,
wanneer we geheel andere politieke en
sociale toestanden hebben verkregen.
Zoolang is zij toekomstmuziek.
Buitenland.
In zgn rapport van de landing der Ja
panners op Liao-tong zegt admiraal Hosoja,
dat de mariniers onder kapitein Nomoto,
die wegens de eb een kleine duizend meter
Fan de schepen naar het strand moesten
waden, tegen half acht aan land stapten
Advertentiën ran 16 regel» 50 et. Elke regel
meer T1/* ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentien worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavond
ingewacht.
maar laat mg den tjjd.«
Bjjna twintig jaren werd iedere minuut
mg een eeuwigheid en jij verlangt nog tjjd,
om je moed bgeen te rapen? Bedenk, wat
je doet, stel mgn geduld niet te veel op
de proef. Voor de avond aanbreekt, moet
jjj in je reebt op Karpilowka hersteld zgn,
of ik herinner mij, dat slechts eenige mi
nuten mg van Adaduroffs huis scheiden.
Ga nn, ik zie, dat je mjj geen dank zegt
voor de nachten, die ik in rouw en verdriet
om jon heb doorgebracht.*
Met een bevelend gebaar strekte zjj de
hand nit en wees den zoon van zich, die
met wankelende schreden het smalle voet
pad naar het heerenhnis insloeg. Zg keek
hem na, tot hg uit het oog was verdwenen.
»Ik moest mg zeer vergissen,* flnisterde,
zg, »of het genot van onverwachte weelde
zal zgn weake ziel weldra boven die eerste
fantastische denkbeelden verheffen. Ik ben
tevreden, als ik slechts voor Iwan Adadn-
roff en zgn onwettige vrouw een steeds
dreigend schrikbeeld ben. Als een dreigende
wolk zal de ontdekking van schande en
oneer boven haar hangen en haar elk oogen-
blik vergallen 1 Ja, in Moskon kon ik wach
ten; maar in 't gezicht van het hnis, waar
in ik als meesteres moest wonen, heb ik
het verleerd en in geval van nood zal ik
weten, wat mg het spoedigst tot mgn doel
voort!*
Zg was de kamer binnengetreden, raapte
zorgvuldig de verstrooide papieren samen
en liet ze in haar tasch gigdentoen keek
zg op de beschilderde klok aan den wand.
•Nauweljjks vier uur,* zei zg zacht, >het
en zonder een schot te voren een rjj heu
vels bezetten en de Japansche vlag er plant
ten. De kanon neer booten Anagi, Osjima
en Tsjokai leidden intnsschen de aandacht
der Rnssen af, en bombardeerden een hon
derd hnnner, waarvan zjj er verscheiden
in 't zand deden bjjten.
Zoodra de eerste vloot van transport
schepen de Japansche vlag op da heuvels
zag waaien, begon om 8 uur het landen
der troepen. Alles moest wegens den lagen
waterstand naar land waden, maar er
heerschte een voortreffelijke geest onder de
soldaten en allen plasten goedsmoeds naar
het strand. Vlag als gewoonlgk begon da
Japansche genie, geholpen door de marine,
intnsschen aanlegsteigers te bonwen voor
de landing der overbljjveude manschappen
en het materiaal.
Uit Port Arthnr wordt gemald Generaal
Stoessel heeft Zaterdag een dagorder uitge
vaardigd waarin hjj wjjst op het aanstaande
beleg ven de vesting Port-Arthur door de
Japanners, die bjj Pitsewo geland zjjn. Hg
spoort de bezetting aan, zich, tot er ont
zet opdaagt, waakzaam en omzichtig te
verdedigen, wat er intnsschen ook gebenre,
en kalm te big ven, gedachtig dat in den
oorlog alles raogelgk is en de bezetting met
Gods hulp haar zware taak zal kannen
volvoeren.
Alles wjjst er op, dat de Rassen van plan
zjjn, Nioe-tsjwang te ontruimen. De forten
worden ontmanteld. Reeds is een groot aan
tal troepen vertrokken.
De Russische groote staf heeft Liao-jang
verlaten en is naar Moekden getrokken. De
burgerbevolking, voorzoover Rassen, ont
ruimt Nioe-tsjwang.
Admiraal Togo meldt, dat de toegang tot
de haven van Port Arthnr volkomen ver
sperd is behalve voor kleine booten. De
Japanners verloren bjj het versperren geen
oorlogsschip, maar de aanval kostte veel
menschenlevens.
Te St. Petersburg is een commissie be
noemd om de mogeljjkheid te overwegen
om het Russische Oostzee-eskader naar het
Verre Oosten te zenden om de Noord. Deze
commissie moet verklaard hebben dat de
voorgestelde zeeweg gedurende twee zomer
maanden inderdaad bruikbaar is, maar de
zaak moet, met het oog op de onnauw
keurigheid der kaarten van de poolstreken,
aan een grondige studie onderworpen wor
den.
is te vroeg, het kind slaapt nog; zjj weet
niet, wat het beteekent, als de kwellende
gedachten den slaap van de moede oogleden
verwijderd hondt.*
Roman richtte zich intnsschen naar het
huis, rillend als door koorts overvallen. De
doorwaakte nacht met de vreeseljjke, aan
grijpende ontroering lag als een droom
achter hemwas niet alles, zooals het al-
tjjd geweest was? Ginds de vensters met
dichtgeschoven witte gordjjnen, waarachter
Cato in argeloozen slaap rustte, terwjjl hg
naderde, ons met den komenden dag onrust
en twjjfel in haar reine ziel te verwekken.
En dan weer zag hjj zich als kleine jongen
op het gras spelen, zgn vader stootte hem
met den voet weg en noemde hem moeders
zoontje.* Het zweet brak hem nit, iedere
boom, iedere struik, die in den morgenwind
knikte en rnischte, riep hem toe, dat hg
de verstooten zoon des hnizes was ea dat
thans het nnr voor hem gekomen was, dat
de vloek, die op de erven drnkte, zich ook
op hem zon vervallen.
Hg kon niet besluiten, het hnis te be
treden het was hem, als moesten de muren,
de stomme getnigen van de schuld zjjns
vaders, over hem instorten, en langzaam,
bjjna zonder te weten wat hg deed, richtte
hg zgn schreden naar de bank onder de
vlierstrnik en viel daar doodmoe neer.
Hier had hg als argeloos kind gespeeld,
terwjjl om hem heen de losgebroken harts
tochten raasden, hier had hg de gelukkigste
uren zjjns levens aan Cato's zjjde doorge
bracht en de zoste bekentenis harer liefde
ontvangen, hier vond hg ook nn rast en
Vrjjdasr heeft, na hevige echprmatseliHgen
van de rniterjj bjj Er-tai-tie en San-tai-tse
en nog andere plaatsen, een afdeeling in
fanterie van Koeroki's leger Feng-hwang-
tsjeng in bezit genomen. Voordat de vjjand
de plaats ontruimde, heeft hjj zjjn magazgn
in de lacht laten vliegen, maar een grooten
voorraad hospitaalbenoodigdhoden liet hg
achter. Deze worden nn gebruikt in de
Japansche hospitalen.
Volgens een telegram van Koeropatkin
aan den tsaar bedroegen de Rnssische
totaal-verliezen aan de Yaloe, den 30en
April en den len Mei, aan doodan zes staf
officieren, 20 hoofdofficieren, 564 man. Ge
wond zjjn twee stafofficieren, 36 hoofdoffi
cieren, een geesteljjke, een kapelmeester,
1081 man. Op het slagveld zjjn gebleken,
men weet niet of deze laatsten gedood
of gewond zjjn een stafofficier, vjjf hoofd
officieren, een arts en 674 man.
De totaal-verliezen bedragen 70 staf- en
hoofdofficieren, en 3224 man. De artillerie
verloor 221 paarden. Bjj de ernstige ver
liezen aan manschappen en paarden was
het der artillerie niet mo*eljjk het geschut
en de geweren te bergen. De 11e, 12e en
22escherpschnttersregimenten hebben groote
verliezen geleden. Eenige compagnieën ver
loren meer dan de helft harer manschappen.
Den 30en April werd gener.-majoor Kasch-
halinski door een steen aan het hoofd ge
kwetst. Gesneuveld zgn o. a. kolonel Iieine-
ring, de oversten Muller, Pachomow, Donali,
Jablotschkin, Urjadow, Marawski. De over
ste Rajewski bleef op het slagveld achter.
Generaal Koeropatkin, zoo seinde de
Petersbnrgsche correspondent van sCentral
News* heeft besloten 100,000 man te Liao-
jang bgeen te trekken, om met die macht
een der Japansche troepenafdeelingen op
het lgf te vallen.
De »Standard« verneemt uit Sjanghai,
dat volgens een bericht uit Peking de Rns-
Ben forten bouwen ter weerszjjden van de
Liao bjj Hsin-ming-ting, bljjkbaar met het
doel, den Chineeschen spoorweg in bezit te
knnnen nemen.
De »Standard« verneemt uit Tiëntsin
De Rassen bezigen krachtige dreigementen
te Peking, bjjaldien China met Japan samen
gaat. De Chineesche generaal Ma is niet
temin vast besloten Jinkon krachtig tegen
de Rassen te verdedigen, wanneer «jj daar
opereeren en de spoorwegljjn bezetten willen.
vrede.
Was het dan noodzakelijk, dat de zonden
des vaders aan de kinderen gewroken wer
den? Wat was voor hem de vreemde, on
beminde vader en de eer van het hnis Ada
duroff? Als zgn moeder hem met geweld
wilde dwingen, als aanklager voor den har
den man te treden, het zjj zooMaar dan
wilde hg bet stof van zgn voeten schudden,
zgn Cato bleef hem toch, geen wereldsche
macht kon haar ternghouden naar 't vader-
ljjke hnis weer te keeren, en dan Roman
zag weer de vertrouweljjk* woonkamer van
den professor en zgn vriendelgk gezicht,
zgn echtgenoote, zoo moederljjk bezorgd;
hjj meende in de bekende lanen van den
tain te zgn. De glinsterende zonnestralen
kwamen hem voor als de lange, knikkende
takken van den gonden re^en, zwaarder
en zwaarder werden zgn oogleden, hg was
ingeslapen.
Hoe lang hg daar slapende had doorge
bracht, wist hjj niet, toen het lichte rnischen
der takken hem wekte. Cato stond aan den
ingang, met hoogroods wangen en sporen
van tranen in de brnine oogen.
Roman,zei ze met verheugde verras
sing en tegeljjkertjjd biddend en klagend.
Met een liehten kreet wierp zjj zich in zgn
armen. >0, Roman, jjj bent bjj me, dan is
alles goed,* flnisterde zjj, terwgl toch de
tranen opnienw nit haar oogen kwamen.
•Cato, wat is er?« vroeg hg bezorgd en
streek liefkozend door hare blonde lokken.
NIEUWSBLAD
(Wordt vervolgd).