Hei Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
,M 2341.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
toosheit
ft
ZATERDAG 30 JULI.
1904.
Oorlog tusschen Japan en Rusland.
LANB VAN ALT^
TOOK
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprjjs: per 8 maanden f 1.00.
franco per po»t zonder prjjsverhooging. Afzonderljjke
nummers 5 cent.
Van alle onaangenaamheden, ver
bonden aan het leven van den werkman,
is er geen zoo ernstig als werkeloosheid.
En toch, hoe menigmaal gebeürt het
niet, dat de werkman, die gaarne werken
wil, het niet kan doen omdat er geen
werk is. Ook gevallen alshet afbranden
eener fabriek, het in 'tongereede ge
raken van een machine, die 't geheele
bedrijf stil legt, het verbeteren van
machines, waardoor werklieden over
bodig worden, komen helaas, nog dik
wijls voor. Zoo werd onlangs nog uit
Hamburg geschreven, dat de te Rotter
dam te nemen proef met graanzuigers
ook daar dezelfde resultaten zou hebben
als in de Hanzestad, dat nl. tal van
graanwerkers in de haven werkeloos op
de kade zouden komen te staan.
Ook de crisis in de katoennijverheid,
die in sommige fabrieken er toe leidde,
om een of twee dagen in de week het
werk stop te zetten, in de pzernijver
heid hebben we 't vorig jaar soortgelijke
verschijnselen gehad en de slapte in 't
bedrijf, nu in dezen dan in dien tak
van nijverheid brengt telkens arbeiders
voor kor teren of langen tijd op straat
„zonder werk."
Nu willen we niet in hoofdzaak
spreken van uitsluitingen op groote
schaal door werkgevers of door nood
gedrongen werkstakingen, er zijn echter
zoovele vakken, die door de gewone
omstandigheden een gedeelte van het
jaar moeten werkeloos zijn, zooals een
groot deel der bouwvakarbeiders, die
gedurende den winter moeten stilliggen,
stukadoors, huisschilders en behangers
die, na een overdrukken tijd in 't voor
jaar, al zeer spoedig de reactie voelen
en tijdelijk werkeloos worden voor zij
weder in dienst kunnen worden gesteld.
En zoo komt in allerlei bedrijf voor
en na wel eens een tijd, waarin óf
geen óf minder werk aan den winkel
is, en dit moge schadelijk zijn voor den
fabrikant of patroon, voor den werk
man is 't een ramp. Dan loopt de man
rond om wat te zoeken en verdwaalt
dikwijls in plaatsen, waar hij beter
deed niet te komen en de vrouw weet
niet, hoe voor den man de behoeften
te verbergen. Dan wordt eerst het over
bodige en straks het noodige naar de
lombard gebracht en eerst als het huis-
FEUILLETON.
7)
II.
Drie dagen na den dood van den ouden
Mikolaï had zjjn begrafenis plaats, waarbjj
de geheele nabuurschap tegenwoordig was;
want allen wilden den ouden Mikolaï, die,
ofschoon slechts een bediende, toch plgemeen
geacht en bemind was, de laatste eer be-
wjjzen. De eerbiedwaardige grjjsaard werd
in ons familiegraf bjjgezet, aan de zjjde
van zjjn kapitein, mjjn grootvader. Gedu
rende de begrafenisplechtigheid verliet ik
Hanna geen enkel oogenblik. Zjj was met
mg uitgereden in mjjn slede en ik had mg
voorgenomen, haar zelf weder terug te r jjden
maar pater Lodewgk verlangde, dat ik alle
aanwezigen zou uitnoodigen, om zich bjj
ons te verwarmen en zich wat te verkwik
ken. Daarom vertrouwde ik Hanna toe aan
de hoede van mjjn vriend tn medeleerling
Selim Dawidowitsch. De vader van mgn
vriend, Mirsa Dawidowitsch, een landeige
naar en buurman mjjns vader, was wel is
waar afkomstig van een Tataarsch en Mo-
hammedaansch geslacht, maar zgn familie
was van oudsher in onzs streek gevestigd
geweest, en bezat reeds lang het grond
en adeldomsrecht.
Ik moest dus met de Ustrycki's rgden,
terwgl Hanna met madama d'Yves en den
jongen Dawidowitsch in een aadere slede
stapten. Ik zag, dat de goede jongen, na
Hanna zorgvuldig met zgn bonten mantel
houden zoo verarmd is, dat het jaren
noodig heeft om weer in zijn ouden
doen te komen indien dat al ooit
gebeurt eerst dan wordt om hulp
aangeklopt bij kerkelijke of gemeente
lijke armverzorging en deze kan, dik
werf door gebrek aan de noodige in
komsten, slechts op zeer onvoldoende
wijze steunen.
Daarom is men er op bedacht ge
weest om zich tegen dergelijke ramp
te verzekeren, evenals men het doet
tegen schade door brand of water of
hagelslag of ongeval.
Te Gent in België nu, heeft men
sedert een paar jaren een dergelijke
verzekering, die zeer goed werkt en
waarbij het stadsbestuur een gedeelte
betaalt der uitkeeringen. Nu is dat niet
meer dan billijk. Immers, thans wordt
in tijd van werkeloosheid ook een be
roep gedaan op de armenkassen en dit
heeft dit groote nadeel, dat de onder
steunden dan in eens bedeelden worden
en daarmee dalen in hun eigen oog en
in dat hunner kameraden. Zij komen
daardoor, indien ze op de kiezerslijsten
stonden, daarop te vervallen. Maar wie
eenmaal bedeeling ontving vaneen open
baar kerkelijk of stedelijk lichaam, komt
allicht opnieuw tot vragen.
En is het dus voor de waarde en
't zelfbewustzijn van den werkman van
aanbelang niet te worden bedeeld, het
is voor de gemeentekas daarenboven
minder kostbaar.
Het Gentsche fonds rust op de vol
gende grondslagenlo. de werklieden
worden aangemoedigd door het vooruit
zicht, bij werkeloosheid niet te worden
bedeeld. 2o. de aanmoediging gegeven
door middel van openbare penningen
moet, binnen zekere perken, worden
verleend in verhouding tot de belang
rijkheid der verwezenlijkte poging. 3o.
zij moet zijn voor alle werkeloozen,
zonder dat eenige gunst worde bewezen
aan enkele soorten van werklieden, al
of niet in syndieaten vereenigd. 4o. de
hulp moet verstrekt worden aan alle
zelfzorgende werkeloozen en geen aan
moediging vormen voor zekere aange
sloten vereenigingen. 5o. de aanmoe
diging worde alleen gegeven bij werke
loosheid door gebrek aan werk en nooit
bij werkstaking of onbekwaamheid tot
arbeid.
Dit fonds trad in 1901 in werking
met een grondkapitaal van 10.000 francs
door de gemeente verstrekt. Yan de 64
organisaties sloten zich aanstonds 37 bij
het fonds aan en in de eerste 5 maanden
werden reeds 2089 werkeloozen gehol
pen, die te zamen 24.129 francs ont-
j vingen, waarvan 74% door de orga
nisaties en 26 door de gemeente werden
verstrekt. Het volgend jaar gaf de
gemeente 15.000 fr. subsidie en met
de reserve van '01 werd toen het grond-
kapitaal ruim 19.000 fr. en de toeslag
voor vrouwen en minderjarigen gebracht
op 50%, voor meerderjarigen op 70%
van devereenigingsüitkeering.Zij breidde
zich toen uit over de werkeloozen van
28 vereenigingen en keerde uit 57.381
fr., waarvan de gemeente 28% betaalde.
Wij wijzen op het Gentsche fonds,
niet om het letterlijk te volgen, maar
om de mogelijkheid aan te toonen van
zelfverzekering met gemeentelijke hulp,
welke laatste zeker het bedrag nu voor
bedeeling, in welken vorm dan ook,
verstrekt, niet te boven gaat.
Dat het, om zulk een instelling hier
te lande in leven te roepen, wenschelijk
zal zijn dat alle arbeiders zich aansluiten
bij een of andere organisatie, behoeft
geen betoog. De zoogenoemde niet-
georganiseerden zouden zich tot een
localen vakbond moeten vereenigen.
Zonder organisatie zou 't onmogelijk
zijn, ook voor de gemeenten, om een
afdoenden en rechtvaardigen onderstand
te verstrekken.
Wij zouden wenschen, dat nu nu
't in den tijd der volle verdienste is
maatregelen werden genomen door de
arbeiders in die bedrijven, ra de eerste
plaats welke aan werkeloosheid onder
hevig zijn, havenarbeiders, die bij vorst
zijn uitgesloten, arbeiders in de bouw
vakken enz., om zich te verzekeren door
wekelijksche bijdragen tegen den kwaden
dag. Blijkt dan het fonds niet voldoende
bg machte om in de behoefte te voor
zien, dan moet voor dat fonds hulp
gevraagd worden en die zal niet worden
geweigerd. Maar men beginne zelf.
Wat in Amerika de menschen heeft
vooruitgebracht, meer dan in Europa,
was, dat zij zelf dachten en handelden
en niet wachten tot een ander het deed.
Het oude spreekwoord geldt ook hier:
„Help u zeiven en God zal u helpen".
Laat men ook op 't punt van verzeke
ring tegen werkeloosheid dit toepassen.
Advertentiën van 16 regels 50 et. Elke regel
meer 7l/« ot. Groote lettere naar plaateruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
bedekt te hebben, den koetsier de tengels
nit de band nam, de paarden aanvuurde
en met de snelheid van den wind wegrende.
Te hnis aangekomen zijnde, trok Hanna
zi«h terng in de kamer van haar groot
vader, om daar ban haar tranen den vrjjen
loop te laten. £k kon haar niet volgen, daar
het mgn plicht was, mg met pater Lodewgk
aan de gasten te wjjden.
Eindelgk verwijderden allen zich, terwfl
Seliin Dawidowitsch alleer achterbleef, om
dat hg de overige dagen der Kerst vacantia
bg mg wilde doorbrengen, m zich met
mg voor te bereiden tot het examen, dat
ons te wachten stond. Wjj wilden ook rgden,
vechten, schieten en jagen, alle bezigheden
waaraan wjj verreweg de voorkenr gaven
boven de vertalingen van de Annalen van
Tacitus en de Anabasis van Xenophon. Se
liin was een levenslustige jongen, een wild
zang en grappenmaker, maar overvloeiend
van geest en niterst innemend. Bg ons te
hnis was hjj aller lieveling, alleen mgn vader
had een »maar« tegen hem misschien
gevoelde zgn vadertrots zich gekrenkt, door
dat de jonge Tataar beter kon schieten en
vechten dan ik. Daarentegen vond hjj in
madame d'Yves een warme aanhangster,
die niet duldde, dat er iets van hem gezegd
werd immers, hjj sprak Franseh als een
geboren Parjjzenaar, en, wat hier hoofdzaak
was, hjj vermaakte de Franjais^, met zjjn
voortdurend gebabbel en zgn schertsen, beter
dan wjj allen.
Reeds ten tg de van Bithold hadden Da
widowitsch' voorvaderen zich hier nederge
zet op een domein, dat Jan Sobieski ge
schonken had aan een Mirsa Dawidowitsch,
die kapitein was bjj de Patizarokische hu-
Buitenland.
Het Lloyds agentschap meldt uit Suez
zaren en onder r'e muren van Weeaen won
deren van dapperheid moet verricht hebben.
Nog heden hangt het portret van dezen
veldheer in Chorzeli; ik herinner mjj nog
zeer goed den wonderljjken indruk, dien cit
portret op mjj maakte. Kapitein Mirsa zag
er bjjzonder schrikwekkend uit met zgn
bruiiA gelaat, dat met tallooze litt ekens
doorploegd was, met zgn scherp vooruit
stekende jukbeenderen en zjjn onheilspellend
glinsterende oogen, üie een toeschouwer
steeds schenen te achtervolgen, of hg er
recht voor of ter zjjde stond.
Mgn vriend Seliin vertoonde intusschen
niet de geringste geljjkenis met zgn dap
peren voorzaat. Zgu moeder, met wie zgn
vader in de Krim gehuwd was, was geen
Tataarsche, maar een Caucasische; wjjd a
zjjd noemde men haar de schoonste aller
schoonen en de geljjkenis tusschen haar
en haar zoon moet volmaakt geweest zgn.
Ja, Selim was een wonderschoon jongeling
Hjj had geen Tataren-oogen, maar ondanks
den bjjaa onmerkbaar schuinen stand, groote,
prachtige, vochtigglinsterende oogen, waarin
een trek van zwaarmoedheid lag; oogen
zooals nagenoeg alleen bg de Georgerinnea
aangetroffen worden, en die wanneer zjj
rustig kg ken, een onuitsprekelijk zoete be-
toovering uitoefenen. Ik heb nooit meer
dergeljjke oogen gezien en zal er nooit
meer zoo zien.
Wanneer Selim iemand iets verzocht en
hem tegelgker tgd met zjjn betooverende
oogen recht innig aankeek, dan drong hg
tot het hart door. Zoodra Selim echter in
toorn ontstak en met zgn makkers aan
het vechten geraakte, dan was de zoete be-
toovering, die anders over geheel zjjn wezen
Het stoomschip «Halsatia* is hier aange
komen met de aangehouden bemanning aan
boord. Het schip is daarop door de Rus
sische vrjjwilliger8vloot vrjjgelatea. De «For-
mosa< is eveneens vrjjgelaten.
Russische vluchtelingen die te Tsjifoe,
zgn aangekomen, melden dat de Russische
torpedojager Leitnant Boerakof en twee
andere Russische torpedo-jagers Maandag
jl. door de Japanners g; torpedeerd zjjn.
Alle drie deze vaartuigen zjjn volkomen
verloren.
Te St. Petersburg is door brand verwoest
de groote fabriek van elactrische kabels en
draad van de firma Feiten Gnillaume.
Het verlies wordt geschat op 2,509,000
roebels. Men zegt dat onder het vernielde
goed zich een groote hoeveelheid kabels en
geleidingsdraad bevond, die bestemd was
voor de ten behoeve der Oostzee-vloot be
stelde torpedo's en mjjnen.
Het Russisch Telegraatagentschap deelt
mee, dat bg dagorder van den stadhouder
Alexejef, grootvorst Boris Wladimirowitsj
tot hoofd-officier voor bizondere opdrachten
bjj Koeropatkin is benoemd. Daardoor wor
den de door Fransche bladen over den
grootvorst verspreide geruchten (die ge
waagden van een heelen harem van ver
dachte vrouwen, die de prins tot Koero-
patkin's ergernis op hst oorlogsveld zou
hebben medegebracht, een sabelhouw, dien
hjj Koeropathin zou hebben gegeven, enz.
voorgoed gelogenstraft.
Een part. correspondent van de »N. R.
Ct.« te Berljjn seint aan dat blad: Onlangs
heb ik geseind, dat hooggeplaatste Russische
patriotten de hulp zoeken bjj de Berljjnsche
pers, om dwaze misstanden in het Russische
legerkamp uit den weg te ruimen door
ze openljjk te ontmaskeren voor Europa,
daar dit in huu eigen land wegens de cen
suur onmogeljjk is. Ook meldde ik toen,
hoe hier ten gunste van Koeropatkin in
de «Lokalanzeiger* verschillende dingen be
kend werden gemaakt over Alexejef's hou
ding. Het geschiedde in dea vorm van een
telegram van het oorlogsterrein. Thans wordt
bekend dat deze onthulling afkomstig is
uit de naaste omgeving van den Tsaar en
een afdruk ervan dezen zelf iu handen is
gespeeld. Tegeljjkertjjd wordt nu nit Peters
burg gemeld: «Hoe groot de veete tusschen
Alexejef en Koeropatkin is, bewjjst ook
uitgespreid lag, plotseling als weggevaagd
en werd men bjjna door vrees voor den
zachtaardigen jongeling bekropen. Dan sche
nen zjjn oogen overlangs uit te rekken en
fonkelden die als van een wolf; de aderen
in zgn hals zwollen op, zgn gelaat word
donkerrood en de Tataar ontwaakte in hem
de ware Tataar, die onze voorvadoren
zoo vaak in den oorlog hebben leeren ken
nen Maar dit duurde slechts een oogenblik
daarna barstte Selim in tranen uit, smeekte
om vergeving eu omhelsde zgu tegenstander,
die hom dan gaarne vergaf. Hjj had een
hart van goud eu was steeds met edele nei
gingen bezield. Hg was echter zeer dikwgls
verstrooid en lichtzinnig en maakte in zgn
studie, ondanks zgn groote bekwaamheden,
slechts matige vorderingen, want hjj was
lui. De vacantia en de meeste vrjje dagen
bracht ik in Chorzeli door, ot Selim bjj ons.
Ook nu zou hg de Kerstvacautie geheel bjj
ons doorbrengen. Omstreeks vier uren in
den namiddig, kort nadat het diner afge-
loopen was, vertrokken de overige gasten.
In het vertrek, waar wjj ons sedert het
middagmaal bevonden, heerschte diepe stilte.
Madame d'Yves had zich als naar gewoonte
in haar kamer teruggetrokken, tewjjl pater
Lodewgk met groote stappen in de kamer
op en neder wandelde, en mgn beide zus
ters op het tapjjt onder de tafel met elkan
der stoeiden. Hanna, Selim en ik hadden ons
op een sofa nabjj het venster nedergezet en
volgden met onze blikken het wegkwjjnende
daglicht, dat zich achter het bosch aan de
overzjjde van de rivier ter ruste begaf. Wel
dra was de duisternis geheel gedaald; pater
Lodewgk verliet ons, om zgn Ave te gaan
bidden, mgn zusjes volgden elkander naar
een oekas van Alexejef, bevattende, dat
alle troepen die van 1 Juli af te Moekden
komen, rechtstreeks te zjjner beschikking
moeten gesteld worden en niet ter beschik
king van Koeropatkin. Onder zalke omstan
digheden is het licht te begrjjpen dat Koe-
ropatkin's werkzaamheid en werkkraeht
in niet geringe mate verlamd worden, daar
de opperbevelhebber bljjkbaar niet zelfstan
dig over troepen beschikken kan. Ook ad
miraal Skrydlof schjjat, evenals alle be
kwame mannen die naar Oost-Azië gezonden
worden, Alexejef's sympathie niet te bezit
ten. Kort nadat de admiraal op zgn be
stemming was aangekomen, meende de
redacteur van de «Charbicski Wjestnik*
een goed werk te doen door een warm ar
tikel van het «Nowoje Wremja* over Skryd-
lof's benoeming op den belangrjjken post
in het Verre Oosten over te nemen. De
redacteur werd dadeljjk bjj den stadhouder
ontboden, die hem vroeg, hoe hjj die lof-
prjjzing had darren overnemen. Dat zjjn
van die kleine incidenten die in ingewjjde
kringen te Petersburg druk besproken wor
den. Daarbjj sluit onmiddellijk aan een
voorval waarin generaal Stakelberg geen
mooie rol speelt. Na den slag van Wafang-ko
wist men niet zoo gauw waar man de
gewonde officieren zou heenbrengen. Gene
raal Stakelberg had zgn eigen spoortrein.
Reeds maakte men aanstalten, om enkele
gewonde officieren daarheen over te bren
gen, toen generaal Stakelberg krachtig
verzet aanteekende. In den trein bevindt
zich nameljjk de vrouw van Stakelberg,
die hem naar het oorlogsveld vergezeld
heeft en hare zuster. Daar de generaal ljj-
dende heet, moeten beiden dames hem daar
oppassen. Ook neemt men een melkkoe
overal heen mee, eveneens in het belang van
de gezondheid van den generaal. Tjjdens
de groote hitte moeten de daken van de
rjjtuigen van Stakelberg's trein ouophoude-
ljjk met koud water begoten worden, dat
dikwgls moeiljjk te krjjgen is.«
Dat het bovenstaand niet bezgden de
waarheid is^ wordt door hot volgend bericht
bevestigd
Generaal Koeropatkin moet in een inter
view gezegd hebben dat de terugtocht op
Moekden geschiedt op bevel van admiraal
Alexejef.
Hit tiende en het zeventiende Russische
legercorps zgn op het terrein van den sèrjjd
een aangrenzende kamer en zoo bleven wjj
alleen. Selim wilde reeds beginnen te keu
velen en te schertsen, toen Hanna vol angst
dichter bjj rajj schoof en fluisterde: «Ik ben
zoo bang, jonge meester, ik ben bang.*
«Vrees niet, mgn kleine Hanna,t ant
woordde ik, terwgl ik haar naar mjj toe
trok; >steun maar op mg, gjj zjjt immers
bg mjj en behoeft das niet bang te zgnKjjk
eens, ik ben ook niet bang en zal u altjjd
weten te beschermen
Toch sprak ik niet de volle waarheid.
Ten gevolge van de duisternis, dia in het
vertrek heerschte, of ook van het kortelings
plaats gehad hebbende overigden van Mikolaï,
verkeerde ik in een eigenaardige, onbehaag
lijke stemming. «Willen wjj wat licht ma
ken?* vroeg ik.
»0 ja, jonge meester!*
«Selim, wil je zoo goed zgn, eens aan
Frans te zeggen, dat hg wat licht brengt?*
Selim sprong overeind. Plotseling ver
namen wjj een eigenaardig gestommel en
geraas voor de deur; deze werd openge
worpen, en Franz snelde, door Selim ge
volgd, binnen. Hg zette een onthutst ge
zicht, want Selim, die hem bg den arm
vastgegrepen had, draaide met hem als een
tol in de rondte, totdat zg eindeljjk beiden
▼oor de sofa bleven Btaan, en Selim zeide
«Franz, mjjnheer verlangt licht, omdat de
juffrouw bang isZeg mg echter eens, wat
je liever iswil je licht binnenbrengen, of
moet ik je den hals omdraaien?* Franz
snelde weg om een lamp te halen maar
toen het bleek, dat het telle licht Hanna's
betraande oogen hinderde en verblindde,
blies Selim de lamp onmiddelljjk uit
Een Poolsch verhaal.
■cjm
(Wordt vervolgd).