Het Land van Hensden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
JU 2349,
ZATERDAG 27 AUG.
1904.
Oorlog tusschen Japan en Rusland.
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per S maanden f l.OO.
franco per post zonder prjjaverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 60 et. Elke regel
meer 71/# ot. Groote letters naar plaatsruimte.
Adrertentiln worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Er is nauwelijks één macht in de
wereld, die weldadiger invloed uitoefent
op den mensch, dan de plicht. De ge
schiedenis geeft ons tal van voorbeelden,
die ons doen zien, hoe het beginsel
„plicht" den mensch dragen en adelen
kan. Het beginsel, waardoor het leven
van den beroemden Washington werd
bezield, was dat der getrouwe plichts
betrachting. Dat gaf zgn karakter die
vastheid, die beslistheid, waardoor hij
bewondering afdwong. Niet om eer of
roem was het hem te doen, noch de
volksgunst jaagde hij na, slechts den
plicht volgde hijin levendige dank
baarheid leeft hg in de herinnering van
het Amerikaansche volk voort.
Tal van helden ter zee en te land,
van opperbevelhebber tot gewoon sol
daat toe, hebben ons voorbeelden na
gelaten van grootsche opofferingen, waar
plichtsgevoel er hen toe dreef; liefde
voor vorst en vaderland, trouw aan
belofte en eer.
Uit dit alles blijkt de groote invloed
van een welbewust plichtsbesef, van de
macht, die door den plicht zich open
baart. Maar er is, naast deze heilige
drijfveer, een andere, die zich wel tooit
met den nakm plicht, maar die van de
beteekenis ervan niet doordrongen is.
Er zijn menschen, in allen rang en
stand, die bekend staan en het zelf
eveneens erkennen, „dat ze hun plicht
doe»". Ze zijn 's morgens precies klok
slag zooveel op hun kantoor, hun werk
plaats, het terrein hunner bezigheden,
en arbeiden geregeld door tot het uur,
waarop officieel hun dagtaak als ge
ëindigd wordt beschouwd. Maar langer
dan tot het bepaalde tijdstip blijven ze
ook niet, en voor het aanvangsuur ge
slagen heeft, beginnen ze ook niet: ze
doen eenvoudig hun plicht, omdat, nu
ja, omdat ze er voor betaald worden.
Ze moeten ook wel, anders werden ze
mogelijk ontslagen, m.a.w. ze werken
om den broode. Daarop valt niets aan
te merken dan alleen dit: hun ontbreekt
die eigenschap, welke den plicht tot
een zedelijk macht verheft: geestdrift.
Daarom brengen ze het gewoonlijk nooit
verder, want zonder geestdrift verdorren
de beste krachten van 's menschen ge
moed. Zonder geestdrift wordt nooit
iets grootsch tot stand gebracht; want
FEUILLETON.
15)
Deze openhartig gesproken woorden had
den slechts ten gevolge, dat wjj samen in
de grootste verlegenheid geraakten. Daarna
reikte Hanna mg haar beide handenik
drukte ze wat al te hartelgk, boog ten
slotte o, ontzetting! haastig voor
over en kaste ze, maar op eene, voor een
voogd bepaald ongepaste wjj ze. Hierdoor be
reikte onze verlegenheid dan ook haar top-
pnnt; Hanna bloosde tot over de ooren,
en ik niet minder. Eindeljjk zwegen wg
beiden, spraken niet en zinspeelden niet
meer, laat staan dan, hoe wg een open
hartig, vertrouwelijk gesprek zouden aan
vangen.
Nu eens keek zjj mg aan, en dan ik
haar weder. De kleur sloeg ons in en uit
en als poppen zaten wg naast elkander;
ik meende het bonzen van mgn hart te
hooren. Onze toestand werd eindeljjk recht
onverdraaglijk; nu en dan geloofde ik een
onzichtbare hand in mgn hals te voelen,
die mg aan Haüna's voeten wilde slingeren,
en dan weder een andere, die mg bg de
haren greep en mg niet wilde loslaten.
Plotseling sprong Hanna op en zeide haasti g
en verlegen: >Ik moet nu gaan; ik heb
les bg madame d'Yves; het is reeds elf
uur!«
Langs denzelfden weg, dien wg gekomen
waren, keerden wg, in diep stilzwijgen,
naar huis terug; evenals bg het weggaan,
•loeg ik ook nu weder de knoppen der
alleen hij kan voeren over klippen,
waarop anderen schipbreuk lijden.
Men vindt, helaas! te weinig men
schen, die geestdriftig zijn. De materia
listische levensbeschouwing van onzen
tijd kweekt wel „plichtdoeners", maar
geen enthousiasten. Bij de meesten komt
de prikkel tot het betrachten van hun
plicht van buiten, niet van binnen. Zij
verrichten hun taak, maar zonder er
iets van hun ziel in te leggen, naar
den vorm zijn ze plichtmatig, naar den
geest niet. Het heilig moetenont
breekt.
Heilig moeteneen zegen voor hem,
die het verstaat. Het „heilige moeten"
leert ons de waarde kennen van den
tijd, door ons te dwingen dien te ge
bruiken, dien te vinden, waar we meen
den, dat we tijd te kort kwamen. Dat
„heilig moeten" leert ons kennen de
mate onzer kracht, door die te ver
dubbelen bij inspanninggeeft ons zelf
vertrouwen, omdat de uitkomst zegen
schenkt; biedt het recht genot bg den
arbeid, en een zelfvoldoening, zooals
we die niet hadden verwacht.
„Het moet!" Onverbiddelijk drijft
het ons voort, als de tuchtroede den
armen veroordeelden balling. „Het moet"
is de geweldige prikkel, indien we ons
willen verzetten, als iets niet naar onzen
zin is of we vreezen, niet voor onze
taak berekend te zgn. „Het moet" is
een noodwendigheid, om zwakheid, lus
teloosheid, traagheid te overwinnen.
Maar dat is geen heilig moetende
omstandigheden, uitwendige dwang en
wat dies meer zij, spelen bij dit „moeten",
bij het aldus opvatten van plicht, de
hoofdrol. Dan heeft het woord „ik moet",
een hatelijken klankwant wij zien er
in een aanranding onzer vrijheid, en
met tegenzin onderwerpen wij ons aan
het gegeven bevel. Dan maakt het eiken
arbeid tot een vloek, in plaats van tot
een roeping. Dan leven wij, ja, mogelijk
vrij onbezorgd, maar tevens zonder
eenige verheffing, dan big ven we zeer
alledaagsche menschen, en we laten,
na ons verscheiden, geen spoor van ons
bestaan achter; ons leven is dan leeg
geweest.
Omtrent de werkstaking van het scheeps
volk te Marseille, wordt gemeld:
Alle scheepvaartmaatschappijen hebben
bloemen met mgn rjjzweep af, maar Hanna
seheen nn geen medelijden met ze te ge
voelen
In ieder geval kon ik niet bevestigen,
dat onze vroegere verhouding teruggekeerd
was.
>Hemel,« zeide ik bg mg zeiven, toen
Hanna mg verlaten had, wat gaat er in
mgn hart omI<
Ik was zóó verliefd, dat ik er werkelijk
wanhopig bg werd. Hierop kwam pater
Lodewgk mg nitnoodigen, een ronde te doen
door de gebouwen, welke bestemd waren
voor den landbouw. Onderweg deelde hg
mg verschillende dingen mede, die grooten-
deels betrekking hadden op onze bezittingen
en die niet de geringste belangstelling bg
mg wekten, ofschoon ik deed, alsof ik op
merkzaam toeluisterde. Mgn broeder Kazi
mierz, die gedurende de vacantie den heelen
lieven dag buitenshuis rondzwierf en die
na eens in de stallen of met een baks ge
wapend in het bosch was te vinden, dan
weder te paard of in een boot de omstre
ken doorkruiste, dreef juist een paar jonge
paarden onze stoeterg binnen, toen wg de
plaats voor de voorgebouwen opgingen.
Toen hg den pater en mg gewaar werd,
kwam hg op zgn bles haastig naar ons toe
gesneld. Het vurige paard wendde zieh als
razend naar alle zjjden en stelde ons in
de gelegenheid zgn gang, zgn vurigheid en
zgn schoonen boaw te bewonderen. Kaai-
mierz steeg nit den zadel en sloot zich bg
ons aan. Wg bezichtigden de paarden en
veestallen, alsmede het koetshuis, en bega
ven ons op weg, om het veld in te gaan,
toen men ons juist mededeelde, dat mgn
vader ternggekeerd was. Wg keerden na-
tuurlgk aanstonds naar huis terug. Mgn
vader begroette ons, zooals nooit te voren.
gemeene zaak gemaakt met de Compagnie
ransatlantiquezjj verklaren op hun benrt,
dat zjj voorloopig het bedrjjf staken, en zg
hebben evenals de andere groepen, een
manifest de woroW ingestuurd. Onder <&e
maatschap: gen zgn ook de reeders van
sleepbooten begrepen, en zoodoende staat
nn ook de sleepersbewegiag stil. Dienten
gevolge zijn niet alleen alle schepen, die
te Marseille thnis 'aehooren, uit de vaart,
maar nu kannen ook vreemde schepen
niet meer de haven binnankomen. Ds buiten-
landsche schepen, die te Marseille lagen, zgn
bgwgze van gnnst nog naar buiten gesleept,
maar verder doen de sleepbooten geen
dienst. Buitenlandsche maatschappijen, die
passagiers plegen op te nemen of af te zet
ten te Marseille, kuunen zich nog wel be-
hoorljjk redden. Zg kannen hnn booten tot
dicht bg de haven laten komen en dan de
passagiers naar of van den wal roeien, en
bg goed weer kan een sehip, dat vertrouwd
is met de haven van Marseille, ook wel
zonder sleepboot binnenkomen. Maar moei
lijker is het met de gosderenlading. Waar
schijnlijk zullen de stoombooten, die onder
weg goederen hebben af te geven te Mar
seille, de haven vermijden en zal men trachten
die goederen langs anderen weg naar de
bestemde plaats te vervoeren.
Voor het postverkeer zorgt de rjjksmarine,
maar er zgn eenige honderden reizigers
te Marseille. Deze hebben zich ook tot
een bond vereenigd en hebben samen een
verzoekschrift ingediend bg de regeering.
Vermoedelijk zal dit verzoek verhoord wor
den, maar het zal wel de volgende week
worden, voordat het rjjk de noodige trans
portschepen ter plaatse gereed heeft.
Toen op Corsica de berichten uit Mar
seille bekend werden, kwam er een stroom
van reizigers uit het binnenland naar Ajaccio
om zich in de laatste booten in te schepen,
die nog naar Marseille zonden varen, alle
maal menschen, die weldra op het vaste
land zonden moeten zgn en die bang waren,
als zg nu niet dadeljjk gingen, voor langen
tjjd geen reisgelegenheid te zullen hebben.
Het is een droevige toestand. Voor de
strjjdende partgen, voor Marseille, voor
Frankrijk. Welk een schade voor den Fran-
schen handel, dat de grootste poort des
lands nu als toegegrendeld is! En het is
helaas geen toevallige ramp, waarvan de
Toen hg kennis had genomen van den uit
slag mjjner examens, omhelsde hg mg en
verklaarde, dat hg mg voortaan als een
volwassene zou beschouwen.
En inderdaad, in zgn omgang met mg
was een groote verandering merkbaar; hg
behandelde mg veel hartelijker en vertrou
welijker. Hg begon mg te spreken over
den staat van ons vermogen en deelde mg
zgn plan mede, om een in de nabijheid
gelegen landgoed te koopen, waarover ik
hem mgn meening te kennen moest geven.
Ik begreep zeer goed, dat hjj mjj hierdoor
wilde toonen, welke beteekenis hg hsehtte
aan de waardigheid van den volwassen,
ondsten zoon van een hnisgezin; bovendien
zag ik ook, hoe groot zjjne vreugde was
over de vorderingen, welke ik ia mgn
stadiën had gemaakt. Nooit te voren had
hg mü met zoo liefdevolle blikken gadege
slagen het testimonium, dat ik medegebracht
had, streelde zgn vadertrots. Ik bemerkte
ook, dat bg, om mgn karakter, mgn op
vatting en mgn begrippen omtrent eer enz.
te leeren kannen beoordeelen, allerlei vragen
tot mg richtte die hierop betrekking hadden.
Ik voldeed uitstekend aan dit vaderlijk
examen, want over mgn wgageerige en so
ciale opvattingen, die van de zgaen volko
men verschilden, sprak ik hem volstrekt
niet; op andere terreinen was het verschil
onzer zienswijze niet zoo belangrjjk; daar
om straalde het strenge, martiale gezicht
mjjus vaders van zooveel vrengde, als ik
nooit te voren gezien had.
Reeds den eersten dag overstelpte hg
mg met geschenken. Hg gaf mjj een paar
pistolen, waarvan hg kort te voren in het
duel met den heer Von Zeil gebrnik had
gemaakt en waaraan herinneringen vast
geknoopt waren van menig ander duel, dat
gevolgen spoedig zullen zjjn nit te wisschen
en waarvan de oorzaak in de toekomst ge
makkelijk zal kunnen worden weggenomen.
Al sedert eenige jaren hokt het werk in
d* haven bg de minste aanleidiag. Dat nu
"dixbeele machine is gaan stilstaan, verbaast
eigenlgk niemand meer. Zal men het bedrgf
weer zoo op gang kunnen krjjgen, dat er
zekerheid ut-voor de toekomst? Zal men
met redeljjkheid een tjjdperk van voort
durende werkzaamheid tegemoet kunnen
zien wanneer deze algemeene werkstaking,
misschien binnenkort, zal zgn afgeloopen
Deze vragen verontrusten de Fransche bla
den, en al naar hun temperament en kleur
laten zg vermanende of smalende woorden
hooren tegen de bootwerkers, de reeders,
het zeevolk, het ministerie, de socialisten.
Maar ieder voelt, dat de beslechting van
dezen twist te Marseille; op bevredigende
wgze, een levensbelang is voor Frankrjjk's
buitenlandéchen handel.
Uit Wladiwostok komt thans een vrjj
openhartig relaas over den treurigen toe
stand, waarin de Russische kruisers >Rossia«
en »Gromowoj« daar na het gerecht terng
zgn gekeerd.
Schoorsteenen, masten, banken, kajuiten,
in één. woord alles wat niet gepantserd was,
is door de Japansche granaten vernield. De
romp van de schepen is op vele plaatsen
doorboord.
Op de »Gromowoj« zgn de kanonnen
onbeschadigd gebleven. De kajuiten van de
officieren werden geheel en al vernield.
Op de »Rossia« waren 17 kanonnen van
de 20 vernield. Toen de bevelhebber dit
vernam, gaf hg bevel, om alles voor te be
reiden teneinde het schip te doen springen,
in plaats van het aan den rjjand over te
leveren. Aan boord van dit sehip had een
Japansche granaat den gereed liggenden
schietvoorraad in brand gestoken, tengevolge
waarvan er tal van ontploffingen plaats
hadden. Luitenant Molat en de onderluite
nant Grangiëf waagden hun leven, door al
de in de buurt liggende ammnnitie over
boord te werpen, voor die ook vlam vatte.
Een deel van de bemanning verbrandde
levend of kwam bg de ontploffing om.
Aan boord van de »Rjoerik« (die zooals
reeds gemeld is, zonk) waren 700 matrozen,
hg in zgn jongelingsjaren nitgevoehten had
bovendien ontving ik een voortreffelijk
Arabisch paard en een sabel, welke van
een onzer vroegste voorzaten afkomstig was.
Deze was een der interessantste familie-
kleinoodiën en sedert lange jaren het voor
werp der vurigste begeerten van Kazimierz
en van mg geweest, want wg kenden die
voortreffelijke kling ze sneed jjzer als hout
spaanders
Alvorens mgn vader mg ds sabel over
handigde, trok hg ze zelf nit de seheede, en
de glinsterende kling zwaaide eenige keeren
fluitend door de lucht; daarna gaf hg ze
mg, met de woordenMoge ik deze sabel
in waardige handen leggenIk heb ze in
eere gedragen! Doe evenzoo1* En zwijgend
omhelsden wg elkander. Middelerwijl had
Kazimierz de kling gegrepen, au voerde er,
schoon nog slechts een knaap van vjjftien
jaar zijnde, zalke meesterlijke Blagen mede
nit, dat zgn vastheid en behendigheid menigen
schermmeester beschaamd zou hebben.
De vader keek hem verheugd en bevre
digd aan en zeide: »Je zult een ware vech
tersbaas wordenMaar gg, Henryk, verstaat
die knnst wel even goed, niet waar?*
>Zeker, vader, ik zon Kazimierz nog wel
iets kunnen leeren! Onder al mgn makkers,
met wie ik schermles heb, is er slechts één,
die mg de baas is geweest.*
»En dat was?*
>Selim Mirsa!*
Mgn vader fronste het voorhoofd.
>Ah! Mirsa! Maar gg zjjt vee! gespier
der
»Dat alleen maakte het mg niogelgk,
hem weerstand te biedeu. Nu, tussehen
Sdlim en mg zal het wel nooit tot een
vechtpartg komen!*
»Ei, ei, op de wereld gebeuren dikwjjl»
8«r#ood®|officieren en 28 officieren; in het
peheel dus 808 man. - ol ongeveer
600 door de Japanners zgn gered.
Een telegram, door de Japansche legatie
openbaar gemaakt, meldt, dat de »Sewaa-
topol* Dinsdag bezig was de Japansche
landstellingen vanuit de buitenhaven te
bombardeeren, toen het schip op een mgn
stiet en in zinkenden toestand naar Port-
Arthnr gesleept is.
Volgens een bericht uit Tokio zgn Woens
dagavond weer twee Russische torpedojager»
op onderzeesche mjjnen gestooten in den
ingang van de haven van Port-Arthur. De
grootste van de twee, die vier schoorsteeaen
had, is gezonken. De namen van de schepen
en het verlies aan menschenleven» was nog
niet bekend.
Te Sjanghai is uit Japansche bron be
richt ontvangen, dat het plan bestaat, Port
Arthur nog een week lang te beschieten
daarna zou een gezamenlijke aanval worden
ondernomen op alle nog door d j Russen
bezette stellingen, zg 't ten koste van de
zwaarste opofferingen.
Naar de »Time»« uit Sjanghai verneemt,
heeft schout-bg-nacht Eteitzenstein van den
Tsaar bevel ontvauges, de >Askold< en de
»Grozowoj« onverwjjld te ontwapenen. Om
zeven uur 's avonds werden de Russische
vlaggen neergehaald.
Deze beslissing van den Tsaar neemt du»
een bron van ernstige onaangenaamheden
weg, en is ook de redelijkste oplossing
dezer netelige kwestie. Er kon immers toch
geen sprake meer van zgn, met die twee
schepen de Japanners nadeel toe te brengen,
in deze omstandigheden.
De Daily Express* verneemt uit Chifoe,
dat de Japanners voortgaan met tnssehen-
poozen Port-Arthur te beschieten, maar
gedurende de laatste dagen zgn er minder
granaten in de stad geworpen; als oorzaak
daarvan beschouwt men gebrek aan munitie
voor het belegeringsgeschut. De Rassen
maken van hnnne stelling op een der heu
vels gebruik om nieuwe mjjnen op het
terrein te leggen.
In antwoord aan een deputatie van de
Londensche Kamer van Koophandel, zeide
Balfour, dat da regeering een dringend
verzoek heeft overgebracht aan Rusland om
de onwaarschijnlijkste dingen,* antwoordde
mjju vader.
In den namiddag van denzelfden dag
zaten wg allen onder de door wijnranken
overschaduwde veranda, vanwaar men uit
zicht had op een lommerjjken, aan beide
zijde met boomen beplanten weg. Madame
d'Yves haakte, mgn vader en pater Lode-
wgk rookten hun pijpen en dronken zwart»
koffie; Kazimierz bevond zich vóór de ve
randa; Hanna en ik hielden ona onledig
met het bekijken van teekeningen, welke
ik had medegebracht. Wg dachten eehter
weinig aan die teekeningeu, die mij slecht
dienden om de blikken te verbergen, welke
ik nn en dan van ter zjjde op Heona wierp.
>Nu, wat zegt ge van Hanna? Is zg
niet erg leeljjk geworden, heer voogd?*
vroeg mgn vader, terwgl hjj meesmuilend
het jonge meisje aankeek.
Ik bekeek met nog meer aandacht de
teekening, die ik op dat oogenblik in de
hand hield, en antwoordde van achter het
blad papier: >Leeljjker zal ik juist niet
zeggen, maar zg is grooter geworden en
is ook veranderd.*
Meester Henryk heeft mjj deze veran
deringen reeds verweten!* hernam Hanna,
zonder eenig spoor van verlegenheid aan
den dag te leggen.
Ik bewonderde haar kalmte eu haar
tegenwoordigheid van geest, want ik self
zou niet met zooveel bedaardheid van die
verwjjten hebben durven spreken.
Mooier of leeljjker, komt er niet op aan,*
zeide pater Loiewjjk, »maar zg leert vlug
en met veel jjver. Madame d'Yves sal u
wel eens vertellen, hoe spoedig zfi het Franach
geleerd heeft!*
Een Poolsch verhaal.
Buitenland.
(Wordt vervolgd).
