Het Land van Hensden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Zorg voor onze oogen.
M 2364.
Uitgever: L. J. VEEHMAII, Heusden.
WOENSDAG 19 OCT.
1904.
Oorlog tusschen Japan en Rusland.
LAND VAN
VOOB
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per S maanden f 1.00.
franco per poat zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
AdyertentiSn van 16 regels 60 et. Elke regel
meer TVi et. Groote lettere naar plaatsruimte.
Advertentiln worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavond
ingewacht.
(Slot.)
Op de school dreigt de van oudsher
beruchte oogziektehet trachoom en de
schoolbijziendheid. Hier moet het ge
neeskundig schooltoezicht helpen, want
men kent het gevaar en heeft het niet
verwaarloosd, in den lateren tijd althans
niet, maar er is nog veel te doen op
dit gebied en het schoolkind heeft zijn
gansche leven nog vóór zich. En een
kind werkt nog niet veel mee, in dit
opzicht. Yerkeerde dingen doet een kind
altijd met voorliefde, en ouderen zon
digen ook dikwijls genoeg op dit gebied,
maar een hardnekkigheid om bijvoor
beeld in het donker te blijven lezen,
vertoonen zij toch gemeenlijk niet.
Na de school komt voor de meesten
het leven in het een of ander beroep.
De invloed daarvan op het lichaam en
de gezondheid is een buitengewoon be
langrijk onderwerp, en nog maar voor
het kleinste deel goed bekend. Dr.
Schoute geeft een lange lijst van be
roepen, in drie categorieën: beroepen
waarvoor goede oogen noodig zijn, be
roepen waarvoor men met één goed
en één zwak oog nog bekwaam is, en
beroepen waaraan zelfs mengehen met
twee zwakke oogen zich nog kunnen
wijden. Het hoofdstuk, dat nader hier
over handelt: de „volwassenen, voor
zorgen in bedrijf en huisgezin", hopen
wij nog eens later aan de orde te stellen.
Wat wordt er, juist van de oogen, in
de verschillende industrieën en beroepen
niet al gevergdDoor al te ingespannen
en te fijnen arbeid, door te veel en door
te weinig licht! Yooral ook door te veel,
het kwaad zit volstrekt niet altijd in
het te weinig. Een mensch is geen kind
meer en kan meer verdragen dan dit,
maar het gevaar van te schel licht blijft
ook voor hem bestaan. Werken in hel
zonlicht, of met een blinkend raam-
oppervlak vóór zich, is steeds te ont
raden en als men de zaak te zeer over
drijft, en nog op een andere wijs zich
niet wat in acht neemt, voor het licht
van den bliksem bv. of voor het op
vlammende magnesiumpoeder, dat voor
photographeeren in den avond gebruikt
wordt, en waar men nooit te dicht bij
moet gaan, heeft men kans zijn onvoor
zichtigheid duur te moeten bekoopen.
Met bijzondere ingenomenheid maakt
de schrijver melding van het licht in
FEUILLETON.
Een Poolsch verhaal.
80)
X.
Den volgenden morgen bevond ik mjj op
het bepaalde uur aan de heuvelen, waar
Selim reeds op mg wachtte. Bjj den aan
vang van vajjn tocht, had ik mg ernstig
voorgenomen, kalm te bljjven.
VVat hebt ge mg te zeggen, Henryk?*
vroeg Selim.
»In de eerste plaats wilde ik je zeggen,
dfit ik weet, dat je Hanna bemint, en zjj
u. Je hebt schandelgk gehandeld, door Han-
na's hart in je netten te verstrikken. Dat
was het, wat ik je in de eerste plaats te zeg
gen had. c
Selim verbleekte; inwendig kookte hg van
woede.
»Waarom schandelik? Overweeg je woor
den beter l«
Alleen daarom reeds, omdat je een Mu
zelman bent, en dus met haar, eene Christin,
niet kunt trouwen l«
»Ik ga van godsdienst veranderen.*
Dat zal je vader nooit toelaten.*
>0, dat zal hg vèl toelaten; en overi
gens
>Overigens zjjn er nog andere hinder
palen, die je in den weg staan. Zelfs dan,
wanneer je werkelgk tot den Cnrisielykea
godsdienst overging, zouden rnjjn vader, noch
ik, je Hanna ooit geven 1 Heb ja 't gehoord
Nooit, nooit 1*
de benedenzalen van het nieuwe gebouw
van het Handelsblad te Amsterdam.
Ook in het Binnengasthuis aldaar wordt
dit toegepast. Het bestaat uit electrische
booglampen, door een metalen schotel
aan het oog onttrokken, en hoog op
gehangen, zoodat het niet direct het
oog treft, maar slechts als weerkaatsing
van den zolder in het vertrek straalt.
Geen licht komt het daglicht zoo nabij,
en alle gevaar van de inwerking van
te schel licht is daarbij vermeden.
Maar dan het gebrek aan licht. Dr.
Schoute geeft een zeer eenvoudigen
maatstaf aan, door een Russischen oog
arts ontworpen, om te weten te komen
of men nog licht genoeg heeft. Het eigen
oordeel is niet altijd zeker en buitendien
loopt de invidneele behoefte zeer uiteen.
Die Russische arts rekende echter uit,
dat men zooveel licht moet hebben, dat
men met het 25ste deel nog even zijn
werk kan doen, en hij liet zwarte brillen
glazen maken, die juist dit 25ste deel
doorlaten. Die brillen zijn nog niet
overal te krijgen, nu nog maar alleen
te Petersburg naar het schijnt, maar
als een werkgever die aanschaft, kan
hij aanstonds bij zijn werklieden con-
trolesren of zij voldoende licht hebben.
Ieder bedrijf heeft verder zijn eigen
schadelijkheden en gevaren. Menschen,
die steeds aan weer en wind bloot
gesteld zijn, schippers en voerlui, ver
liezen den glans van het oog, en soms
gaat van het verweerde oogwit uit een
vliesje over het hoornvlies groe:en. Met
een kleine en gevaarlooze operatie is
het weg, maar als men te lang wacht,
komt het litteeken voor de pupil en
gaat het gezicht verloren. Metselaars
kunnen telkens ongebluschte kalk in
het oog krijgen, en als zij er dan met
water aankomen, doet de hitte, die
ontstaat, het oog verschroeien. Maar dit
weten zij gewoonlijk ook wel, alleen
olie of melk mag voor het uitwasschen
worden gebruikt. En dan is er nog een
vijand voor allen gelijkelijk, dien de
schrijver bijzonder vreest, dat is de
tabak; Dr. Schoute haalt aan het versje
van Bilderdijk:
Loodwitvergiftiging is ook een groot
gevaar. Schilders krijgen ontstoken oog
leden door dampen van arsenicumbe-
vattende verf; fabrieksmeisjes door dam
pen van anilinezwart bij het kleuren
van garenarbeiders in ebonietfabrieken
Selim boog uit den zadel naar mg voor
over en antwoordde, terwjjl hg op elk woord
nadruk legde; >Ea ik zal je daar vooraf
niet naar vragan! Nu vraag ik op mg a
beurt: heb je 't gehoord?*
Ik beheerschte mg zeiven nog, want ik
wilde de tjjding van Hanna's vertrek voor
het laatste bewaren.
>Zg zal je niet alleen nooit toebebooren,*
hernam ik met evenveel nadruk, >aaaar j»
zult baar ook nooit meer terugzien; ik
weet, dat je haar wilt scbrjjvrn, maar
ik verklaar je bjj dezen, dat ik goed zal
oppassen en de» eersten bode, dien ik in
mgn banden krgg, een geduchte dracht
zweepslagen .zal laten toedienen. En zelf
waagt ge het niet meer, bg ons te komen
ik verbied het js.«
»Dat zullen wjj eens zien!* riep hg, hjj-
gend van woede. »Laat rag nu ook eens
een woordje spreken. Niet ik, maar gjj
hebt, gg hebt laag gehandeld. Nu is alles
mg duidelgk. Ik heb je gevraagd, of ja haar
bemindet en je hebt geantwoord: neen Ik
heb mjj willen terugtrekken, toen het nog
tjjd was, maar ja hebt mgn aanbod niet
willen aannemen. Wie is nu de schuldige?
Je hebt gelogen, toen je seid;t dat je haar
niet bemindet! Ja hebt je uit eigenliefde,
uit zelfzucht en trotschheid geschaamd, je
liefde te bekennen. Jjj hebt in het geheim,
ik daarentegen openljjk bemind. Jg hebt
haar het leven vergal 1 en ik heb ge
tracht, het haar' te veraangenamen. Wie
is nu de schuldige? God is mgn getuige,
ik zou mg teruggetrokken hebben. Maar
na is het te laat, nu bemint zg mg
Lat wel op hetgeen ik je zeg. Je kunt mg
je hnis verbieden en mgn brieven onder
door zwavel-koolstofdampen. Tegen dit
alles wapent goede ventilatie.
Hooiers in den hooitijd, schaap
scheerders bij het knippen met de
blinkende schaar, smeden, glasblazers
en spoortreinmachinisten moesten bizon-
dere zorg aan hun oogen wijden.
Wij zouden haast te uitvoerig worden.
Het boekje is ook zoo mooi. Alleen
nog dit. Op het 45ste levensjaar is het
voor een normaal oog de tijd om de
hulp van het brilleglas in te roepen.
Maar dan geen bril van een jood of
zelfs van een opticiën zonder dokters
voorschrift. Eerst even laten onderzoeken
en dan een bril op advies van en
aangewezen door den dokter. Op dat
oogenblik zijn de kosten iets hooger,
maar in werkelijkheid spaart deze wijze
van doen voor later nieuwe kosten en
erger ooglijden uit.
De Rassan hebben bg Jentai weer een
nederlaag geleden.
Tweemaal achtereen heefc nu een sterk
Russisch leger, onder bevel van Koeropat-
kin persooDlgk, het moeten afleggen tegen
de Japanners. En dezen tweeden keer is de
uitkomst voor de Russen erger dan bg
Liao-jang. Hnn verliezen zijn ongetwijfeld
veel zwaarder geweest dan die van de Ja
panners. Bjj de verliezen arm manschappen
komen ernstige verliezen aan geschut, ge
weren, munitie, enz. Het terrein dat de
Russen in de laatste dagen, door een snelle
voorwaartsehe beweging op de Japanners
gewonnen haddna zoodat zg tot vlak
bg Jentai doorgedrongen en zelfs de Tai-tse
overgestoken waren dit terrein is even
spoedig weer ontrnimd moeten worden, en
het is nog de vraag of de Japanners hen
nu in het rustige bezit zullen laten van de
oude stellingen bg Moekden. Maar erger
dan al het overige is het thans geleverde
bewjjs van hun achterlijkheid op tactisch
gebied, tegenover de Japanners.
De Russen hadden aanzienlijke verster
kingen gekregen, het gezamenlijke aantal
hunner troepen zal ongeveer gelijkstaan met
dat van de Japanners; in geschat en in
ruiterjj waren zg dezen laatsten de baas.
Zg konden in dit geval als aanvallers op
treden, wat altjjd een voordeel is, en de
scheppen, maar ik zweer je, dat ik Hanna
nooit verlaten, noch baar ooit zal prijsge
ven ik zal haar ecu wig beminnen en haar
overal weten te vinden. Ik zal openlgk en
eerlijk te werk gaan, maar ik bemin haar
boven alles ter wereld, en deze liefde is
mgn leven; zonder baar zou ik moeten om
komen. Ik wil geen ongelukken over je
huis brengen, maar vergeet niet, dat er in
rag iets leeft, waarvoor ik zelf sidder. Ik
ben tot alles in staat. O, wanneer je Hanna
eenig leed zoudt berokkenen
Dit alles bracht hjj uit op korten en
scherpen toon en met samengeperste lippen.
De liefde had ziek meester gemaakt van
zgn vurige Oostersche ziel en vlamde on
stuimig op, als de gloed van esn vuuroven;
maar ik bekommerde mg daar niet om en
antwoordde op kondan ea beslisten toon
»Ik ben niet gekomen, om je liefdesbeken
tenissen aan te hoorenik lach met je be
dreigingen en herhaal nogmaals: Hanna
zal ja nooit toebehooren.*
»Luister eens,* hernam Selim, »ik be
proef niet, je te verklaren boe vurig ik
Hanna beminik zou dat toch niet kannen
afschilderen en j8 zoudt het niet begrjjpen.
Dit echter kan ik je wel bezweren, dat ik,
on lanks mgn grenzenlooze liefde, edelmoe-
dighoid genoeg zou bezitten, om voor al
tjjd van Hanna af te zien, wanneer zg ja
bemindeHenryk, wg moeten toch het al
lereerst aan haar denkenJe bent altjjd
edel geweest: volg mg na, zie van haar
af en verlang dan van mg, wat ge wilt,
desnoo Is mgn levenGeef mg de hand,
Henryk, en denk aan Banna!*
Hg kwam met uitgestrekte armen op
mg af, maar ik liet mgn paard achteruit
proclamatie van den opperbevelhebber moet
hun vertrouwen hebben ingeboezemd op de
overwinning.
Toch zgn zg op alle punten geslagen.
Reeds spoedig bleek dat de omtrekkende
beweging in bet oosten mislukt was, hoe
wel de Russen hier een overmacht konden
stellen tegenover de Japanners. Daar bleef
bet echter niet bjj. Terwjjl de aanval op
ban uitrrsten rechtervleugel bjj Pun-si-ho»
door de Japanners werd afgeslagen, gingen
zg zelf op hun linkervleugel, aan de oevers
van de Sja-ho, tot den aanval over, en deze
slaagde volkoman. De Russen zelf erkennen,
hier een ernstigen klap te hebben gehad,
on een groot deel der Russische artillerie
viel in 's vjjands banden en werd tegen
henzelf gekeerd. Maar ook het Russische
centrum, bg Jentai, waar Koeropatkin zelf
de krggsverrichtiagen leidde, kon zich niet
handhaven. Ook hier bleek de drnk der
Japanners te sterk. De Japanners braken
door het Russische centrum heen. Hst tele
gram, waarin de Russische opperbevelhebber
zelf dit erkent, is merkwaardig. De Japan
ners behaalden voordeelen, die telkens door
tegenaanvallen van de Russen weer vruch
teloos gemaakt werden, en toch »de
stellingen in het centrum waren te ver
vooruitgeschoven, en warden ten slotte terug
getrokken.* Men weet zoo langzamerhand
wel, wat m^n van zulke voorstellingen te
denken heeft.
Vooral in het centrum, moet er gevochten
zgn met een verwoedheid, die in dan ge-
heele» oorlog baar wtêrga niet vindt. En
ook op den Rursiscben rechtervleugel, waar
de zwaarste verliezen geleden werden, heb
ben de Russen bovenmenscheljjke pogingen
gpdaan; zonder veel succes echter. Hier
werden generaal Smolenski, de kapiteins
Baranost en Awertiëf gedood, generaal
Liabinkin en kapitein Loenski gewond,
eerstgenoemde doodeljjk.
Dat ie verliezen der Rassen ontzettend
groot zgn, bljjkt uit een bericht uit Moek
den, dat spreekt van 23,000 gewonden, die
tot op 15 dezer het station Moskden ge
passeerd zgn.
Een berichtgever van het sNowoje Wrem-
ja« seint: »De door ons ondernomen marsch
naar het zuiden zal weldra geëindigd zjjn.
De vjjand is ons ontegenzeggeljjk te sterk,
en bovendien goed georiënteerd op het ter
rein. (Ook een andere berichtgever spreekt
gaan.
>Laat de zorg voor haar maar aan mgn
vader en aan mg over. Ook wg hebben
aan haar welzjjn gedacht en ik heb de eer,
je raedo te deelen, dat Hanna overmorgen
naar het buitenland vertrekt en gg haar
niet meer zalt zien. En nu, adieu!*
»Oho! Staan de zaken zoo? Nu, dat
zullen wg eens zien!*
»Ja, dat zullen wg zien!*
Te geljjker tjjd liet ik mgn paard keeren
en rsed, zonder om te kjjken, naar huis
terug.
Ia ons huis heerschte gedurende de twee
dagen, welke Hanna tot aan baar vertrek
nog bg ons doorbracht, eene droevige
stemming. Den dag na het onderbond met
mgn vader vertrok madame d'Yves met
mgn zusjes naar mgn oom. Alleen mgn
vader, pater Lodewjjk, Hanna en ik bleven
achter. De arme Hanna wist, dat zg moest
vertrekken, en dit vervolde haar met bange
vertwjjfjling. Zg hoopte waarscbjjnljjk bg
mg nog hulp te vinden en klampte zich
aan mg, als een drenkeling aan een stroo-
halra, vast.
Ik ken le mg zalven voldoende, om te
weten, dat zg door tranen bg mg alles zou
bereiken en ik haar niets kon weigeren.
Ik vermeed zelfs haar aan te kjjken, waut
ik kon die stille bede van medeljjden, welke
uit haar oogen sprak, zoodra zjj haar blik
ken op mg of mgn vader wierp, niet ver
dragen.
Ik wist ook wel, dat het weinig baten
zou, wanneer ik haar zaak bjj mgn vader
bepleitte, daar deze nooit terngkvvam op
een eenmaal genomen besluit, en bovendien
hield mjj ook een zekere pjjnljjke gewaar-
van gebrek aan goede kaarten, bg de Rassen
precies als in den Fransch-Duitschen
oorlog.) Zjjn energie kent geen grenzen.*
Een andere correspondent meldt: »Onze
manschappen zgn oververmoeid en de ver
pleging is onvoldoende. Iedere soldaat en
elk stuk geschut is in het. vaur gebracht.*
De Japansche gezant te Londen, door
een medewerker van Reuter ondervraagd,
zeide dat Japan niet kan beoordeelen of
de tgd reeds gekomen is om over den vrede
te onderhandelen. Dit moet aan den Tsaar
overgelaten worden. Er is geen reden waar
om de krjjgsverricbtingen niet gedurende
den winter voortgezet zouden worden. Het
belaugrjjkste pnnt dat nu door de Japan
ners genomen moet worden, is Tie-ling.
Daarna kan niets het oprukken van de
Japansche troepen naar Charbin tegen
houden.
Volgens berichten uit Moekden is het
daar liggende garnizoen in twaalf treinen
naar Charbin vertrokken. De Rassen, die
van bet slagveld daar aankomen, zjjn allen
te voet, daar de Japanners den spoorweg
in het zuiden bezet hebben. De vluchte
lingen verkveren in deerniswaardigen staat,
de meesten zgn zonder geweer of munitie,
de kozakken zonder hua paarden. De zware
kanonnen zgn voor het meerendeel be
schadigd.
De Daily Telegraph* verneemt uit
Sjanghai: De Chineezen zjjn onrustiger;
zjj willen de Russen aanvallen. Esn andere
correspondent van het blad, die het binnen
land 300 K.M. doorgereden is, bevestigt
dat niet. Hjj seint, dat de Chineezen slechts
tjjdeljjk tegen de vreemden verbitterd zgn.
Engelschen en Amerikanen ontvangen zjj
gosd. Generaal Ma beschikt over 10,000
geoefende troepen sn 50 Kruppkanonnen.
Hjj bljjft de strikste onzjjdigheid in acht
nemen.
Het Telegraaf-Agentschap verneemt nit
Libau, dd. 15 dezer: Hedennacht om 1 uur
is de Oostzeevloot de haven uitgevaren en
heeft zee gekozen.
Het waren zes linieschepen, waaronder
het admiraalschip, 11 krnisers, 2 torpedo
jagers, 4 torpedobooten en 5 transport
schepen.
De vloot zal 21000 mjjlsn hebben af te
leggen om Wlaiiwostok te bereiken. De
gemiddelde snelheid van de vloot op 9 mjjl
wording van Hanna verwjjderd. Ik schaam
de mjj nameljjk over mgn onderhoud met
Selim Mirsa, over mjjn voorafgegane barseh-
heid jegens haar, en de geheele rol, welke
ik speelde. Ik volgde haar overal met mgn
oogen, zonder haar te durven naderen. Ik
wist, dat Selim dag en nacht als een roof
vogel rondom ons huis zwierf, en bemerkte
reeds den dag na onze ontmoeting, dat
Hanna haastig een beschreven blad papier
verborg, oogenschjjnlgk een brief van hem
of aan hem. Ik vermoedde nataarljjk, dat
zjj elkander in het geheim ontmoetten, maar
hoe zorgvuldig ik in de schemering ook
waakte, kon ik hen tosh niet betrappen.
De twee dagen vervlogen pjjlsnel. Op den
vooravond van den dag, waarop Hanna
naar Ustrycka zou vertrekken, reed mgn
vader naar de stad, om op de markt paar
den te koopen, en nam Kazicuierz mede,
om ze te leiden.
Pater Lodewjjk en ik zonden Hanna des
avonds naar Ustrycka brengen, waar zjj
des nachts vóór haar vertrek zou blgven
slapen. Ik bemerkte, dat een zekere onra j-
tigüeid zich me» en meer v* n Hanna mees
ter maakte, naarmate het uur van scheiden
naderde; haar gelaat was volkomen ver
anderd en zjj beefde over al haar leden.
Van tgd tot tgd kromp zjj ineen, alsof zjj
schrikte. Eindelgk ging de zon onder ach
ter zware wolken, die hagel en Oflweer aan
kondigden. Ver in het westen hoorde men
reeds enkele doffe donderslagen rommelen,
die het naderen van het onweder aankon
digden.
heeft gewis zijns raden nek gebroken
«Die 't eerste dat vervloekte rooken,
«Gebracht heeft in ons vaderland."
Buitenland,
iiu'iuMWMMBaBUMsaMWMaMgatnaaiiiiMMiunM——B—aw
Wordt vervolgd)
