Bel Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
M 2365.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
ZATERDAG 22 OCT.
1904.
Oorlog tusschcn Japan en Rusland.
UNB VAM ALTEKA-
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per S maanden f l.OO.
franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderljjke
nummers 5 cent.
AdvertentiSn van 16 regale 50 et. Elke regel
meer lx/9 ct. Groote lettere naar plaatsruimte.
AdvertentiSn worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Vervuiling van openbare wateren
en vischteelt.
De vervuiling der openbare wateren
had reeds lang de aandacht getrokken,
maar nu met het geval op het Peke-
lerdiep, onlangs door de couranten ge
meld, wordt hierop weder dubbel de
aandacht gevestigd. Dat het Pekelerdiep
gchrikbarend vuil is, blijkt wel door
het feit dat door het inwerpen van een
lucifer in het water de massa vuil in
brand raakt. Maar niet alleen het Pe
kelerdiep, neen, vele vaarten, kanalen
en rivieren worden verontreinigd door
bet daarin geworpen vuil. In Utrecht
worden de privaten der huizen op de
aanzienlijkste gracht in het water ge
loosd. Van den Haag zijn de onaan
gename geuren der grachten berucht.
In Overijsel wordt algemeen geklaagd
over de verpesting van de Dedemsvaart.
In Twente bederft het verfwater der
fabrieken de beken geheel. En zoo is
het overal. Dat dit schadelijk werkt
Op de gezondheid, zal niemand betwij
len, vooral als velen dit watergebruiken
als drinkwater en voor het gereedmaken
van spijzen.
De vorige regeering, die herhaalde
lijk op dien toestand was gewezen, be
noemde een commissie tot onderzoek.
Deze commissie bracht eeu lijvig rapport
uit. Maar in dien tijd kwam de tegen
woordige regeering aan 't roer en deze
heeft de zaak der watervervuiling uit
gesteld tot ja, wanneer?
Niet alleen dat de vervuiling van het
water schadelijk werkt voor de gezond
heid, maar ook kan er geen visch meer
in leven.
Er is geen visch meer, zoo wordt
overal geklaagd. Was vroeger voor den
miudergegoede,voor wien vleesch slechts
een zeldzame spijs is, de gelegenheid
geopend om voor matige prijzen zich
een vischmaal te verschaffen, de prijzen
der zoetwater- of binnenvisscherij zijn
al hooger en hooger geworden, en
nochtans vinden de visschers geen be
staan meer; al menigeen heeft het
bedrijf, dat geen brood meer opleverde,
vaarwel gezegd.
In Groningen is de visch stand over
een lengte van tien uur gaans vernie
tigd en de daarop uitstroomende wijken
en vaarten zijn mede ontvolkt. In Noord
Holland rekent men, dat de schade
alleen op het Noord Hollandsch kanaal
van Amsterdam tot Alkmaar door ver-
FEUILLETON.
31)
Peter Lodewjjk liet alle vensters sluiten
nog vóór het losbreken van het onweder
wilde ik naar IJstryeka rjjden en begaf mg
dus haastig naar den «tal, om te laten
inspannen. Toen ik op het punt stond de
kamer te verlaten, sprong Hanna overeind,
maar ging weer aanstonds zitten. Zg keek
mg aan en verbleekte en bloosde beurtelings.
«Het is zoo benauwd hier, zoo ontzettend
benauwd!* riep zg uit, waarna zg bg het
venster ging zitten en met haar zakdoek
zwaaide om zich te verkoelen.
Misschien deden wg beter, met te wach
ten,* zeide pater Lodewgk; «binnen een
half uur barst het ouweder los.*
«Binnen een half uur zgu wg bgna in
Ustrycka,* antwoordde ik, «en wie weetl
Wellicht is bet slechts een loos alarm!*
Daarna snelde ik naar dec stal. Mgn
paard stond reeds gezadeld, mtar zooals
gewoomgk had men i)jj het inspaanen ge
talmd.
Er verliep nog wel een half uar, alvorens
de koetsier voorreedik zou achteraan komen
rgden. Het onweder scheen nu juist boren
onze hoofden te zweven, maar ik wilde het
vertrek niet langer vertragen. Mon bracht
aanstonds Hanna's koffer naar buiten en
boud dien achter op bet rgtuig vast. De
vuiling veroorzaakt, f 10.000 per jaar
bedraagt.
Niet alleen door vervuiling, ook door
het stroopen is ons eertijds zoo visch-
rijk land, arm aan visch geworden, het
vischwater wordt afgestroopt en de
visch wordt gevangen voor zij haar
vrucht heeft afgezet. Het toezicht hierop
is zeer gebrekkig. Dringend noodig is
het daarom, dat de regeering een wet
in het leven roept, die een eind maakt
aan de vervuiling dier openbare wa
teren en een strenge en uniforme wet
geving op de schaartijd (waarin de
visch niet mag worden gevangen, voor
zij haar vrucht hoeft afgezet.) En ein
delijk wordt om deze groote tak van
ons volksbestaan weer tot bloei te
brengen, bevolking der nu viseharme
wateren met goede vischsoorten aan
bevolen.
Yan particuliere zijde wordt reeds
veel gedaan om de vischteelt te be
vorderen. In de eerste plaats noemen
wij hier de Heide-Maatschappij die reeds
zoo veel heeft gedaan om heiden in
bosschen of vruchtbare gronden te her
scheppen en waardelooze vlakten door
bevloeiïng in goed weiland om te zet
ten. Deze maatschappij begon teVaas-
sen bij Apeldoorn een paar visch vijvers
aan te leggeD, waar voor weinig geld
of kosteloos, broed is te krijgen voor
de poelen en plassen, die men bevol
ken wil.
Zij begon op zeer bescheiden schaal
met de invoering van een zestal Bo-
heemsche karpers en evenveel Galicische
visschen van die soort. Na 't eerste jaar
het proefjaar leverde zij 4850
éénjarige karpers af ter grootte van 10
tot 20 cM., waarvan zij de helft ver
kocht en de andere helft wegschonk
aan gewestelijke vereenigingen. In 1901
bedroeg het aantal afgeleverde jonge
visschen 36000, ter grootte van 515
cM. Zij bezit thans 3 broedvijvers, 3
strekvijvers en 1 groeivijver, de laatste
twee ter grootte van 2 Va en 31/» H.A.
en er zijn nog 2 andere in aanleg, zoo
dat het geheel dan een gezamenlijke
grootte van 17 H.A. zal hebben. In
een broedvijver, waarvan de bodem met
gras of riet begroeid moet zijn, worden
gedaan 3 hommers en 2 kuiters en deze
leveren 3 tot 8 honderdduizend eieren,
welke na een week uitkomen en in den
strek vijver worden overgezet.
Vóór de uitpoting moeten zij een lengte
hebben van 25 tot 35 cM., om geen
prooi te worden van roof visschen als
snoeken en baarzen en ook van de
priester wachtte in de gang.
«Waar is Hanna? Is zg gereed?* vroeg
ik hem.
«O ja, zg is al een half uur bezig in
da kapel met bidden.*
Ik snelde naar de kapel, maar vond
Hanna daar niet. Van de kapel ging ik
naar de eetzaal, en van daar naar de groote
zaal. Hanna was ook daar niet te vinden.
«Hanna 1 Hanna 1* riep ik.
Niemand antwoordde.
Ik werd ongerust en ging naar haar
kamer, want de gedachte beving mg, dat
zg wellicht in onmacht was gevallen. In
de kamer zat de oude Wenzrowska heete
tranen te storten.
«Ia het al tgd?« vroeg zjj. «Moeten wg
reeds afscheid nemen van de juffrouw?*
«Waar is zjj«, vroeg ik.
«De juffrouw is naar den tuin gegaan.*
Ik begaf mg naar den tuin en riep:
«Hanna, Hanna! het rgtuig is vóór, het
is hoog tjjdl*
Het bleef echter doodstil.
«Wat moet dat beteekenen vroeg ik
mg zeiven af; en ik voelde, dat mg de haren
van ontzetting te berge rezen.
Daarna meende ik haar aan het andere
einde van den tuin te hooren antwoorden.
Ik herademde. «Wat ben ik toch dwaas!*
mompelde ik, en liep in de richting, van
waar de stem was gekomen, voort. Maar
ook daar vond ik niets.
Op deze plek was de tuin door paaltjes
afgesloten, waarachter een weg liep naar
de scoaapskojien, midden in het veld. Ik
klauterde op de paaltjes en keek den weg
sedert eenige jaren ingevoerde snoek
baars, een visch van zeer goede soort
voor de tafel, maar een geweldige Nim
rod onder de visschen.
In Zuid-Holland heeft de polder Bleis-
wijk de zaak krachtig aangepakt. Zij
heeft al de ingelanden uitgenoodigd lid
te worden van eene vereeniging tot be
vordering der vischteelt en deze leden
moeten zich verbinden de jonge visschen
niet te vangen en, zoo zij ze in handen
krijgen, terstond weer los te laten.
Daarenboven heeft zij allen dringend
verzocht alle hengelaars zonder onder
scheid uit hun wateren te weren en
alle landen te voorzien van de welbe
kende bordjes „Verboden toegang vol
gens art. 461 der strafwet."
Op die wijze hoopt men daar de
wateren weder te bevolken met goede
vischsoorten. Het bestuur heeft er op
gewezen hoe het boerenbedrijf er door
kan verbeterd worden, als men het bij
de boerderij behoorende water bevolkt
met goede marktwaardige visschen en
deze dan zelf vangt en te gelde maakt.
Ook in Zeeland zijn pogingen gedaan
tot verbetering en in Noord-Brabant
zijn vischvijvers aangelegd.
Zoo wordt overal in ons land van
particuliere zijde dit werkelijk nationaal
belang in meerdere of mindere mate in
de hand gewerkt en nu is het toch zeker
niet te veel gevergd van de regeering
dat zij niet alleen dit steune, maar
bovenal, dat zij de belemmeringen die
wij boven noemden voor een rijken
vischstand wegneme door een goede
wetgeving op de visscherij en niet min
der op de verontreiniging der openbare
wateren.
Buitenland.
De Petersburgsche correspondent van de
«New-York Herald* seinde Woensdagavond
De toestand aan bet front komt op het
volgende neer: Beide legers zgn, fyziek,
zoo uitgeput en hebben zulk een gebrek aan
voorraden van allerlei soort, dat de uitkomst
van den grooten slag, welke nu smeult en
elk oogenblik in een groote vlam kan uit
slaan, afhangt van de vraeg, wolk van beide
legers spoedig genoeg versterkingen en voor
raden kan aanvoeren, om het in staat te
stellen krachtdadig den aanval te openen.
Generaal Koeropatkin heeft in een toe
spraak tot zgn soldaten gezegd, te begrjj-
over. Ik ontdekte echter niemand, dan
Ignatus, den ganzenjongen, die zgn beseher-
melingen in de sloot langs den weg liet
ronddartelen.
«Ignatius, heb je de juffrouw niet ge
zien?*
«O, zeker, zg is zooeven hier langs komen
rgden!*
«Wat?... Hoe?... Waar?... Gereden?*
«Ja well Naar het bosch, met den jon
gen meester van Chorzeli! O, zg reden zoo
hard als de paarden maar draven konden
Hemel! Hanna was met Sslim ontvlucht!
Het begon mg te schemsren voor de
oogendaarna werd mg bliksemsnel alles
duidelgk. Ik herinnerde mg Hanna's onge
rustheid en den brief, welken ik ia haar
hand bad gezien. Alles was das zorgvuldig
afgesprokenSelim had haar geschreven,
haar ergens te ontmoeten. Het oogenblik
van het vertrek hadden zg voor hun vlucht
gekozen, omdat zg wisten, dat allen in
huis dan bezig zonden zgn. O, ontzetting 1
Het konde zweet drong mg nit de poriën.
Ik wist zelf niet, hoe ik eensklaps op de
veranda was gekomen.
«Een paard 1Een paard hier 1* schreeuw
de ik.
«Wat is er dan gebeurd? Wat is er
voorgevallen?*
Een ratelende don ierslag beantwoordde
mgn vraag. De wind floot om mgn ooren,
want 't paard joeg in vliegende galop voort.
Uit de lindenlaan sloeg ik den weg op,
waar men de vluchtelinge! gezien hadik
vloog over twee sloten en snelde voort,
langs het spoor, dat nu zichtbaar was. In-
pen dat zg hongerig en moede waren, maar
bezwoer hen, in naam van den Keizer en
van het vaderland, door te vechten.
De zware regens hebban een noodlottige
uitwerking gehad, daar zg de Russen ver
hinderen hun voorraden aan te voeren.
Vermoedelijk houdt Koeropatkin zoo taai
vast aan zgn stellingen ten zuiden van
Moekden, omdat hg versterkingen verwacht,
uit het slechts ten deele in gevecht geweest
zgnde 6e Siberische legercorps en nit het
8e legercorps. Dit laatste is sedert 15 Sep
tember onderweg. Komt het spoedig op het
oorlogsterrein aan, dan zal dit voor de
Rassen een reden kannen zgn om opnienw
nan te vallen, zoo ze^t men. Maar wordt
daarbg niet nit het oog verloren, dat de
slag aan de Sja-ho de Russen op zooveel
zwaarder verliezen aan geschut en man
schappen te staan gekomen is, dan de Ja
panners? Men kan toch veilig rekenen, dat
tnsschen de 30 en 40,000 Russen in de
afgeloopen week buiten gevecht gesteld zjjn.
Generaal Sacharof's ambtelgk telegram
van dien avond eindigt: «Ik heb waarge
nomen dat de vgand zich op gedachte wjjze
samentrekt in een stelling tegenover ons
centrum*. Dit is een ernstig iets, daar het
Koeropatkin zal noodzaken troepen te ont*
trekken aan andere punten, waar zg hard
noodig zgn.
De correspondent van de «Standard* bg
het leger van Koeroki seint dd. 18 Oct.
via Foesan dd. 19 October
Een Russisch bataljon, dat de Taitseho
overtrok, is bgna gehael vernietigd. Terwijl
het bataljon geheel terugtrok over de
schipbrug, werd het overvallen door de
Japansehe cavalerie, die snel de machine
kanonnen op de stelling richtte en de brug
vernielde.
Het was de eerste keer in den oorlog,
dat het gebrnik van machinekanonnen
beslissende resultaten opleverde.
De Japansehe- regeering besloot Woens
dag door middel van de Amerikaansche
ambassade te Petersburg, de Russische re
geering opmerkzaam te maken op de on
wettige handelwjjze der Russische troepen,
die gebruik maken van de Chinessche
kleederdracht om zich te beschermen.
Het ministerie van Buitenlandsche Zaken
publiceerde eeu bekendmaking, waarin ver
slag wordt gedaan van verscheidene Rus
sische aanvallen en verrassingen door de
troepen, di8 op zoodanige wjjze gekleed
waren.
middels barstte het onweder los; vurige
bliksemstralen doorkliefde de zwarte wolken-
maesa en de hemel veranderde nu en dan
in een ware vnnrzee; de duisternis, die
daarop volgde, scheen nog zwarter; de regen
viel bg stroomen neder; de wind zweepte
de boomen langs den weg en deed hen
naar alle zjjden bnigen. Onder de verwoede
zweepslagen en mgn scherpe sporen begon
mgn paard te kermen en te zuchten; ik
zelf zuchtte ook van woede! Voorover
gebogen over den nek van mgn paard, volgde
ik de sporen op den weg, maar zag of
hoorde niets. Op deze wgze bereikte ik het
bosch, waar de hevigheid van den storm
nog verdubbelde en alle elementen zich tot
een woedenden strjjd schenen te vereenigen.
H*t bosch golfde alB een korenveld heen
en weder, de donder rolde te midden van
de duisternis en de echo's snelden van boom
tot boom. Ik kon de Bporen niet meer zien,
maar snelde toch als een stormwind voort.
Aan gene zjj Je van het bosch kon ik eeh-
ter daDk zg de felle bliksemstralen de
sporen weder onderscheidente gelgker tjjd
werd ik echter gewaar, dat de snelheid van
mgn paard begon te verminderen en zgn
hggen meer en meer toenam. Ik verdubbelde
da zweepslagen. Ik richtte mgn oogen ten
hemel. «O, God,* riep ik vol vertwijfeling
uit, «laat mg hen inhalen en dan sterven,
als dit Uw wil isEn mgn bede werd
verhoord. Een felle bliksemstraal verdreef
voor een oogenblik de zware duisternis en
bg het vals schijnsel ontdekte ik een kleine,
haastig voortjagende britschka voor mg uit.
Ik kon de gezichten der vluchtelingen
Het manifest wjjst er op dat strgdenden
die niet behoorlgk uitgerust zgn met een
uniform, strafbaar zgn als overtreders van
de internationale oorlogswetten.
Volgens geruchten nit Chineesche bron,
zou de Port-Arthnrvloot opnieuw een zeer
zwaar verlies hebben geleden, door 't vnur
der belegeringsartillerie berokkend. De
«Bayanc zon namelgk in de haven van
Port Arthur door Japansehe granaten in
den grond zgn geboord, zooals men het
noemt. De groote kruiser «Bayan* is in
1900 van stapel geloopen, de commandant
er van was kapitein Wiren, die thans als
admiraal, tjjdeljjk 't bevel over 't geheels
eskader roert.
Een particulier telegram uit Petersburg
aan de «Berl. Lokal-Anzeiger* meldt, hoe
de Russische generale staf vreest, dat de
vesting nog in den loop van deze maand
zou kunnen vallen.
Naar de Daily Telegraph uit Tsjifoe
verneemt, zgn de Japanners, wegens het
uitvaren van de Russische Oostzeevloot,
voornemens Port Arthnr binnen een maand
in te nemen, hoeveel menschenlevens dat
ook moge kosten.
Men seint nit Petersburg aan de Temps
orer het verlies der Russische kanonnen in
den nacht van 14 dezer
De voorhoede van het 2de legerkorps
op den rechtervleugel, bestaande nit 2
Europoesche regimenten (Kostof en Woro-
nesj) en uit 3 batterijen artillerie, werden
onophoudelijk aangevallen. De twee regi
menten geraakten in wanorde en de Ja
panners konden tot op 300 stappen naderen,
daar de kanonniers ze voor Rassen aanza
gen. Hst vuur der Japanners doodde nu
bgna al de artilleristen en de paarden.
Slechts twee offi fleren ontkwamen en de
24 kanonnen gingen verloren.
Dezelfde correspondent meldt dat de
voorbehoedbrigade van het 12e legerkorps
ook op den rechtervleugel den 12den Oet.
22 kanonnen verloor.
De oorzaak van het mislukken van den
Russischen aanval vindt de correspondent
in de fouten van het beste troepengedeelte
van generaal Staekelberg, die op den Rus-
sischon linkervleugel, ver van 't centrum,
ietwacht onbedacht in eeH bergengts ge
raakte, die h g niet vermeesteren kon.
Voor de rest had op degansche Russische
linie gesn ernstige aanvalsbeweging plaats.
Zeer belangrijke strijdkrachten aan mensohen
niet onderscheiden, maar ik was overtuigd,
dat het de gezochten waren.
Wg waren nog een halve werst van el
kander verwijderd, maar daar Sslim ten
gevolge van de duisternis en van de door
den regen veroorzaakte drassig heid van het
terrein langzamer moest rgden, ken ik
grondige hoop koesteren, hen te bereiken.
Ik stiet een kreet van woede en van vreug
de uit: zjj konden mg nu niet meer ont
snappen.
Salim keek om, stiet eveneens een kr#et
uit en vuurde zgu verschrikte paarden met
zgn zweep aan. Bg het schitteren der blik
semstralen herkende Hanna mg en ik zag,
dat zg zich vol vertwg teling aan Selim
vastklampte en deze tot haar sprak. Een
paar seconden later was ik zoo dicht ge
naderd, dat ik Selim's stem k)n verstaan.
«Terug 1* riep hg mg door de duisternis
toe. «Ik heb wapens bg meTerug, of ik
schiet!*
Maar ik sloeg geen acht op zjj u woorden
en kwam al nader en nader.
«Halt!* riep Selim. «Halt!*
Ik was nauweljjks vjjitien schreden van
hem verwjjderd, maar nu werd de weg beter
en Selim liet zgn paarden weder draven-
Een oogenblikje werd de afstand tusschen
ons grooter, maar weldra had ik hen weder
ingehaald.
Eindelgk draaide Selim zich om, met een
pistool in de hand, en mikte.
Een Poolsch verhaal.
Wordt vervolgd
