Het Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard. Uitgever: L. J. "VEERMAN, Heusden. M 2371 ZATERDAG 12 NOV. 1904. Reizende Volksbibliotheken. Oorlog tusschen Japan en Rusland. UN9 VAN ALTEN** TOOK Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00. franco per poet zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentiën ran 16 regele 50 et. Elke regel meer 71/, ct. Groote lette» naar plaatsruimte. Adrertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond ingewacht. Er bestaat behoefte zoo schreef ik in „De Amsterdammer" van 8 Febr. 1903, aan lectuur bij het volk, op het platteland het in tal van opzichten zoo stiefmoederlijk bedeelde platteland nog meer dan in de steden. Herhaal delijk vraagt men mij ik ben onder wijzer in een klein Drentsch dorp naar boeken. De schoolkinderen komen v vragenof de meester niet een mooi boek voor vader had. Soms houden de menschen me op den weg staandeals de meester nog eens wat voor mij te lezen had, ik wil er wel wat voor be talen enz. Ik weet wel, bij de bespreking van het nut van openbare bibliotheken denkt men in de eerste plaats aan de steden, vooral aan de groote steden, welker bewoners ook bet gemakkelijkst van lectuur zijn te voorzien, maar me dunkt, onmogelijk is het niet, om ook de plat telanders te bereiken. Men vergete al thans bij de bespreking over dit onder werp het platteland niet. De dorpsbe woners hebben veel meer boeken noodig, liefst goede boeken, dan de stedelingen, omdat zij buitendien al zooveel ontberen. Ik zou een bibliotheek, ergens in een stad opgericht, willen beschouwen als een boekenmagazijn ook voor de om liggende dorpen. In elk dorp zou dan een persoon moeten zijn, die zich be lastte met exemplaren van den catalogus der stadsbibliotheek onder zijne dorps- genooten te verspreiden en te noteeren de nummers der boeken, die zij wensch- ten. Hem konden dan deze boeken uit de stad toegezonden worden, door hem gedistribueerd en later weer opgehaald en teruggezonden. Op deze wijze zou een bibliotheek voor een stad en de omgeving beide kunnen dienen. Als bewijs dat er werkelijk behoefte bestaat aan lectuur, wijs ik op het succes van de colporteurs, die romans in af leveringen aan den man brengen. Doch hieruit blijkt ook tevens, dat liefhebbers van meer degelijke lectuur nog altijd schaarsch zijn, ze moeten ge kweekt worden. Dit zal dan ook de taak moeten zijn van de bestuurders der FEUILLETON. 37) Zjjn woorden stelden mg volkomen ge rust. Een paar dagen later zaten vader en moeder naast mij. Ik schaakte met mjjn vadermjjn moeder ging kort daarna weg en liet de deur open. Door deze denr kon men door een reeks kamers kjjken, aan het einde waarvan de kamer van Hanna was gelegen. Ik keek, maar kon niets onder scheiden, want de kamers waren, met uit zondering van de mjjne, niet verlicht. De deur van Hanna's kamer was, voor zoover ik kon onderscheiden, gesloten eensklaps ging er iemand binnen, naar ik meende, dokter Stanislaus, en liet de deur open. Mijn hart begon anstig te bonzen; er was licht in Hanna's kamer; een heldere streep viel in het aangrenzende vertrek en op den verlichten achtergrond meende ik vluchtige^ rookwolkjes te bespeuren, die zich als stof in de zonnestralen heen en weder kronkelden. Nu rook ik ook een zekeren geur, die van minuut tot minuut sterker werd. Plot seling bemerkte ik, dat het de geur van gebrand hazelhout was, en de haren rezen mjj te berge. »Vader, wat is dat?* riep ik, eensklaps opstuivend en het schaakbord met de figuren op den grond slingerend. Mjjn vader sprong in de grootste ver legenheid op, want hjj had eveneens den geur geroken en sloot nu ijlings de deur. >Niets, volstrekt niets!* antwoordde hg haastig. Maar reeds stond ik op en begaf mjj, schoon wankelend, maar toch vlug genoeg, eventueel op te richten volksbibliothe ken. Ze zullen zorgvuldig, hoewel niet angstvallig moeten kiezen welke boeken opgenomen zullen worden. Uit partij-oogpunt mag natuurlijk niets ge weerd worden. Kort na de plaatsing van bovenstaand artikel, ontving ik een flinke collectie boeken van mevrouw Crommelin te Arn hem. Omdat hierbij vele kinderboeken waren, begon ik ze aan de leerlingen der Uffelter school ter lezing te geven, de voor volwassenen bestemde boeken vonden hun weg naar de ouders der schoolkinderen en naar wie verder een boek begeerde. En zoo ontstond de eerste van de nu bestaande elf volks bibliotheken, behoorende tot de Reizende volksbibliotheek. Toen ik in de „Groene" mededeeling deed van het tot stand komen van mijn bibliotheekje, volgden al spoedig andere gevers het goede voorbeeld van mevrouw Crommelin en toen zoodoende het aantal boeken aangroeide, splitste ik de bibli otheek in tweeën, een deel bleef voor Uffelte bestemd, een ander deel diende tot vorming van een bibliotheek te Havelte. Om de zaak verder uit te breiden was geld noodig. De heer W. Juchter, te Amsterdam, die sympathie gevoelde voor mijn streven; het volk van goede lectuur te voorzien, spande er zich nu krachtig voor. Het gelukte hem wat geld bijeen te krijgen en zoo konden nog eenige bibliotheken tot stand ge bracht worden. De reizende volksbibli otheek bestaat tegenwoordig uit de vol gende elf afdeelingenUffelte, Havelte, Wapaerveen, Midlaren, Drachtster-com- pagnie, Hoorn, Middelie, Nootdorp, Oud- Beierland, Elspeet en Kallenkote. Wij verwisselen de boeken na ze te hebben laten lezen. Zoo hebben b.v. de bibliotheken van Uffelte en Havelte on langs geruild. In Uffelte leest men nu de boeken, die in het vorig leesseizoen in Havelte zijn gelezen en omgekeerd. Het is licht in te zien, dat men zoo doende met een betrekkelijk gering aantal boeken heel wat lezers kan ge rieven. Wij moeten nu verder. Er zijn al weer eenige aanvragen ingekomen om naar de deur. »Waarom brandt men daar hazelhout?* schreeuwde ik. »Ik wil er heen!* Mjjn vader greep mjj om het middel. »Gjj moogt er niet heen! Gjj gaat er niet heen! Ik verbied het jeI Door vertwijfeling aangegrepen, tastte ik naar het verband op mjjn hoofd en riep buiten mjj zeiven van opgewondenheid »Goed, dan bezweer ik u, dat ik het ver band afruk en met mjjn eigen vingers de wond weder open zal scheuren! Hanna is dood Ik wil haar zien Hanna is niet doodIk geef er mjjn woord opriep mjjn vader, terwjjl hjj mjjn beide handen vastgreep en mjj naar zich toetrok. »Zjj is ziek geweest, maar wordt nu beter «Dus nog geen ongelukken genoeg?* >Bedaar, Henryk, bedaar; ik zal je alles vertellen, maar ga eerst liggen. Je zoudt haar kunnen dooden. Wees kalm en ga liggen. Ik zweer je, dat ze herstellende ia Mjjn krachten verlieten mjj. Ik zonk op mjjn bed neder en kermde: >0, mjjn God, mjjn God!* »Henryk, kom tot je zeiven! Ben je dan een vrouw? Houd moed! Zjj is buiten gevaar 1 Ik heb je beloofd, ja alles te zullen vertellen, en ik zal het werkeljjk doen, maar onder voorwaarde, dat je kalm bljjtt. Leg je hoofd op de kussens, dek je toe en bljjf bedaard liggen.* Ik gehoorzaamde. »Ik ben al bedaard, vader. Maar spoe dig, spoedig! Ik wil eindeljjk alles weten. Wordt zjj werkeljjk reeds beter, en wat heeft haar gescheeld?* >Nu, luister dan. In den nacht, waarin Selira haar ontvoerd had, onweerde het zwaar. Hanna was duD gekleed en werd doorweekt van den regen. Bovendien had deze stap haar een zwaren tweestrjjd ge kost. In Chorzeli, waar Selim haar heenge- een bibliotheek. Zoo ontving ik in de afgeloopen week van twee onderwijzers vraag om inlichtingen enz. Het zijn vooral onderwijzers, die als bibliothe carissen optreden, ongetwijfeld de meest geschikte personen in dit geval. Maar we kunnen niet meer biblio theken oprichten, dan de financiën toe laten. En de kas der reizende volks bibliotheek heeft dringend aanvulling noodig. Naar een Nederlandschen Car negie zien we tot heden te vergeefs uit. We hopen, dat anderen, al zijn het dan geen Carnegie's, hun steun niet zullen onthouden. Men.kan zijn bijdrage in geld of in boeken zenden aan het adres van den heer W. Juchter, Bin nenkant 25, Amsterdam. Wie ons boeken wenscht toe te zen den, houde s.v.p. rekening met het volgende. Boeken, waarin oorlogs- en andere gruwelen worden verheerlijkt, roof-, moord- en verraad-romans, folter paal-geschiedenissen (Aimard) zijn on geschikt voor onze lezers, ja, voor alle lezers. Boeken, waarvan het heet: ont trekken aan het oog van „vrouwenen dochters" wenschen we evenmiD. Men bedenke, dat er gezinnen zijn, waar ook de voor volwassenen bestemde boeken door kinderen gelezen of althans wel eens ingekeken worden. Ik hoop in het bovenstaande vol doende uiteengezet te hebben de ge schiedenis van het ontstaan en het doel der reizende volksbibliotheek. De ondervinding heeft mij geleerd, dat men wel lezen wii, als men maar geschikte lectuur tot zijne beschikking heeft. B. Bymholt. Havelte. Buitenland. In Hamburg en in varscheiden voor steden houden de sociaal-democraten in de laatste dagen protest-vergaderingen tegen de Duitsche koloniale politiek. Geëischt wordt het ophouden van de vjjandeljjkheden in Zuid-West Afrika, de erkenning van het recht der inboorlingen op het bezit van hun land, en de bestraffing van eiken Europeaan, die aanleiding gegeven heeft tot den oorlog. voerd had, kon zjj niet van kleederen ver wisselen, en daarom keerde zjj met dezelfde doorweekte kleederen hier terug. Dienzelfden nacht werd zjj door koude rillingen en een hevige koorts aangetast. D^n volgenden dag kon de oude Wenz- rowska haar mond niet houden en vertelde haar alles, wat u overkomen was; zjj zeide zelfs, dat ge dood waart. Dit schjjnt haar het noodlottigst geweest te zjjn. Denzelfden avond had zjj reeds het bewustzjjn verloren. Geruimen tjjd wist de dokter niet, wat het was, totdat eindeljjk nu, je weet immers, dat de pokken in het gehsele dorp hier heerschen, Hanna aangetast was door de pokken Ik sloot de oogen en vreesde mjjn be zinning te verliezen; daarna zeide ik: »En toen, vaderIk ben volkomen kalm »Er waren oogenblikken,* vervolgde mjjn vader, >dat zjj in het uiterste gevaar ver keerde. Denzelfden dag, dat wjj u verloren waanden, was ook xjj baar einde nabjj. Te geljjker tjjd trad er bjj u beiden een gelukkige ommekeer in. Nu is zjj, evenals gjj, herstellende; binnen een week zal zjj weder genezen zjjn. Ach, wat is er al niet gebeurd in ons huis 1* Hier zweeg najjn vader en beschouwde mjj met groote aandacht, alsof hjj vreesde, dat zjjn verhaal mjjne nog zeer zwakke hersens te hevig geschokt had ik bleef on- beweegigk liggen, en geruimen tjjd heerschte er diepe stilte. Ik verzamelde al mjjn ge dachten en verdiepte mjj in allerlei beschou wingen over deze nieuwe ramp. Nu stond mjjn vader op en begon met langzamen tred in de kamer op en neder te wandelennu en dan keek hjj naar mjj. »Vader!< begon ik, na lang gezwegen te hebben. »Wat is er, mjjn jongen?* »Is zjj is zjjzeer geschonden?* Mjjn stem klonk zacht en kalm, maar mjjn hart bonsde bjjaa hoorbaar, terwjjl ik Den Rjjksdag is het verzoek toegezonden g9en verdere credieten voor uitzending van troepen toe te staan. Een aantal Grieksche officieren en on derofficieren willen naar Macedonië gaan, om zich daar in de troebelen te mengen. De Grieksche regeering tracht dat te be letten en heeft bevelen uitgevaardigd om te verhinderen dat benden de grens over trekken. Met overgroole meerderheid is Roosevelt weder voor 4 jaar tot President van de Vereenigde Staten gekozen. Roosevelt heeft een proclamatie uitge vaardigd waarin hg zegt, diep getroff-m te zjjn door de eer die het Amerikaansche volk hem heeft bewezen en het vertrouwen, betoond in wat hjj gedaan heeft en trachtte te doen. Hoewel zjjn eerste presidentschap niet den vollen ternijjn geduurd heeft, zal hjj zich in geen geval opniraw candidaat stellen, noch een nieuwe caadidatuur aan vaarden, overeenkomstig het goade gebruik, dat een president der Unie slechts eenmaal herkozen behoort te worden. Uit Moskou wordt gemeld, dat duizend reservisten, die daar uit het gouvernement Wologda waren aangekomen, wanordeljjk- heden pleegden. Toen er troepen kwamen om de rust te herstellen, wierpen de reser visten met steenen en stukken hout, waar door vier officieren en negen soldaten ge kwetst werden. De troepen schoten daarop eerst met los kruit en toen dit niet hielp met scherp. Twee reservisten werden gedood en zes gewond. Uit oogenschjjnljjk volstrekt vertrouwbare bron verneemt de Petersburgsche correspon dent van bet Berliner Tageblatt, dat keizer Wilhelm en tsaar Nikolaas elkaar reeds zeer spoedig op Skirnewitse, het jachtslot vau den tsaar, zullen ontmoeten. De tsaar, zoo heet het verder, heeft last gegeven, dat de ontvangst van den Duitsehen keizer op het door vroegere samenkomsten tus schen Russische en Pruische vorsten be roemde jachtslot buitengewoon harteljjk ingericht moet worden, ofschoon er slechts het antwoord afwachtte. >Natuurljjk!« antwoordde mjjn vader. »Zooals altjjd na pokken! Misschien bljjven er ook geen litieekens achter. No zjjn zjj natuurlijk nog te zien, maar zjj zullen stellig verdwjjnen, stellig!* Ik keerde mg naar den muur, want ik gevoelde mg minder behaagljjk dan anders. Een week later mocht ik het bed ver laten, en twee weken daarna zag ik Hanna voor de eerste maal terug. Ach, het is moeiljjk te beschrjjvea, wat er van dat lief tallige, ideale gezichtje gewordsn was Toen het ongelukkige wezen uit haar kamer kwam en ik mjjn beminde Hanna voor de eerste maal aankeek, gevoelde ik, die gezworen had geen zwakheid of verrassing aan den dag te leggen, dat ik zwak en bewusteloos dreigde te worden, en als een levenlooze stond ik vóór haar. Ach, hos vreeseljjk was zjj geschonden! Toen ik weder uit mjjn verdooving ont waakte, zat Hanna luid te weenen, zeker evenzeer over zich zelve, als over mjj, want ook ik was nog slechts een schaduw van mjj zei ven. >En van dit alles ben ik de schuld!* herhaalde zjj snikkend. >Ik ben de schuld er van!* Hanna, lieve zuster, ween niet. Ik zal u altjjd beminnen!* riep ik uit en greep haar hand, om die evenals vroeger aan mjjn lippen te brengen. Plotseling begon ik te beven en week terug: die weleer zoo blanke en teedere handen zagen er nu afschaweljjk uitZg waren ruw, bjjna walgingwekkend en met zwarte vlekken bedekt J >Ik zal u altjjd beminnen,* herhaalde ik, mjj zei ren beheerschend. Ik sprak onwaarheid. Alhoewel ik mede- ljjden, innig medeljjden en broederljjke ge negenheid in nsgn hart gevoelde, was toch die vroegere, groote, hartstc als een vluchtende vogel v een jacht en een troepenschouwing zullen plaats hebben. Te Petersburg wordt er, naar het schjjnt, in reare«ringskrinoren groote politieke beteekenis aan de samenkomst ge hecht. De redactie van het Tageblatt orakelt zelfs, alsof er bjj die samenkomst gesproken zal worden over bemiddeling tot den vrede. Ondanks de groote beslistheid, waarmede het bericht 'an het T^areblatt optreedt, wordt er in politieke kringen hier vooreerst sterk aan de juistheid getwjjfsld. De Petersburgsche correspondent van de »Matin« seint, dat de studenten aldaar een luidruchtige, maar spoedig onderdrukte be tooging gehouden hebben. Zjj zongen, op de wjjs van de Marseillaise, een lied waarin het staken van den oorlog geëischt werd. De schepen van de Russische vrijwillige vloot, die den Bosporus en de Dardanellen passeeren, worden als naar gewoonte door de Turksche havenpolitie bewaakt tqiens de doorvaart. Overigens werd niemand, be halve de ambtenaar van den gezondheids dienst en de Russische agent, toegelaten in den omtrek van de Russische schepen. Deze hadden zooveel lading ingenomen als maar mogeljjk was, en Reuter's correspondent te Konstantinopel maakt de opmerking dat groote, zwart geschilderde kisten, die aan dek stonden, even goed kanonnen konden bevatten als iets anders. Uit Tokio, dd. 10 dezerNaar het heet, heeft Stoesssl om een wapenstilstand ge vraag!. Waartoe, wordt niet gemeld. Be vestiging van het bericht ontbreekt. Men hoopt hier, dat Stoessel zich zal overgeven nog voor de eigenljjke stad genomen is. Naar het zeggen van Chineezen komt het fort Itsossjan de Japanners duur te staan. Den 5en en 6sn hebben zjj 's oca- tends heftig er op stormgeloopen, maar zjj werden teruggeslagen. Gedurende den twee den stormaanval vloog een granaat van Pateitsjwang over de andere bergen heen, viel op Itsoesjan en vernielde den bestuurs post van een landmgn, waardoor deze sprong. Yan de 'Russen die in de loopgraven van den ondermjjndcn grond waren, werden er tusschen de zes- en zevenhonderd gedood of gewon'.. De Japanners hadden de plek sneld, zonder zelfs een spoor achter te laten. Ik ging den tuin in, naar datzelfde hop- priëeltje waar Selim en Hanna elkander voor de eerste maal hun liefde bekend hadden en daar weende ik bittere tranen, als over den dood van een geliefd wezen. De Hanna van weleer was nu ook wer keljjk dood voor mjj, of beter gezegd, mjjn liefde voor haar was gestorven en had in mjjn hart slechts de groots leemte, diepe smart en droevige herinneringen achterge laten, en deze dreven mjj nu heete tranen in de oogen. Lang, zeer lang zat ik daarDe hoo rnen, die reeds door den herfst gekleurd werdea, glansden in den rossigen gloed der wegzinkende zon. Te huis zocht men mjj en eindeljjk vond mjjn vader mjj in het priëeltje. Hjj keek mg aan en eerbiedigde mjjn smart. »Arme jongen,* zeide hg. »God heeft u zwaar beproefd, maar vertrouw op Hem! Hjj weet, wat ons noodig is.« Ik ging met mjjn hoofd aan zjjn borst leunen en zoo bewaarden wjj eenigen tjjd het stilzwjjgen. Eindeljjk zeide mjjn vader: »Je hebt haar dus vurig bemind! Zeg mjj nu eens, wat zoudt ge mjj antwoorden, als ik zeide »Zjj is de uwe, reik huar de hand voor het leven! Wat zoudt ge dan antwoorden?* Vader, de liefde kan mjj ontzinken, maar niet mjjn plichtsgevoelik ben er toe bereid.* Mjjn vader kuste mjj hartelijk. »God zal je zegenen! Hierin herken ik mjjn zoon! Maar dit is niet uw plicht, wel dien van Salim.* »Zal hg hier komen?* >Hg kan met zjjn vader ieder oogmblik hier zjjn; Selim's vader weet alles.* Selim kwam gedurende de schemering. Toen hjj Hauna aanschouwde, werd hjj irst vuurrood, en daarna wit als de lauur; >n enkel oogenblik was de vreeselflke strgd, tik» Een Poolsch verhaal. (Soc. Weelcblad).

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1904 | | pagina 1