Hel Land van Hensden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Een Vrouwenkwestie.
In het strijdperk.
M 2414
Uitgever: L. J. YEERHAH, Heusden.
WOENSDAG 12 APRIL
1905.
YOOB
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per S maanden f l.OO.
franco per post zonder prgsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën yan 16 regel» &0 Elke regel
meer 71/, ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
In het jongste nummer van „Studies
in Volkskracht," door mr. F. Fuiken
burg, vinden wij o.a. het volgende op-
geteekend
„Niet zelden hoort men den eisch
der vrouwen om meer dan tot dusver
toegang te erlangen tot verschillende
beroepen, verdedigen door de bewering,
dat de vroüw in den tegenwoordigen
tijd minder kans heeft om tot een huwe
lijk te geraken dan de vrouwen van
een halve eeuw geleden. Bij de mannen
zou de huwelijksneiging geringer wor
den en niet weinig zou daartoe bijdra
gen do omstandigheid, dat de stoffelijke
eischen, aan de huishouding van jong
gehuwden gesteld, voortdurend stijgen
en thans reeds zulk een hoe gte bereikt
hebben, dat zij velen terughouden een
verbintenis aan te gaan, die niet voor
de echtgenooten zeiven doch ook voor
de geheele maatschappij verre de voor
keur verdient boven het ongehuwd-
blijven.
De werkelijke of gezoohte verklaring
kunnen wij gevoegelijk met stilzwijgen
voorbijgaan, wanneer het ons gelukt aan
te toonen, dat het vermeende verschijnsel
inderdaad alleen bestaat in de hoofden
van hen, die gaarne uit de ervaring,
opgedaan in uiterst enge omgeving, alge-
meene regels willen afleiden."
Mr. Fuikenburg wil hier dus aan-
toonen dat de bewering, dat er thans
meer vrouwen ongehuwd blijven dan
vroeger, onjuist is. Inlichtingen hierom
trent geven de verschillende volkstel
lingen. Hieruit blijkt:
Dat van de 1000 vrouwen gehuwd
of gehuwd geweest waren: in 1830
394; in 1840—388; in 1849—384,
enz., totdat wij komen aan 1899 dat
396 aanwijst.
Wilt ge u nu met dit bewijs dat de
huwelijken niet minder zijn geworden,
tevreden stellen, dan kunnen wij dit
feit eens van verschillende kanten be
kijken. We kunnen eerst eens zien hoe
de huwelijkskansen waren in verschil
lende gemeenten naar de grootte van
het aantal inwoners. En dan vinden wij
dat in de groote steden huwelijken van
vrouwen op den leeftijd van 2025
jaar het meest voorkomen, terwijl daarna
het aantal huwelijken geringer wordt.
In kleinere plaatsen, met 500020,000
inwoners, is het juist andersom. Dus
bieden de groote steden de minste huwe-
lijkskansen.
Yraagt men naar de oorzaak hiervan,
FEUILLETON.
M. YON ESCHEN.
41)
Maar eiken avond kwam hg in de villa
Brann. Had hg werkelgk den last tot wer
ken verloren; gevoelde hg meer dan ooit
behoefte aan ontspanning, aan gemak en
wselde, of kwam het doordat man met elk
ander zaken te bespreken had?
Op het einde van de week had hg een
vast besluit genomen hg was dat zwoegen
en sloven moedehg wilde zich het leven
gemakkelgk, de baan effen maken zooveel
hg kon, zooals honderden anderen het ook
deden door een rjjke vrouw l
Om standvastig te blgveD, een einde te
maken aan alle dwaze illusiën, bood hg
Nini zjjn hand aan.
Er wa? dien avond bal bg haar zwager,
maar omdat zg hem verwachtte, was de
jonge dame thuis geblevendat moest hem
voor haar winnen: bg geloofde op dat
oogenblik werkelgk, dat het meisje liefde
voor hem gevoelde.
XVI.
Het muziekkorps der huzaren speelt op
het jjs in het park. Als een loopend vuurtje
was het de stad rondgegaan en had de
dan dient men alllereerst in 't oog te
houden dat onze groote steden vooral
handelssteden of althans niet in de
eerste plaats industriesteden zijn.
Hoe grooter de stad, des te grooter
is daarheeu de trek van die vrouwen,
die een zelfstandige werkkring wenschen
te aanvaarden. Het zijn niet alleen
meisjes die zich aanbieden als dienst
bode of kinderjuffrouw. Ook andere
broodwinningen staan in de groote ste
den, en meer in het bijzonder in een
groote handelsstad, open voor vrouwen,
wier opvoeding gericht is op het ver
werven eener betrekkelijke ecomische
zelfstandigheid. Daar worden door de
vrouwen een aantal beroepen uitgeoefend
en een aantal betrekkingen vervuld, die
hetzij alleen voor ongehuwden open
staan, hetzij waarvoor bij voorkeur on
gehuwden worden gekozen, b.v. van
apothekeres, winkeljuffrouw, modiste,
ambtenaar of beambte bij post, telegraaf
of telefoon, enz. Yoor al deze vrouwen
is dikwijls het huwelijk geen vooruit
gang en de vrees voor welvaartver
mindering is geen gering beletsel voor
het huwelijk, wanneer althans de ge
vorderde beroepsarbeid niet overmatig
is. Daarenboven mag men aannemen,
dat enkele beroepen bij de vrouw een
geest van onafhankelijkheid aankwee-
ken, die de kring der mannelijke huwe-
lijkslustigen verkleint en aan den ande
ren kant oorzaak is dat zij zelf bij haar
eigen keuze hooger eischen stelt, waaraan
niet door velen wordt voldaan."
Maar verder boude men in het oog
dat, terwijl bij de industrie het ontwik
kelde beroepsleven geleid heeft tot een
maximum loon op een bepaalden, nog
jeugdigen leeftijd, waardoor een gezin
kan onderhouden worden, het personeel
op handelskantoren dikwijls salarissen
verdient waarvan het uiterst moeilijk
is gehuwd te leven, althans op den
jeugdigen leeftijd, waarop de industrie-
arbeiders reeds op 't volle loon rekenen.
Een volledige verklaring is echter
niet te geven, daar slechts bij de laatste
volkstelling, in 1899, de verdeeling der
cijfers naar den leeftijd en naar de
grootheid der bevolking van iedere ge
meente is geschied, en dus vergelijking
met vroegere jaren, waardoor men juist
kans zou hebben tot een slotsom te
komen, niet mogelijk is.
Een andere zijde van de kwestie
krijgen wij onder 't oog wanneer we
het antwoord zoeken op de vraag of
het overwegend uitoefenen van een be
roep in een bepaalde streek, invloed
heeft op de huwelijkskansen. En dan
harten van het scha&tsenrjjdend publiek
verheugd.
Nn stroomt oud en jong naar buiten.
De wit besneeuwde paden wemelen van
mensohen en de breeds lanen weergalmen
van het geklingel der bellen van de arre-
sleden en equipages.
Gednrig groeit de menigte op het glin
sterend flak aanvan alles vindt men bier
bgeen; zelfs de schoolmeisjas en de hesren
gymnasiasten wisselen beleefde groeten.
Helmut Werner was ook op schaatsen,
Hg had zgn patiënten bezocht: ook den
nieuwen, die zjjn bizondere belangstelling
in beslag nam. Hg had een vrjj uurtje, en
meende, dal de fristche lacht hem goed
zou doen, want ondanks de gelnkkige ge
beurtenis, die znlk een wonding aan zgu
lot zen geven, gevoelde hg, dat hg toch
een opfrissching, een opbeuring noodig had,
om des .avonds, wanneer hg zgn verloofde
ontmoette, niet il te vervelend zgn.
Dat er muziek van de huzaren was, wist
hg nisthg wilde omkeeren, maar geraakte
onder de menigtebg zag Doraline. Ooi
Godswil, dat niet,, na niet vandaag niet
niet voordat het onvermijdelijke verlo
vingskaart je de wereld verkondigd had dat
elke brag waarover hg tot haar kon ko
men, afgebroken was.
Juist toen hg zwenkte, om zich aan haar
oogen te onttrekken, ontdekte zg hem.
»Ha, dokter, zien uw aoade vrienden Q
tindelgk eens weer?* Hartelgk stak Doralina
hem de hand toe.
Hg nam de aangeboden hand, natunrljjk,
vinden wij dat de gemeenten van Noord-
Holland, waar zuivelbereiding en vee
teelt de hoofdbronnen van bestaan uit
maken, steeds stijgende huwelijkskan sen
bieden. En verder dat ook de akker
bouw-gemeenten van Zeeland ten op
zichte van de huwelijkskansen een voor
name plaats innemen.
Ongunstig zijn die kansen in de
handelsplaatsen, en, merkwaardig ge
noeg ook in de industriesteden in
Twente.
Waarom", vraagt de schrijver, „zijn
die kansen in Twente zoo laag, een
verschijnsel in lijnrechten strijd met de
ervaring in buitenlandsche fabrieksteden
opgedaan Is wellicht de industrie daar
steeds kwijnend geweest en heeft deze
niet toegelaten loonen te betalen, waar
van men gehuwd kon leven? Twente
moge met crisissen te kampen hebben
gehad, van een toestand tusschen leven
en dood wordt nergens gewaagd. Wan
neer het dan niet de industrie zelve
was, die eene zekere welvaart aan de
fabrieksbevolking ontzegde, dan moeten
het de fabrikanten geweest zijn, die eene
billijke verdeeling van de voordeelen
dier industrie in den weg stonden. De
eenige mogelijke oorzaak van het lage
huwelijkscijfer in Twente kan dan ook
een lage loonstandaard zijn".
Dat geeft te denken.
Buitenland.
Oorlog tusschen Japon en Rusland.
De Times vernesmt uit Petersburg Het
staat vast dat de Russische regeering maat
regelen neemt, om den oorlog krachtig voort
te zetten. Zg heeft onlangs 200 millioen
patronen besteld, en er wordt weer onder
handeld over een bestelling van 300 mil
lioen patronen. De agent van Creuzot te
Petersburg verzekerde» dat de bestelling van
wapens en schietvoorraad over 84 millioen
gulden liep.
De Daily Graphic verneemt nit Batavia
Jonken melden dat Japansche oorlogs
schepen kruisen in al de straten, waar
Rozjestwenski doorheen zon kunnen stoomen,
om de Chinesscbe Zee te bereiken.
Men hseft torpedobooten en krnisers ge
zien in straat Soenda, straat Flores en
straat Bdi.
Hst heeft onder mariaedesknndigen ver
rassing gewekt, dat admiraal Rozjestwenski
ia Oost-Azië is opgedoken op het oogen
blik dat admiraal Nebogatof met zgn aan-
aan; hg hield die vast, zonder dat hg het
wist. De muziek begon een nieuwe melodie
de groep rondom ging aiteen; het kwam
zoo vanzelf dat zg samen voortreden; zg
was bigde hem te ontmoetenhg herinnerde
zich, dat het eind^lgk tgd was de groete
en de boodschap van Marie aan de freak
over te brengen.
De glimmende baan liep ver in het park
tot diep tusschen de rechte stammen der
boonien door.
Reeds lag het eilandje in het midden
van den grooten vijver achter hen, en waren
zg de menigte die zich daar bevond, ver
vooruit.
En al verder gigden zg te zamen voort,
de handen kruiselings in elkaar gelegd
maar ook al stiller en stiller worden beiden,
zooals bg' zulk een vaart pastdoeh op
eens had die stilte op Doraline een beang
stigende uitwerking als een benauwde
droom.
>Hebt ge mg in 't geheel niets meer te
zeggen dokter ?c vroeg zg, «onder erg dat
er in die vraag een diepe zin kon liggen.
Door die vraag was voor Helmut Werner
de toovermaeht van het ooganblik verbroken.
Hg herinnerde zich, dat hg Doraline ein-
delgk vaarwel moest zeggen. Maar dat was
hem nn onmogeljjk; dus begon hg niet met
het begin, maar met ket einde.
>Ja«, zeide hg stotterend; sik ga R.
verlaten ik heb voor mjjn doel veran
dering noodig*.
Hg had Doraline dikwjjls tot vertroHwde
van zgn strgaen en van zgn plannen ge-
vnllingssmaldeel pas Dzjiboeti verlaten heeft.
Beide afdeelingen vaH de vloot zgn, naar
schatting, vijftien dagen varens van elkaar
af, zoodat Rozjestwenski niet meer rekenen
kan op de medewerking van Nebogatof's
schepen in den grooten slag, die ophanden
schjjnt. Men moet daaruit opmaken, dat
Rozjestwenski zich tegen zgn vgand opge
wassen voelt. Men zal moeten afwachten,
of die opvatting juist is.
De Straat van Malakka wordt door zoovele
koopvaardijschepen bevaren dat de verdere
ront® van de Russische schepvn nn niet
meer verborgen kan big ven. Japansehe
kruisers, die met den verkenningsdienst
zgn belast, hebben ze trouwens reeds ge
vonden en varen voor hnn vgand uit. Ad
miraal Togo kan nu zgn schepen samen
trekken op het punt dat hem het gnnstigst
ljjkt om slag te leveren.
In een beschouwing in de Deutsche Revue
komt de gepensioneerde vice-admiraal Va-
lois, bg een vergelgkiug van de krachten
aan weerskanten, tot de slotsom dat d#
Japanners, zelfs wanneer zg voor Wladi-
wostok geen panlserschip laten en in de
zelfde sterkte als op 10 Augustus 1904
verschjjnen, toen de gepantserde kruisers
Nisjin en Kasoega in de linie v cht9n aan
zware kanonnen iets zwakker, aan half-
slag kanonnen sterker en in lichter geschut
verreweg d® baas zfjn. Zg hebben echter
nog 6 gepantserde kruisers en kunnen ten
minste de helft van 16 pantserdekkruisere,
die zwaardere kalibers dan 15 c.M. voeren,
in het gevecht gebrniken. Admiraal Yalois
is van meening dat vooir het blokkeeran
van Wladiwostok twee pantserschepen en
twee pantserdekkrnisers moeten achterble
ven. Met het derde smaldeel (van Neboga
tof) erhg zou, naar zjjne meening, de vloot
van Rozjestwenski tegen de Japansche op
gekund hebben. Daarom is het van betee-
kenis dat de Russische afdeelingen niet ver-
eenigd zgn. Ook verwacht men dat admiraal
Togo de blokkadevloot voor Wladiwostok
zooveel mogelgk zal inkrimpen, om bg den
besligsenien slag zoo sterk mogelgk te kan
nen zgn.
Met de beslissing ter zee zou wel eens
de beslissing van den heelen oorlog kunnen
rallen.
De »Standard< maakt de opmerking dat
Rozjestwenski niet op Nebogatof zal ge
wacht hebben, omdat deze laatste een paar
onde en langzame knstverdedigingsschepen
en een twintigjarigen kruiser bg zich heeft,
die de rest van de Rnssische vloot ernstig
maakt; zg wenschte hem van harte een
andere positie, een grooter werkkring toe.
Het zou zeker ten goede leiden en toch
schrikte Doraline. Onder den ontzenuwen
den indruk van dit gevoel kwam het flauw
over haar lippen>Zullen wg elkander
dan nooit wederzien?*
Maar die schgnbaar koele toon had hem
weer tot zichzelf gebracht. »Nooitl« ant
woordde hg heftig, door velerlei tegenstrij
dige aandoeningen bewogen.
Daar gleed haar voet nit - hg sloeg
zgn arm om haar middel, een oogenblik
lennde haar hoofd tegen zgn schouderhg
zag op haar ne Ier, met een blik, die jnist
het tegendeel van dit toornig uitgesproken
woord scheen te verzekeren.
Een zonderling gevoel van innige vreugde
vermengde zich met Doralines schrik. Zg
zag tot hem op, terwjjl zjjD gelaat zich
zoo dicht over het hare boog.
Jnist opende zg de lippen tot een glim-
laeh, toen hg op somberen toon zeide:
>Onze wegen zgn gescheiden.*
Evenals wanneer iemand nit een schoo-
nen droom tot de rnwe werkelijkheid ont
waakt, ging haar een smarteljjke trilling
door het hart.
Waarom?* fluisterde zg.
Vraag mg dat niet, Doraline!* barstte
hg hartstochtelijk nit, en wendde het ge
laat af: »'t Is zoo het best!*
Dat klonk werkelgk als een afscheid
voor altijd. Doraline stond als verstomd.
Doch eeusklaps schoot het haar voor den
geest dat wat zg voor vriendschap, voor
in hare vrjjheid van beweging zonden be
lemmerd hebben.
De meeste groote bladen in Amerika
wijden reeds artikelen aan den naderenden
zevslag en de deskunligen verwachten niet
anders dan de zegepraal van Japan. Alge
meen is men het er overeens, dat het de
belangrijkste zeeslag zal worden, sedert dien
van Trafalgar.
De »New York Times* zegt: »De af
wachtende menschhaid staat met ontblooten
hoofde om hnlde te bewijzen aan de ten
doode opgeschreven helden van een reeds
verloren slag*, enz.
Volgms de Matin, is mea aan den Ras-
sischen marinestaf overtuigd, dat de slag
geleverd zal worden bg de Pescadores, omdat
da Japanners daar een steunpunt voor hun
vloot hebben. De taktiek van Togo zal
wel zgn, om Rozjestwenski daarheen te
lokken.
Het Petit Journal verneemt nit Patere-
bnrg: De aanvallende beweging van de Ja
panners in Mantsjoerjje teekent zich af in
een wjjde omtrekkende beweging, die sedert
Zaterdag duideljjk zichtbaar is. Nogi laat
zijne kolonnes langs de spoorweg optrekken,
Koeroki bezet stellingen achter Girin. De
verwachte slag zal denkelijk samenvallen
met gebourtssnisssm ter zee.
De correspondent van de Times seint
nit Petersburg dat Ojama'a troepen nog
vgf dagmarschen van Linjawitsj' stellingen
bg Koen-to-leng af zgn. Dezelfde afstand
scheidt vermoedelijk de Japansche troepen
te Tauloe en Hai-lun-tsjeng van de deta
chementen welke den Rasaischsn linker
vleugel bewaken. Er is dns niet onmiddel
lijk een botsing te wachten. Het hardnek
kige gevecht te Tsjentsjiatoen bewjjst, dat
Linjewitsj zgn rechterflank zorgvuldig tegen
overrompeling bewaakt.
Japan gaat, nu de Rassen hnn leger in
Mantsjoerjje reorganiseeren, zjjaerzjjds het
zelfde doen. De tegenwoordige gevechtseen
heden worden verdabbeld of verdrievoudigd.
Tegen den herfst zal Japan naar schatting
meer dnn een millioen soldaten op de been
hebben, met iabegrip van de tegenwoordige
strijdmacht te velde, die 700,000 man telt.
De Japanners zjjn overtuigd dat zg Charbin
bezet knunen houden en tegelgkertgd in
oosteljjke richting tegen de Rassen kannen
optreden.
Griscom, de Ameriaansche gezant te Tokio,
heeft aan het departement van bnitenlandsche
zniver menseheljjke belangstelling had ge
houden, liefde was geweest, nog liefde was.
Maar hg wilde de liefde niet, die een ander,
zgn vriend, versmaad had; zgn trotschheid
kwam er tegenop de tweede te zgn.
En toch alsof zg hnlp zocht, blikte
zg naar omhoog; Doraline hield vast aan
datgene, wat haar als een straal nit den
hooge to?scheen. »Neen, Helmut Werner,*
zeide zjj kalm, >al zjjn onze wegen ge
scheiden wg big ven toch voor elkander
hetzelfde.*
Doraline!* riep bg ontroerd, >zon het
toch mogelgk zgn dat ge mg knnt lief
hebben!* Zgn vroeger verlangen was we
der ontwaakt, weder boog hg zgn gelaat
over het harehet was een stil, zalig oogen
blik.
Nog eer die twee tot helder bewnstsgn
waren gekomen, kwam Nini, roepend en
wenkend in 't gezicht.
Zg was later dan Heimat op het gs
verschenen, en was toen, misschien gedre
ven door den lust om op verkenning uit te
gaan, zoo eenzaam afgedwaald.
Heimat stond als doer een donderslag
getroffen. De wereld, die hg vergeten was,
deed haar reehten verpletterend gelden
hg had zgn woord gebroken en Doraline
toch slechts gekrenkt! Hg had alzgnzelf-
beheersching noodig om op Nini's gebabbel
antwoord te geven, en tegenover het meisje,
dat hjj beminde, ja meer dan hg ooit ge
dacht en gewenscht had, een betameljjken
schjja op te kenden.
Wordt vervólgd).
Naar hot Duitsch
VAN
