Het Land van Hensden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard. Huisindustrie. In het strijdperk. UitgavsrL. J. VEERMAN, Heusden. M 2420 WOENSDAG 3 MEI 1905. Oorlog tusschen Japan en Rusland. UWD VAN ALTEHÜ Y001 Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per S maanden f 1.09. franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentiën ran 16 regels 50 «t. Elke regel meer 71/, et. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Yrjjdagavond ingewacht. Een bezoek aan de magazijnen van beide vereenigingen is een interessante studie. In 't zuiden van 't land neemt de textiele nijverheid de voornaamste plaats in. In de provincie Elfsborg steeg zij in 't midden der vorige eeuw binnen enkele jaren tot een verbazende hoogte, in 1856 werden er op het tolkantoor 11 millioen el met de hand geweven katoen afgestempeld, en nu wordt er zelfs per jaar 9 a 12 millioen meter verwerkt, wat aan de bevolking van die provincie (die in 1900 378,000 zielen telde) een inkomst van f 600,000 per jaar geeft. Onder de andere bedrijven neemt het meubelmaken en mandenmaken een voorname plaats in. In de provincie Skaraborg (tusschen het Weener en Wettermeer) kan men zonder overdrij ving zeggen, dat in iedere boerderij een meubelmaker woontde boeren maken zelf gedurende de wintermaan den aardige, smaakvolle meubels van dennenhout, die voor buitenhuizen bij zonder geschikt zijn. Ook Dalecarlië heeft zijn meubelindustriehier is boven dien het manden maken een winstge vende arbeid. Alleen de gemeente Waam- hus voerde in 1899 voor een waarde van 65,000 gulden aan mandenwerk uit. Die manden worden voornamelijk "-Jtrjjsaar- DéitfeChlandRualand, Ssgeland* Denemarken en Noorwegen gezonden. Ze zijn practisch en solide en bovendien smaakvol van vorm. Jammer dat dit handwerk misschien niet lang meer zal blijven bestaansinds de bosschen in den omtrek door een groote houtzagerij zijn aangekocht, is de grondstof voor de spanen korfjes niet meer zoo mak kelijk te krijgen. Yesternorrland bezat 100 jaar gele den een zeer hoogstaande linnen indus trie. Het zoogenaamde „premielinnen" stond in qualiteit gelijk met het Iersche doch ook deze tak van nijverheid is daar achteruit gegaan en dreigt ge heel te verdwijnen. De oorzaak is te zoeken in den achteruitgang der vlasteelt; de vlas bereiding, die nog op hoogst primitieve manier geschiedt, vereischt mannelijke hulp, en de mannen verdienden in den lateren tijd hooger loon bij de boschont ginning. Een vereenvoudigde methode van bereiding en betere gereedschappen, waardoor het werk alleen door vrouwen gedaan wordt, zoude misschien de red- FEUILLKTON, M. YON ESCHEN. 47) »Mjjnheer daar hebt gjj wat mee voor!* zeide hg. Philip had achting voor dit gezond ver stand; het verzoende hem met de ergernis, dat hjj betrapt was. En eigenljjk was hjj ook maar bigde, dat hg voor de zaak kon uitkomen. »Je bent slim, Bitter begon hg, na eenige oogenblikken het stilzwjjgen bewaard te hebben. >Nn ja, ik bjj bleef steken, - eik kan zelf niet goed tegen den overste handelend optreden. Jon komt dat geld goed te pas, en ik ik mag wel wat voor je doen om je schadeloos te stellen. En, Bitter,* flapte hg plomp uit, alsof hg zich aan niets meer stoorde, »hjj heeft mg, ik wil zeggen, ons, ook leeljjk behandeld.* >Qm, bm.« Bitter knikte met het ruige hoofd; hg meende licht te zien, hoewel hg cp dat oogenblik geloofde, dat er een g?.- heel andere reden voor was, waarom de baron en zjjn vrouw gescheiden waren, dan de werkelijk bestaande. »Hoor, Bitter,* en de rjjka man legde vertronweljjk zjjn hand op den arm van zjjn arbeider, >onxe, ik zeg, onze vjjand, ding der linnenindustrie kunnen zijn. Jamtland, Yasterbotten en Norrbotten, de dun bevolkte noordelijke districten, hebben hun pelswerk, hun eigenaardige houten vaatwerk en den zoogenaamden „lappeslöjd": origineele voorwerpen voor dagelijksch gebruik uit hoorn ot hout gesneden; lepels, heften van messen, étuis enz. Men kan uit het bovenstaande na gaan, wat het een verbazende moeite heeft gekost zich met zulk een aantal geheel verschillende arbeidskrachten, die bovendien over zulk een groote uitge strektheid verspreid zijn, in verbinding te stellen, ze te leeren kennen en wat het nog altijd een inspanning kost om ze te blijven controleeren. Men moet bedenken, dat Zweden ongeveer zoo groot is als Frankrijk, en dat boven dien door zijn eigenaardigen vorm de afstand van het Z. naar het N. ver scheidene dagreizen bedraagt, wat dus alleen de kosten voor studie- en inspec tiereizen al zouden zijn, wanneer de staat niet vrij vervoer op de spoorwegen toestond. En of ook verder de beide vereenigingen zonder subsidiën van staat en particulieren zouden kunnen bestaan, is te betwijfelenop dat punt geven zij echter geen volkomen uit sluitsel. Het is een eigenaardige toestandde arbeiders verdienen voldoende loonen, den levenstandaard op het platteland in aanmerking genomen, waar om maar één ding te noemen, hout voor het nauwelijks waarde heeft. Hun positie is oneindig beter dan toen zij aan zich zelf waren overgelaten. De ontwerpers der modellen en patronen, en de per sonen, die met den verkoop in de ma gazijnen belast zijn, worden goed ge salarieerd. Maar op de artikelen, vooral op de meer artistieke voorwerpen, is niet zoo'n ruime winst, dat hierdoor de kosten gedekt worden. De zaak is dus eigenlijk zoo, dat staat en particulieren hun financieele hulp verleenen, waar door het mogelijk wordt, smaakvolle, degelijke artikelen onder 't bereik van velen te brengen. Al wordt de subsidie officieel niet uit dat oogpunt verleend feitelijk is de toestand zoo. De staat doet op die manier een nuttig bescha vingswerk, door het kunstgevoel bij het volk te ontwikkelen. We hebben hier nog niet den ideaal toestand, dat zelfs in de eenvoudigste gezinnen ieder artikel van dagelijksoh gebruik van goeden smaak getuigt maar men wordt dikwijls getroffen door zal in het nauw komen, want hg kan niet betalen. Maar dat zal jon schade niet zgn hg zag hen met groote oogea en veelbe- teekenend aan. »Zwjjg, en ik zal js de som uitbetalen.* Philip had na dnideljjk gesproken, en daardoor was het in de verwarde gedach ten onder dat borstelig haar helder gewor den. De zacht naar goud, naar wraak, stookte het vaar aan. »Geef op!« riep de kerel juichend. >Ik wil vervloekt wezen, als ik hem niet in 't nanw breng! Hg zal om zjjn trotscha ew, zijn tretschen stand, zuchten als ik om mjjn ongelukKon ik hem ook maar laten brom men, zooals hg mg eens onrechtvaardig heeft laten doen!* Dit gezegde vond dadeljjk bg Philip in gang. Hoe dieper de baron zonk, des te verhevener was zijn standpunt tegenover hemhoe grooter de nood, des te weJkomer moest zgn hulp wordenhjj had immers alles, de eer en het geluk der familie, in zgn hand, en men zou niet aarzelen naar die hand te grjjpen, ook de trotsche Do- raline niet! En de Majoraatsheer richtte zich op, als een wild dier, dat zgn sprong neemt; hg legde ook zgn andere hand op Bitters arm, en bijna als klauwen omklemden zgn vingers de gescheurde en gelapte mouw. »Je moet da schroeven maar aandraaien, Bitter!* liep hg hem toe; >geef geen uit stel, hoogstens als je een ander wissel in betaling krjjgt, maar die moet op vaste waarborgen en een goeden naam zjjn. Weet de werkelijk artistiek ingeriohte wonin gen bijv. der meer ontwikkelde arbei ders; met dood-eenvoudige middelen wordt soms een aardig, karakteristiek geheel verkregen. En dan is hier het bewaren der nati onale industrie, die alleen uit een aesthe- tisch oogpunt al verdiende bewaard te blijven, een middel, om het ontvolken van het platteland tegen te gaan, om de landarbeiders in hun eigen omge ving een bron van inkomsten te ver zekeren. In ons land kent men zoo iets niet. Buiteriland. Uit Petersburg worden de volgende bij zonderheden gemeld over het plan betref fende het graven van een kanaal tusschen de Zwarte Zee en de Oostzee. De ontwer per ervan is de Belgische ingenieur Gustaaf Defoss (De Yos?) Den stoot tot het in be handeling nemen van het plan heeft ver moedelijk de Pardanellen-kwestie gegeven, [tusland wil aan zgn vloot in de Zwarte Zee ean uitweg naar den Oceaan verschaf ten. Het profil van het kanaal zal zoo groot zjjn dat de grootste Oceaan-booten er met een snelheid van 8 knoopen door kunnen varen. De geheels afstand van 1600 K.M. zoa met behulp van electrisehe tractie in vjjf dagen afgelegd kannen worden. Het tracé van het kanaal is als volgt ontworpen: Cherson, Kief, Orsja met ge- Wittbsk naar Riga met gebruikmaking van de Dana. E*jn eigenlijk kanaal zou alleen van Orsja naar Witebsk noodig zijn, d.i. over een afstand van engaveer 150 K.M. Als voordselen van het kanaalplan worden genoemd, dat het nitgevoerd kan worden met behulp van buitenlandsch kapitaal, zon der borgstelling van de regeering, en dat dj uitgaaf van 7 millioen roebels, die de y-taat nu elk jaar moet doen voor de in standhouding van de vaargenl in de Dana m de Dnjepr, komt te vervallen. Yerder is de staat nog gebaat, doordat het con sortium bereid is, 10 percent van de zui vere ontvangsten aan de schatkist af te staan. Die ontvangsten worden op 150 mil. lioen frs. 's jaars geraamd. De aanleg van de sectie OrsjaWitebsk zou de droogma king van ds moerassen in die streek mee brengen. De nieuwe verkeersweg zou de omliggen de provincies verrgken. Oe uitvoer van graan, nafta en steenkolen zou vergemakkelijkt js wat een goede naam in zaken zeggen wil? Misschien drjjft da nood onzen schal denaar tot een stap, die die waardoor hjj moet brommen.* Hier slaakte hg een zucht van varlichting, dat het er uit was. >Begrjjp je, wat ik bedoel P Daarbjj zag hg zgn medehelper strak aan. Deze had met een starenden blik en open mond geluisterd. De grove gelaatstrek ken teekenden slechts verlegen verwondering; hjj had het nog niet begrepen. Reeds stampvoette Philip ongeduldig. Toen schoot er eensklaps een straal uit de oogen van den roodkop, dat zjj als die van een tjjger fonkelden. »0, mjjnheer,* riep hg uit, >dat zou een meesterstuk wezen!* Beiden zwegen eenige oogenblikkeu, en geen ander geluid was in de stilte om hem heen te hooren dan het laid kloppen van hun eigen hart. »Hoor, Bitter,* herinnerde Philip hem nog eens. >Je houdt je maar aau de hoofd zaak, en je doet geen verderen stap. De rest behoud ik mg voor. Van den baron kom je regelrecht bjj mjjdat is de voor waarde voor dit papier,* hjj hield den wissel nog vast sen dan betaal ik je het geld er voor uit. Anders geen penning Zjj stonden tegenover elkander, met ge spannen gelaatstrekken, en zagen elkander met strakke, fonkelende blikken in de oogen. sGjj meant het toch eerljjk, mjjnheer von Braun?* zeide Bitter. Hjj was wan trouwend jegens de rjjke en voorname lieden gewordenhjj had geen last voor een ander worden en deze prsdneten zouden op de wereldmarkt beter kunnen mededingen. Het kanaal zon ook dienstbaar gemaakt kun nen worden aan het internationale transi to verkeer van de Levant naar noordelijk Europa. Ten slotte stelt taen ook de strate gische beteekenis van het kanaal in het licht. Het benoodigde kapitaal zou 1 mil liard frs. zgn en, naar men verneemt, kan men rekenen op den stens van het meeren- deel van de Belgische en Fransche mga- ondernemingen en jjzsrsmelterjjen in Zaid- Rasland. Een telegram uit Melilla meldt dat tus schen de aanhangers van den Rogi en van den Saltan van Marokko hevig gevochten is, waar bjj vele dooden en gewonden ge* vallen zjjn. Tal van dorpen staan in vlam men. Tweednizend vluchtelingen zgn door Spaansche troepen bjj hun aankomst te Mslilla in beseherming genomen en aeht zwaar gewonden naar het hospitaal over gebracht. De Engelschen hebben zeevolk en kanon nen aan land gezet te Koweit in de Per zische golf. Zjj hebben er versterkingen op geworpen, waarop de Engelsche vlag wap pert. De Porto heeft verzet hiertegen aan- geteekend bjj het Engelsche gezantschap te Konatantinopel en aan het ministerie van buitenlandache zaken te Londen. Yrg dagochtend heeft te Londen in de revolverschoten gelost op ïweVfiesronTvaSf?/ en zoon. Beiden werden getroffen, o. m. in de borst, maar zjj zullen <jr, naar 't heet, het leven afbrengen. Da vrouw liet zich gewillig in hechtenis nemen, maar nam in het rjjtuig op weg naar den politierechter vergif in. Of dit later gewerkt heeft weten wjj niet, maar zjj kon nog voor den rechter gebracht worden. De zaak werd uitgesteld. Da vrouw is omtrent dertig jaar en er schjjnt een liefdesbetrekking bestaan te hebben tusschen haar en den oudsten der twee heeren, een advokaat. De Daily Telegraph* verneemt d.d. 1 dezer uit Petersburg: In regeringskringen is men optimistisch over de kansen van de Russchische vloet in Oost-Azië, maar pes simistisch over den afloop van de krijgs verrichtingen te land. Menschen van den staf zgn van meening, dat de Japanners zullen trachten eerlang Wladiwostok in te de kastanjes nit het vnur te halen. Domme ezel!* zweefde Philip reeds op de lippenmaar hjj bedacht nog te rechter tjjd, dat de man, dien hjj anders uit zgn oogen gejaagd zon hebben om dit gezegde, nu ééa ljjn met hem trok. >Ik gesf je mgn woord,* zeide hjj. Onwillekeurig haalde de man de schou ders op. >Onse belangen gaan samen, wjj haten hem allebei,* voerde Philip er bjj aan. Dat was verstandiger gesproken, en Karei Bitter knikte toestemmend. >En hier is het handgeld.* Afgesproken!* De honderd mark aan goad deden hnn uitwerking. Door geldzucht was Karei Bitter een oogenblik al het andere vergeten. Zjj gaven elkaar de hand er op. XVIII. Doraliue had met haar vader en haar jongere broers en zusje menigeu strjjd over de nieuwe inrichting der huishouding. Slechts door haar onvermoeid gedold en haar zelf verloochenend voorbeeld kon zjj het gezin winnen voor de verandering, die volstrekt noodzakeljjk was geworden. Eerst van lieverlede begon Koenraad zgn zuster te begrjjpen, en noemde haar niet langer gierig, hoewel het hem ook hard viel, de koetbare neigingen, waaraan de nienwe mama maar al te zeer had toege geven, te beteugelen; eveazoo was het haar gelukt zich van de genegenheid der kleine Alexe te verzekeren. Doraliue mooht over naman, ten einde RozdjestwenskPsjjn eenige oorlershaven te ontnemen. Daartoe zonden 100.000 inan onder Hase&rawa van Gensan noordwaarts oprnkken en de Toemea over trekken om Wladiwostok te belegeren. De Rassen zullen wel moeite doen, de Japan- panners het overtrekken van de Toemea te beletten, maar vermoedeljjk zal hnn dat niet lokken. Wladiwostok beschikt slechts ©ver een bezetting van 45,000 man. Aan den anderen kant heeft Linjewita op het oogenblik ten hoogste 335.000 man te stellen tegenover het halve millioen van Ojama, zoodat de Rassen waarschjjnljjk naar Char- bin teruggedrongen zullen worden, al slaag de Linjewits er ook ia om tegen h«t «inde van Mei zgn strijdkrachten tot 370,000 man op te voeren. Desondanks verzekert men in Rnssische regeeringskringen, dat alle vredesmaren volkomen ongegrond zjjn. De Daily Telepraph* verneemt uit Tokio: Japan's financieele toestand is zoo gunstig, dat gestaakte openbare werken weder op- gevat zjjn, met name de aanleg van deu centralen spoorweg. Een gewonde kolonel van de kozakken heeft te Petersburg staaltjes verteld van het wanbeheer van het Russische legerbestuur. De kaarten waarmee het Russische leger moet werken, zgn ongeloofljjk slecht. »Wjj bedekken de oningevulde plaatsen met ons bloed*, zeide hjj. De kozakken van den kolonel hadden haast geen schoeisel meer v58r ^g"0^,wQe..Mksr*& vroeg hj. Jingkou ondernam, 1500 paar laarzen voor zjjn regiment. Zjj waren er echter niet. Maar eenigen tjjd later, bjj de ontruiming van Liao-jang, moesten er meer dan 1 mil lioen laarzen verbrand worden. Er werden 500 man achtergelaten en opgeofferd om dit karwei te verrichten. »Deze stierven ten minste in nieuw schoeisel.* De Rns sische troepen kregen soms in 48 aren geen eten over hnn lippen. En daarna kwamen er twee kisten beschnit voor een heel regi ment, beschuit die zoo hard was dat de soldaten ze moesten weeken in de modder poelen langs den weg. De woede van de troepen tegen de overheid is onbesohrjjfeljjk. Welk lot onze wapenen ook moge wachten, aldus besloot de kolonel, het is goed, dat de oorlog voortgezet wordt. Geloof mjj, het is beter dat die mannen in Mantsjoerjje big ren, dan ze naar hier te laten komen, daar ze door hnn woede tot alles in staat zonden zgn. zichzelve tevreden zjjn, als zjj ep de laatste jaren terugzag; getronw had zjj volhard in hetgeen zjj als haar plicht had erkend; zjj zag in het jengdig leven om haar heen dsn geest dien zjj zich bejjverd had aan te kweeken, meer en meer toenemen, haar familie ten zegen. Maar toch had Helmut Werner juist geen ongeljjk, toen hjj persoonlijk gelok als het doel des levens schatte. De tranen schoten Doraline in de oogen, zoo dik wjj Is zjj daaraan dacht, en in die gedachte lag onwillekeurig ook de gedachte aan Helmut opgesloten. Met Felix Romberg had zjj gedweept; hjj was, als 't ware, voor haar d« verlicha- meljjking geworden van datgene, wat zjj met hem in de geestdrift van edel kunst gevoel gedroomd had. Eu toen hjj zgn verheven doel Tergeten was, niet langer aan het ideaal beantwoordde, moest zjj haar hart van hem afscheuren. En toen het leed kwam, had Helmut haar tei zjjde gestaan en haar een nieuw standpunt aangewezen, waar haar blik niets dan donkerheid zag. Met hem had zjj naar de waarheid ge zocht; zjj hadden van geen ideaal van vol maaktheid gedroomd of verheven planne» gemaakt, maar in stilte menig werk ver richt om het gebrekkige in het menschcljjk bestaan te verzaohten. (Wcri* vervolgd. ilEVWÜIMI (Slot). Naar h»t Duitsch VA» tOOUTTOa TRU LuiUVU r Wl V/i Mllrlwtvf ivfiPFUBiHUMiranT PT 'HIT'li Wil ■»"-

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1905 | | pagina 1