Het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
In het strijdperk.
i
Een Gezondheidsmaatregel.
rooi
Uitgever: L. J. YESRMAH, Heusden.
M 2423
ZATERDAG 13 MEI
1905.
LAMB VAN ALT^
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 8 maanden f l.OO.
franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën Tan 16 regels 50 et. Elke regel
meer 7Vi et. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
De beroemde Berlijnsche medicus,
prof. Moritz Lazarus, heeft in het orgaan
voor volkshygiëne (Blatter für Volks-
gesundheitspflege) een verhandeling in
het licht doen zien over de beteekenis
van het hart voor den arbeid.
Na een anatomische uiteenzetting van
dit lichaamsdeel, waarmede, om het zoo
uit te drukken, het leven des menschen
staat en valt, en er op te hebben ge
wezen, dat zelfs een voorbijgaande op
winding een groote uitwerking op het
hart kan uitoefenen, toont de professor
aan, dat het aan geen twijfel onder
hevig is of ook de arbeid voor beroep,
ambt of handwerk door de voortdurend
heid zijner werking van nog veel groo-
tere beteekenis is voor de functies van
dat onontbeerlijke orgaan en daardoor,
natuurlijk, voor den toestand van het
gansche lichaam.
In de allereerste plaats vraagt pro
fessor Lazarus hoe de houding is van
het lichaam bij den arbeid. Wanneer
de mensch rechtop staat, gaat de bloeds
omloop anders in zijn werk dan bij een
zittende houding, bij rechtop zitten
anders dan bij een gebukte houding,
bij het staan weer anders dan bij het
loopen, enz.
Daaruit volgt, dat de bewegingen
van het hart door bijna elke soort van
arbeid een wijziging ondergaat, te meer
daar als de normale toestand van het
hart wordt aangenomen die van een
mensch in liggende houding, en er wel
weinige „karre weitjes" zullen worden
gevonden, die door een mensch in deze
houding kunnen worden volbracht. En
mijnwerkers, die in de schachten in
liggende houding moeten werken, ver-
keeren in een nog meer abnormalen
toestand, daar zij, op den rug uitge
strekt moeten arbeiden met de armen
boven het hoofd.
De vermoeienissen, die het hart wor
den opgelegd, worden bij het zitten en
staan steeds zwaarder, men behoeft maar
te bedenken, dat de kracht waarmede
het hart het bloed uit de beenen op
zuigt, in staande houding veel sterker
moet zijn dan in liggende, en ditzelfde
is ook het geval met de kracht, waar
mede het hart het bloed naar het hoofd
moet stuwen. Bij een zittende levens
wijze, welke het deel is van de meer
derheid der werklieden met hoofd en
hand, wordt het hart eveneens ver
moeid door het herhaalde buigen en
FEUILLETON.
M. VON ESCHEN.
50)
De poet bracht kennisgevingen, kaartjes,
brieven en daaronder een met den stempel
Meisenbach en de naamletters en het nieuwe
wapen van Philip Brann.
Onwillekeurig onthutste de Overste von
Sonnenfels. «Gekheid zeide hg terstond
bjj zichzelf, «dat zjjn de zenuwen maar
Hg brak de enveloppe open en las en
zonk roerloos achterover.
«PapaVerschrikt boog Doraline zich
over baar verbleekten vader heen, en zjj
greep naar den flacon met eau de Cologne
om zgn slaap te bevochtigen.
«Raak mg niet aanlc riep hg buiten
zichzelf, en hg richtte zich in zgn volle
lengte op. »Je zoudt je bezoedelen Daarop
viel hg in zgn armstoel neder.
«Groote Hemel!* Angstig omklemde Do-
raline hem nu. «Gjj zjjt ziek! Kom tot u
zelf, papa!«
Hg stiet haar van zich af. «Daar - hier,
deze brief lees!* bracht hg met moeite
uit, alsof hg zgn laatste k.«"ht bjjeenraapte.
Haastig greep zg naar deu brief, om te
zien of die eenige opheldering valt deze
plotselinge hevige ontroering gaf. Nu wsn-
knikken van het bovenlijf, de knieën en
de heupen, waardoor de bloedsomloop
ten gevolge van de eveneens knikkende
bloedvaten bemoeilijkt wordt. Boven
dien komen ook de organen in het
onderlijf en de borst bij een zittende
houding uit hun gewone stelling, zij
worden aan een verhoogde drukking
onderworpen en daardoor tot een abnor
male versnelling en vermeerdering van
arbeid gedwongen. Bewegingen als het
z.g. „rengelen", het uitstrekken van de
beenen, het rekken van het lichaam en
diep ademhalen zijn slechts onwille
keurige erkenningen van dit feit.
Yooral de bij het zitten zoo saam-
geperste longen kunnen haar taak niet
in den vollen omvang verrichten en
daarmede hangen een onvoldoende ver
zorging van het bloed, een ontoerei
kende voeding van het lichaam en ook
een wijziging in de werkzaamheden van
het hart nauw samen. Het hart doet
wel zijn uiterste best om deze bezwa
ren te overwinnen, maar dit kan niet
geschieden dan ten koste van groote
krachtsinspanning der spieren.
Ook andere factoren zijn van groot
belang. Daartoe behooren de duur van
den arbeid, de daartoe vereischte in
spanning, de ruimte waarin wordt ge
werkt met betrekking tot licht en lucht
en ook de gemoedstoestand waarin de
arbeider zich bevindt, of hij kalm is en
tevreden, of mismoedig en gejaagd.
Werken vele ongunstige invloeden ge-
ruimen tijd samen, dan kunnen ziekte
verschijnselen niet uitblijven en deze
bespeurt de mensch spoedig genoeg aan
een steeds stijgend gevoel van onbe
haaglijkheid.
Het allereerst, helaas, grijpt de
mensch, in zijn drang naar herstel, naar
prikkelende middelen, die een voorbij
gaande opwekking van de functies van
het hart te voorschijn roepen. Hij deed
verstandiger om te trachten de ongun
stige voorwaarden, waaronder hij werkt,
te verbeteren of te doen verdwijnen.
Dat velen, die z.g. „hoofdwerk" ver
richten, liefhebbers zijn van sterke
koffie, is geen t( eval, maar ook bij dit
betrekkelijk weinig schadelijk middel
volgt, op de kunstmatige opwekking,
steeds een toenemende afmatting. Erger
nog is de alkohol, in den vorm van
bier, wijn of bitter. De alkohol heeft
dezelfde gevaarlijke eigenschappen als
de koffie, in zóó verre, dat beiden een
giftige uitwerking hebben op de hart
spieren, maar hij tast ook het geheele
organisme aan, daar hij het zenuw
stelsel en vooral diens centrum, de her-
kelde Doraline ookmaar zg hield zich
aan het blad van de tafel vast, met haar
blik op het papier gev?stigd.
Het was eeu brief, zoo fijn ingekleed
als nauwelijks denkbaar was voor Philip
Braan; misschien had juffrouw Nini de
pen gevoerd Er stond geen woord te veel
in, maar elke uitdrukking was klaar en
duideljjkmet inachtneming van alle moge
lijke inschikkelijkheid en verschooning, maar
dringend, met onweerstaanbare kraoht.
Al het bloed week uit Doralines gelaat.
Zg sloeg de handen voor de oogen, huive
rend voor den verschrikkelijk afgrond, die
aan haar voeten gaapte.
«Niet waar?« was alles wat de baron
den moed had te zeggen.
Daar op de tafel iag de brie! zooals hg
aan Doralines hand ontzonken was, en werk
tuigelijk las de baron nog eens die letters,
die hem als iu vlammend schrift aangluur
den.
En wjj zgn allen egoïsten en dwazen;
wjj klemmen ons aan een stroohalm in
het water vast, als de golven dreigend om
ons heen ruischenwjj rennen in gevaar
onzen naaste omver wat zullen wjj doen,
als ons nog erger dan de dood dreigt?
De baron viel op de knieën: «Heb deer
nis, Dora, heb deernis!* riep hjj uit.
Langzaam nam het meisje de handen
van haar gelaat afzg zag het witte hoofd
van haar vader, dat hg, aan wanhoop ter
prooi, in haar kleeren verborg; zgn trotsche
gestalte bezweek onder de smaad, die hem
bedreigde.
senen, prikkelt; men denke maar aan
het onbehaaglijk gevoel, dat „katterig
heid" heet.
Het beste middel om de kwade ge
volgen van door zittenden arbeid ver
stoorde functies van het hart tegen te
gaan, is, volgens prof. Lazarus, een
flinke wandeling, af en toe afgewisseld
door lichte gymnastiekoefeningen, die
nooit in „inspanning" mogen ontaarden.
Nog voordat de Simplon-tunnel in ge
bruik genomen is, wordt er al gedacht aan
een nieuwe tunnel door de Alpen, ter ver
korting van den weg van Italië naar Zwit
serland. De ingenieur Radclif vVard heeft
een plan ontworpen voor den aanleg van
een electrische spoor van Turjjn naar Mar
tigny, in het kanton Wallisereiland, welk
plan in het Italiaanscha departement Pie-
raont zeer gunstig most zgn ontvangen en
thans aan het Italiuansohe departement voor
openbare werken in onderzoek schjjnt te zgn.
De afstand tuaschen Turjjn en Martigny
bedraagt 157 K.M., en de nieuwe Ijjn zou
een aanzienlijk kortere verbinding geven
tuMchen het noordwestelijke daal van Italië
en de Midden-Europeescbe landen, dan de
Mont-Cenisljjn, de Gotthard- en de Simplon-
ljjn. Zoo bedraagt bg voorbeeld de afstand
tussehen Turjjn en Lausanne door de Sim
plon-tunnel 365, door den Mont-Cenis 367
en over Martigny 224 K.M. Genua-Lusanne:
over Milaan 458, over Novarra 420, en
over Turjjn-Martigny 883 K.M. Savona-
Lausanne: door den Simplou 447, over
Martigny 368 K.M. YeDtimiglia-Genua-
Lausanneover Milaan 609, door deu
Simplon 555, en over Martigny 395 K.M.
In het Glatzer gebergte heeft een wolk
breuk zware schade aangericht, met name te
Silberberg en Giersdorf. Het water drong
in de huizen en spoelde huisraad, akker
gereedschappen en vele andere dingen weg.
Velden en weiden liggen onder een dikke
sljjklaag, het gezaaide is verwoest.
Te Eilendorf, bjj Aken, gaan een man
en een vrouw trouwen, die beide uit drie
vorige huwelijken kinderen hebben. Wan
neer ook deze echt met kinderen mag ge-
zesend worden, zullen er iu het huisgezin
«zevenderlei* kinderen zgn.
De «Evangelische Kirchsnzeitungc bevat
eeu verslag van een tot dusver niet ge
publiceerde redevoering van keizer Wilhelm,
«Heb deernis, Doraline!* jammerde hg
weder, «denk aan de familie, de kinderen
Doraline beefde over al haar leden. Zg
dacht aan Hans, haar lieveling, aan Koen-
raad, hoe zjj van jjver gloeiden voor het
beroep, dat geen bevlekten naam duldt, hoe
hun leven vergiftigd zou zgn, als zg niet
meer met vereering konden opzien tot hem,
die het hun geschonken had, aan Alexe
Zjj had haar stervende moeder beloofd
de beschermster, de goede engel van het
gezin te zgn; zjj had zichzelve die belofte
gedaan in de ure, toen zjj het geluk van
haar hart had verloren; het was haar le
vensdoel geworden d9 zielen der kinderen
voor kwaad, hun lot voor leed te behoeden.
Roerloos stond het meisje daar tegenover
haar vader.
«Denk aan de kinderen!* smeekte de
baron opnieuw, «laat mjjn schuld niet over
hun hoofd komen!*
Dat was dan het einde.
Philip Braun heeft gezegevierd. Weder is
't geld gebleken de alvermogende macht te
zgn, waarvoor zg zich ook moet buigen,
die haar ook dwingt.
Haar vader had misdreven, maar het
was zgn bloed, dat door haar aderen vloeide;
al was hg er zelf van afgeweken, hem
dankte zjj haar edele trotschheid, haar eer
gevoel, haar idealischen zin, daarin had hg
haar opgevoed. Neen, de schande zou zgn
hoofd niet treffen. En haar broers en zuster
o neen, onbeschroomd, ongekrenkt,
zouden zjj iedereen onder de oogen kannen
zisn; zjj zou haar levensgeluk er voor ten
den 9n Maart, bg de eedaflegging der
reernten te Wilhelmshaven gehouden.
Het verslag zegt, dat de keizer wees op
heldendaden der Japanners, die voortkwa
men uit de Japansche vaderlands- en kin
derlijke liefde, waarvan de voorbeeldige
discipline van leger en vloot een gevolg
was. Doch, vervolgde de keizer, nit de
Japansche overwinningen moet niet de
conclusie getrokken worden, dat Buddha
machtiger is dan Christus.
De nederlagen van Rusland zgn hoofd
zakelijk te wjjten aan het feit, dat de
christelijkheid in Rusland ver te zoeken is,
terwjjl de Japanners verscheiden christelijke
deugden bezitten. Een goed ehristen is een
goed soldaat.
Doch, ging de keizer voort, ook bg het
Duitache volk ging de christelijkheid achter
uit en hjj twjjfelde, of, zoo de Duitschars
in geval van oorlog tot God baden om
overwinning, de rechtvaardige God aan
hun gebed gehoor geven zou. De Japanners,
zeide de keizer, waren een geesel Gods
evenals Attila en Napoleon.
De Duitsohers moesten er voor zorgen,
dat God er niet eens toe zou moeten over
gaan hen met zulk een geesel te straffen.
Een gedeelte van de stad Marquette, in
den Amerikaanschen staat Kansas, is door
een wervelstorm verwoest. Gisteren waren
reeds 24 ljjken gevonden, en van 35 men
schen was bekend, dat zjj gewond waren.
Twee kerken en een schouwburg zjju ver.
nield.
Ook da omtrek van de stad moet zwaar
geleden hebben.
Ook de stad Snjjder, in den staat Okla
homa, moet door een wervelstorm gedeel-
teljjk vernield zgn; van de 1000 inwoners
zgn er ongeveer 125 gedood en 150 ge
wond. De spoorweg heeft zwaar geleden.
Op de hoofdljjn naar San Franeisco is het
verkeer gestremd. Tegeljjkertjjd zgn er 30
menschen gedood op het gebied van Oastee,
eenige mjjlon ten Zuiden van Snyder.
De oorrespondent van de Petit Bleu te
Athene beweert dat de opstandelingen op
Kreta een dynamietaanslag beproefd hebben
tegen de woning van den Italiaanschen con
sul-generaal, die als deken van het consnlaire
corps de nota der mogendheden aan het
parlement van Kreta onderteekend heeft.
Men zegt verder dat 175 man van de
internationale troepen en van de gendarme
rie belegerd worden in de stad Psilnero.
offer brengen.
«Wees bedaard, papa,* zeide Doraline
zoo plechtig zacht als men in de nabjjheid
van overledenen spreekt, «ik trouw met
Philip Braun
Geen vier-en-twintig uren waren nog
verloopen, of de ekwipage ran den jongen
Majoraatsheer hield voor de villa Soanenfels
stil. De jonkman stapte de stoep op, liet
zich aandienen, maar eerst bjj den baron.
Het voorhoofd van den baron gloeide,
toen hg den aanstaanden bruidegom naar
zgn verloofde geleidde voor 't overige was
elk zjjner bewegingen onberispeljjkalleen
bewaarde hg het stilzwggen en trok zich
terug.
Doraline had zorgvuldig toilet gemaakt,
zjj wilde den plieht, dien zjj op zich had
genomen, volbrengen, zjj had hem ook
willen begroeten; immers was zjj hem dank
schaldig daarnaMaar de woorden be
stierven haar op de lippenzwjjgend zagen
zjj elkander een poos aan. Teen scheen hjj
zich te herinneren waarom hg hier eigenljjk
gekomen was en reikte haar zgn boeket toe.
Doraline was een hartstochtelijke lief
hebster van bloemen, maar nu wenkte zjj
slechts, dat hg ze op de eerste de beste
plaats zou nederleggen.
«Hebt gjj hebt gjj het meegebracht?*
vroeg het meisjs stotterend, «dat ongeluk
kige
Hg begreep haar; hjj haalde den wissel
uit zgn borstzak te voorschgn; hief het
papier omhoog, waarna het terstond in
kleine stukjes verscheurd op den grand riel,
De toestand In Rusland.
Uit Reval wordt gemeld: In een door
daizend fabrieksarbeiders bezochte verga
dering bniten de stad, waaraan afgevaar
digden uit St. Petersburg en gemaskerde
personen deelnamen, is besloten, naar aan
leiding van de lste Mei-viering (Zondag
a.s.) een staking van drie dagen af te kon
digen en nogmaals eischen te stellen aan
de fabrikanten, wier niet vervalling binnen
twaalf unr tjjds brandstichting in de fabrie
ken tot gevolg zal hebben. Om de ver
gaderplaats waren wielrjjders opgesteld om
te waarschuwen voor de komst der politie.
Deze was echter door onware mededeelin-
gen op een dwaalspoor geleid en zocht de
vergadering op een heel andere plaats.
Van particuliere zjjde is nit Sjitomir te
Petersburg bericht ontvangen, dat de onlus
ten, tegen de Joden gericht, den 6en be
gonnen zgn. Joden, die op een boot waren,
werden door christenen met steenen gewor
pen. De aangevallenen antwoordden met te
schieteneenige menschen werden gewond
en het gerucht verspreidde zich weldra door
de stad. Iu de voorstad Pawlikofko ont
stonden samenscholingen van Israëlieten
eenerzjjds, christenen anderzjjds, maar deze
onlusten werden dadeljjk onderdrukt. Een
Israëliet werd bg ongeluk door een paard
gedood.
Den volgenden dag had op het voor
naamste plein der stad een botsing plaats,
waarbjj twee christenen en eenige joden
gedood werden. Ook te Podola zgn eenige
joden gedood en gewond. De menigte werd
uiteengejaagd door de troepen die meer dan
40 christenen in hechtenis namen. Den 8en
pleegden troepjes uit de heffe des volks
eenige moorden, eigendom van joden ver
nielend, vooral in de bnitenwjjken van de
stad. Den volgenden dag was het rustig.
Een jood werd licht gekwe'st, twee huizen
van joden in de voorstad Krajna vernield.
De eerste-luitenant der gendarmerie
Greschner, die te middernacht uit den
schouwburg te Nisjni Novgorod thuis kwam,
is aan den ingang van zgn huis vermoord
door revolverschoten. De concierge van het
huis is zwaar gewond. De moordenaar is
gepakt. Hg noemt zich een edelman, Niko-
form.
Te Petersburg loopt een gerucht, dat
Gapon daar is teruggekeerd om weer actief
deel te nemen aan de werkliedenbeweging.
Maar, naar verluidt, zgn de arbeiders niet
meer gesteld op zgn leiding, omdat zjj niets
zoodat niemand er nog een enkel woord
van zien kon.
«Ik dank u, mjjnhe&r von Braun, ik
u
Deze met goed gelukte grootmoedigheid
volbrachte daad, maakte voor Doraline den
overgang gemakkelijker.
«Ik zal mjjn woord honden, mjjn ver
plichting nakomen; liefde verlangt gjj im
mers niet. Hier is mjjn hand, een eerljjke
belofte*, zeide zjj, in plaats van «een eer
ljjke koop, waarde voor geld.*
Gretig greep de jonkman de tengere
hand, die koud als jjs was, maar daar be
kommerde bjj zich nist om. Liefde ba,
hjj zou haar bezitten, dat was genoeg.
«Mjjn leven, mjjn vermogen, alles behoort
u toe, Doraline. Ge zult heerschen, de eerste
zjjn overal waar gg u vertoont.*
Hg meende het zoo goed ale hjj kon.
O, welk een bittere glimlach speelde
daar om den fijnbesneden mondhjj waagde
het niet de hand, die zjj terugtrok, vast te
houden, maar hjj bood haar een sieraad
aan, zoo kostbaar als ooit een bruidsge
schenk was.
Daar had hjj ongetwjjfeld het recht toe;
zjj zou het, op zjjn verlangen dragen.
Maar met de woorden: «Ik ben gewodn
zelve mjjn halssnoer om te doen,* weerde
eg zgn beweging af.
De diamanten fenkelden om den slanken,
blanken hals; Doraliue huiverde; als de
punten van naalden stak elke steen op de
fijne huid!
BHD
Naar het Duitsch
▼AH
»«i-i a&agBgmgggtgatmm
Buitenland.
iWtrJt vervolgd.)