Het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
In het strijdperk.
M 2433
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
ZATERDAG 17 JUNI
1905.
Oorlog tusschen Japan en Rusland.
T UNQ VAN AH^
VOOB
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per S maanden f 1.00.
franco per poat zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 eent.
AdvertentiSn van 16 regels SO et. Elke regel
meer 77, et. Groote letters naar plaatsruimte.
AdvertentiSn worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
een
Het is een niet te ontkennen feit dat
op het gebied van wetgeving de land
bouw nog al stierfmoederlijk bedeeld is.
Schaarschte van wetten, minder prak
tische bepalingen en het niet kunnen
uitoefenen van voldoenden invloed op
het stuk van landbouwwetgeving zijn
rechtmatige grieven van den landbouw-
stand.
Mogen er ook al gevonden worden
die zóó wars zijn van inmenging der
overheid, dat ze nagenoeg alles aan het
particuliere initiatief zouden willen over
laten, het valt nu eenmaal niet te
loochenen, dat waar particulier initia
tief niet voldoende bleek om misbruiken
op te heffen of verbeteringen aan te
brengen, de machtige arm der wet on
ontbeerlijk is. Doch, gegeven deze om
standigheid, mag het alleszins verklaar
baar heeten dat dan de landbouwstand
ook recht van medespreken wil hebben
bij het tot stand komen der wetten, die
juist zijn leden betreffen.
Wij noemden boven drieërlei bezwaar,
waarover de landbouw terecht klaagt.
Yoor vele is het laatst genoemde, het
niet voldoenden invloed kunnen uit
oefenen op het stuk van landbouw
wetgeving, het grootste der drie bezwa
ren. Wel niet ten onrechte beweren zij
dat, wanneer vakmannen hun stem kon
den doen gelden, men minder kans zou
loopen dat met de eischen der praktijk
geen voldoende rekening zou gehouden
worden in desbetreffende wetsbepalingen,
terwijl nieuwe wetsvoorstellen eerder
kans zouden hebben ons wetgevend
lichaam te bereiken, wanneer de nood
zakelijkheid ervan door deskundigen
met bewijzen en feiten werd aangetoond.
Met andere woorden, de gelegenheid
tot gedachtenwisseling en voorlichting,
die de handel bezit in de „Kamers van
Koophandel" en de visscherij in „'t
College voor de Zeevisseherij", wenBcht
de landbouw te verkrijgen in raden van
landbouw, die de belangen van dezen
voornamen tak van ons volksbestaan,
kunnen ter harte nemen.
Een twintigtal jaren geleden gelukte
het aan de „Maatschappij van Land
bouw, Tuinbouw en „Yeeteelt", te Breda
gevestigd, eene bijeenkomst te beleggen
van afgevaardigden van verschillende
provinciale landbouw-maatschappijen,
teneinde de mogelijkheid der instelling
van een landbouwraad te bespreken.
Men kon het echter niet eens worden,
FEUILLETON.
Naar het Duitsch
TA»
M. VON ESCHEN.
59)
En dat visioen greep hem aan, en deed
hem rillen en klappertanden als van koorts.
Zoo zon hg zichzelf in zjjn eenzame aren
zien. Dat spook zou h6m overal volgen
het zou hem tegengrjjnzen uit alles in zgn
omgeving, nu hg zjju weelderige leefwjjze
onbezorgd kon voortzetten.
Op het bureau stond een langwerpig
vierkant kistje. Werktuigelijk strekte de
07erste de hand er naar uit, zvtte het op
de opengetrokken lade en draaide den sleu
tel in het slot om.
Daar lagen tg, glad en blinkend, die
pistolen, het eerste geschenk van zgn vader
aan den nieuwbenoemden officier, een wa
pen voer den dienst der eer. En een huive
ring voer hem over de ledensomber staarde
hg er op; die fiere gestalte dreigde ineen
te zinken, een onuitsprekelijk smartelijke
uitdrukking verwrong zgn gelaat. Langzaam,
schnw bgna, omvatten zgn vingers den
gladden loop, het blinkende slot: de haan
was gespannen. Snel, als geëlectriseerd,
hief de matte arm zich omhoog; in zgn
volle lengte richtte de overste zich op, een
woest vuur straalde uit de sombere oogen,
en de bijeenkomst leidde niet tot het
gewenschte doel.
Pogingen vóór en na dien tijd aan
gewend, werden al evenmin met succes
bekroond-
Het mag daarom zeer zeker een ver
blijdend teeken heeten, dat onze tegen
woordige regeering een wetsontwerp
heeft ingediend tot het instellen van
landbouwraden. De inhoud is, in hoofd
trekken, de volgende.
In iedere provincie zal een provinciale
landbouw-raad worden ingesteld, be
staande uit ten minste 11 en ten hoogste
17 leden. Zij houden minstens een en
hoogstens twee vergaderingen van ten
hoogste vier dagen, elk jaar en in de
plaats waar zij gevestigd zijn.
Behalve deze provinciale raden, zal
ook worden ingesteld een „Rijksland
bouwraad", bestaande uit ten minste
12 leden, en waarvan de Directeur-
generaal van den Landbouw (afdeeling
van het Ministerie van Waterstaat) van
rechtswege lid is.
De leden hiervan worden gekozen
door de provinciale landbouwraden en
moeten den leeftijd van 30 jaar bereikt
hebben. Deze leden, evenals die der
provinciale landbouwraden, worden voor
zes jaar verkozen.
Het doel met deze raden beoogd, is
het volgende.
De prov. landbouwraden geven, uit
eigen beweging or op verzoek, aan den
Rijkslandbouwraad, aan de Gedepu
teerde en Provinciale Staten, aan de
gemeentebesturen en aan de landbouw-
vereenigingen, voorlichting in zake den
landbouw betreffende. De Rijksland
bouwraad geeft, ook uit eigen bewe
ging of op verzoek, voorlichting aan de
Regeering die dezen raad zooveel moge
lijk hoort voor alle onderwerpen van
landbouwkundigen aard.
Met opzet hebben wij onvermeld ge
laten op welke wijze en door wie de
leden der provinciale landbouwraden
gekozen worden. Dit is een punt van
groot belang en waarin de Regeering
haar standpunt, gelukkig, gewijzigd
heeft.
Oorspronkelijk was door den Minis
ter voorgesteld dat de prov. landbouw
raden voor de eene helft benoemd zouden
worden door landbouw-vereenigingen in
de provincie, die zich uitsluitend met
land- of tuinbouw bezig houden, min
stens 2 jaar bestonden en ten minste
25 leden telden. De andere helft
der leden zouden verkozen worden door
landbouwers, die aan bepaalde eischen
van grondbezit of belastingopbrengst
voldeden.
en het pistool werd op het brandend voor
hoofd gericht. -
Daar knalde een schot in de wjjk, waar
de rijken en gelukkigen dezer wereld woon
den; en in de villa Sonnenfels, een der
fraaiste villa's onder de fraaie, ligt een rjj-
zig man onbeweeglijk op dsn grond uit
gestrekt.
XXIII.
Tot ver in de vlakten werpen de lichten
van het kasteel Meisenbach hun schjjnsel.
Bloemen en groen omkransen de verlichte
vensters en slingeren zich omhoog tegen
de maren tot aan het dab.
Licht en onhoorbaar op de fijne vloer-
steenen, rollen de wielen met gutta-percha
buitenrand onder de portiek; het rgtuig,
dat Pkilip Braun naar huis heeft gebracht,
houdt stil. Hg helpt Doraline er uit; de
dienstbode ontvangen haar op de stoep met
een zeer korte begroetinghun heer houdt
niet van uithaal.
Philip biedt zgn vrouw den arm, en ge
leidt haar de trap op. Overal in de ver
trekken waar zg doorgaan, glans en pracht,
bloemen en licht. De kamerstoffieerder heeft
eer van zjjn werk. Philip gevoelt zich hier
heer en meesterhg drukt zelfs den arm
zgner vrouw, die in den zjjnen beeft. Nu
staan zg stil, hg slaat de portière open
zgn ademhaling is gejaagd, zgn gelaat gloei
end rood, en stotterend zegt hg: >Over een
half unr zal ik n wederzien.
Marie wachtte op den drempel de bevelen
barer meesteres af.
Wat de verkiesbaarheid tot lid van
den raad betreft, iedereen die manne
lijk ingezetene des Rijks is, den leef
tijd van 25 jaar heeft bereikt en zijn
woonplaats heeft in provincie, kan
gekozen worden.
De landbouwers zonden dus op deze
wijze slechts ten deele rechtstreeks
medewerken tot de samenstelling der
Prov. Landbouwraden, die niet nood
zakelijk uit landbouwers behoefden te
bestaan.
Hiervan nu verwachtte men geen
afdoende verbetering. De leus was:
Landbouwraden door en uit de land
bouwers. Men vreesde anders te zeer
den invloed der theoretici, van de man
nen die wel van de theorie van den
landbouw op de hoogte zijn, maar het
bedrijf niet practisch uitoefenen en
daarom meer dan eens niet vrij te plei
ten zijn van een zekere eenzijdigheid.
Aan dit bezwaar is de Regeering
nu tegemoet gekomen door een gewij
zigd ontwerp, waarin wordt bepaald
Artikel 16. Kiesgerechtigd vooreenen
provincialen landbouwraad, zijn de in
gezetenen des Rijks, tevens Nederlan
ders, die noch bij onherroepelijk ge
worden rechterlijke üitspraak de be
schikking of het beheer over hunne
goederen hebben verloren, noch in ge
vangenschap of hechtenis zijn, den
leeftijd van vijf en twintig jaren heb-
hen bereikt en in de provincie, hetzij
voor zichzelf, hetzij voor een ander, het
landbouwbedrijf uitoefenen op een stuk
grond ter grootte van ten minste eene
hectare.
Zoo wordt tegemoet gekomen aan
het eene gedeelte van den eischLand
bouwraden door de landbouwers. Blijft
nog het bezwaar dat men in de raden
zelf een te grooten invloed vreest van
mannen die niet tot het landbouwbedrijf
behooren maar door hunne ontwikkeling
veel kans zouden hebben lid van zulk
een raad te worden: notarissen, pre
dikanten, onderwijzers enz.
Zeer zeker zal niemand willen ont
kennen, dat ook dergelijke personen
van groot nut zullen kunnen zijn by
beraadslagingen omtrent den landbouw,
maar het zou toch niet te prijzen zijn,
wanneer zij een overwegenden invloed
zouden krijgen in lichamen, waar aller
eerst met de eischen der praktijk reke
ning dient gehouden te worden.
Ook op dit punt hopen sommige leden
van ons Wetgevend Lichaam de Regee
ring van standpunt te kunnen doen
veranderen, om toe te geven aan het
beginsel: Landbouwraden uit deland-
bouwers.
»Ik zal mg zelve wel helpen, dank je,
kind,< zeide Doraline; en bescheiden ver
wijderde het meisje zich.
In de vensternis teruggetrokken, stond
Doraline, eenigen tjjd later haar echtgenoot
op te wachten. Nog altjjd omsloot het wit
satjjn haar schoon* gestalte: alleen was
de slaier haar afgenomen door de handen
der vriendinnen, die, als altijd ook hier
met vreoljjke scherts op haar gelukkig recht
hadden gestaan. Haar gelaat was ontbloot,
de lang volgehouden kalmte was uit haar
trekken verdwenen: de natuur deed haar
recht geldentranen glinsterden in haar
oogenkoortsachtige angst deed haar wangen
gloeien. Het was te veel, te veel 1
Het was de jonge vrouw, alsof de lucht
in de kamer haar den adem benam; zg
deed het venster open, maar dat was nog
niet genoeg; ook de geur van den ruiker
oranjebloesem was verstikkend. Zjj nam
dien van haar borst, zg ademde ruimer en
zag nit het venster.
Kalmer werd het in Doralinea hart, en
zjj zonk op de knieën. «Help mg, mjjn
God, dat ik overwin,* wilde zg bidden.
Daar kwam een windvlaag, die over den
tuin streek en de oude boomen het hoofd
deed schudden alsof zg toornig waren. Een
vrooljjk gejuich vermengde zioh met het
ruischen van den wind: het waren onder-
hoorigen van Philip, die de bruiloft van
hun heer vierden.
»God, mgn God,« bad de jonge vrouw,
«ontferm u over mg, verlaat mg niet!*
Een zware hand werd op haar schouder
Buitenland.
Een echtpaar uit Grenoble (Frankrjjk),
de heer en Mevrouw d'Albi, gaat een fiets
tocht maken naar Konstantinopel, waarmee
het 9000 pond sterling (f 108,000) verdie
nen kan. Er is nameljjk in de Turksche
hoofdstad een excentrieke oom van hen ge
storven, die hun deze som hesft vermaakt,
onder de voorwaarde, dat zg per tandem
naar Konstantinopel moeten rjjden om het
legaat in ontvangst te nemen. De afstand
bedraagt ongeveer 2400 kilometer.
De Daily Telegraph verneemt nit Kopen
hagen: De Zweedsche regeering weigert niet
alleen, een afgescheiden Noorwegen te er
kennen, maar traeht de groote mogend
heden over te halen, hetzelfde te doen.
Etteljjke Zweedsche bladen pleiten voor een
gewapenden inval in Noorwegen teneinde
het Noorden van het land te bezetten,
voordat de Rassen het doen. De socialisten
verklaren echter eenstemmig dat zg niet
van zins zjjn tegen de Noren te vechten,
omdat deze, volgens hen, volkomen recht
hebben zich van Zweden los te schenren.
Aan het Hand. van Antwerpen wordt
nit Brussal geseind
Een verschrikkelijke ether-ontploffing had
dezen namiddag plaats in de magazjjnen
van den Auerbek, Anspaehlaan. Al de mi-
ten zgn in stokken geslagen en de schade
binnen het huis is overgroot; drie voorbij
gangers werden gekwetst.
Ia den kelder vond men het Ijjk van
eenen werkman; een zgner gezellen werd
zwaar gewond. Een begin van brand werd
spoedig nitgedoofd.
De Flensbnrgsche Stoom vaart- Maatschappij
heeft telegrafisch bericht gekregen dat het
Duitsche ijzeren sohroefstoomsehip Tetartos,
groot 1812 registerton, den 30tn Mei op
reis van Japan naar Tientsin in het Noorden
van de Chineesche Z< e door den Russische
hulpkruiser Don in den grond is geboord.
De bemanning werd gered en is te Batavia
geland. Het schip had geen oorlogscontra -
bande aan boord, maar was met honten
balken geladen en had zgn bestemming
naar een onzjjdige Ohineesche haven.
Uit Londen wordt d.d. 14 dezer gemeld
Het vanmiddag openbaar gemaakte ver
slag van de commissie van onderzoek naar
de legerrchandalen in Zuid-Afrika wekt hier
geweldig opzien, ofschoon de inhond groo-
tendeels al uitgelekt was. De door de com
missies van Bntler vastgestelde misbruiken
gelegd, en haar echtgenoot stond naast
haar; het dikka tapjjt had zgn voetstappen
onhoorbaar gemaakt. Een hartstochtelijk
vuur gloeide in zgn oogen, bjjna vlaraden
zg, als van toorn, dat hg zgn vrouw nu
biddend vond.
«Doraline!* Hg bood haar de hand
werktuigelijk volgde zjj hem naar de sofa.
En Doralines nabjjheid oefende ook op
den echtgenoot haar oude macht weder nit.
«Mag ik?« Bjjna schuchter strekte hjj de
andere hand naar de hare nit.
«Zjj behoort u immers toe,* zeide zg,
en gehoorzaam als een hond aan het bi-
vel van zgn meester, legde zjj de tengere
vingers in de breede handen van Philip
Brann. Arme Doraline, mocht gjj op dit
oogenblik maar het groot onderscheid tus-
schen het eigen noemen en het eigen zjj a
bekennen! Gelukkige bezitter, zoudt gjj de
verheven fijnheid en toch onverdelgbare
macht van dat onderscheid leeren gevoelen
De handen der jonge vrouw waren ijs
koud, maar zjj verkoelden den druk uiet,
die zs warm wilde maken. Hjj sloeg zgn
arm om haar middelhaar tanden klap
perden. «Doraline,* riep hg onwillekeurig,
«ben ik dan zoo verschrikkelijk voor u?«
Slechts een diepe zueht was het antwoord.
«Doraline, zou je me niet een weinig
kannen lief nebben?* vroeg hg hartstochte-
lgk.
«Daar is tusschen ons nooit sprake van
geweest.*
«En toch kun je warm worden!* barstte
hjj los.
zgn erger dan iemand vreesde. De commis
sie noemt de schuldigen van etteljjke knoeie
rgen bjj de leveranties aan het leger ia
Znid-Afrika, maar vindt dat kolonel Mor
gan de verantwoordelijke hoofdsehnldige is.
Morgan stond aan het hoofd van het liqui
datie-departement, opgericht door Kitche
ner in het voorjaar van 1902 om de nog
opgehoopte legervoorraden geleidelijk op te
ruimen. De commissie beschrjjft in bijzon
derheden, hoe men met die oprniming te
werk ging. Zjj geschiedde door middel van
eenige leveranciers, samenspannende om de
goederen bjj de veilingen voor esn prikje
te bemachtigen en weer met grove winsten
van de hand te zetten. In vele gevallen
werden groote voorraden noodeloos naar
Pretoria overgebracht, waarbjj de kosten
van vervoer de opbrengstsom van de veiling
verre overtroffen. De commissie brandmerkt
Morgan's broeder als den hoofdknoeier onder
de leveranciers, maar veroordeelt ook Mor
gan streng, omdat hg de praktjjken van
zgn broer oogluikend toeliet, wat in strjjd
was met zgn krijgsmanseer.
De commissie wjjst etteljjke andere hoog
geplaatste knoeiers aan, maar zegt dat het
moeieljjk is allen op te sporen, aangezien
vele compromittearende stukken verdwenen
zgn. De commissie detailleert zes typische
gevallen van knoeierjj. Het rapport van de
enquête waarin zjjn opgenomen de getui
genissen van 34 getuigen, gehoord in 58
zittingen, is een dikke bundel.
Arnold Forster heeft een voorrede voor
het verslag geschreven, waarin hjj de schan
dalen tracht te verzwakken, door op te
merken dat het onderzoek onvolledig is ge
weest en geen rechtskracht heeft, aange
zien de er in genoemde beschuldigden geen
gelegenheid tot zelfverdediging hebben ge
had.
Men berekent dat de knoeiergen het En-
gelscbe volk alles te zaam een verlies van
72 millioen guldens berokkend hebben.
Volgens telegrammen nit Mantsjoerge, te
Petersburg ontvangen, is de Russische lin
kervleugel na herige gevechten moeten wjj-
ken voor de Japanners. Het Russische mi
nisterie van oorlog gelooft dat er een al
gemeens botsing aan den gang is, maar
anderen denken dat maarschalk Ojama
enkel v.jjne stellingen krachtiger maakt voor
de vredesonderhandelingen beginnen.
De Rnssisehe overheid heeft last gegeven
om twee legercorpsen en een aantal batte-
rjjen veldartillerie te mobiliseren.
«Om Godswil, herinner mjj niet wat voor
mg begraven moet zjjn!<
Hartstochtelijkheid had Doraline ook
overweldigd. Een gloeiend rood kleurde
haar bleeke wangen, haar oogen glinster
den, zg breidde de armen nit, als naar
een verdwjjnend schaduwbeeld. Zoo had
hjj haar gezien, toen zg naast Werner stond;
zoo had zjj haar hoofd op diens schouder
laten leunen, tot hem opgezien en gezegd,
dat zjj hem beminde.
Bjj dit folterend denkbeeld ontwaakte
weder al de hardnekkigheid van Philips
karakter.
«Maar je zult me liefhebben, Doraline;
want ik heb ja boven alles lief!* Opnieuw
sloeg hjj deu arm om haar middel, en
kwam haar zoo nabjj, dat zg zgu borst
hoorde zwoegen, zgn adem gloeiend langs
haar wangen voelde strjjken.
Dat was te erg. Een rilling voer haar
door de leden, strak werden haar gelaat
strekken, alleen haar greota oogen schenen
te leven, en akelig glinsterden zjj in dat
bleeke, strakke gelaat. Langzaam zonk de
jonge vrouw op de knieën, en met moeite,
als de laatste ademtocht van een stervende,
kwam het over haar lippen:
«Heb geduld met mjj ik moet eerst
overwinnen wat achter ligt.
Philip deinsde terug. Zgn gelaatstrekken
werden verwrongen en hjj balde de vuis
ten. Morgen zal hjj hem dooden, die hein
dat gedaan heeft! Hjj lachtte schel, en
spoeade zich heenwant hg schaamde zich
voor zgn vrouw. (Wordt vervolgd)
NIEUWSBLAD
""TT-—*" -
■OB——waa—1MB—BS—————om-