Altena, de Lansslraat en de Bommelerwaard.
Land
Volksvertegenwoordiging.
In bet strijdperk.
M 2437
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
ZATERDAG 1 JULI
1905.
4ET UNO VAN ALTEN'
VOO»
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Aboniementiprjji: per S maanden f LOO.
franco per post zonder prgsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën yan 1O regels SO et. Elke regel
meer 7Vi ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Adyertentien worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
(Slot).
Evenmin kan het gemis aan recht-
streeksche vertegenwoordiging van Indië
geneutraliseerd worden door de enkele
zoogenaamde „Indische specialiteiten"
in de Kamer. Die titel wordt hen ge
geven, omdat zij korter of langer in
Indië hebben vertoefd en dus geacht
kunnen worden meer van de koloniale
zaken af te weten dan de overige Kamer
leden, doch hiermede is feitelijk nog
volstrekt niet gezegd, dat zij werkelijk
in die mate met kennis van Indische
zaken zijn toegerust, om geheel te vol
doen aan de eischen, welke men een
vertegenwoordiger van Indië kan stellen.
Verder valt hunne benoeming geheel
af van het toeval en geeft bij hunne
verkiezing meer hun politieke kleur dan
kennis van koloniale staatkunde den
doorslag.
Zoo ziet men, dat over het wel en
wee van millioenen Nederlandsche on
derdanen wordt beschikt, terwijl ze elke
bevoegdheid missen voor hunne belan
gen op te komen en die ter juiste plaatse
te kunnen verdedigen. Niettemin hebben
zij er toch recht op, dat de controle
door de volksvertegenwoordiging op den
gang van zaken uitgeoefend, deugdelijk
zij en daarom moet worden toevertrouwd
aan mede door hen gekozen volksver
tegenwoordigers, die in de eerste plaats
geroepen zijn om de ontwikkeling, be
schaving en de welvaart van Insulinde
te helpen bevorderen.
Reeds vroeger zijn er nu en dan
stemmen opgegaan om het stemrecht
voor Indië te bepleiten. De bekende
Indische medewerker van de „Contro
leiir", die zich „Blanda" teekent, schreef
in dat blad: „Moeten wij het nu nog
eens herhalen, wat wij meermalen in
dit blad betoogd hebben, dat Indië is
prijsgegeven aan de onkunde, de onbe
voegdheid en de onverschilligheid van
ons parlement en dat het eindelijk eens
tijd wordt, op andere wijze in de ver
tegenwoordiging der Koloniën te voor
zien
Dit zijn harde woorden, die, alhoewel
zij niet van eenige overdrijving zijn
vrij te pleiten, toch een kern van waar
heid bevatten.
Dat in dezen toestand verandering
moet komen, zal ieder erkennen, die
het met Indië, dus met Nederland, wel
meent. Indië is den tijd van onmondig
heid ontwassen en heeft evenveel, zoo
FEUILLETON.
M. YON ESCHEN.
63)
»Maar alles is jjdel jammerde de oade
man weder.
Helmut Werner trad naar Doraline toe;
hg gevoelde, dat hg hier niet langer mocht
blgven; hg begreep wat hg de jonge vrouw
ver3chuldigd waa. Hg had wel zgn arm
om die geliefde gestalte willen slaan, maar
hg weerhield zich met alle krachtzacht,
zeer zacht, nauweljjks merkbaar, boog hg
zich over haar heen, die nog altgd gebukt
bg den ouden man stond. Zoo bleef hg eenige
oogenblikken onbeweeglijk staan, alsof hg
van die plaats niet wgken kon. Eensklaps
rukte hg zich los, wat het hem ook kostte.
XXV.
Felix Romberg en Bella zitten in een
Pargsch hótel aan hat ontbgt. De jonge
vrouw heeft het zilveren mandje met vruch
ten eigenhandig bg de oesters en champagne
gezetzg willen liever dit uurtje ongedwon
gen in het salon doorbrengen, tegen den
regel van het hotel, waar men de logeer
gasten liever gezamenljjk aan het ontbgt
heeft.
Die twee menschen hadden tot dusver ra
esa
niet meer recht van medespreken in de
Kamers, dan het onbeduidendste dis-
trictje in het moederland. Daarvoor is
het noodig, dat steeds stemmen, bij
monde van de pers, zich in dien zin
doen hooren, want op zijn zachtst ge
zegd: vreemd is de meening, dat de
bewoners onzer Koloniën in veel opzich
ten nog niet rijp voor staatkundig leven
te achten zijn. Als frappant voorbeeld
daarvan kan dienen, dat sedert kort in
enkele plaatsen in Indië gemeenteraden
zijn ingesteld, doch dat de keus van
de leden dier raden niet geschiedde door
de belanghebbende ingezetenen, doch
dat die leden door de Regeering werden
benoemd.
Zoo iets vindt men voor Indië een
doodgewone zaak. Dezelfde mannen, die
bij terugkeer uit Indië in het moeder
land allen onvoorwaardelijk het stem
recht krijgen en dus kunnen mede
werken aan de samenstelling van Staten-
Generaal, Provinciale Staten en Ge
meenteraden, die zelfde mannen worden,
tijdeDs hun verblijf in Indië, onbevoegd
geacht, om de leden van een gemeente
raad aldaar te kiezen.
Wordt het dus waarlijk niet meer
dan tijd, dat hier ingrijpende verande
ringen worden aangebracht, en dat men
het peil van het staatkundig leven in
Indië verhoogt door den belanghebben
den aldaar ook een stem en recht tot
medepraten te geven? Hoe kan men
het betrachten van algemeene ontwik
keling en energie verwacht enbij men
schen, die men in staatkundigen sin
onmondig laat en die slechts hebben
af te wachten wat en hoe men over
hen beschikt?
Buiten! and.
Te Watkinsville in Georgië hebben hon
derd gemaskerde en gewapende blanken de
stedeljjke gevangenis opengebroken en acht
negers gelyncht, die beschuldigd werden
van moord op een blanke en diens vrouw
van andere misdaden.
en
De toestand In Rusland.
Uit Odessa wordt dd. 28 Juni gemeld
Gisteravond is het pantserschip Knajes
Patemkin aangekomen. De matrozen brach
ten het lgk aan land van Omalfsjoek, die
namens de bemanning bg een officier over
het slechte eten had geklaagd en door dezen
met een revolverschot was gedood. De ma
trozen lieten niet to3, dat de overheid dicht
in een roes .geleefd, zooals slechts mogelijk
was voor een zoo vurig knnstenaarsbloed
als dat van Felix Romberg, of een zoo
genotziek en voor genot vatbaar karakter
als dat van Bella Braun.
Geen gedachte aan hst verleden of aan
de toekomst vermocht een schaduw ta wer
pen op da leefwijze, die hij met knnste-
naarsegcïsnie verklaarde dat voor hem als
knnstenaar noodig wasen die zg, slechts
haar aandrift volgende, voor zich verlangde.
Zgn schilderij was voltooid, en den vo»
rigen dag naar de tentoonstelling te Müa-
chen gezonden; Felix had eenige dagen
vacantia genomen.
Daar werd aan de deur gekloptzjj schrik
ten op, onaangenaam in dit oogenblik van
zoet genot gestoordhet was een brief voor
madame.
Bella brak de enveloppe open. Eensklaps
voer een huivering haar door de leden.
»Da&r« - meer zeide zg niet; hg begreep,
dat hjj den brief ook moest lezen. »Arme
Pnilip, arme papa !c kwam toen over haar
bevende lippen; de jonge vrouw was veel
bleaker geworden. Men had haar wel hard
heden geschreven, zelfs dat zjj niet behoefde
terug te komen: maar het deed haar toch
leed om haar broeder het was zoo akelig
zoo jong te moeten sterven, hu
»Arme Doralc was onwillekeurig de eerste
opwelling in Felix, terwgl het papier uit
zgn hand op h6t tapgt gleed. »Arme Doralc
Hg was vervuld van het besef, dat weder
een verschrikkelgk, treurig lot het edele
meisje getroffen had, missohieu niet buiten
bjj het lgk kwamzjj dreigden met verzet.
Op de borst van den doode was een
papier bevestigd met de door de gansche
bemanning gegeven verklaring, dat Omelt-
sjoek voor de waarheid was gestorven, toen
hg tot den officier zeide, dat de mannen
slecht voedsel ontvingen.
Duizenden menschen stroomden naar de
plek, waar het ljjk was tentoongesteld en
offerden geld voor de begrafenis.
Het meest verspreid is deze lezing:
Omelt8joek zeide aan een officier, dat de
manschappen slechte soep kregen, waarop
deze hem doodschoot. Daarop greep de be
manning den kapitein aan en de officieren,
met uitzondering van acht, die gemeene
zaak met de matroozen maakten, en ver
dronken hen.
Te Odessa aangekomen, brachten de man
nen het lgk van Omeltsjoek aan land en
deelden aan de overheid mede, dat zg zon
den schieten, zoo men hen trachtte te ar-
rasteeren. De roode vlag was op het pantser
schip geheschen. De bemanning begaf zich
naar alle andere booten en stoomschepen
en dwong de arbeiders het werk te staken.
De opgewondenheid is ontzettend.
De Standard verneemt nit Odessa bizon-
derheden over de mnitsrjj aen boord van
het oorlogsschip Knjas PoteinkinToen da
bevelhebber van de stad, wegens de be-
dreigin t van da bemanning, dat zg de stad
zou beschieten, het ljjk van den zeeman
had laten rusten, seind» bij naar Sewasto-
pol om een eskader pantserschepen. Dat
kalmeerde de bevolking echter maai: weinig,
omdat de oproerigheid van de bemanning
dier pantsersehepen welbekend is. Inderdaad
kwam 's middags bericht, dat de bemanning
van vier pantsersehepen aan het muiten
was geslagen. Twee zouden zelfs onderweg
naar Odessa zgn om met de Knjas Potera
kim samen te werken. De bemanning van
dit schip had intnsschen al de gewillige
medewerking van de sjouwers in de stad,
bg het overbrengen van 2000 ton steenkool,
in beslag genomen op het stoomschip Espe-
ranza, naar de Knjas Potemkin. De be
velhebber der stad gelastte 's middags het
werk in het quarantaiuedok te staken en
alle kantore en winkels te slniten. 's Avonds
verbrak een enorme volksmenigte het cor
don soldaten rondom de dokken. Magazjjnen
werden geplunderd en daarna in brand ge
stoken zoo geschiedde ook met andera
havengebonwen en vaartuigen die daar la
gen. Het leek afgesproken werk. 's Middags
ja zeker ook door zgn schuld. En op
de zoo vrooljjk begonnen dagen volgden
eenige recht treurige.
Felix deed echter zgn best om treurige
gedachten van zich te zotten, en Bella kwam
hem daarin bereidwillig te gemoetzg volgde
slechts haar geaardheid.
Zoo begonnen zjj het oude leven opnieuw,
waar het afgebroken was. De ondervinding
leert, dat een afgebroken draad weder vast
en stevig aangesponnen kan worden, zon
der een spoor na te laten van wat er mee
gebeurd is, maar daartoe behooren fijne
banden, behendigheid en geduld.
De jong» vrouw begon het voor model
zitten in het atelier vervelend te vinden.
De verstrooiingen van Parjjs schenen haar
na nog aangenamer toe, omdat zg intns
schen eenige kennismakingen had aange
knoopt, die er een nieuwe bekoorlijkheid
aan verleenden. Felix was echter, hoe ook
de aangewezen minnaar voor een vrouw,
verzot op vermaken en die de vermaken
nooit moede was, nog knnstenaar gebleven
hg bestond van zgn werk. Jammer maar,
dat hjj geen rust had, als hg wist, dat Bella
nit was; hg werkte met een gekweld hart
en in een wrevelige lnim hjj kon haar
niet miss .in.
Nu werd van lieverlede de sündinec
onder het publiek besproken. Natuurljjk
wekte zjj wjder de algemeene bewondering.
Men was verrukt over de levendigheid
van voorstelling in uitdrukking en houding,
den rjjkdom van bjjwerk in de stoflage.
Maar nu kwam ook de keerzijde. Het
hadden de muiters in de stad bjj menigte
vurige manifesten verspreid. Een politie
agent, die een der nitdeelers wilde in hecb.
tenis nemen, werd gedood, 's Avonds laat
verlichtten rensachtige vlammen den heme
bloedrood. Plotseling begon de Knjas Potem
kin op de haven te schieten. Vier Kozak
ken, die op de zeekade de wacht hielden,
werden gedood en twintig gewond. Vreemde
schepen in de haven maken zich klaar tot
vertrek.
De vreemdelingen verwachten vreemde
oorlogsschepen om hen te beschermen.
De telegrammen nit Odessa van Donder
dagochtend beschrjjven dien afgeloopan
nacht van verschrikking, vol brandstich
ting, plnndering en botsingen tusschen de
inmiddels versterkte troepen en het volk,
welks hoofdwapen bommen waren, als volgt.;
Tot middernacht duurden die gevechten;
toen stonden vele gebonwen in brand, o.a.
het gerechtshof, doch troepen beveiligden
de bank en andere staatsgebouwen. De
troepen vuurden herbaaldelgk op da op
roerlingen en brandstichters, van wie zg er
velen dooden en verwondden. Da bevelheb
ber van de stad heeft den staat van beleg
afgekondigd. De Knjas Potemkin, alsook
hare torpedoboot, hebben de keizerljjke vlag
neergehaald en de vlag der revolutie ge
heschen. De bemanning heeft 70or de in
beslag genomen lading kolen en levens
middelen betaald.
Men kan wel zeggen dat de heele haven
vernield is. Alle pakhuizen en vier of vjjf
Russische schepen zjju verbrand. Verschei
den kozakken en ongeveer 300 oproerlingen
zgn gedood. De troepen herstellen snel de
orde. Er is een groote hoeveelheid koop
waren vernield.
Een later bericht meldt:
Het lgk van den matroos Omeltsjuk is
door de matrozen van de Potemkin aan
boord van dit pantserschip teruggebracht.
Elf officieren die door de matrozen op de
Knjas Potemkin waren aangehouden, zgn
heden aan land gezet. Een afdeeling ma
trozen heeft zich onder leiding van den
geesteljjke van de Knjas Potemkin naar
den militairen gouverneur begeven en dezen
verzocht den gedooden matroos Omeltsjuk
te mogen begraven.
De bemanning van het transportschip
Wecha, dat hier van Nikolajef is aange
komen, heeft zich, naar men verneemt, bjj
de muitende matrozen van de Knjas Potem
kin aangesloten en hnn den kapitein en de
ontbrak ook niet aan een afkeurende stem
de schilder had, naar 't scheen, zgn onder
werp slechts aitwendig geroeid en er slechts
een uiterljjken vorm aan knnnen geven,
het karakter zjjner figuur in de omgeving
overgebracht.
Ja, het was te betreuren, dat ean onte
genzeggelijk zoo verdienstelijk knnstenaar
in zgn streven naar waarheid en natuur,
te veel aan zgn model was bljjven hangen,
en verlokt of verward door kleur- en licht
effecten, de zuivere ljjnen niet had gevon
den; alle adel ontbrak aan het beeld, de
trekken waren zelfs zeer alledaagsch.
Het was zeker een hateljjk vitter, die zoo
schrjjven kon; een van die academische
wjjshoofden, die de kunst naar een eenmaal
vastgestelden regel afmeten en er slechts
ééa vorm voor kennen; waarschgnljjk de
zelfde criticus, die den kunstenaar voorspeld
had, dat hjj met zgn Venns zgn hoogte
bereikt had, en die daar nu op terugkwam,
omdat hjj niet wilde erkennen, dat hg zich
vergist had, en daar hg toch wat nieuws
moest beweren, het nu deed voorkomen,
alsof de Undine, bg de Venus vergeleken,
een stap achteruit was. Pah! Wat betee-
kenda ééa stem tegenover de algemeene be
wondering.
En toch verdroot die ééne stem Felix
Romberg niet weinig.
Maar Bella trok haar aardig wipneusje
op; het was ergerlgk, dat men op haar af
beeldsel aanmerkingen dnrfde maken; zg
nam het hem wel een beetje kwalgk, dat
hg het niet beter gemaakt had, maar wei
officieren van de Wecha overgeleverd.
In de stad wordt voortdurend geschoten.
De militairen schieten op het publiek, dat
in een paniek verkeert en vlucht. Hat aan
tal dooden on gewonden moet groot zgn.
Donderdagmiddsg had de begrafenis van
den matroos Omeltsjuk plaats. De kist werd
door 8 matrozen, kameraden van den over
ledene, gedragen. Voorop ging de geeste-
lgkheid. Een tallooze menigte volgde. Op
den weg, dien de stoet nam, was noch po
litie noch militaire macht. De bgzetting had
plaats op het militaire kerkhof.
De havencominandant begaf zich nit eigen
beweging als ggzelaar aan boord van de
Potemkin, zeggende dat hg instond voor de
veiligheid van den begrafenisstoet, 's Mid
dags om vgf nnr stoomde de Potemkin
weg, om een transportsehip tegemoet te
gaan, dat een aantal Russen nit Port-
Arthur naar het vaderland terugbracht; het
transportschip werd vertnees*erd door de
muiters, die haar waarschgnlgk in volle zee
in brand gestoken hebben, waarna de Po
temkin naar Odessa terugstoomde om de
opvarenden van het transportschip aan wal
te zetten.
In de stad moeten 100 000 werklni in
opstand gekomen zgn. De schade door brand
aangericht wordt op 30 millioen galden
geraamd.
Uit Libau, dd. 29 Juni
In den afgeloopen nacht zgn de matrozen
van de hier thnisbehoorende oorlogsschepen
aan 't muiten geslagen; zg braken het ar
senaal open, maakten zicb van geweren
meester en schoten op de woningen van
officieren. Nog denzelfden nacht kreeg de
artillerie van het garnizoen bevel naar de
haven op te rukken. Hedenochtend vroeg
zgn er kozakkeu en een infanterieregiment
Uit Moskou; Het congres vau vertegen
woordigers der groote steden heeft de vol
gende motie aangenomen: >Een volksver
tegenwoordiging op conBtitutioneela grond
slagen is een dringende noodzakelgkhaid.
Boelygin's ontwerp, voor zoovar bekend,
bevredigt niet de meest elementaire eischen
voor een volksvertegenwoordiging. De uit
werking van een ontwerp zonder deelname
van vertegenwoordigers des volks is onmo-
gelgk en de vertraging der beloofde her
vormingen maakt den toestand eiken dag
moeilgker.
De motie zal ter kennis van het minis
ter-comité worden gebracht.
dra lachte zg er slechts om. Wat kwam
het er op aan wat een paar menschen zei
den; iedereen was toch verrnkt over haar.
Dat was het voornaamste. Zjj kon niet
besrrgpen, hoe Felix zich zoo'n mal geschrijf
aantrok; 't was de moeite niet waard. Als
hg het den menschen niet naar den zin kon
maken, moest hg het schilderen er maar
aan geven, zg hadden het niet noodig; er
was nog een tamelgke som van haar bruid
schat overgeschoten, en als die op was, zou
papa wel bgspringen.
En met toenemende wrevel gevoelde Felix
hoe langer hoe meer, dat die vrouw de
vrouw niet was voor een kunstenaar, dat
zg zgn belangen in den weg stond.
Eu met wrevel, smart, toorn en trotsch-
heid in het hart, vooral tegen zgn heke
lende beoordeelaars, ging Felix daarna voort
met de voltooiing van het schilderstuk Ba-
chante. Hg wilde die bengders, want wat
zonden zg anders zgn? door zgn kleu-
renglans, zgn licht, dwingen; zg zouden
zich moeten buigen, die ngdigaards, die
coele wgsnenzen, voor den gloed, dien dat
jeeld ademdehun verouderde leer zou wg-
ten voor de kracht van het realisme, zg
zouden aan de verrukkende schoonheid zg-
ner vrouw gelooven; want nog had geen
critiek vermocht zgn sinbedwelmende harts-
echt voor haar te bekoelen. Nog was zg
zgn Maze, en soms ook zgn model; nog
beviel hg haar als de knapste van allen,
en nog altgd waren er gelukkige oogen
blikken van zingenot, waarin alles vergeten
werd. (Wordt vervolgd
sis—wwumi mi m is
Naar het Duitach
VAN
