Het Land van Hensden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard. Volksbadhuizen. In het strijdperk. M 2443 ZATERDAG 22 JULI 1905. Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. LANS VAM ALTEN/5 ?00B Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO. franco per post zonder prgsverhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentien ran 16 regels 50 et. Elke regel meer 77s °L Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond ingewacht. De Vereent ging voor Volks- en School baden hield verleden week een conferentie te Scheveningen." 't Was een belangrijke vergadering voor ieder, die met deze zorg voor de volksgezond heid metterdaad in aanraking komt of er belang in stelt. Er werden namelijk door de vertegenwoordigers van ver schillende badhuizen hier te lande mede- deelingen gedaan uit de praktijk, onder vindingen ten beste gegeven, die bij de exploitatie waren opgedaan en waarmee men over en weer zijn nut kon doen. Ons land gaat door voor een van de zindelijkste van Europa, maar op het stuk van zorg voor de reinheid van lijf en leden schijnt het heelemaal ach teraan te komen, althans wanneer men mag afgaan op de belangstelling in de volksbaden. „Waar reeds sinds tientallen van jaren", aldus de voorzitter, Dr. Ruyseh, in zijn openingsrede, „na de staats enquête in Engeland het volksbad in hooge eer staat, en van overheidswege krachtig wordt gesteund, waar reeds in 1854 in Frankrijk 600,000 francs door de Staten-Generaal voor oprichting voor volksbaden beschikbaar werden ge steld, waar in Duitschland sinds zich de vereeniging voor volksbaden alom deed gelden en te Göttingen het eerste schoolblad werd opgericht, in bijna alle steden van eenige beteekenis ruime en groote volks- en schoolbaden zijn tot stand gekomen, waar in België bij ministerieel© circulaire den gouverneurs der provinciën wordt verzocht het groote volksbelang te dienen en dit bij de ge meentebesturen aan te bevelen, terwijl de regeering, waar de middelen te kort schieten, 20 pet. der kosten van op richting en exploitatie draagt, doet hier te lande de regeering niets en is het een zeldzaamheid, dat van overheids wege iets wordt verricht om de voort durende volksvervuiling te bestrijden. Gemeentebesturen als die van Arnhem, Utrecht, Amsterdam en Dordrecht, die jaarlijks ongeveer f 2000 beschikbaar stellen voor de volks- en schoolbaden, zijn zeldzaamheden en ook het parti culier initiatief laat veel te wenschen. Alleen te 's-Gravenhage werd dit jaar aan een 400-tal heerenhuizen, waar van verwacht mag worden dat zij hun FEUILLETON. M. VON ESCHEN. 69) Mevrouw Braun vernam nn, dafc Nini gravin was geworden; zjj verheugde zich over dat geluk, en niet minder dat zjj haar dochter kwjjt was, want Nini, met haar eeuwige chic, haar onverzettelijk aan gematigd gezag in huis, was voor haar moeder reeds lang een voorwerp van schuwe ergernis, om niet te zeggeD, van vrees ge weest. De jongelui waren te Nizza; juist op den dag toen de brief bjj Julius Braun aankwam, was er een aardbeving in de Biviera. Eerst nam men, wel is waar, slecht» eenige lichte schokken waar, maar die brachten toch genoeg ontsteltenis te weeg, dat niemand in het Hotel de Rome, iets van het schelden en schreeuwen in de kamers van den Graaf en Gravin Lobau hoorde, of later de verbeten woede op bei der gelaat opmerkte. De graaf had, nameljjk, zjjn adelsdiploma te danken aan een dienst, welken hg een kleinen Italiaanschen vorst had bewezen, door met een dame te trouwen, die genade in hoogstdeszelfs oogen gevonden had, en gravin wenschte te worden eer zjj genade voor reeht moest aannemen. De toenmalig» kamerdienaar van Zjjn doorluchtigheid meende voor zulk een belooning wel een schoon» vrouw d» hand t» kunnen reiken, badkamer hebben, aangeklopt om met f 1 contributie het pogen der vereeni ging te steunen, opdat het volk, dat tehuis zich niet behoorlijk reinigen kan, gelegenheid vinde voor 6 cent een bad te nemen. Slechts een 20tal gaven aan die roepstem gehoor. In den regel luidde het antwoord: Mijnheer of mevrouw doet er niet aan. Toch geld het hier niet zoozeer een werk van philantropischen aard, als wel een groot gezondheidsbelang, daar zon der behoorlijke huidverzorging niet slechts het weerstandsvermogen tegen ziekte belangrijk vermindert, doch tevens de reinheid en het reinhouden van het lichaam een der kostbaarste en meest te waardeeren middelen om besmette lijke ziekten af te weren en epidemiën te bestrijden. Wat baten goede wonin gen, scholen, fabrieken en werkplaatsen, wat goede ventilatiemiddelen, wanneer de lucht voortdurend wordt verontrei nigd door vunzige uitwasemingen en smetstoffen van de vervuilde huid der bewoners?" Yoor dit denkbeeld maakt de Neder- landsche vereeniging voor volks- en schoolbaden onze menschen wakker zoo veel ze kan. Verschillende punten kwamen naar aanleiding van de verslagen der ver tegenwoordigde inrichtingen in ons land ter sprake, die ook onze lezers moeten interesseeren. In de eerste plaats de aantallen bezoekers. Het bezoek der badhuizen is geens zins evenredig aan de bevolkingscijfers der steden, waar ze gevestigd zijn. Er is tusschen de cijfers weinig ver band te ontdekken. Allerlei niet altijd na te sporen omstandigheden vermeer deren of verminderen het bezoek. Een paar worden ter vergadering gememo reerd. Zoo is b.v. zindelijkheid tot in het uiterste doorgevoerd ongetwijfeld de beste reclame. „Wij zorgen, zei een der afgevaardigden, dat alles altijd brandschoon en keurig in de verf is. Geen afgeschilferde muren, geen afdruk ken van vette of vuile vingers. Wjj be talen heel wat aan verf, maar wat wij er aan uitgeven krijgen we ruimschoots terug, daarvan ben ik overtuigd." Een ander afgevaardigde deelde mede, dat bij hem ter stede was gebleken, hoe alles afhangt van den persoon van den badmeester. Neem dus geen ver sleten oudgediende, maar een man in de kracht van zijn jaren en betaal hem vooral omdat hg die dadalgk weder in vrg- heid terugkreeg met een jaargeld bjj den titel, dien men hem gegeren had en dien zjj ontving. Na wist Nini zich te verklaren, waar om de graaf niet gaarne in de Duitsche hooge kringen verkeerde, en ala de overste nog geleefd had, zou hg ook geweten heb ben, aan wien d? graaf hem herinnerde. Hg was eens als jong officier tot adjudant van den bewusten vorst benoemd, gewor den, toen deze de manoeuvres te bjj- woonde.' De graaf herinnerde zich er nu echter niets meer van, want het was reeds lang onnoodig dat hg, zooals hg toen, bjj hun eerste ontmoeting in het bosch gedaan had, met de hand door zjjn haar streek, als om zich te overtuigen dat het niet meer blond was, zooals in den tjjd, toen hg Kapitein von Sonnanfels bjj zjjn heer moest aandienen. Na rjjpe overweging, en dat ging bjj een zoo verstandige dame als de gravin zeer snel, kwam zjj tot het besluit dat het maar weder het raadzaamst was zich in de om standigheden te schikken, in plaats van lang vergeten zaken weer op te warmen. En daar de graaf, dis voor zjjn vrouw in slimheid niet onderdeed, ja haar nog in vele opzichten overtrof, haar bereidwillig te gemoet kwam, hernieuwden de echtelingen hun verdrag, zoo koel, zoo bedaard en doel matig, als twee zulke verstandige, prakti sche menschen slechts konden. De graaf kreeg een zeer behoorljjk zak geld van zjjn gemalin en daarvoor nam hg op zich voor de uitloting, den verkoop en aankoop der effecten en actiea te zor gen; administratie te honden over alle roe- goed. Hoezeer alles afhangt van den bad meester, bleek ook bij de discussiën over .de contróle. Een pover figuur maken overal de cijfers der vrouwenbaden, al werd uit verschillende plaatsen mededeeling ge daan van geleidelijke toename, 't Is een treurig verschijnsel, waarin mis schien op den duur de schoolbaden verandering zullen brengen, als de meis jes van thans, vrouwen geworden, de behoefte blijven gevoelen aan een we- kelijksch bad. Toch zal het aantal vrouwenbaden blijven ver beneden dat der mannen, zoolang de opvatting blijft bestaan, dat deze wekelijksche opfris- sching niet anders dan op Zaterdag avond mag worden genoten, want op dien avond kan moeder de vrouw moei lijk naar 't badhuis. Een ander gevolg van die voorliefde voor Zaterdagavond en Zondagmorgen is de enorme toeloop op die dagen. Dan zijn alle inrichtingen te klein. In Arnhem heeft men getracht den stroom af te leiden naar de eerste weekdagen, door het tarief op die dagen aanmerkelijk te verlagen. In het eerste jaar gaf het niet veel, maar langzamer hand begint deze maatregel succes te vertoonen. Ook de schoolbaden kwamen ter sprake. Op sommige plaatsen worden ze door de gemeente betaald, zooals te Dordrecht, Arnhem en Haarlem, elders, zooals te VGravenhago, door een spe ciale vereeniging. Een verzoek van het Rotterdamsehe badhuis om 50000 schoolb iden te mogen verstrekken voor f 2000, werd afgewezen. En zoo zijn wij vanzelf gekomen aan de financiënde gevoelige plek van de meeste volksbadhuizen. Den Haag kan niet rondkomen en moest om ver meerdering der subsidie bij den gemeente raad aankloppen. De exploitatie van de Rotterdamsehe inrichting sluit steeds met een tekort, dat door het Nut moet worden aangezuiverd. Haarlem krijgt van de gemeente een subsidie van f 1000 onder voorwaarde, dat een bepaald aantal schoolba en worde geleverd. Dordrecht kwam niet rond en moest den prijs per bad van 6 op 7 cent brengen. Gelukkig koö geconstateerd worden, dat dit hoegenaamd geen in vloed had op het aantal bezoekers, dat niet achteruitging, desondanks zelfs vermeerderde. Alleen uit Utrecht kwam rende en onroerende goederen van het Braunsehe vermogen, de inkomsten, de uitbetalingen dar coupons, renten, en wat ook, stipt op zjjn tjjd de gravin ter hand te stellen en haar allo huishoudelijke re keningen over te leggen; bovendien een oplettend cavalier te zjjn, wanneer zjj hem daartoe noodig had. Naar Duitschland wilden zjj niet terug gaan; dat vond Gravin Nini gevaarljjk ter rein voor het stamboek van haar echtge noot; daarom zouden zjj beurtelings in Weenen, Parjjs en Italië hun verbljjf honden. Dat alles liet zich zeer chic aanzien, en de gravin gaf zich ook alle moeite het zoo te vinden; niettemin had zjj oogenblikken, dat zjj de kleine vuisten balde, met haar voeten op den grond stampte, terwjjl haar donkere oogen fonkelden, omdat zjj nu toch op een geheel andere wjjze moest leven dan haar plan was geweest, want onder de personen die zich om Gravin Lobau bewogen, waren er van zeer twjj- felachtig soort. Moest zij, Nini Braun, die slechts met een man had willen trouwen, die zg tot den man zjjner vrouw had willen maken, dan toch door haar man geworden zjjn wat zjj nu wasl De graaf was in zooverre tevreden, dat hg den buit, waarop hg geloerd had, mach tig was geworden, en wat het andere be trof, schikte bg zich in machtelooze woede onder zjjn juk, want hg had wel wat ineer vrgheid en geld willen hebben; maar ten opzichte van geldzaken verstond de gravin geen gekscheren. Zoo dacht bjj met weemoed aan do dagen, toen hg de Brauns in de groote wereld hielp inleiden, ook aan zjjn eerste huweljjk, en meende, dat een gunstig berichtdaar was een batig saldo van ruim f 1000 over het eerste halfjaar, dat de inrichting geopend was. Badhuizen moesten eigenlijk in geen enkele gemeente ontbreken. Buitenland. De toestand In Rusland. Dicht bjj Elizabetpol heeft een bende revolutionairen het gewapend geleide van een afdeeling ballingen op weg naar Si berië aangevallen. Er zgn 96 ballingen be- vrjjd onder welke een aantal leden van een revolutionaire vereeniging. Kozakken trach ten de bevrjjde gevangenen weer op te sporen. Te Warschau is een officier van politie, Golembrofski geheeten, van achter aange vallen en doodgeschoten. De moordenaars ontkwamen. Er loopen weer kwade geruchten over de houding der te Kroonstad liggende oor logsschepen. De officieren hebben de be manningen niet langer ia bedwang en die op de Minin en de Katharina II moeten openljjk gehoorzaamheid hebben geweigerd. De kanonnen der forten zgn op de sche pen gericht. Da veelgenoemde fabrieken van Poetilof te St. Petersburg zouden hed6H voor goed gesloten worden. Deze stap maakt 19,000 man werkeloos. Woensdag is er op den Opperprocurenr der Heilige Synode, Pobjedonostsef, te Pe tersburg, een moordaanslag" gepleegd. Toen de opperprocurenr op het station aankwam uit Tsarskoja Selo, trad een jong- mensch op hem toe en beproefde een re volverschot op hem af te vuren. Ean met Pobjedonostsef aangekomen reiziger gelukte het echter dit te verhinderen en leverde den man over aan de politie, die hem den gela den revolver afnam. Slecht» aan de tegen woordigheid van geest van dezen reiziger, wiens naam onbekend bleef, dankte de op perprocurenr zgn redding. Deze reed na den aanslag naar het gebouw der Synode en keerde later zonder eenig geleide naar Tsarskoja Selo terug. De aangehoudene telt ongeveer 28 jaar. Het zemstwo-congres kwam Woensdag te Moskou om één uur bjjeen ten huize van prins Paul Dolgorocky, zoon van den hg het toen gemakkelijker had gehad. Intusschen was het hoe langer hoe stiller geworden in de villa Braun. Niemand van allen, die hier gegeten en gedronken en da Brans en hnn geld ge vierd hadden, bekommerde zich om de oude lieden; zg konden immers niemand meer van dienst zjjn! Alleen Doraline vergat het niet. Wat het geluk in dat huis niet vermocht had, deed medelijden met de ram pen, die het getroffen hadden. Zg had zich terstond na den dood van haar echtgenoot bjj zjjn ouders aangesloten, en deze volgden nu haar uitnoodiging om op Meisenbach te komen. Lang was Doraline met zichzelven in tweestrggeweest of zjj het erfgoed, haar door haar echtgenoot nagelaten, zou aan vaarden; alles in haar kwam daarentegen op. Maar dan weder meende zg, dat het een onrecht zou zgn als zg van zich wees wat door een zoo eigenaardig ver schrikkelijk noodlot haar toebehoorde en in haar handen tsn zegen kon worden, en als zg er afstand van (bed, weer een vloek voor velen, zocals hg eigenljjk voor den overledene en zgn familie geweest was. Dus besloot Doraline Meisenbach te aan vaarden en verhuisde met haar brosrs en zustar daarheen, voorloopig om ilechts voor hun opvoeding te laven en in stilte lang zaam en zeker haar plannen tot rjjpheid te brengen, hoe die groote bezitting het best te beheeren was tot welzjjn van haar evenmensch. Het eerste bedrgf, waarmede de jonge vrouw haar beheer begon, was die grootmoedige daad jegens de familie van haar echtgenoot. En evenals het eerste bedrgf van een opperhofmaarschalk. Er waren sen 250 ver tegenwoordigers van zemstwo's en doem a's tegenwoordig. Graaf Heyden werd tot voor zitter gekozen. Ü8 vergadering was zoowat anderhalf uur aan den gang, toen vjjf officieren van politie binnentraden en verklaarden op last van den prefect van politie de bjjeenkomst te moeten sluiten. Dit wekte groote ver ontwaardiging en na eenig beraad trokken de offieieren zich terug en maakten beneden proces-verbaal op van de weigering der vergadering, om aan het bevel van den prefect gehoor te geven. Alle namen der aanwezigen waren overgeschreven van de presentielijst. Tot een vervolging der meer dan 200 congresleden zal het intusschen wel nooit komen. Prins Sergius Troebetzkoj deelde daarna in een redevoering de juiste woorden mee, die de Tsaar op 19 Juni had gesproken tot de deputatie, waartoe spr. behoorde. Zjj verwekte donderend applaus. De congres leden gronden hun recht om te vergaderen en de wettigheid hunner handelingen jaist op 's Keizers woorden, die hooger staan dan alle wetten in Rusland. Daarna voerden het woord Prins Dolgo- roeky en Golowin, die ondanks hun anti- regearingsgezinde agitatie Dinsdag nog de de orde van St. Stanislaus, 2de klasse, had den gekregen. Ook zjj bepleitten het recht van het congres om vrjj uit te spreken. Daarna ging men over tot ds beraad slaging over het ontwerp van een Volks vertegenwoordiging en de daarmee samen hangende onderwerpen. De »Roeskia Wj9domosti« zegt, dat het ontwerp-grondwet der zemstwo-afgevaar- digden de volksvertegenwoordiging, de Gos- soedarstwennaja doema, wil splitsen in twee Kamerseen Hoogerhuis gekozen door de zemstwo's, dus op de manier als bjj ons de Eerste Kamer, en een Lagerhuis krachtens algemeen stemrecht gekozen, ^e Keizer heeft het recht van veto. Hij benoemt de minis ters, die tot voorzitter hebben een groot kanselier. Het ministerie is solidair en ver antwoordelijk aan de doema. Naast dit alles komen ean reeks bepalin gen over afschaffing van paspoorten, van censuur, van onderzoek van correspondentie, enz. Het Lagerhuis zou tellen 840 leden, die geheel het rjjk vertegenwoordigen, zon der onderscheid van ras of geloof, welk goed tooneelstuk in zgn ontwikkeling de daaropvolgende bevat, ontwikkelde zich daarnit voor Doralines geest wat hier te doen was, en had het een verhelderende uitdrukking op haar plannen. Al spoedig bespeurde de jonge vrouw, dat zjj zich niet bedrogen had in de hoop dat het verbljjf hier den ouden lieden goed moest doen. De landoljjke lacht en de stilte werkten weldadig op de zaauwen van Ju lius Brauneen gGjjke uitwerking had dit landleven op zgn vrouw, die meer en meer de huishoudeljjke werkzaamheden die Do raline haar gewillig overliet, op zich nam. En al werd zjj daardoor ook niet vroo- ljjk of gelukkig, het bracht haar toch van lieverlede in een vreedzame, verzoenende stemming ja, zelfs het wantrouwen der spaarzame huismoeder werd getemperd tegen over de eerljjke dienstboden hier, en de vrekkigheid, di8 zich te midden vau al de verkwisting in de villa Braun in haar had ontwikkeld, verloor, als gerustgesteld door het verstandig beheer van de gaheele be zitting, meer en meer haar prikkel. En Doraline meende, als een gunstige invloed zulk een weldadige uitwerking had op oude lieden, door zulk verdriet geknakt, hoeveel te meer moest er dan niet zgn uit te richten bjj jonger krachten. En zjj wist hoevelen neergeveld worden in den strjjd des levens, bjj het mateloos streven naar de goederen dezer wereld met over-panning van alle krachtenEu de dooien in dien strjjd! Ja, die laat men liggen, maar de gewonden zendt men naar het hospitaal, in deze beteekenisverplegingsgesticht voor ljjders aan zenuw- en zielsziekte genoemd. Wordt vervolgd Naar het Duitsch TAN

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1905 | | pagina 1