el Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommeierwaard.
De Woekeraar.
Kunstboter.
Uitgever: L. J. YEERMAH, Heusden.
j M 2458
WOENSDAG 13 SEPT.
1905.
FEUILLETON.
"'il VAN ALTEN/
yogs
>it blad versch^Ht WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementaprga: per 3 maanden f 1.06.
franco per poit zonder prfiyerhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 et. Elke regel
meer 7V* Groote letters naar plaatsruimte.
AdrertentiSn worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Zoowel voor de spijsbereiding, als
voor het nuttigen van het dagelijksch
brood is vet onontbeerlijk; het meest
gebruikte vet was jarenlang de boter,
dat is het vet, dat van de koemelk
wordt afgescheiden.
De ervaring leert echter, dat een
artikel van algemeene behoefte spoedig
een handelsartikel wordt, en daardoor
onderworpen wordt aan de wetten van
vraag en aanbod, waarmede de prijs
van het artikel overeenstemt. De prijs
van boter werd echter op den duur
zoo hoog, dat zij voor smalle beurzen
niet meer bereikbaar was. Eerst werd
de boter met allerlei goedkoope doch
onsmakelijke vetten vermengd en ten
slotte bleef er voor velen niets anders
over dan het brood met varkensvet te
bestrijken.
Napoleon III vestigde de aandacht
van den scheikundige Mège Mourriez
op dezen toestand en droeg hem op
te trachten een vetmengsel van goede
kwaliteit en smaak samen te stellen,
dat door geringer prijs de boter zou
kunnen vervangen.
Mège Mourriez stelde zich toen de
vragen„Komt de boter uit het voed
sel, dat de koe tot zich neemt? of is
zij ergens anders van afkomstig? Hij
nam nu met eenige koeien de volgende
proeven. Eenigen tijd gaf hij de dieren
niet anders te eten dan een weinig
vetvrij voeder met wat water, juist vol
doende om niet van honger en dorst
te sterven. Niettemin gaven de koeien
nog melk met room, alhoewel in ge-
geringe mate. Het voedsel was beslist
ontoereikend om de afgescheiden boter
te kunnen leveren, en van het water
kon deze natuurlijk niet afkomstig zijn.
Het botervet moest dus noodwendig
van de lichamen der koeien zelf zijn
gekomen.
De koeien werden nu geslacht en
toen bleek, dat de lichamen wel nor
maal waren gebleven, maar dat al het
vet verdwenen was,
Mége Mourriez kwam daarop tot het
besluit, dat de boterbestanddeelen in
het rundvet voorhanden moesten zijn.
Het kwam er dus maar op aan een
methode te vinden om het botervet op
die wijze uit het dier af te scheiden,
dat daarbij de goede smaak niet ver
loren ging. De beginselen van deze
methode zijn dezelfde als die, welke bij
de bereiding van natuurboter worden
gevolgd, nl. vlugge behandeling, bij de
laagst mogelijke temperatuur.
Op deze theoriën baseerde Mège de
3)
Dank zij den invloed zijner vrouw had
den de onstuimige en gegronde verwijten
van zijn geweten zich reeds lang doen ge
voelen. Hij worstelde, bood weerstand, maar
had de kracht niet zich te overmeesteren.
In deze oogenblikken was hij verbitterd
op zichzelven, op de slachtoffers zijner heb
zucht, maar bovenal opLjubuschka, dien on-
verzoenlijken rechter, die hem eeuwig met
verwijten achtervolgde.
Inderdaad, Ljubuschka begreep hem niet,
en terwijl zij te goeder trouw meende zijne
ziel te redden, bedierf zij de zaak dikwijls
door hem met k\Vestende woorden en bittere
verwijten te verharden. Zoo ging het ook
nu. Na een langdurig stilzwijgen begon
zij voorzichtig en vriendelijk over Gorkow
te spreken. Marmylow luisterde zonder het
hoofd om te wenden. Aangemoedigd door
zijn zwijgen werd zij stoutmoediger, in de
naïeve meening, dat hare woorden nu tot
zijn hart zouden doordringen. Bezield en
verontwaardigd begon zij hem uit te reke
nen hoeveel rente hij van hem trok.
„Ga maar eens na: gij hebt hem drie
honderd gegeven, en aan rente over al die
jaren een som ontvangen driemaal zoo groot
als het kapitaal. Dat schreit ten hemel.
Uw handelwijze past geen Christen! Gij
zuigt de zieken en armen uit
Maar hoe meer zij sprak, des te onge-
volgende bereiding van kunstboter.
De groote stukken vet, afkomstig van
het geslachte dier, worden zorgvuldig
van bloed en onreinheden gezuiverd,
en daarna in een machine fijn gemalen
ten einde het celweefsel, dat het vet
omsluit, te verscheuren. Daarna wordt
het vet gesmolten bij een temperatuur,
die niet boven 55° C mag komen
hoe lager de temperatuur bij het smel
ten is, des te fijner zal de smaak van
het product zijn.
Het celweefsel zinkt vervolgens met
het water omlaag en het gesmolten vet
blijft bovendrijven.
Dit vet is evenwel nog niet geschikt
voor de consumptie, want het bevat
een groot gehalte van stearine; dit is
een smaak- en reuklooze stof van een
hoog smeltpunt, waardoor het op de
tong niet smelt en de oorzaak is, dat
het runder vet in den mond kleverig
blijft. In de natuurboter komt de stea
rine slechts in onbeduidende hoeveel
heid voor, omdat die stof in het lichaam
van de koe gemakkelijk bij het adem
halingsproces wordt verbrand ten dienste
van de verwarming van het lichaam
en de arbeidsprestatie, terwijl de vloei
bare oliedeeltjes moeilijker verbranden
en als botervet in de melk komen.
De stearine moet dus verwijderd
worden. Daartoe wordt het gesmolten
vet langzaam afgekoeld, waarbij een
korrelige brei ontstaat; de stearine
vormt de korreltjes, terwijl de margarine
nog vloeibaar blijft.
Die brei pakt men nu in stevige
doeken en legt die pakken tusschen
ijzeren platen, die hydraulisch op el
kander worden gedrukt, waarbij de
margarine wegvloeit en de stearine
tusschen de doeken blijft zitten.
De margarine wordt vervolgens ge
kleurd als natuurboter, vervolgens met
metk gemengd, goed gekneed en plot
seling afgekoeld.
De aldus bereide kunstboter heeft
nagenoeg dezelfde samenstelling als do
natuurboter; deze laatste bevat echter
nog vetten, die het ransig worden ver
oorzaken, namelijk de vetten der in
water oplosbare vetzuren, waartoe het
boterzuur behoort. Het gemis van die
vetten komt de margarine evenwel ten
goede, omdat bij haar dus nimmer
sprake kan zijn van ransig worden.
Daar nu verder de kunstboter, op
vorenom8chreven wijze bereid, deDzelf
den smaak en het uiterlijk heeft als
natuurboter, is deze margarine een uit
stekend middel om de natuurboter te
vervangen. De bereiding geschiedt over
het algemeen zindelijk en feitelijk is de
voeliger en verharder werd Marmylow.
Zijn gelaat was bleek, zijne lippen trilden,
een sombere gloed straalde uit zijne oogen.
Woest om zich heen ziende, stond bij mid
den in de kamer; zóó had zijne vrouw
hem nog nimmer gezien. Hij snelde naar
zijn kabinet en begon driftig zijn kasboek
door te bladeren.
„Gorkow, Gorkow, Gorkow!" sisten zijne
lippen. „Daar staat bij 1"
Marmylow schreef het adres op, greep
zijn hoed, trok haastig zijn pels aan en
snelde ontstuimig de trappen af.
Aan een der uiteinden van Petersburg.
in eene halfdonkere blinde steeg, stond
een oud, bouwvallig huisje; een half ver
wilderd, morsig tuintje, met hoopen sneeuw
en puin bedekt, scheidde het van den weg.
Dit huisje behoorde den voormaligen amb
tenaar Gorkow. Enkele huurlieden stonden
voor de woning en duidden aan, dat er
iets ongewoons plaats had. Inderdaad er was
dien avond eene kleine bijeenkomst in zijn
huis.
De lage vensters waren met luiken ge
sloten het huis scheen verlaten of in diepe
rust te zijn.
Doch daar komt weder een slede aan:
het was die van Marmylow. Op de trede
staande, zag hij rond.
„Waar woont Gorkow?" vroeg hij een
vrouw, die juist uit een winkeltje kwam.
Zij wees hem het huis aan.
Toen hij de sleden gewaar werd, begreep
Marmylow, dat er gasten bij Gorkow wa
ren, maar hij liet zich daardoor niet uit
het veld slaan.
„Des te beter," sprak hij tot zichzelven
tegenzin, welke bij velen ook tegen
goede margarine bestaat, zeer ongemo
tiveerd.
De groote vraag naar kunstboter gaf
aanleiding tot het zoeken naar nog
andere methoden van bereiding, zoodat
men nu behalve van verschillende dier
lijke vetten, ook wel van plantaardige
olieën gebruik maakt.
Ook deze stoffen worden met melk
gekarnd en daarna door sterke plotse
linge afkoeling gestold.
Intusschen heeft de vraag naar een
goedkoop artikel al weder veroorzaakt,
dat er ook margarine bereid wordt uit
allerlei minderwaardige grondstoffen,
terwijl de margarine mede wordt ge
bruikt om ze te vermengen met natuur
boter en het mengsel dan als zuivere
boter te verkoopen.
Al is de zuivere margarine nu ook
een deugdelijk voedingsartikel, dit neemt
niet weg, dat het toch bedrog is, als
men een mengsel van margarine en
boter, als zuivere natuurboter verkoopt.
Vroeger kon men margarine bij het
braden dadelijk van boter onderscheiden,
omdat laatstgenoemde in de pan een
bruin samenhangend schuim vormde en
margarine niet. Ook daarin heeft men
weten te voorzien en sindsdien kennen
wij „Yitello", „Hationaal", „Almada",
„Solo", „Alpha" en andere soorten, die
alle de eigenschap hebben, dat zij in
de keuken natuurboter geheel kunnen
vervangen.
Itiiiieisliiml.
In ons vorig no. maakten wij in 't
kort melding van de hevige aardbeving,
welke Vrijdag in een gedeelte van Italië
schrikbarende verwoestingen heeft aan
gericht. Thans wordt geschreven, dat
sommige plaatsen van Calabrië veel
gelijken op een groot kerkhof. De meeste
slachtoffers zijn vrouwen en kinderen,
daar de mannen meerendeels aan den
veldarbeid waren op het oogenblik van
de ramp. Volgens de Messagero zullen
verschillende der verwoeste dorpen niet
herbouwd worden omdat de bewoners
naar Amerika gaan. Dit komt meer
voor bij dergelijke rampen. Uit bijge
loof of om andere redenen verlaten de
menschen de plek der catastrofe voor
goed.
De Koning heeft 100.000 lire voor
de slachtoffers gegeven, maar ook de
Staat zal krachtig moeten bijspringen,
want de ellende is zeer groot. Reizigers
uit het zuiden vertellen hoe tusschen
Villa San Giovanni en Sant Eufemia
de treinen aan alle stations belegerd
worden door de geteisterde bevolking,
die om aalmoezen smeekt.
„ik zal hem beschaamd maken en in op
spraak brengen!"
Hij trad de voorkamer binnen. Daar
stond de menigte; een wierooklucht ver
spreidde zich door het vertrek. Ontsteld
keek Marmylow rond.
„Ik dacht niet u hier te storen," wilde
hij zich verontschuldigen, maar de woor
den bleven in zijne keel steken. Hij ging
eenige schreden vooruit en keek over de
hoofden heen in de aangrenzende kamer.
Daar in den voorsten hoek stond een
doodkist. Een oude priester in een zwart,
versleten gewaad diende de zielmis.
Marmylow sidderde en wankelde. Maar
het was als hield een onzichtbare macht
hem staande. Hij drong door de menigte
heen.
Aan de lijkbaar zelve lag een bejaarde
vrouw geknieldzij hield de bleeke handen
op hare borst saamgevouwen en was zeer
armoedig gekleed. Twee jonge meisjes in
zwart sitsen japonnetjes stonden snikkende
naast haar. Marmylow wendde de oogen
af, om het gelaat van den afgestorvene niet
te zien. Doch vergeefs; zijns ondanks sloeg
hij de oogen op en staarde op het over
schot van Gorkow. Weder wendde hij zich
af, doch andermaal rustte zijn blik op zijn
slachtoffer van weleerhet was als kon hij
zich niet losrukken, en hij voelde een ril
ling door zijn leden gaan. Somber klonk
het gezang„Zijne ziel ruste in vrede."
De arme vrouw snikte aangrijpend, alsot
haar hart zou breken. Marmylow wierp
zich met de anderen op de knieën. Het
was alsof zijne lippen trilden en zijne hand
krampachtig een kruisteeken maakte.
Nadat hij knielende zijne gebeden had
In Parghelia bij Tropea, waar het
middenpunt van de aardbeving schijnt
te zijn geweest, zijn alleen meer dan
300 dooden. In lange rijen liggen de
lijken daar om herkend te worden
velen vertoonen messteken, die waar
schijnlijk zijn toegebracht bij het vree-
selijke dringen naar de uitgangen van
huizen of andere gebouwen. In Catan-
zaro had een woest tooneel in de
gevangenis plaats. Onder de 1400 ver
oordeelden aldaar brak bij de eerste
schokken een waanzinnige angst uit;
de opgeslotenen deden wanhopige po
gingen om de deuren hunner cellen
te forceeren. Een talrijke troepenmacht
herstelde de orde, maar niet voor men
allen van de hoogere verdiepingen naar
beneden had gebracht.
De schokken duren nog voort; ook
de Vesuvius werkt nog; de lavastroom
heeft volgens sommige berichten den
kabelspoorweg al bereikt en daarvan
een 50 meter vernield.
De regeering heeft verscheiden regi
menten met levensmiddelen en 2000
tenten naar Calabrië gezonden. Alleen
in Martirano reeds zijn 1000 menschen
dakloosin Palmi, Monteleone, Parghe
lia en tallooze andere plaatsen kam
peeren er eveneens honderden op het
open veld. Onbeschrijfelijke tooneelen
moeten voorkomen bij het reddingswerk;
op één plaats vond men een gezin van
elf personen onder het puin verpletterd.
Te Pizzo scheurde een rots, waarop
huizen, vaneenalles deed een val van
een 40 meter. Twintig personen werden
hier op slag gedood. Te Giffone ver
dween een veeherder in den grond,
terwijl hij zijn vee naar buiten dreef.
Een priester wierp zich in doodsangst
van een balkon en werd met verplet
terden schedel opgenomentwee vrou
wen stormden, in hun slaap opgeschrikt,
bijna geheel ongekleed de straat op,
waar beiden van opwinding ineenzakten
en den geest gaven. Zoo zou men ko
lommen kunnen vullen.
Het aantal ongevallen is natuurlijk
nog niet vast te stellen, maar men
schat voorloopig het aantal dooden op
ruim 2000 en dat der gewonden op
meer dan 10.000. Men meent, dat in
't geheel 50.000 menschen zonder wo
ning zijn.
Wat de voldoening der Marokkaan-
sche regeering aan Frankrijk betreft
wordt uit Tandzjer geseind, dat niet
alleen alle eischen der republiek vol
ledig zijn ingewilligd, maar Marokko
ook heeft beloofd binnen drie maanden
alle overige verplichtingen jegens Fran-
sche belanghebbenden na te komen.
Hiermee is een bedrag van 100,000
francs gemoeid. Dit maakte trouwens
een onderdeel van het ultimatum uit.
Naar de Petit Bleu meldt, is de heer
William Penfield met een opdracht van
volbracht, richtte hij zich op en liet weder
om onwillekeurig zijn blik op den afgestor
vene rusten. Er werd om hem heen ge
fluisterd enkelen keken hem nieuwsgierig
aan, maar hij sloeg geen acht op dit alles.
Het was alsof een dichte nevel de geheele
omgeving voor hem verborg, en slechts
het wassen gelaat van Gorkow, dat daar
zoo rustig lag en zoo plechtig en helder in
de omgeving uitkwam, trok zijne aandacht
en hield hem aan zijne plaats gekluisterd.
Pijnlijk en somber zag hij neder op de
vermagerde, levenlooze, maar zachte trek
ken van dat gelaat. Wat, ja, hoeveel had
hij thans niet willen geven, om den doode
in het leven terug te roepen
De zielmis was afgeloopen. Allen kwamen
in beweging en enkelen naderden den over
ledene. Zonder iemand aan te zien, wan
kelde ook Marmylow naar hem toe en boog
zich aangedaan over de doodkist
„Ziedaar de som van ons levenzei-
de eene stem zacht.
„Waarom toch kruipen wijwaarom toch
kwellen en vernederen wij anderen; alsof
ons leven op deze aarde niet al rijk genoeg
aan lijden en smarten is? Ziedaar de eind
som van dit alles," herhaalde Marmylow
diep bewogen tot zichzelven.
Hij wendde het hoofd af; het koude
zweet parelde op zijne slapen, hij hijgde
en snakte naar lucht, zijn gemoed was vol
Plotseling raakte eene hand zijn arm aan
Marmylow draaide zich om, en de arme
vrouw, de weduwe van den overledene, stond
vóór hem. Haar vermagerd, vaal blëek ge
laat wekte deernis op; de roodgeweende
oogen staarden wezenloos rond. Zij sprak
met iemand over de armoede en ellende,
president Roosevelt naar Europa ver
trokken, om met de regeeringen te on
derhandelen over het tijdstip der bijeen
roeping van de tweede Haagsche con
ferentie, ter regeling van de rechten
der onzijdigen tijdens een oorlog, enz.
Bij Howard in Texas is weer eens
een neger, die zich aan een blanke
vrouw vergrepen had, door het volk
opgepakt en in 't openbaar levend ver
brand. Men liet den man eerst nog een
paar uren tijd om telefonisch!
afscheid te nemen van zijn familie.
De verloofde van een kanonnier heeft
aan den chef van de 3de compagnie
van het regiment garde-artillerie te
voet te Spandau, zonder voorkennis
van dien kanonnier, een brief geschre
ven om een onderofficier als soldaten-
beul aan te geven. De onderofficier
mishandelde zijne minderen met de
vuist en de stukken van het geschut,
waarover hij onderricht gaf, zoodat hun
dikwijls het bloed uit mond en neus
gaten stroomde.
Tengevolge van dien brief is thans
tegen den onderofficier een instructie
geopend.
De Standard verneemt uit Washing
ton Het Chineesche gezantschap deelt
mede, dat China zich voorneemt een
commissie te vormen ter vaststelling
van alle middellijke en onmiddellijke
schade, die beide oorlogvoerende par
tijen in Mantsjoerije hebben aangericht.
Weigeren zij te betalen, dan zal China
een beroep doen op het Haagsche hof.
Ook is China niet van zins de over
dracht van Chineesch grondgebied krach
tens het vredesverdrag voetstoets goed
te keuren. China is daarbij niet op
geld uit, maar het wil zijn souvereine
rechten handhaven.
Oproer in Japan.
Over den toestand in Japan wordt
d.d. 11 dezer gemeld: Uit het geheele
land komen berichten, dat op tal van
plaatsen ongereldheden voorgevallen
zijn. De betoogingen worden vooral
tegen de politie gericht; op druk be
zochte vergaderingen worden heftig ge
stelde moties aangenomen.
Alle telegrammen naar het buiten
land staan onder de censuur.
Te Tokio is de opgewondenheid reeds
grootendeels bedaard, maar de staat
kundige beroering duurt voort. Geen
verdere ongeregeldheden worden ver
wacht. Het is niet mogelijk, te ramen
hoeveel menschen er gedood en gewond
zijn bij de onlusten, daar veel gewon
den naar huis gebracht zijn, en voor
de politieverborgen gehouden worden.
De politie maakte van de sabel gebruik
en niet van de revolver, vandaar dat
die zij de laatste drie jaren hadden geleden,
en vroeg toen opeens aan Marmylow, of
de overledene niet tegelijk met hem gediend
had.
Marmylow stond als verslagen. Hij sta
melde eenige onsamenhangende woorden,
dat hij niet gediend had, maar den over
ledene had gekend als een braaf man. En
snel zijne portefeuille uit den zak halende,
nam hij er al het geld uit, dat zich daarin
bevond, en reikte het der weduwe toe. Hij
voegde, zelf niet wetende hoe en waarom,
er nog aan toe, dat hij dit geld den over
ledene schuldig was.
Bij het gezicht van het geld keek de we
duwe hem verbaasd aan; doch Marmylow
drong er beslist op aan, dat zij het geld
zou behouden, zich verontschuldigende, dat
hij de 3chuld niet vroeger had kunnen
aflossen
Op straat gekomen, liep Marmylow niet,
maar draafde. Zijn hart bonsde, alsof het
bersten zou. Hij spong in de slede, doch
de koetsier was hem niet vlug genoeg, zoo
dat hij er uit sprong en weer voortholde.
Hij gevoelde zich nu een geheel ander mensch
geworden.
Kort daarop besloot Marmylow zijne bank
van leening voor goed te sluiten, en zoo
als het viel, met zijne schuldenaars af te
rekenen. Velen arme lieden schonk hij hun
ne schulden. Hij achtte zijn vroeger leven
als geheel te behooren tot het verledene,
dat zich in de toekomst nimmer kon of
mocht herhalen.
(Slot.)
ith
