iel Laad van flensden en Allena, de Langstraat en de Boinnielerwaard. Een zonderlinge Erfenis. Indisch Allerlei. Uitgever: L.. J. VEERMAN, Heusden. M 2460 WOENSDAG 20 SEPT. FEUILLETON. Y0U8 Uit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG. Abonaementsprjji: per S maanden f 1.00. franco per poet zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentien ran 16 regels SO et. Elke regd Imeer 71/» °t. Groote letters naar plaatsrnimte. Advertentien worden tot Dinsdag- en Vrgdagavond ingewacht. Waar in vroegere jaren de Indische maatschappij en de Indische samenle ving zeiden tot onderwerp van ge schriften werden gemaakt, daar ziet men in de laafste jaren meerdere schrij vers, die de bewoners van Insulinde in hun doen en laten tot onderwerp voor hunne pennevruchten hebben ge nomen. Reeds zeer lang geleden was het boek van Dr. Jan ten Brink Oost- Indische dames en heeren", vrijwel het eerste op dit gebied. Sedert is er een vrij groote stroom van Indische romans en novellen opgekomen, die voor het meerendeel de negatieve verdienste heb ben, om te leeren hoe de Indische menschen niet zijn. Te betreuren is het, dat in die In dische romans bijna als regel niet anders dan minwaardige individuen ten tooneele worden gevoerdde niet ter zake kundige lezer zon zoo lang zamerhand den indruk krijgen, dat de maatschappij aldaar voor het meeren deel bestond iiit menschen van het laagste zedelijke peil, een indruk, die zich gereedelijk laat verklaren uit de onafzienbare reeks van patsers, om de geijkte uitdrukking van den heer Bas Yeth, de schrijver van het meest be ruchte boek over Indië, te gebruiken, welke ons als de meest op den voor grond tredende typen worden vertoond. Volgens de moderne Indische litte ratuur is een zuiver en gelukkig hu welijk in Indië een hersenschim, want het meerendeel der gehuwde personages in de romans vatten dien band niet ernstig op. Inlandsche huishoudsters, die hun vorige heer of gemaal middels pil nuoi- .mer elf naar betere gewesten zenden, vormen steeds een nimmer ontbrekend decoratief. Sedert eenigen tijd worden de Indi sche merkwaardigheden hier ook ten tooneele gevoerd, want zekere luitenant van het Nederlandsche leger, die eeDi- gen tijd bij het Indische leger is ge detacheerd geweest, weet de daar te lande genoten gastvrijheid niet beter te beloonen dan door het schrijven van een Indisch tooneelstuk, geti eld„Ge- deballoteerd", een samenspel van allerlei karakterlooze individuen. Terecht zegt de Java-Bode van dit stuk, dat de opvoering er van in Nederland zeer unfair is tegenover Indië, wegens de strekking. Wie aan het Hollandsche publiek doet voorkomen alsof het Europeesche element op een der hoofdplaatsen op (2 Die kollossale stoomer met het flonkerend staal en koper zijner machine, met zijn luidruchtige bevolking van matrozen, met zijn vergulde en noteboomhouten salons, boezemde hem van 't oogenblik, waarop hij 't dek betrad, eene schier godsdienstige be wondering in. In de eerste dagen sprak hij met niemand en slenterde slechts het dek op en neer, of lag over de verschansing ge leund zich te vermeien in 't gedans en ge- wiegel der hoogopgaande golven. Eindelijk kreeg hij zijn spraakvermogen terug, en vóór hem verrees in zijn geest de gewichtige zaak, waarvoor hij naar New- York toog. Er kwam toen over hem eene plotselinge behoefte om zijne bekommer nissen mede te deelen, zijn gemoed uit te storten en hij wendde zich met zijn erfe nis-vertelling tot den kwartiermeester, een landgenoot, die hem nogal vertrouwen in boezemde. Doch de kwartiermeester had het veel te druk om naar hem te luisteren met de gewenschte aandacht en schoof zich hem van den hals, met de raadgeving zich eens te wenden tot die twee lange roodharige heeren, Amerikanen zonder twijfel, die da gelijks met hun beiden op 't dek op en neder kuierden. „Die heeren zullen u beter terechtwijzen dan ik, want zij kennen New-York op hun de buitenbezittingen zoü bestaan uit ongeveer 90 procent ploerten en mis punten, beloont daarmede dc in Indië genoten gastvryheid zeer slecht. Menschen, als door den auteur ge schetst, komen overal ter wereld, dus ook in Indië, voor; maar dat deze typen de Indische maatschappij, door hun overwegend aantal, zouden stem pelen tot een, die staat beneden het laagste peil, is een leugen, en die leugen heeft de auteur het grootendeels niet-wetende Nederlandsche publiek op den mouw gespeld. Een ernstige waarschuwing is dus niet misplaatst om nimmer uit Indische romans of tooneelstukken eenige con clusie te trekken, aangaande Indische menschen of toestanden, tenzij men tot de verstandige slotsom zou willen komen, dat zij juist het tegendeel van de beschreven typen vormen. 't Is voor den beter wetenden lezer soms wel eens grappig, om den onzin te lezen, die men ons opdischt. Zoo komt bijv. in een schets van een be kend Indisch schryfster een aandoenlijk verhaal voor van een inlandsche huis houdster, die zich in Atjeh n.b. per rijtuig naar het slagveld begeeft, om haar gewonden heer, een luitenant, op te zoeken. Iets dergeljjks zou even curieus zijn, als wilde men ons ver halen van een Russische officiers-dame, die per aapje of-te-wel vigelant, naar Liao-Yang was gereden om haar ge wonden echtgenoot op te zoeken. Der gelijke onzin zou niemand voor ernst nemen, maar het verhaal van een inlandsche juffer, die in een karretje op haar eentje de Atjehsche wildernis intrekt, slikt men goedig. Een geliefkoosd stokpaardje is het mede om in dat soort boeken, dames- of heerenkleurlingen, met een gebrek kig taaltje voor te stellen. Men laat hen dan een soort Hollandsch spreken om van te rillen. Doch ook hierin is onwaarheid en schromelijke overdrijving in het spel. De kleurlingen, dat wil zeggen, kin deren van een Europeeschen vader en inlandsche moeder, die een goede op voeding hebben gehad, spreken zelfs zeer zuiver Hollandsch, nu en dan wel eens met fouten in den klemtoon of met een accent, maar hoeveel beschaaf de Nederlanders spreken hun eigen taal correct? En dan sommige lieve Hollandsche dialecten Men denke aan Rotterdam, den Haag en Amsterdam. Iets anders is het evenwel met de kleurlingen van geringe opvoeding en ontwikkeling; deze komen soms met duimpje." Daarover nu was Tréfume danig in zijn nopjes. Twee lui, die New-York op hun duimpje kennen! Op staanden voet wan delt hij naar de heeren toe, volgt hen over al, in den rooksalon, in de longroom, in de nauwe gangetjes langs de hutten, over al zit hij hen op de hielen, zoekende naar een middel om met hen een gesprek te be ginnen. De heeren schenen echter bitter weinig toeschietelijk te zijn, en telkens als de baas met den hoed in de hand op hen afging met een vriendelijk: „Bonsoir, of bonjour meneeren! Excuseert mij, zou ik soms eens van u mogen weten of ik hoor dat u te New-York"draaiden zij hem den rug toe en haalden de schou ders op onder 't uitstooten van hortende, klokkende klanken, die waarschijnlijk En- gelsch moesten beduiden. „Nu, vriendelijk zijn die Amerikanen ten minste niet," dacht Tréfume bij zichzelf, wel wat gebelgd over zulk eene bejegening. Hij troostte zich echter met de gedachte: 's lands wijs, 's lands eer. De Amerikanen schenen echter op hunne beurt ook niet recht op hun gemak over de blijkbaar bespiedende gedragingen van den hun onbekenden Fransehman, en zij ondervroegen daarom den kwartiermeester, die, 't altijd even druk hebbende, doch niet voor een grapje vervaard, tot hen zeide: „Gij hebt immers wel gehoord van dien grooten spoorwegdiefstal op de lijn Paris LyonMéditerranée Welnu, ik verwed er een mooi ding onder, dat die snuiter daar niemand anders is dan monsieur Ernest, de beroemde detective, die de dieven ach- een zeer curieus soort Hollandsch voor den dag. Maar ieder vogeltje zingt zooals het gebekt is, en al maken wij ons soms vroolijk over zulk een taaltje, we moe ten niet vergeten, dat de meeste Hol landers als zij Maleisch spreken, een kostje opdienen, waarvan een rechtge aard indoloog pijn in het lijf zou krijgen. Buitenland. Vrijdag ter gelegenheid van de her opening van den Hongaarschen Rijks dag te Boedapest, heeft 'n reusachtige arbeidersbetooging voor 't algemeen kiesrecht plaats gehad. Om 7 uu:* in den morgen reeds waren op een plein in de stad ongeveer 30.000 arbeiders bijeen. Zij droegen roode vlaggen en borden met het opschrift: „Geef ons kiesrecht!" „Weg met de verdrukkers Tot half negen werd vergadering ge houden. Daarop zette de stoet zich in bewe ging. Muziek voorop. De Marseillaise werd ingezet en het geheele leger van arbeiders zong de woorden. Om half tien was het plein voor het Parlementsgebouw met 60000 menschen gevuld. De stemming was onbeschrijf lijk geestdriftig. Een menigte politie was op het terrein aanwezig, doch zij behoefde slechts zeer zelden tusschen- beide te komende orde werd uitste kend bewaard. Toen de deputaties, die het adres ten gunste van het algemeen kiesrecht zouden aanbieden, door den president ontvangen waren, en diens antwoord: „Ik ben zelf voorstander van algemeen kiesrecht, en hoop, dat de Kamer tot een bevredigende oplossing van deze kwestie zal komen", het volk hadden medegedeeld, ging dit langzamerhand uiteen. Het Zweedsche Telegraafagentschap meldt, d.d. 18 dezer: Uit de beste bron verluidt, dat er in Noorwegen, gelijk uit de met elkaar overeenstemmende berichten van reizi gers blijkt, in de laatste weken uitge breide militaire maatregelen getroffen zijn. In de streek tusschen de betwiste grensvestingen en de grens wordt met kracht gewerkt aan nieuwe tijdelijke versterkingen. Er zijn boeren opgeroe pen om hout te kappen en wegen te versperren. Bijna alle troepen in het midden van Noorwegen en in de nabij heid van de Zweedsche grens schijnen gemobiliseerd te wezen en worden naar de grens gebracht. Naar de Daily Mail uit Stockholm verneemt, is de staat van zaken weer neteliger, wegens de onbetwistbare wa ter den broek zit en die zich, om alle ver denking af te weren, heeft vermomd als Marseillaansch winkelier." Bij deze mededeeling keken de beide Amerikanen elkander veelbeteekenend aan en gingen in hunne hut, waar zij zich voor 't overige van de reis verdekt bleven op stellen. Zelfs toen New-York in 't gezicht kwam en alle passagiers nieuwsgierig zich verdrongen op het dek, bleven zij beneden. Het prachtige panorama van de reede scheen hun niet te bekoren. Bij de ontscheping zocht de goede Tré fume hen dan ook tevergeefszij waren zeker tersluiks aan wal gegaan. Hij ging dus na de ontscheping vrij mistroostig de straat op en vroeg aan iede- ren voorbijganger „Och meneer, zou u mij ook kunnen zeggen, waar ik de ambassade moet zoeken De Fransche ambassade Niemand echter wist hem terecht te helpen en hij dwaalde rond in de einde loos lange „avenues", die op elkander ge- leke als twee droppels water, en allen even onbarmhartig genummerd waren, zonder dat die nummers hem een enkele inlich ting konden verschaffen. En niemand sprak er Fransch in die stad der wilden, niets dan Engelsch, En- gelsch en nog eens EngelschDoodmoe slenterde hij voort en met weenend hart be vond hij, dat Oom Sambug hem een grooten dienst zou hebben bewezen met ergens anders den laatsten adem uit te blazen. Doch eensklaps wien ziet hij daar Waarachtig, 't is een der Amerikanen van de boot. Ja, hij is hethij ziet het ondanks pening aan Noorschen kant, waartegen de Zweedsche premier te Karlsstad krachtig verzet heeft aangeteekend. Het geheele Noorsche leger is feitelijk ge mobiliseerd, terwijl de Noren haastig verdediginswerken aan hun grens op werpen. Te Kristiania worden de vrij willigers ambtelijk opgeroepen. Ver scheidene Noorsche dagbladcorrespon denten hebben Karlstad verlaten, om zich bij hunne regimenten te voegen. Dit alles ontstemt de Zweden ten zeer ste. Zij vinden de opeenhooping van Noorsche troepen aan hun grens een bedreiging tegenover de onderbande laars te Karlstad. De man van de Standard seint even eens iets minder hoopvol. Hij zegt dat Zaterdag de hachelijkste dag is geweest. Hadden de Zweden toen niet toege geven in de kwestie van de grensforten, dan zou de conferentie stellig afgebro ken zijn. Naar aanleiding van het bericht uit Washington, dat Roosevelt voornemens zou zijn, een tweede vredes-conferentie in den Haag bijeen te roepen, verneemt het Petersburgsche telegraafagentschap uit goede bron, dat de Russische re- geeriug voornemens is, zich met de zelfde uitnoodiging tot de mogendheden te wenden en dat de president dit gaarne zien zal, daar hij begrijpt dat het den Tsaar toekomt, als aanstichter van de vredesconferentie, dezen stap te doen. De Kölnisehe Volkszeitung heeft bijzonderheden vernomen over den moord op bisschop Spiess en zijn ka ravaan, door de oproerige inboorlingen van Duitsch Oost-Afrika, den 18en Augustus. Zij waren van Kilwa (aan de kust) op weg naar Liwale in het binnenland. Toen men van den op stand der Wagindo's hoorde, keerde de karavaan terug, maar het was te laat: Spiess, die tevergeefs zijn vrede lievende bedoelingen bepleitte, werd vermoord, met de twee zendelingen en de twee zusters die hem vergezelden. De inboorlingen die de karavaan vorm den, waren bij de komst der opstan delingen op de vlucht gegaan. In Frankrijk zijn ongunstige berich ten ontvangen over den toestand op Guadeloupe. De handel staat er bijna stil, er wordt telkens geroofd en ge plunderd, en eenige weken geleden is de woning van den gouverneur in brand gestoken. De zwarten uiten onverholen bedreigingen tegen de blanken. Als gevolg van den afloop van den oorlog verwachtte men in Turkije, dat Rusland een krachtiger politiek op den Balkan en tegen Turkije zou gaan voeren. Er wordt nu reeds een krach tiger toon aangeslagen in Russische kringen en men geeft zijn ongenoegen het veranderde kostuum en de afgeschoren baard. „Mijnheer, mijnheer 1" De andere hoort hem, kijkt om en maakt beenen. Maar Tréfume is vast besloten, dat hij hem niet zal ontsnappen. Hij volgt hem, loopende, hijgende, zich aan den vluchteling vastklemmend als zijn laatste hoop. De Amerikaan heeft lange beenen maar Tréfume heeft ze stevig en sterk. „Waarom zou die snaak, die New-York op zijn duimpje kent, mij niet even den dienst willen bewijzen, om mij hier in dezen doolhof terecht te brengen?" rede neert Tréfume. En of de Amerikaan al wegduikt tus schen de menigte, allerlei stegen en slop pen binnenschiet, Tréfume volgt met on wrikbare volharding zijn spoor. Eindelijk, doodaf, sluipt de man een café binnen en Tréfume hem achterna. De Amerikaan zag zoo bleek als een lijk. „St! St!" zegt hij tot Tréfume, die juist met den hoed in de hand weer wou be ginnen „Zoudt ju mij misschien ook kun nen zeggen „St! St! geen gerucht, geen schandaal, kom hier bij mij zitten, in dit hoekje". „Zie zoo, dat gaat goed", denkt de baas. De Amerikaan gaat voort: „Ik weet alles, ik weet waarom ge naar New-York zijt overgekomen. Zijt gij een man om zaken mee te doen „Waarom niet?" zegt Tréfume, die steeds denkt, dat de ander het over zijne erfenis heeft. „Onder eerlijke lui komt men altijd tut een vergelijk". „Eerlijke lui of niet, maar hier heb je een portefeuille met 60.000 frank in bank te kennen over de versterkingen, die aan den Bosporus zijn aangebracht als gevolg van de muiterij van de Knjas Potemkin. Men zegt, dat dit onver- eenigbaar is met de vriendschappelijke betrekkingen tusschen Turkije en Rus land. Er bestaat reden om te gelooven, dat deze kwestie bet onderwerp van gesprek uitmaakte op de audiëntie, die Zinofjef Vrijdag j.l. bij den Sultan had. In het district Arlberg (Oostenrijk) zijn Zaterdagochtend twee sterke aard schokken waargenomende eerste om 4 uur 3, de tweede om 4 uur 37. De duur was onderscheidenlijk 5 en 4 se conden. Zij gingen vergezeld van een sterk gedreun. De „Daily Mail" verneemt uit Genève, dat de koningin-moeder van Italië, Zon dag bij Neucbatel ternauwernood aan een aanslag ontsnapte. Toen haar auto mobiel door een dorp reed, trachtte een troep mannen het rijtuig tot staan te brengen, en gooide met steenen. De chauffeur reed met full speed er van door. Gelukkig werd niemand gewond. Dit is de derde maal binnen drie maan den, dat koningin Margeretha op deze wijze wordt aangevallen. In verband met de inhechtenisneming van Domela Nieuwenhuis te Keulen, verneemt de „National-Ztg" nog dat ook de Duitsche anarchist Rudolf Lange daar achter slot gezet is. Het blad maakt er uit op dat de anarchisten in de Rijn streek een groote samenkomst hadden willen houden. Te Keulen en elders waren anarchistische vergaderingen be legd, in welke behalve Lange ook Weid- ner zou spreken. Al die vergaderingen zijn door de politie verhinderd of ont bonden. Het verblijf van den Shah van Perzië te Petersburg schijnt niet zonder be doelingen te zijn geweest. Althans uit Petersburg wordt nu gemeld, dat Rus land 1.500.000 pond aan den Perzischen vorst zal leenen. Het Telegraaf-agentschap verneemt uit Teheran d.d. 8 dezer: De minister van koophandel is van plan na den terugkeer van den Sjah voor te stellen een Nationale bank te stichten met fi lialen in de voornaamste plaatsen des lands als tegenwicht tegen de Russische Disconto-bank. Tegen de Armeniërs heerscht in Teheran groote opwinding wegen3 de botsingen tusschen Arme niërs en Perzen te Bakoe. De Perzen mogen op 't oogenblik niet naar Rus land op reis gaan. Te Lingeh aan de Perzische golf is een groot depot van binnengesmokkelde Engelsche geweren ontdekt. papier. Als je wilt zijn ze voor jou, met nóg 50.000 frank, die een onbekende je zal ter handstellen, zoodra je je aan boord be vindt van de Bretagne, die vanavond uitzeilt met bestemming naar Bordeaux. Accoord „Accoord!" „Goed dan, maar bedenk, dat wij elkan der nooit hebben ontmoet. Nooit, be grepen?" 't Wordt Tréfume groen en geel voor de oogen. Hij begrijpt er geen jota van. Hij neemt het aanbod aan en steekt de porte feuille bij zich. 't Is altijd een aardig som metje, 100.000 frank. En buitendien, hij heeft er meer dan zijn bekomst van, van dit onzalige New-York; hij verlangt harte lijk naar huis, naar vrouw en kroost. De Amerikaan hield zich eerlijk aan de afspraak. Nog steeds begreep Tréfume er niets van. Door dat hij 't geluk gehad had voor een detective te worden aangezien, had hij op deze zonderlinge wijze geërfd van Oom Sambug, die straatarm in een hospitaal was overleden. En later, wanneer hij na beurstijd deftig in een der grootste cafe's van Marseille zijn borreltje ging drinken, dan mocht hij gaarne eens praten over New-York en over de Amerikanen, die, zooals hij dan gaarne verkondigde, op het punt van prompt af doen van zaken zeker onder de eerste vol keren der wereld behoorden gerekend te worden. (Slot).

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1905 | | pagina 1