Bel Land van (lensden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
lm nip toiierii.
VerscMi zniver drinkwater.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 248Q. IJ oensdag 29 November.
FEUILLETON.
land van aliens-
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO,
franco per post zonder prijs verhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
19QS.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 7% ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
In aansluiting met ons vorig weten
schappelijk praatje, waarin wij de be-
teekenis van zuiver drinkwater voor de
volksgezondheid bespraken, willen wij
thans eens nagaan, hoe men zich wel
zuiver drinkwater verschaft. De lezer,
die een goede waterleiding thuis heeft,
vindt zulks een vrij eenvoudige zaak,
want hij heeft het kraantje slechts open
te draaien en hij wordt ruim van goed
water voorzien.
Maar niet iedereen heeft de beschik
king over eene waterleiding en al is
dit wel het geval, dan wil men er toch
allicht nog wel iets meer van hooren.
De plaatsen waar wij het water halen
of aftappen zijn van directen invloed
op de kwaliteit er van. Men onder
scheidt regen-, wel- en rivierwater, zoo
mede het watér uit meren en plassen.
Het regenwater is gewoonlijk zeer zui
ver, doch de moeite om het te verza
melen, maakt het minder geschikt voor
eene geregelde voorziening. Rivierwa
ter is alleen in den bovenloop zuiver
en in de lager gelegen plaatsen zeer
slecht; langs bewoonde streken stroo-
mende ontvangt het allerlei vuilnis,
faecale stoffen, doode dieren enz. enz.
Het zakwater of putwater is in den
regel door een lang verblijf in den
bodem wel rijk aan opgeloste stoffen,
doch om hygiënische redenen meestal
niet af te keuren talrijke onderzoekin
gen hebben aangetoond, dat bij goed
filtreerende grondlagen, het water reeds
op eene diepte van 4 Meter geheel vrij
is van lagere organismen, hetgeen men
toeschrijft aan de bijzonder langzame
filtratie van den bodem, waardoor het
eenige jaren duurt voor dat het geval
len water is doorgedrongen tot het
grondwater.
Om die redenen is grondwaterleiding
aan te bevelen boven rivierwaterleiding,
daar de daarbij toegepaste kunstmatige
zandfilteratie gevaren voor besmetting
kan opleveren, zooals gebleken is bij
verschillende typhus-epidemiën en bij
de cholera-epidemie van 1893 te Al-
tona.
Bij de verschaffing van zuiver drink
water heeft men te onderscheiden, die
in het groot, welke een geheele plaats
voorziet, en de zuivering van water in
het huisgezin.
De eerste geschiedt door den aanleg
Miss Boughton stond in een klein, nietig,
tweehandsche-boekenwinkeltje, in Broad
way, te bladeren in een werk van Ampère.
„Wilt u dit voor mij inpakken?" vroeg
ze den winkelier.
Toen ze haar arm uitstak om het hem
aan te geven, deed de lange, wijde mouw
van haar mantel het kaft omslaan van een
ouderwetsch bijbeltje, in zacht lederen band,
dat op een stapel schoolboeken lag. Toe
vallig viel haar oog op de fijne, verbleekte
letters van eenige woorden op het schut
blad: „Aan mijn besten ^jongen, van zijn
liefhebbende moeder."
„Hèontsnapte haar, in weerwil van
zichzelf, „hoe kan iemandoch, wilt u
mij dit ook maar geven," en haastig, doch
eerbiedig, sloeg ze het bijbeltje dicht. Zij
vond het verschrikkelijk treurig, akelig on
verschillig van degeen, die zóó iets had
kunnen verkoopen, die een dergelijk hei
lig teeken van moederliefde van de hand
had kunnen doen. Het eigenaardige, fraaie,
verbleekte schrift wekte allerlei herinne
ringen op aan haar eigen ouderlijk huis,
aan hare kinderjaren, aan liefdevolle zorgen,
aan vertrouwelijk praten 's avonds bij 't
naar bed gaan. Wie was deze moeder, die
gebeden had? Of vriendelijker gedacht
misschien was hij óók dood, en was
dit de reden waarom het boek, waarbij hij
geschreid had en waarin hij troost had ge
vonden, in handen van vreemden was ge
komen, in onverschillige handen, zoodat
het ten slotte een plaatsje vond in het
muffe boekwinkeltje, bij beduimelde La-
tij nsche grammatica's en losse nummers
van tijdschriften. Ze was ten minste blijde
van waterleidingen. Het spreekt van
zelf, dat dan het water moet worden
ontleend aan plaatsen vrijblijvend van
vuil, faecaliën en ziektekiemen. Gewoon
lijk past men voor de zuivering toe
eene filtratie door groote lagen zand,
soms gepaard gaande met zuivering
door middel van aluin of ijzerchloride.
In het groot geschiedt de zuivering
ook wel door middel van ozon (d.i.
zuurstof in een bepaalden toestand)
waartoe echter eene groote electrische
installatie noodig is.
In vele plaatsen van ons land zijn
echter geen waterleidingen en is het
dus zaak van het huisgezin om het
drukwater te zuiveren.
Dit kan geschieden door
lo. chemische zuivering;
2o. eenvoudige filtratie;
3o. absorbeerende filtreerstoffen
4o. verhitten tot 100 gr. C.
De chemische zuivering geschiedt door
toevoeging van sommige chemische ver
bindingen aan het water, waardoor en
kele bestanddeelen in oplosbaren toe
stand worden afgescheiden en bezinken
zwevende deeltjes, die het water troebel
maken worden medegevoerd, waardoor
het water helder wordt. Deze methode
noemt men daarom ook wel de klaring
van het water. De meest gebruikelijke
middelen zijn aluin, ijzerchloride en
overmangaanzure kali. Hiervan is de
ijzerchloride hei minst aan te bevelen,
daar de te gebruiken hoeveelheid juist
in verbinding moet staan tot de hoeveel
heid te bezinken stoffen. Bij te veel
gebruik van het ijzer zout krijgt het
water een onaangenamen smaak en bij
te weinig gebruik is de klaring onvol
doende.
Aanbevelenswaardig is ook de toe
voeging van 1 gram zoutzuur per Liter
water, omdat daardoor ook eenige zui
vering ontstaat en het zoutzuur boven
dien gunstig werkt op de spijsvertering.
In geval er cholera heerscht is het
gebruik van zoutzuur in het drinkwater
zeer aan te bevelen, omdat de cholera-
bacterie niet in een zure omgeving kan
leven, De maaginhoud wordt door zout-
zuurhoudend water zuur gemaakt en
als men dus cholera-bacteriën met bet
eten of drinken binnen krijgt, kunnen
zij in de zure omgeving van de maag
niet blijven leven.
De zuivering door filters is eene
mechanische, die ten doel heeft het
dat het in het bezit gekomen waa van eene,
die het zorgvuldig bewaren zou, met pië
teit, als iets van waarde, iets waaraan droeve
herinneringen verbonden waren.
De najaarsbui, die haar in het oude boek
winkeltje een schuilplaats had doen zoeken,
was voorbijeen waterig zonnetje wierp
zijn schijnsel door de deur op de gebogen
gestalte en het grijze hoofd van den win
kelier, die haar pakje maakte, en op een
ander dien zij nog niet opgemerkt had,
die tegen een toonbank tegenover haar
leunde en bladerend in een oud prenten
boek, telkens schichtig de oogen naar haar
opsloeg, met vreemden, verlangenden blik.
Hij was een wrak, misschien slechts veer
tig jaar oud, in een „gekleede" jas, die hem
niet paste en met moeite dichtgeknoopt
was, herhaalde kennismaking met storm
en regen had er eene eigenaardige groene
kleur aan gegeven; een paar lange magere
armen en dito hals staken er een eind uit.
Hij was een type, dat gemakkelijk is thuis
te brengen een type, dat veel voorkomt
in publieke leesinrichtingen, öm en bij oude
boekenstalletjes, verfijnd en arm ziekelijk en
verloopen.
Toch was er iets zoo aandoenlijks in het
bleeke, uitgeteerde, verstandige gelaat, een
zoo droeve, smeekende uitdrukking in de
groote, schitterende, bruine oogen, die boven
de holle wangen ééne seconde de hare ont
moetten, dat Miss Boughton even een ge
waarwording had van verwantschap en sym
pathie met dit armzalig overblijfsel van
wat eenmaal misschien een braaf, innemend
jong mensch was.
Natuurlijk keek zij, uit beleefdheid, ter
stond een anderen kant uit, maar inplaats
van het pakje aan te nemen, zei zè tot
den winkelier: „Och, ik moet eigenlijk nog
verder. Zou u 't mij kunnen laten bezor
gen Ik woon hier vlak bij. 'tls maar
een stapje" Toen zij het nummer van haar
water de een of andere poreuse stof,
b.v. zand, spons, linnen, kool etc. te
laten passeeren, waardoor zwevende
stoffen worden tegengehouden. Deze
filters hebben het nadeel, dat zij zeer
fijne organische stoffen doorlaten en
tegen bacteriën geen enkele waarborg
opleveren. De rol, die de poreuse stof
moet spelen, bestaat in het opslorpend
vermogen ten opzichte van gassen.
Beenderkool en houtskool zijn hiertoe
bijzonder geschikt.
In hunne poriën wordt veel zuurstof
opgenomen, die voornamelijk werkt op
organische stoffen en deze verbrandt.
Door deze oxydatie worden ook opge
loste metalen (lood en ijzer) verwijderd,
daar deze in onoplosbare oxyden wor
den veranderd en in de kool terug
blijven.
Aangezien genoemde filters echter
bacteriën doorlaten, zocht men naar een
filtreerend medium van groote dichtheid
en vond daarvoor asbest en porcelein.
Evenwel bleek later, dat de verwach
tingen omtrent deze stoffen te hoog
gespannen waren.
De meest bekende filters van dit soort
zijn die van Piefke, Cheavin en van
Chamberland. In Pasteur's laboratorium
werd het eerst on verglaasd porcelein
als filterstot aangewend. Hij vervaar
digde porceleinen buizen, die thans
onder den naam van bougies of filter
kaars bekend zijn. Het water wordt
daar onder geringe drukking door de
wanden geperst, waardoor het vuil op
de buitenvlakte wordt teruggehouden.
Aanvankelijk had men van den filter
Chamberland-Pasteur groote verwach
tingen, voornamelijk uit een bacterio
logisch oogpunt. De practijk heeft die
verwachtingen evenwel niet alle beant
woord.
De filters worden langzamerhand
onbruikbaar, omdat de poriën ten slotte
geheel door anorganische stoffen worden
gesloten. Op den duur houden de filters
geen bacteriën meer tegen en moeten
de bougies herhaaldelijk worden gerei
nigd of vernieuwd. Dit reinigen is niet
zoo eenvoudig en moet geschieden door
uitkoken en behandeling met chemische
sloffen.
De filter Chamberland-Pasteur is dus
wel geschikt voor gebruik in laborato
riums, maar is voor het huisgezin niet
aan te bevelen.
De meest afdoende zuivering van
water is dus: eenvoudige filtratie om
zwevende stoffen te verwpderen en
daarna flink koken, waardoor de bac
teriën worden gedood en de toxaal-
buminen hunne vergiftige werking ver
liezen.
Buitcnlaiid.
De toestand in Rusland.
Het telegraafagentschap meldt, dat
Zaterdag te Sewastopol onder de ma
trozen en de soldaten van het regiment
van Brest onlusten uitgebroken zijn.
Ook onder de havenarbeiders doen
zich teekenen voor van een roerigen
geest.
Behalve dat de muiters admiraal Pi-
sarefsky verwond en een ander officier
gedood hebben, gelastten zij den com
mandeerenden admiraal de stad binnen
drie dagen te verlaten en zetten zij het
spoorverkeer stil.
Volgens berichten van Zondag heeft
het regiment van Brest zich van de
muiters afgescheiden en is naar het
kamp gemarcheerd. De militaire over
heid neemt een afwachtende houding
aan. De Joodsche inwoners vluchten.
De bevelhebbers en andere officieren
der oorlogsschepen zijn gevangen ge
nomen. Alle oorlogsschepen betuigden
's avonds hun sympathie aan de mui
ters bij monde van deputaties. De ar
tillerie en sappeurs hebben zich bij de
revolutionaire beweging aangesloten.
De Daily Telegraph verneemt uit Pe
tersburg dat ook in het binnenland de
troebelen bedenkelijk toenemen, vooral
op het platteland en onder de werk
lieden in'de steden. Werkstakingen en
uitsluitingen nemen toe, en zelfs bui
tenstreken, waar het tot nog toe kalm
is gebleven, (bijv. Simbirsk,) doen nu
aan het oproer mede. Een Engelsch
grondeigenaar in Simbirsk heeft te Pe
tersburg de hulp van troepen ingeroe
pen en de belofte daarvan verkregen.
Toch beweert de correspondent der
Daily Telegraph dat nergens in Rus
land de vreemdelingen gevaar loopen.
Het zemstwo-congres sprak zich bij
het debat over Polen met 168 tegen
10 stemmnen uit voor autonomie van
Polen.
Voor de regeering, met name voor
den Tsaar, moet deze muiterij veel ge
vaarlijker schijnen dan de boerenbewe
ging, omdat met het leger de laatste
steun van het tegenwoordige regeerings-
stelsel wegvalt. Zonder een vertrouwd
huis opgaf, meende ze, dat de andere man
luisterde, het lange lichaam naar voren
uitrekkend, den uitgeteerden wijsvinger
tegen de kin gedrukt. Ze hoopte, dat het
niet was om te komen bedelen. Maar neen,
daarvoor scheen hij toch te veel een heer.
Ze zou hem dol graag hebben willen hel
pen ze zou het heel jammer vinden, als
die man in zijn ongeluk liep
Toen Miss Boughton dien middag thuis
kwam, liet ze haar Ampère op tafel liggen
en nam met een gemengde gewaarwording
van ergernis en medelijden het versleten
oude bijbeltje ter hand. Wie weet, of er
niet meer biographische bijzonderheden in
te vinden waren. Halfvervuld van hare
eigen gedachten, half onverschillig, half
met een gevoel van weemoed, sloeg ze de
bladzijden om, toen zij eensklaps een tekst
zag, waaromheen met inkt een streep ge
trokken was. Deze luidde
„Ik ging gebukt in het zwart, als een
die over zijn moeder treurt."
Zij deed het boek dicht, zacht, eerbiedig.
Tranen stonden in hare oogen, terwijl ze
prevelde-: „Hij heeft dus niet vergeten
Ongeveer twee maanden, nadat deze
kleine episode plaats had, bracht hare ka
menier haar een briefje, waarop antwoord
verzocht werd. Het adres was geschreven
met een flinke, maar bevende mannenhand.
Zij opende het couvert en las
„Gij herinnert u misschien, dat gij, een
paar maanden geleden, in het oude boeken
winkel tje een bijbeltje hebt gekocht. Dat
heeft mij toebehoord. Als ik u zeg, dat
het een geschenk was van mijn lieve moe
der dat zij er met eigen hand mijn naam
in geschreven heeft; en dat het mijn eenige
herinnering was aan een gelukkig verleden,
zult u begrijpen, hoeveel waarde het voor
my heett. Ik heb het verkocht, toen ik in
drie dagen niet gegeten had. Ik heb haar
eerst gevraagd, of zij het goed vond, en
het was mij alsof zij antwoordde„Doe
het." Maar iederen dag ging ik er heen en
keek ik er naar, hield ik er de wacht bij,
tot ik het terug zou kunnen koopen. Toen
kwam u, en u kocht het. Ik zag aan uw
gezicht waarom u het kocht. God zegene
j u daarvoorIk luisterde naar uw adres.
Iederen dag hoopte ik, dat ik het van u
terug zou kunnen koopen. Thans ben ik
ziek ik ga sterven, zeggen zij, dus kan ik
er u nooit voor betalen, maar zoudtgij
het mij willen geven Ik zou het zoo heel
graag terug hebben. Voor u kan het geen
waarde hebben, voor mij is het alles alles
wat mij is overgebleven aan hoop, aan her
inneringen, vriendelijkheid, liefde, alles
wat mij rest van thuis
Door de lange, holle zalen van het gast
huis bewoog zich zachtkens de Zuster met
haar wit mutsje en haar witten boezelaar.
Buiten vlokte de natte sneeuw, vastklevend
tegen de hooge ramen. Alles in het groote,
stille gebouw deed zoozeer denken aan lij
den, aan ziekte en dood, dat de dame, die
door de verwarmde gangen liep, rilde on
der haar bonten mantel.
Hij scheen haar verwacht te hebben, al
thans hij was netjes geschoren maar Miss
Boughton schrikte van hem toch maakte
zijn uiterlijk een gunstige indruk. Hij was
ontzettend vermagerdtoen hij stil lag,
met gesloten oogen, het gezicht ietwat op
zijde, trof haar het fijne, als gebeeldhouwde
van zijne trekken, het bijna vrouwelijke
in den vorm zijn mond, waarover een dun
kneveltje hing. Het was alsof zijn ziekte
al het onoogelijke, al de sporen van uit
spattingen en losbandigheid, had doen ver-
dwij nen en slechts wat schoon en aantrek
kelijk was, gelaten had. Het leven had hem
gehuld in schande en ellendede mantel
van den dood verleende hem eene ontzet-
leger schijnt bet baast niet mogelijk,
dat de hervorming in Rusland langs
vreedzamen zamen weg tot stand komt,
maar dreigt elk oogenblik het gevaar,
dat de uiterste partijen: de ultra-revo
lutionairen en de reactie met haar aan
hang van „zwarte benden" beiden
trachten de overhand te krijgen en
zoodoende nog de burgeroorlog ook
uitbreekt.
Behalve deze muiterij dreigt er ook
in Moskou nieuw gevaar. Daar zijn
Zaterdagochtend een dozijn kleine fa
brieken uitgeplunderd en komen weer
andere uitspattingen voor. Verschil
lende bestuursorganen liggen overhoop
met elkaar met gevolg, dat er halve
anarchie heerscht. De minister van
financiën is niet te bewegen de brande
wijn winkels te sluiten, die zelfs in de
rumoerigste wijken open zijn en daar
het drukst bezocht worden. Te Peters
burg neemt men ook opnieuw zorg
wekkende verschijnselen waarde
Nefski-werven zijn gesloteneven zoo
de sigarettenfabriek van Laferme en
andere groote fabrieken. Duizenden
werklieden loopen werkeloos rond.
Men zit te St. Petersburg in regee-
ringskringen dan ook weer op heete
kolen. Een bewijs daarvan is een tele
gram van Witte aan Petroenkewitsj,
den voorzitter van het zemstwo-congres,
waarin Witte verklaart, dat de gebeur
tenissen van Sewastopol in ernst alles
overtreffen, wat in de laatste tijden in
Rusland is gebeurd en dat hij het
congres smeekt om wat gematigdheid
te betrachten.
De Petersburgsche correspondent van
het Berliner Tageblatt meldt, dat de
muiters van Sewastopol een afzonder
lijke regeering willen uitroepen.
Ook eene artillerie-afdeeling zou over-
geloopen zijn naar de muiters, die de
spoorwegstations bezet en de telegraaf
lijn vernield hebhen, zoodat Sewastopol
van het verkeer te land afgesneden is.
De bedoelde correspondent is van
meening, dat door dezen militairen op
stand de laatste hoop der regeering om
zich door militair geweld te handhaven,
vervlogen is, daar uit een geheele reeks
andere steden op handen zijnde mili
taire opstanden dreigen.
Uit het Dongebied komen protesten
tegen verder wegnemen der kozakken,
aangezien het daar eveneens roerig en
de weerkracht der bevolking uitgeput is.
Behalve de kozakken zou nog alleen
de eerste divisie van de garde als geheel
betrouwbaar te beschouwen zijn.
Kopenhaagsche bladen melden dat
de politie aldaar, op last der regeering,
tende waardigheid. De Zuster raakte hem
even aan, en zei „Hier is iemand voor u."
Hij sloeg de oogen op, die schitterend
van koorts, schoon en levendig waren, en
deed een zware poging om zich naar haar
toe te keeren, met een glimlach kijkend
naar het pakje, dat zij in de hand hield.
Zij begreep dien verlangende blik, dien
zij zich zoo goed herinnerde, boog zich
over hem heen, drukte hem de hand en
legde het bijbeltje voor hem op de dekens.
„Doe het open, als 't u blieft", fluister
de hij.
Zij voldeed aan zijn verzoek, en het in
de hand nemend bekeek hij hetgeen er
voor in geschreven stond, en drukte het
met een kracht, die zij niet bij hem ver
wacht had, aan zijn lippen en aan zijn
hart.
„Toen zei hij, met een dankbaren, innig
gelukkigen blikGod zegene uEn daar
op: „o Moeder! mijn lieve, lieve moeder
Eenige oogenblikken lag hij stil, met ge
sloten oogen, maar toen zij zachtkens poog
de hare hand weg te trekken, deed hij eene
zwakke poging om ze te houden en zei
met fluisterende stem:
„De wereld is vol vriendelijkheid. O, er
zijn zooveel menschen goed voor mij ge
weest, als ik er nu over nadtnk. Ook van
u is het zoo goed, dat u gekomen zij t. Het
is zoo heerlijk te denken, weet u, dat het
laatste wat ik heb ondervonden iets vrien
delijks is. Dit is een vertroostende gedachte
om met mij mede te nemen. Mijn moeder
zal u zoo dankbaar zijn."
Miss Boughton voelde de tranen in de
oogen komenhij had toch nog zoo iets
beschaafds en innemends, wat moest hij
geleden hebben
,,'t Is zoo weinig wat ik voor u gedaan
heb", zei ze. „Ik had zooveel kunnen doen
als ik het maar geweten hadl"
Eensklaps haar aanziende met een blijden
glimlach, zei hij
lUIIWIBU»