reeds gevangen genomen is of op het
punt staat van gevangen genomen te
worden.
De Tsaar he< ft gisteren een besluit
geteekend, waarbij de staat ran beleg
in Russisch Polen wordt opgeheven.
BEkll!\DM4kIlCi.
Zitting Militieraad.
Burgemeester en Wethouders der gemeen
te Heusden brengen ter kennis van de
lotingen der nationale militie voor de lich
ting 1906, dat de zitting van den militie
raad, bestemd tot onderzoek van ingediende
redenen van vrijstelling van hen, die vrij
stelling verlangen wegens ziekelijke gesteld
heid of gebreken of de gevorderde lengte
missen en van alle andere lotelingen zal
plaats hebben op Vrijdag den 15 December
1905, des voormiddags ten tien ure, ten
raadhuize te 's-Hertogenbosch.
Heusden, den 29 November 1905.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Secretaris, De Burqemeester,
H. J. VAN EGGELEN. HONCOOP.
Burgemeester en Wethouders van Heus
den;
Gezien een missive van de Gezondheids
commissie zetelende alhier;
Herinneren de ingezetenen aan het be
paalde bij art. 56 in verband met art. 43
der Woningverordening dezer gemeente,
volgens welke het verboden is, varkens
hokken, mestvaalten, poelen en open val
waterleidingen te maken binnen den afstand
van 5 M. van buitendeuren ofluchtramen
van woningen.
Indien de mestvaalten, poelen of vuil-
waterleidiftgen luchtdicht afgedekt worden
kan de Gemeenteraad van dit voorschrift
vrijstelling verleenen en andere eischen
stellen.
Veestallen mogen niet in onmiddellijke
verbinding met woon- of slaapvertrekken
staan.
Indien bovengenoemde inrichtingen met
waterdichte bodems en zijwanden aange
legd worden moet de afstand tot welwater-
putten ten minste 5 M. bedragen, terwijl
wanneer zij met niet waterdichte bodems
en zijwanden vervaardigd worden, die af
stand niet kleiner dan 10 M. mag zijn.
Heusden, 30 November 1905.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Secretaris, De Burgemeester,
H. J. VAN EGGELEN. HONCOOP.
llraadscliouw.
Burgemeester en Wethouders van Heus
den brengen ter kennis van de ingezetenen,
dat op Maandag 4 Dec. a.s. door het col
lege van Brandmeesters eene schouwing zal
worden gehouden over stookplaatsen, schoor-
steenen en andere rookgeleidingen, welke
laatste alsdan behoorlijk moeten zijn ge
veegd op straffe bij Algemeene Politiever
ordening bepaald.
Heusden, den 29 November 1905.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Secretaris, De Burgemeester,
H. J. VAN EGGELEN. HONCOOP.
i\iik ini\(;ii\
Burgemeester en Wethouders der ge
meente Heusden brengen ter openbare ken
nis, dat ter Gemeentesecretarie ter inzage
ligt een verzoek met bijlagen van Arn. van
Dijk, om vergunning tot het hebben eener
bewaarplaats van buskruit, tot een maxi
mum van 25 K.G., in het perceel kadas
traal bekend in sectie A, no. 74.
Op Donderdag den 14 December 1905,
des voormiddags te elf uren, zal ter Se
cretarie gelegenheid bestaan om bezwaren
tegen dit verzoek in te brengen en deze
mondeling en schriftelijk toe te lichten.
Zoowel de verzoeker, als zij, die bezwa
ren hebben, kunnen gedurende drie dagen,
vóór het bovengemelde tijdstip, op de Se
cretarie der Gemeente kennis nemen van
de ter zake ingekomen schrifturen.
Heusden, den 30 November 1905.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Secretaris, De Burgemeester,
H. J. VAN EGGELEN. HONCOOP.
k'liiii iliieiiM n.
HEUSDEN, 2 December.
Het departement Heusden der Maat
schappij „Tot nut van 't Algemeen"
had Dinsdag 1.1. hare eerste algemeene
vergadering met dames, in liet lokaal
„Concordia".
Eene groote opkomst, zoo uit Heus
den, als uit de omstreken, gaf het bewijs,
dat de te houden voordrachten door
mevrouw Holtrop Van Gelder met eene
algemeene belangstelling werden ver
beid.
Die groote verwachting is dan ook
niet beschaamd geworden. De gevierde
spreekster wist de vergadering in ver
voering te brengen. Men leefde met
haar mede. Men zag de tooneelen der
Fransche Revolutie in het visioen, dat
ons werd voorgespiegeld. We zagen de
losgelaten menigte Lodewijk XIV om
ringen en de Jacobijnenmuts op het
hoofd plaatsen.
Anna Boleyn, de ongelukkige ko
ningin van Engeland, die ons daarna
werd weergegeven, wist de vergadering
zoozeer te boeien, dat men onwillekeu
rig meende de tot in vertwijfeling ge
brachte moeder voor zich te zien.
Na de pauze kregen we meer vroo-
lijke onderwerpen, waarin de geachte
spreekster zich weder geheel wist te
geven
Na afloop hoorden we dan ook meer
dan eens zoo welgemeend wat hebben
we van avond genoten", met dit laatste
stemmen ook wij volkomen in.
De heer G. van Everdingen alhier
is door aankoop eigenaar geworden van
het z g. slot te Heesbeen, met daarbij
behoorende landerijen.
Het interlocale Telefoonkantoor is
thans voor het publiek opengesteld, op
het Postkantoor alhier.
Tegen een bedrag van 30 cent kan
men nu aansluiting verkrijgen voor 3
minuten met een persoon en elke plaats
alwaar eveneens een telefoonkantoor is
aangebracht.
In den beginne zal men daarmede
nog niet zoo vertrouwd zijn; doch als
men er eenmaal aan gewoon zal zijn,
zal het, vooral voor den handel, een
groot gemak en voordeel afwerpen.
Gedurende de maand November
is alhier 56 m.M. regen gevallen.
Aantal neerslagdagen bedraagt 12.
De Militieraad in het eerste dis
trict zal op het stadhuis te 's-Hertogen
bosch zitting houden o. a. voor de ge
meenten Drongelen c.a., Meeuwen c. a.,
Heesbeen c.a., Veen, Wijk c.a., Drunen,
Herpt, Oudheusden c. a. en Hedikhui-
zen op Donderdag 14 December; voor
Nieuwkuik en Heusden Vrijdag 15
December; voor Werkendam, Dewerken
c.a., Woudrichem, Almkerk, Giessen,
Rijswijk, Andel en Dussen Zaterdag
16 December. Telken dage des voor
middags 10 ure.
Voor Baardwijk, Besoijen en Waalwijk
zal de Militieraad zitting houden op
het stadhuis te Tilburg op Woensdag
27 December en voor Capelle, Loon op
Zand, Sprang en Vrij'noeven-Capelle,
Donderdag 28 December. De zittingen
te Tilburg vangen des voormiddags
kwart voor elven aan.
De zangvereeniging „Tot Nut
en Genoegen", onder directie van den
heer W. van Heusden, gaf Donderdag
in Concornia een uitvoering van muziek
en voordrachten.
Groot, zeer groot was de toeloop;
geen plaatsje bleef onbezet en boven
dien waren er velen, die zich tevreden
moesten stellen met een staanplaats.
Men schijnt het werken van stadgenoo-
ten, van menschen uit 't volk, te waar-
deeren; de tijden gaan vooruit.
In een woord van den heer Wijnen,
die namens het publiek een woord van
dank uitbracht, herinnerde hij er aan,
dat den beer Van Heusden en de zijnen
een woord van lof en hulde niet moest
worden onthoudenvooreerst om 't doel
van 't streven, nuttig en genoegelijk
samenzijn on dan om 't behaalde succes,
't Is en blijft een dilletantenvereeniging;
hier en daar een foutje, een misslag
moet men over het hoofd zien. Een
aantal liederen uit „Volkszang" werden
vooral door de dames verdienstelijk
gezongen. Een streven om eenheid en
verbetering te brengen in den volks
zang dus.
Niet vergeten dient te worden het
tooneelstuk „Het Zangersfeest", van
den beroemden G. von Moser, die me
nige aardige operette heeft gemaakt.
Over 't algemeen dunkt me, dat zij het
beste speelden, die zich er op toeleggen
om los, natuurlijk te spelen, 't Lijkt
zoo moeielijk om te doen alsof men in
de werkelijkheid is en toch is dat niet
het geval. Men kan zich zon gemakke
lijk indenken in de handelingen van
anderen en dan speelt men ook ge
makkelijk en is men ook een beetje
vrij en niet zoo streng gebonden aan
souffleur en handschrift.
Na afwerking van het programma
kwamen nog tal van voordrachten en
zangnummers, wier mooie en bekende
melodieën de zanglust opwekten van
het publiek.
Moge „Tot Nut en Genoegen" dit
avondje als een gewillig feit boeken,
voor de Heusdenaren is zoo'n uitvoe
ring in elk geval eene uitspanning en
weldadigheid.
WERKENDAM. Eergister verga
derde de Raad der gemeente. Alle leden
waren tegenwoordig, behalve de heer
T. Kramer C.Dz.
Nadat de voorz. de vergadering met
gebed had geopend, de notulen waren
gelezen en onveranderd goedgekeurd,
kwam de begrooting aan de orde. Door
den Raad werd deze eenigszins gewij
zigd en wel zoo, dat verhoogd werd de
post inkomsten der waterleiding met
f 50.die van het salaris van A. Schaar
met f26.-— en die van de bijdrage aan
het Armbestuur met f 25.terwijl te
vens f 100,werd uitgetrokken voor
het aanschaffen van n:euwe stoelen voor
het Raadhuis. Verminderd werden daar
entegen de volgende posten van uit
gaaf, n.l. onderhoud van het oude school
gebouw met f 82.verlichting van
het schoolbouw met f 30.en de door
B. en W. voorgestelde verhooging van
het salaris van den gemeente-architect
en directeur der waterleiding ad f 200.
met f 50.Aldus gewijzigd werd de
begrooting ten slotte vastgesteld in ont
vangst en uitgaaf op f 2604/.206.
Besloten werd verder de straten, die
bereden worden, voortaan steeds met
nieuwe steenen te bestraten en de oude
steenen te gebruiken.
Vervolgens werden de nummers 24
en 142 der aandeelen in de gemeente-
leening uitgeloot en besloten de her
bergen Zondags, lotingsdag, benevens
de Christelijke feestdagen enz. te sluiten
van 9 tot 12 uur voorm. en van 6 tot
8 uur nam. (De heeren Van Oord, Vis
ser en De Klerk stemden tegen, omdat
zij den geheelen Zondag de herbergen
wenschten gesloten te zien), waarna de
heer P. H van Baasbank benoemd werd
tot lid van het Burgerlijk Armbestuur.
Nadat nog eenige vragen waren be
antwoord, sloot de voorz. de vergade
ring.
SLEEUWIJK. Predikbeurten op
Zondag a.s,: Ned. Herv. kerk (voor- en
nam.) ds. Visch.
Gedurende de maand November
is aan het hulppostkantoor alhier in de
rijkspostspaarbank ingelegd f 603, door
26 inleggers.
WAALWIJK, 28 Nov. Bij de ver
kiezing van drie leden voor de Kamer
van Koophandel en Fabrieken werden
met groote meerderheid gekozen de
heeren J. B. Timmermans Wzn. en
A. J. M. Verbunt, aftredende leden, en
in plaats van den heer S. Fano, die
niet meer in aanmerking wenschte te
komen, de heer Jan van Riel.
Als bewijs van belangstelling kan
dienen, dat er ruim 90 kiezers zijn
opgekomen.
MEEUWEN, 30 Nov. In plaats van
den watermolen, die is afgebrand, zal
het waterschap Meeuwen in het bezit
komen van een stoomgemaal. Voor het
oprichten van het gebouw met steen-
kolenloods enz. waren een 5-tal metse
laars ter inschrijving uitgenoodigd.
Ze schreven in als volgt:
1. H. G. Kramer, Drongelen f 5116
2. Gebrs. v. d. Pluim, Dussen 5098
3. J. van Wijk, Wijk 4988
4. P. Tankers, Andel 4785
5. H. Kleinloog, Genderen 4775
Aan deze laatste werd het werk ge
gund. Begrooting was f 4960.
WIJK. Op verschillende plaatsen
worden hier des nachts kippen dood
gebeten door honden of wel door bun
zings zoo ook kwam gisterenmorgen
v. d. M. alhier tot de treurige ontdek
king, dat er van hem een achttal in
het hok lagen doodgebeten.
DUSSEN. De heer W. v. d. Zwaai,
hoofd der Chr. school te Rockanje, heeft
zijne benoeming tot hoofd der nieuwe
Chr. school alhier aangenomen.
NIEUWENDIJK. Eene hier voor
de Zending gehouden extra-collecte
heeft niet minder dau f 62.80 opge
bracht.
De vrouw van den winkelier
C. B. is gevallen en op een bascule
terecht gekomen, waarbij ze zich zoo
ernstig bezeerde, dat de hulp van een
geneesheer moest ingeroepen worden.
MEEUWEN. 27 Nov. Hedenavond ten
6 uren trad in het lokaal bij de Gebr. De
Graaff, de heer Struif, zuivelconsulent te
Eindhoven, op, om eene rede te houden
over het oprichten eener coöperatieve boter-
fabriek. De heer Oerlemans, voorzitter van
de N.-Brabantsche Maatschappij van Land
bouw, opende met een kort woord de ver
gadering, waarna de heer Struif het woord
nam.
Spreker begon met te zeggen, dat Neder
land is een land van landbouw en veeteelt,
een land, dat veel melk en boter voortbrengt
en wel in zoo'n groote hoeveelheid, dat dit
uitvoer naar andere landen noodzakelijk
maakt. En wat de qualiteit der boter be
treft getuige het feit, dat eenige jaren ge
leden de Nederlandsche boter den hoogsten
prijs aan de Engelsche markt opbracht.
Dit is echter niet meer het geval. Door
knoeierij, door de invoering der margarine
werd onze boter bedorven, de prijs daalde
en Nederland had zijn goeden naam ver
loren. Weldra overvleugelde Denemarken
ons en nog heden staat de Deensche boter
als de beste bekend. In ons land zat men
echter niet stil, men trachtte den goeden
naam der Hollandsche boter terug te krijgen,
doch zooals dat meer gaat, wanneer men
eenmaal dien goeden naam verliest, is het
moeilijk hem terug te krijgen. Met dit doel
werden hier te lande boterfabrieken opge
richt. De oprichting van de eerste boter-
fabriek dateert van 1869. Zooals spreker
zeide, bestonden in 1903 in ons land 4'23
boterfabrieken die door stoom en 510 fa
brieken die door handkrachten gedreven
werden, wel een bewijs dus, dat ze in den
smaak van den landbouwer vallen en goed
schijnen te voldoen. De boterfabrieken ko
men het meest voor in zandstreken.
De heer Struif toonde vervolgens ook het
voordeel aan, dat de fabriek door haar
eigenaardige behandeling boven de gewone
behandeling van de melk door den boer
geniet, aangezien het welslagen van de
pogingen van den veehouder geheel aan de
natuur is overgelaten. Dit voordeel is n.l.
gelegen in het feit, dat bij den landbouwer
zooveel vet verloren gaat, hetgeen in de
fabriek niet' het geval is. Ook zette spreker
uiteen op welke wijze in een fabriek de
melk wordt verwerkt tot boter, en gaf tevens
eene verklaring van z.g. zuiveringsproces.
Om de boter voor bederf te vrijwaren wordt
vooraf de melk gepasteuriseerd, d. w. z.
tot eene warmte van 80° C. verhit, hetgeen
geschiedt tot vernietiging van kleine diertjes
(bacteriën genaamd) die in de melk voor
komen en waardoor ze zuiver wordt.
Voorts maakte de heer Struif eenige op
merkingen over het melken en verklaarde
het oude spreekwoord „de laatste drop is
de beste boterknop" hierop van toepassing.
Ook gaf hij eenige wenken over het zuiver
tn koud houden der melk.
Daarna werd de al of niet wenschelijk-
heid van de oprichting eener stooruzuivel-
fabriek besproken. Eene coöperatieve stoom-
boterfabriek kan alleen dan veel vrucht
voortbrengen, als vele landbouwers naar
vermogen willen medewerken tot de op
richting ervan, aangezien het hier een zaak
betreft in het belang van alle landbouwers.
Wie, om de woorden van den heer Struif
te gebruiken, zich in zijn hart geen cöope-
rator gevoelt, behoort in zoo'n vereeniging
niet thuis.
In den regel worden bedoelde coöpera
tieve vereenigingen voor den tijd van 2530
jaar aangegaan. Aan het lidmaatschap van
zoo'n vereeniging zijn echter ook verplich
tingen verbonden, die bij het reglement of
de statuten der vereeniging moeten wor
den geregeld.
De minimum prijs van een stoomboter-
fabriek is f 10.000, de gewone varieert
tusschen f 20.000 k f 25.000. Stoomfabrieken
van den eerstgenoemden prijs werken heel
goed, doch zijn niet voorzien van de nieuw
ste werktuigen, waarom spreker dan ook
te kennen gaf, dat eene fabriek van f 25.000
de voorkeur verdiende boven eene van
lageren prijs. Vervolgens bracht de heerS.
ook ter sprake op welke manier de aflos
sing het best kon geschieden, hetgeen hij
met een voorbeeld toelichtte.
Wat wordt echter op de fabriek voor de
melk betaald hetgeen toch 't voornaamste is
voor de melkleveranciers De prijs der melk
wordt op de meeste fabrieken naar het
vetgehalte geregeld, hetgeen gebleken is de
beste maatstaf te zijn.
Na de behandeling van nog eenige onder
werpen, die van minder belang waren sloot
de heer Struif zijn rede, waarna er gele
genheid bestond voor debat.
Hiervan werd geen gebruik gemaakt, zoo
dat de heer Oerlemans den spreker voor
zijne leerzame lezing bedankte, de hoop
uitsprekende dat als vrucht daarvan alle
landbouwers zooveel mogelijk zouden mede
werken tot de oprichting eener coöpera
tieve stoomzuivelfabriek.
In de afgeloopen week had te Babi-
loniënbroek eene samenkomst van veehou
ders plaats en nog deze week zal er ook
te Drongelen eene bijeenkomst gehouden
worden, in verband met het plan tot op
richting eener onderlinge stoomzuivelfa
briek.
We hopen zeer, dat de verschillende
samensprekingen spoedig een vasten vorm
aan de plannen zullen geven, opdat wij
eerlang één of meer zuivelfabrieken zullen
zien verrijzen.
ZALTBOMMEL. Op de gehouden najaars
veemarkt waren aangevoerd: runderen,
kalveren en biggen.
De handel was willig; er werd besteed
voor: kalfvaarzen f 170 jL f 200, vare koeien
f 125 a f 165, 2-jarige ossen en vaarzen
f 80 si f 140, hokkelingen f 70 f 120,
graskalveren f 30 a f 70, biggen f 5.75 a f 10.
Op den Steenweg tusschen Hedel en
Zaltbommel overkwam de heeren H., rij
wielhandelaar, en S., schilder uit Hedel,
welke per motor naar Zaltbommel reden,
een ongeluk doordat een drietal mannen
met een zestal runderen den weg versper
den en niet wilden uitwijken. Een der
voornoemde personen werd verwond, terwijl
de motor werd beschadigd. Bij de politie
alhier is van het geval aangifte gedaan.
WOUDRICHEM. Aan het postkantoor
alhier en de daaronder ressorteerende hulp
kantoren werd gedurende de maand Novem
ber lb05 ingelegd f 5158.69terugbetaald
f 4496.42.
Het laatste door dat kantoor uitgegeven
boekje draagt het nummer 1886.
EBet Gilde Tan St. Joris
te Heusden.
(Ingezonden.)
Nu in de laatste weken in de bladen aan
de ontbinding van dit gilde artikelen wor
den gewijd, meen ik, als bekend zijnde met
de toestanden in het oude stedeke Heusden,
met zijn inwoners en met het Gilde van
St. Joris, uwe lezers eenige toelichting tot
de feiten niet te mogen onthouden. Noodig
schijnt mij deze toelichting, aangezien on-
kendheid met alle feiten een minder zui
ver oordeel heeft gekweekt, dat de veront
waardiging der Leidsche jongelingschap
dermate deed ontgloeien, dat zij, het gure
najaarsweer trotseerende, tot Heusden op
togen om openlijk te protesteeren.
Ridderlijk, avontuurlijk, goed bedoeld
was hun tocht misschien, maar hij leverde
tevens het praktische bewijs, dat de orga
nisators zeiven in de volle overtuiging
waren, dat het recht niet aan hunne zijde
was. Tegenover de nuchtere redeneering
stelden zij een coup de théatre.
De zaak tot de juiste proportiën terug
gebracht is de volgende
Door vrouwe Johanna van Brabant werd
de Vuskensweert aan de Oude Schutters
van den voetboogh van St. Joris geschon
ken om te bezitten en te gebruiken ten
eeuwigen dage. De toenmalige situatie in
de bedding van de vroegere z.g. Doode
Maas en de term „ghebruiken" geven een
groote waarschijnlijkheid, dat de Vuskens
weert is gegeven als een Schutsveld. Dat
de waarde toentertijd zeer gering was, i3
ook vrij zeker, daar het laag liggende land
veel last van vloed zal hebben gehad.
Thans is het terrein meer bekend als
Schutterswaard, Binnen- en Buitenaanwas.
Behalve aan Johanna van Brabant zijn
de Oude Schutters dus veel verschuldigd
aan het toeval en de omstandigheden, waar
onder vooral die, dat zij op den aanwas
rechten konden doen gelden. Omstreeks
1840 werd eene omkading gelegd en is door
de werken van den Nieuwen Maasmond de
ligging opnieuw een geheel andere gewor
den.
Wat de penningen aangaat, deze werden
naar bestaande gebruiken geschonken door
elk lid, dat als hoofdman had gefungeerd.
De overige roerende goederen zijn geschen
ken van leden-oude schutters.
Wat was echter, naarmate de bezittingen
aangroeiden, het gilde van St. Joris zelf
geworden Ik meen niet duidelijker te kun
nen zijn dan door het te noemen: „Een
schuttersgilde zonder doel". „Men", dat wil
zeggen de gildebroeders zeiven, hadden het
gilde kunnen omzetten in een philanthro-
pische instelling. „Men" deed het niet.
Wil men hun dit verwijten, mijnentwege
heb ik er vrede mee, maar men verlieze
niet uit het oog, dat een zoodanig voorstel
steeds veel tegenstand zou hebben onder
vonden. Onbekend is het mij hoeveel malen
allicht dit onderwerp op het tapijt is ge
weest en weder is opgeborgen, 'n Schutter
wordt maar zoo in eens geen aalmoezenier
en buiten en behalve dit argument treden
er nog twee andere op den voorgrond. Ten
eerste de betrekkelijke welvaart in het
stadje. Armoede bestaat er feitelijk niet of
dan daar, waar door ontvolking vrijgeko
men huizen door paupers van elders wor
den betrokken en de Godshuizen alge
meene Armen stichting kunnen circa
f 24,000 uitgeven, terwijl daarnaast nog de
diaconiën vrij ruim kunnen bedeelen, en
dat bij een bevolking van p.m. 1800 zielen.
Ten tweede echter de samenstelling van
het gilde uit katholieken en protestanten.
Aan te nemen is het, dat, nadat de eerste
schutters tot den roomschen godsdienst be
hoorden, na de Reformatie, bij de min
conciliante bepalingen, die voor Staats-
Brabant 1) golden, het grootste contingent
tot de protestantsche kerk kon worden
gerekend.
Algemeen bekend is het, dat daar, waar
eene bovendrijvende partij is aan te wijzen,
het krakeel heeft opgehouden. Iets anders
is het, wanneer beide partijen elkaar in
sterkte evenaren. Dan worden de gemoede
ren strijdlustig. Politiek aan godsdienst ge
koppeld verdeelt de burgers in twee kam
pen en zoo drong de tweespalt ook in het
gilde binnen. Door intijds twee liniën 2)
in te stellen hadden de thans voor eeuwig
rustende schutters dit gevaar kunnen af
wenden. Zij lieten dit na en hierdoor kon
niet alleen niet de reconstructie tot stand
komen, doch bovendien kon daardoor de
kiem voortwoekeren, die tot ontbinding
zou leiden.
Het vervullen van opengevallen plaatsen
zou telkens de tweespalt oprakelen en aan
vuren. De kwaal werd acuut. Het schut
tersgilde, dat geen teekenen van gezond
leven gaf, werd beschouwd als eep rvrek in
seniele aftakeling; men verbeidde de erfenis.
Maar zoo min als het gilde in staat was
zijn eigen kwaal te genezen, zoo min was
het in staat testament te maken.
Nu schijnt het mij toe, waar vijf schut
ters, gelijk stemgerechtigd, niet tot overeen
stemming kunnen komen, dat het geven
van vrije beschikking aan ieder van hen
over een vijfde gedeelte van het beschikbare
goed eene uitredding is geweest.
Maar hierdoor was intusschen het teere
onderwerp niet tot eene oplossing gebracht.
Had men alleen de gelden beschikbaar
willen stellen voor openbare doeleinden
dan zou de deeling gerust hebben kunnen
achterwege blijven. Men wenschte blijkbaar
ook kerkelijke en kerkelijk-philantropische
belangen te behartigen, en geen kenner van
soortgelijke toestanden als te Heusden be
staan, zal ontkennen, dat de oplossing nu
eerst groote moeilijkheden schiep en dac
van de ex-oude schutters eene groote mate
van diplomatie en ergo eene groote dosis
geduld wordt gevorderd om uit te maken
op welke wijze zij het te hunner beschikking
staande zullen toedeelen, zoodanig, dat het
politiek en kerkelijk evenwicht intact blijft.
Men heeft hun den tijd niet gelaten. De
verkoop der penningen is blijkbaar aanlei
ding geweest om van deze stedelijke kwestie
een geruchtmakende zaak te maken. Welnu,
de vrek van zooeven, in den volksmond
ook bekend als „het Vreet-en Zuipcollege",
voelde er waarschijnlijk weinig voor, deze
stukken der gemeente aan te bieden en dit
baart mij minder verwondering dan wel
het feit, dat de gemeenteraad, uit eigen
beweging of nadat de gemeentenaren daartoe
bij adres het initiatief hadden genomen,
niet aanbood de thans zoo hoogelijk ge
waardeerde relieken eene waardige plaats
te geven.
Summa summarum meen ik tot de con
clusie te mogen komen:
lo. dat het Gilde der Oud-Schutters bij
gemis van eene instelling van twee liniën
ten doode was opgeschreven;
2o. dat, aangenomen het bestaan van het
recht om de fondsen te verdeelen (en waar
aan ik niet twijfel) de verdeeling een stap
is geweest tot eene oplossing;
3o. dat de verdere oplossing moet worden
afgewacht, doch dat de afdoening door de
demonstratie geen stap is gevorderd;
4o. dat de demonstratie overijld is geweest
met het oog op de omstandigheden en er
vooralsnog niet is gebleken, dat een „bal-
daet" door „baetsoeckers" is gepleegd.
Hij alleen, die zich in deze niet van zijne
moreele verplichting kwijt, zou als zoodanig
zijn te qualificeeren.
Juist voornemens zijnde dit stuk in te
zenden, bereikte mij de mare, dat het Gilde
van St. Joris niet wordt ontbonden en het
gilde, weder bezitter der penningen, deze
zal doen prijken op het Raadhuis te Heus
den. Nadere gegevens ontbreken, doch te
hopen is het wel allereerst, dat thans de
beide liniën gesticht zullen worden en dat,
zoo er geen neiging bestaat om het college
om te zetten in een philantropische instel
ling, het fondsin drie deelen worde gesplitst
en wel het eerste bestemd tot instandhouding
van het herleefde Gilde zelf, het tweede
bestemd voor eenig openbaar doel (de stad
Heusden met haren door de eeuwen oer
ouden bodem zou eene waterleiding goed
kunnen gebruiken), en het derde, verdeeld
over beide liniën, te bestemmen voor ker
kelijke of kerkelijk-philan tropische doel
einden.
De toekomst zal een en ander moeten
uitwijzen.
j|g
Der geachte redactie mijn dank brengend
voor de verleende plaatsruimte, verblijf ik
met de meeste hoogachting
Uw dienstwillige
X.
1) Naar ik meen behoorde Heusden af
wisselend tot Staats-Brabant en tot Holland
en lag althans op de grens.
2) Ik doel hier op eene katholieke en eene
protestantsche linie zooals de ülustre Onze
Lieven Vrouwe Broederschap te 's-Herto-
genbosch deze kent.
Wij hebben, op prijs stellende de
vredelievende bedoelingen van den in
zender, het genoemde stuk in zijn geheel
i
welke gevaar, schade of hinder kunnen
veroorzaken.
In de N. Rott. Courant van 28 Nov. lezen
we het volgende:
