Id de Kleine Winst
St. NICOLAAS-GESCHENKEN
Luxe- en Huishoudelijke Artikelen.
Uiterst scherp concurreerende prijzen.
J Kuypers-Willers,
ca
H. COOIJMANS Azn.,
St. Nicolaas-Oadeaux.
St. NICOL44S ET4L4GE.
[Charles van Dyck
De Magazijnen der Firma
St. Nicolaa s - Oadea u x.
y
Groote sorteerii Luie- en Hiistadele Melen.
Lliteevee L. J. VEERMAN te Reusden.
TWFFTVR BI,AD
ZATERDAfi 1 HEC. 1905.
Rott CEMENTSTEENFA8RIEK,
Pntlpn, Kolken, Rioolhuizen,
Overhemden, JF'ronts,
TESoorden, TVEanchetten,
Dassen en Sporthemden.
Aparte étalage van Fantasie-Meubeltjes.
j L
BINNENLAND.
In het „Tijdschrift voor Armen-ver-
zorging en Kinderbescherming" schrijft
de heer S. Slooten te Amsterdam, o. a.
het volgende
„Onder de 2274 gezinnen in 1904 bij
het Burgerlijk Armbestuur te Amster
dam bedeeld met tijdelijke bedeeling
of met losse giften, waren in het ge
heel 382 verlaten vrouwen, die een
955-tal kinderen hadden te verzorgen.
Bij het nalezen van de rapporten
kon aangeteekend worden, dat in 95
gevallen tweeërlei geloofsrichting tus-
schen man en vrouw was waar te nemen
in 119 gevallen bleek de man een
dronkaard te zijn; in 70 gevallen was
de verzorger naar het buitenland om
werk te zoekenin 93 gevallen bleek
de man of krankzinnig of tijdelijk in
de gevangenis te zijn. Verder kan wor
den vermeld, dat in 41 gevallen de
vrouw, wegens totaal gemis aan eigen
schappen als huisvrouw en door luiheid
of slordigheid, de oorzaak kon worden
genoemd, dat de man zijn gezin had
verlaten, doch in 232 gevallen viel op
te merken, dat de wettige vader gewoon
weg uit onverschilligheid was wegge-
loopen, en dat daardoor 232 vrouwen
en 684 kinderen in armoede waren
achtergelaten.
Te zamen 916 personen armlastig
ten gevolge van een dergelijk ver
schijnsel, is zeker een feit waarmede
te rekenen valt.
Met het oog op een eventueele nieuwe
armenwet kan het goed zijn op een
dergelijk verschijnsel te letten.
Verder schrijft de heer Slooten:
„Veel, zeer veel zelfs, werd door mij
gedurende 15 jaren op het gebied van
armenzorg waargenomen, doch nimmer
heb ik mij machteloozer gevoeld dan
wanneer ik voor het feit stond, dat
een soms brave vrouw met hare kin
deren aan de diepste ellende waren
prijs gegeven door een bandeloozen
man en vader; als een vrouw in diepe
vernedering haar hand moest ophouden
om bedeeling te ontvangen, terwijl de
wettige verzorger het verdiende loon
of aan spel en drank, of aan lichte
kooien besteedde.
Als de onvermijdelijkheid daar is en
de wettige verzorger weigert iets te
doen, wat blijft dan anders over dan
helpen Men kan toch die hulpbehoe
venden niet van gebrek laten omkomen,
omdat de vader zijn plicht verzaakt.
Maar toch komt de vraag ons, arm
bezoekers, meermalen op de lippen
„zou daar nu niets aan te veranderen
zijn".
Is het geen eisch des tij ds, dat aan
dergelijke individuën wordt kenbaar
gemaakt, dat men niet straffeloos zijn
huwelijksplichten mag verzaken.
Ja, meer, dat dezulke gedwongen
kunnen worden hun gezin te onder
houden.
Negen-honderd-en-zestien kwaadwil
lig verlaten vrouwen en kinderen moes
ten in 1904 van gemeentewege worden
bedeeld, omdat de misdadige heeren
der schepping dat eenvoudig nalieten;
zijn dat geen wondeplekken, die wijzen
op een verschijnsel, dat invreet en
gaandeweg meer ellende zal veroor
zaken".
De bezorgdheid omtrent het lot van
den logger Noordzee Maassluis 27, schip
per C. van Schie, neemt met den dag
toe27 Sept. uitgegaan is het vaartuig
slechts eenmaal gezien in het begin
van October voor den storm. Een valsch
gerucht ging Zaterdag te Maassluis rond,
dat het schip was gezien. De schipper
en stuurman woonden te Maassluis, de
overige bemanning op andere plaatsen.
Het openbaar ministerie bij het Haag-
sche kantongerecht vorderde f 500 boete
of 50 dagen hechtenis tegen J. van
Duysen, ondernemer van de dusge
naamde 3 pCts. Nederlandsche effecten-
premieleening Van Duysen Co., ter
zake van het houden van eene bij de
wet van 1905 verboden loterij.
Marius Brouwers, de dader van den
moord in de Scheveningsche Boschjes,
is Woensdagochtend naar Medemblik
overgebracht om, krachtens het arrest
van het Haagsche gerechtshof, in het
krankzinnigengesticht aldaar te worden
opgenomen.
Dinsdag trachtte de wildstrooper F.
v. d. B. te Barneveld een patroon, die
blijkbaar iets te groot was, met zijn
mes in het geweer te kloppen. Eens
klaps ontplofte deze patroon, waardoor
de strooper aan beide oogen zóó zwaar
verwond werd, dat hij wellicht zijn ge
zichtsvermogen voor altijd zal moeten
missen.
Volgens een bericht uit Zutfen,lijdt
mej. Bagering Fenema, verdacht van
mishandeling en wederrechtelijke vrij-
heidsberooving van een 18jarig meisje
uit Bathem, aan blindedarmontsteking.
De verdachte is opgesloten in het huis
van bewaring te Zutphen, nadat tegen
haar een bevel van gevangenhouding
was uitgevaardigd.
De rechter-commissaris heeft de in
structie voorloopig geschorst.
De indruk bij de Zutphensche auto
riteiten schijnt zich te vestigen, dat
mej. F. ontoerekenbaar geacht moet
worden.
Haar toestand is overigens niet le
vensgevaarlijk. Zij gedraagt zich naar
omstandigheden zeer kalm.
In een onbewoond perceel aan het
Plantsoen, hoek Rijnstraat, te Leiden,
is door de politie het lijk gevonden
van een manspersoon van middelbaren
leeftijd. Bij onderzoek is gebleken dat
het was van den 43-jarigen fabrieksar
beider E. daar, een bekend drinker van
brandspiritus.
Vermoedelijk heeft hij, ook nu weer
door spiritus bedwelmd, zich in de open
staande woning teneergelegd en is daar
aan de gevolgen overleden. Hij was in
den laatsten tijd zonder vaste verblijf
plaats en vond meermalen bij de politie
onderdak.
Men meldt uit Vlissingen aan het
N. v. d. D.:
Het nut der draadlooze telegrapliie
op de dagmailbooten der maatschappij
Zeeland is eergisteren duidelijk geble
ken, toen den uitgaande dagboot Duitsch-
land een defect aan de machine kreeg,
nadat de boot ruim een uur de haven
had verlaten. Nu kon onmiddellijk om
hulp worden geseind en werden twee
sleepbooten uitgezonden, die de boot
behouden in de haven hier brachten.
Uit Tilburg meldt men:
Eerst nu is de justitie op het spoor
gekomen van een voor twee jaar te
Enscliot gepleegden misdaad. In Juli
van het jaar 1904 werd in de Enschot-
sche baan gevonden het zwaar vermink
te lijk van zekeren Couwenberg een
Tilburgenaar een persoon aan den
drank verslaafd. De plaats, waar het
lijk gevonden werd, in een wagen
spoor deed het vermoeden wekken,
dat de man in beschonken toestand
gevallen en daarna door een wagen
was overreden. De wijze evenwel, waar
op de man verminkt was, deden met
grond dat vermoeden betwijfelen en
aan misdaad denken: de ribben waren
gebroken en de hersens verbrijzeld. Het
stond afgaande op hetgeen er over
gesproken werd weldra vast, dat
hier een misdaad gepleegd en de dader
niet ver van daar te zoeken was. Ju
stitie en rijkspolitie, in vereeniging met
den burgemeester en de politie der ge
meente Enschot waren dan ook voort
durend bezig om licht in deze duistere
zaak te ontsteken. Het vorige jaar werd
dan ook na eenige aanwijzigingen door
de justitie uit Breda een onderzoek ter
plaatse ingesteld, in 't bijzonder onder
de werklieden van de steenfabriek al
daar; echter zonder resultaat. Het on
derzoek werd intusschen gedurig voort
gezet, en was weldra zoover gevorderd,
dat men meende het rechte spoor ge
vonden te hebben. Woensdag kwam de
justitie uit Breda andermaal ter plaatse
en werd zekeren C. D. in arrest gesteld.
Bij nadere ondervraging kwam hij tot
de bekentenis dat zijn broeder Adrianus
spoorwegarbeider te Eist de mis
daad gepleegd had. Deze is Donderdag,
na op aanwijzing zijns broeders gear
resteerd te zijn, evenals zijn broeder
gevankelijk naar Breda overgebracht.
Omtrent de aanleiding en de toedracht
van de misdaad vernemen wij het vol
gende: De vermoedelijke dader was
destijds als knecht bij den landbouwer
van de Ven te Enschot in betrekking.
Op een avond in de maand Juli van
dat jaar kwam Couwenberg in beschon
ken toestand bij de woning van v. d.
V., deze en zijn huisgenooten uittar-
tende en bedreigende het huis in brand
te zullen steken. Daarop kwam de knecht
naar buiten en ging C. met een stok
of ander voorwerp te lijf, met het ge
volg, dat diens lijk in den bovenbe
schreven toestand den volgenden mor
gen werd gevonden.
Aan de Scheveningsche loggers en
bommen, die al jaren achtereen gewoon
waren te Schiedam te overwinteren, is
dat thans verboden. De havenmeester
aldaar heeft de opdracht om alle Sche
veningsche vaartuigen, die de haven
willen binnenvaren, dat te beletten, ten
zij de gezagvoerders een verklaring tee
kenen, dat zij, na gelost te hebben, dus
binnen enkele dagen, de haven zullen
verlaten.
Een brief uit een Betuwsch dorp naar
Middelburg verzonden, kwam daar meer
dan een jaar later aan het goede adres
aan, nadat hij de reis gemaakt had
naar bijna alle Middelburgs tot zelfs
naar Middelburg in Transvaal, tot men
er eindelijk aan scheen te denken, dat
Zeéland's hoofdstad eveneens dien naam
droeg.
Uit Delft meldt men:
In zake het verdwenen 12jarig meisje
is heden gebleken dat toen op 22 No
vember de zich noemende moeder het
kind kwam opeischen, de pleegouders
bij mr. Van E verdingen advies gingen
vragen. Deze adviseerde het kind niet
af te geven op bloote opvordering. Aan
het kind raadde de rechtskundige advi
seur aan, weg te loopen en zich te ver
stoppen tot de kinderwetten in werking
zouden zijn getreden. Of nu het kind
dien raad opvolgde, is onbekend, wel
staat vast, dat het nog altijd niet te
recht is. In weerwil daarvan echter,
maakt men zich in den belanghebbenden
kring alhier omtrent het lot van het
meisje niet ongerust.
hout en over de toezegging van een irriga
tieplan en zijn dankbaarheid daarvoor en
over de reorganisatie van het personeel van
den Waterstaat en ZJCxc. de Minister over
dit alles en nog wat.
ADVERTENTIEN.
Particulier kapitaal aangeboden of
le of 2e hypotheek tegen billijke rente
en gemakkelijke aflossing.
Brieven franco No. 80, Bureau dezer
Courant.
IJit ons Parlement.
III
Het inlandsch onderwijs in Indië scheen
naar de meening der meeste sprekers nogal
wat verbetering te behoeven en uitbreiding
ook. Volledig onderwijs voor de geheel e
inlandsche schoolbevolking, dat was, er
kenden zoowel de heer Van Kol als de heer
Van Deventer, onmogelijk omdat het naar
's heeren Van Kol's berekening jaarlijks 43
millioen zou kosten. Maar daarom moest
men liever streven naar eenige ontwikke
ling voor velen dan naar volledig onder
wijs voor weinigen. Bovendien meende de
heer Van Kol, dat het onderwijs meer moest
worden ingericht naar de behoeften der
inlandsche kinderen, meer zedelijke vorming
was noodig. De heer Van Deventer was het
met deze meening omtrent den aard van
het onderwijs niet geheel eens. Integendeel
meende hij, dat men zich moest verbazen
over de tot nu toe verkregen resultaten.
Maar deze afgevaardigde legde er vooral
den nadruk op, dat het volksonderwijs voor
de inlanders moest worden uitgebreid, om
dat voor de kinderen van inlandsche hoof
den en andere aanzienlijke geslachten vol
doende is gezorgd. Hij ried daarbij aan partij
te trekken van de kleine godsdienstschooltjes
mits onder toezicht en mits men zorge, dat
de eerste maatschappelijke kundigheden niet
worden verwaarloosd.
Dit laatste denkbeeld lachte ook den heer
De Waal Malefijt toe en vond weinig tegen
kanting bij den heer Ter Laan, die alleen
vreesde, dat het neutrale karakter van het
onderwijs er niet bij bewaard zou blijven.
Deze laatste afgevaardigde deelde, ten be
wijze, dat het inlandsch onderwijs verbe
tering en uitbreiding behoefde, nog het feit
mee, dat voor een inlandsch kind maar
f 24 wordt uitgegeven, terwijl een Euro-
peesch scholier gemiddeld f 143 en een
leerling van het gymnasium f 600 kost.
Ook de Minister erkende, dat uitbreiding
en verbetering noodig was; men behoefde
hem werkelijk niet daartoe aan te sporen.
Maar de vraag is maar hoe en in welke
richting dit zal moeten geschieden en daar
over is een onderzoek in gang, dat maar
niet in een vloek en een zucht kan afge-
loopen zijn. Dit was ook het geval met de
technische school, waarover de heer IJzer
man had gesproken en met het ambachts-
onderwijs en de huisvlijtscholen.
Evenals aan het onderwijs scheen er ook
aan de geneeskundige dienst op Java nogal
wat te verbeteren te vallen. De heeren Van
Kol en Blooker hadden het daar druk over
en vonden de geneeskundige hulp van over
heidswege geheel onvoldoende, wat geweten
werd aan te geringe bezoldiging van burger
lijke geneeskundigen. Dit medische praatje
bracht zelfs het vaccinatie-wetje weer op
de proppen en de heer Blooker verklaarde
zich bereid met den heer de Waal Malefijt
over het nut der vaccinatie in nader debat
te treden, wanneer de regeering een ont
werp te dier zake indiende, een mededee-
ling, die de Kamer nogal moppig scheen
te vinden.
Na de geneeskunde kwam de Staatsex
ploitatie op Banka ter sprake, bij welke
gelegenheid de heer Van Kol nog eens te
keer ging over de daar heerschende mis
standen en over de schandelijke behande
ling der koelies, waarmee de mindere op
brengst der Banka-productie nauw verband
zou houden. Dit laatste moest ook de heer
Van den Bergh, de Rotterdamsche afge
vaardigde, die de zaak meer van een han-1
delsstandpunt uit bekeek, toestemmen. Maar 1
er waren ook nog andere oorzaken als de
niettijdige voorziening onzer regeering bij
de stijging van de premiën voor werving
der werkkrachten en het niet nauw toezien
bij de aanwerving der koelies, waardoor
soms 35 pet. moest worden afgekeurd.
De Minister van Koloniën, die ook het
bestaan van misstanden op Banka moest
erkennen, meende, dat men niet goed deed I
de publieke opinie daarover op te winden, I
nu toch blijkt, dat de regeering werkzaam i
is en haar best doet die op te ruimen. De
bezwaren van den heer Van den Bergh I
waren ook niet geheel juist en men mocht
spoedig bevredigender resultaten van de
tin-exploitatie verwachten.
Het was noodzakelijk dat de resident de
chef van het mijnwezen op Banka bleef en
dit niet een ingenieur werd als de heer Van
Kol wenschte.
Na Banka kreeg het Ombiliënkolenveld
op Sumatra een beurt, waar volgens den
heer IJzerman de uitkomsten slecht zijn, I
wat de Minister niet bestreed maar aan 1
andere oorzaken weet als deze afgevaardig
de. Daarna de visscherij en het boschwezen
en de irrigatie en nog allerlei. En de hee
ren hadden er zooveel over te zeggen, dat
de Voorzitter meende te moeten herrinne-
ren aan de vele werkzaamheden, die de Ka
mer nog wachten, en daarom te moeten
aansporen op bekorting. Of het veel helpen j
zal is de vraag. Ieder wil graag zeggen wat
hij op z'n hart heeft en een duit in't zakje
doen. Zoo de heer Van Deventer ter wille
van het belang der inlandsche bevolking
bij de visscherij en goedkooper zout de
heer Van Kol over de verstrekking van
I>e Koniakl.
v.h. VAN WANING Co.,
BOTTERDAM,
vervaardigen als Specialiteiten
alle werken in igewapeilfl
en gewone BETOY, als:
VLOEREN, GEWELVEN,'
DAKEN, FUNDAMENTEN,
WATERREIMGDiGS- en
0.M1JZERINGSINRICHTINGEN.
Grootste voorraden
ei- en cirkelvorm voor Ruikers.
HERFST- EN WINTERSEIZOEN.
ontvangen eene prachtige collectie
STALEN.
Door het inkoopen van een groote voor
raad van alle artikelen tot het vak behoorende,
gemaakt en ongemaakt, vanaf heden ver
koop aan eoncurreerend lage
prjjzen.
Fijne keuze Avonddoeken in alle kleuren.
Gemaakte Damesrokken. Wollen, Fantoisie,
gestikte en Moltondekens, ledspreien, in alle
kleuren en grootten, vanaf f 0,50 en hooger.
Corsetten in alle nummers.
Prima kiPOk en VÜËIKËV
voor BElftBEV
Firma SOESMAJST,
„IN DE KLEINE WINST",
Breestraat, IIEU^WEH',
3
A x
GORINtFEM, Knipsteeg C, 317.
y>.
Groole Harkt,
t/o. h. Stadhuis,
Hofleverancier.
Opgericht 1868.
■Ie ii ve 1*1 raat,
bevatten de grootst mogelijke sorteering
m
Modern Koperwerk en Faience,
Lederwaren en Reisartikelen.
Klokjes, Pendules en Lampen,
Kristal, Kunstglas, Porcelein en Majolica.
Vraagt geïllustreerden Catalogus.
4*
§PE€1AL1TEIT in
Kindergoederen,
Tricot-Tailles, Handschoenen en Kousen.
Groote sorteering in Corsetten.
MAGAZIJN VAN
Ruime keuze in gebreide en gemaakte
OIVUERGOEDEREM.
ra
Boudoirlampen, Zuilen met Heelden, Keizertin,
koperen Inktkokers enz Fijne sorteering Leder
waren, Porceleinen Beeldjes. Majohka, Gouda's,
Bloempotten, Petroleumlampen.
Pendules, Regulateurs, Klokjes, Wekkers.
Aanbevelend,
Y iie liter st raat 11 9, 's-BOSCH.
y
Komtziet en overtuigt U!
NIansartikelen gemaakt en ongemaakt.
Onder beleefde aanbeveling,
Solied en billijk adres
Vraagt prijsongaaf.
meuring,
Razar Willem II,
GravenSand en Sajetten
Hinthamerstraat A 4-4, 's-BOSCH.
