Hel Land van Heusden en illena, de Langstraat en de Bomraeterwaard.
Uitgever: L. J, VEERMAN, Heusden.
No. 2530. Woensdag 23 Jflei.
FEUILLETON.
UNO VAM
AUTEHtó
YOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00,
franco per post zonder prijsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
19Q6.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke rege
meer 71/» ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
Be itaiscïe wertaamM der aarde.
Uit deze vulkanen, zelf gevormd door
uitbarstingen, werkt zich nu af en toe
het magma naar boven. Dit geschiedt
soms met langere, soms met kortere
tus8chenpoozen. Welke invloeden dat
bepalen, weet men in 't geheel niet.
Het gebeurt, dat zulke vulkanen eeuwen
lang rustig daar staan en geen teeken
van leven geven. En de menschen be
schouwen ze dan als uitgedoofd en als
ongevaarlijke buren. Tot plotseling een
geweldige uitbarsting hen verschrikt en
hen met hunne huizen, die ze daar zoo
netjes in den omtrek van den berg en
soms er tegen op hadden neergezet,
weg vaagt.
Deze bergen hebben meestal den
vorm van afgestompte kegels. Van boven
is de top afgeplat en daar eindt dan
het trechtervormig kanaal, dat met het
binnenste der aarde in verbinding staat.
Door de vulkanische werkingen wordt
echter deze vorm dikwijls gewijzigd en
ook de laatste uitbarsting van den Ve
suvius moet dezen berg een geheel
ander aanzien gegeven hebben. Boven
dien ontstaan tengevolge der uitbarstin
gen om den eigenlijken krater been
weer menigvuldig kleinere kegels, die
dan bij een volgende werking soms
weer verdwijnen. Daar de stof, die de
aarde uitwerpt, niet overal dezelfde is,
zijn de vulkanen ook van allerlei ge
steenten opgebouwd.
In tyden van betrekkelijke rust, zooals
de Vesuvius er een gekend heeft van
ongeveer 70 vóór Christus tot 1631 n.
Chr. stijgen uit deze vulkanen telkens
gassen en allerlei uitdampingen op, zoo
dat menigmaal een hooge rookpluim
boven den kegel uitstaat. In deze uit
dampingen bevindt zich vooral water
damp, maar ook zwavelwaterstof, zwa
velige zuren, koolzuur, zoutzuren enz.
En tengevolge van de inwerking van
deze uitdampingen op de gesteenten
van den krater en zijne omgeving, ont
staan allerlei nieuwe stoffen, die soms
een heel eigenaardige kleur en glans
hebben. Maar ook ronde stukjes lava,
losgeraakt uit de in de diepte kokende
massa, worden in dergelijke rus'ige tij
den nu en dan uitgeworpen. De men
schen in de buurt letten er echter niet
op,
vertrouwd als ze raken met een
vulkanische werkzaamheid, dien ze da
gelijks voor oogen zien. En met de
zorgeloosheid, die de gewoonte brengt,
bouwen ze tegen den reus, die hen
18)
Maar het rijtuig was reeds weg, en op
aandringen van Arnold en den dokter, be
sloot zij eindelijk, zich maar in het onver
mijdelijke te schikken.
„Nu zal je haar zien," fluisterde Arnold
zijn vriend toe.
„Wat? Is zij dan nog aan het tooneel?
Heb je haar er niet afgenomen?
„Omdat ik geen opzien wilde wekken,
moest ik wel wachten totdat alles beslist
was," zeide hij snel, maar de grenzenlooze
verbazing, die in de woorden van zijn
vriend lag, had hem toch onaangenaam
getroffen.
Het eerste bedrijf was uit, en de danse
ressen stonden, tusschen de coulissis ge
leund, uit te rusten, of liepen over het
tooneel heen en weer, en zagen door het
kijkgaatje in het gordijn naar het publiek.
„Zie eens Ilse!" riep Gundula, „daarzit
je minnaar ook, de dikke Schmidt met
zijn bruid!"
„Dat is niet waar, wat praatje toch voor
onzin," antwoordde Ilse, tusschen de cou
lisses uit te voorschijn tredende.
„Is het dan uit met jullie, en wil je die
dame daar in de loge nu eens zien? Ja,
zoo iets komt als een dief in den nacht,"
spotte zij voort.
Ilse trad naar het gordijn en keek door
het gaatje. Ja, daar zat Arnold, en vóór
hem, vlak naast zijn moeder, een rijzig
meisje. Zijn moeder! Telkens moest zij we
straks verpletteren zal, hunne huizen
en planten en hunne wijn gaarden. Want
nooit dit hebben nu zoovele voor
beelden bewezen kunnen ze er met
zekerheid op vertrouwen, dat de krater,
d:e ze voor uitgedoofd hielden en die
eeuwen lang misschien geen teeken van
leven gaf, niet straks in vlammen zal
uitbreken. Het onderaardsch gerommel,
dat meestal de uitbarstingen voorafgaat
en de meerdere uitwaseming verschrik
ken hen soms ternauwernood meer. Tot
dan eensklaps uit den top of uit de zij
wanden van den berg de lava losbreekt
en deze vurige half vloeibare massa
voortrolt over de velden, alles verwoes
tend en boomen en huizen als grashal
men afsnijdend, ze als stroo verzen
gende tegelijk. Deze lava kan verschil
lende hitte hebben, 1200' C schijnt
niets bizonders te zijn. En de snelheid
waarmee ze zich voortbeweegt is nog
ongelijker.
Haar aa d is ook zeer onderscheiden
en het is waarschijnlijk, dat allerlei
gesteenten, die wij nu kennen, als ba-
zalt eDz., ook aan zulke uitbarstingen
hun ontstaan danken. De hoeveelheid,
die een uitbarsting te voorschijn brengt,
is ook zeer ongelijk. Op IJsland zijn
lavastroomen geweest van 20 mijlen
lang, 2 mijlen breed en 40 meter in
doorsnee. Maar behalve lava werpt een
vulkaan bij zoo'n uitbarsting ook nog
allerlei andere stoffen uit. Bij de laat
ste Vesuvius uitbarsting hebben we
daarvan uitvoerig kunnen lezen. De
uitstrooming van gassen en waterdamp
is sterker en groote en kleine steenen,
zand en asch regenen op de omgeving
neer. Deze asch vormt met water het
hoofdbestanddeel van de kolossale rook
zuilen, die in zulke tijden mijlen ver
boven den krater uitstijgen en die in
den nacht door den weerschijn uit den
krater zoo gloeiend verlicht zijn, dat het
een schouwspel van bizondere bekoring
moet zijn om deze roodgloeiende pluim
mijlen hoog te z;en oplaaien in den
donkeren nacht.
Maar de omwonenden zijn zeker al
lerminst gestemd daarvan te genieten.
Wij hebben den laatsten tijd genoeg
van de verschrikkingen van deze uit
barstingen gelezen om ons van de too-
neelen van ontzetting een voorstelling
te kunnen vormen. En de uitvoerige
tijdingen en verhalen daarover maken
het d n ook overbodig daarbij nog stil
te staan.
Er zijn echter nog andere werkingen
der naar haar zien; die deftige dame met
zilverwit haar trok haar onweerstaanbaar
aan. Zou zij haar ooit zoo hartelijk en vol
liefde toeknikken als zij zooeven het meisje,
dat naast haar zat deed? En Arnold boog
zich zoo teeder over haar schouders en zag
haar glimlachend aan. Zij wist, dat hij
zooveel van zijn moeder hield.
Was er dan nog maar altijd geen gele
genheid geweest om haar aan zijn familie
voor te stellen, of was misschien dat lieve
meisje de oorzaak dat het nog niet gebeurd
was? Onwillekeurig grepen haar vingers
naar het zwarte koordje om haar hals,
waaraan de trouwring, dien Arnold haar
had gegeven, hing. Nadat zij overeengeko
men waren, hun verloving vooralsnog ge
heim te houden, mocht zij dien ook niet
openlijk dragen: alleen in het bijzijn van
juffrouw Falkenberg prijkte de gouden ring
aan haar vinger.
„Heb je hem gezien, Ilse?" vroeg Gun
dula weder.
„Natuurlijk! De een is zijn moeder, de
andere zal zijn zuster zijn."
„Zijn zuster? Neen! Hij is het eenige
kind, dat weet ik zeker. Maar je kunt je
er eigenlijk niet over verwonderen, Ilse;
wij zijn voor zulke heeren nooit iets anders
dan speelgoed. Die daar is zijn bruid. Mijn
tante kent de oude huishoudster, Rika, die
heeft het verteld eerstdaags is het brui
loft; en die weet het wel, want zij is bij
mevrouw Schmidt goed gezien.
Ilse trad zwijgend terug; het was ook
hoog tijd, en weldadig verborg het roode
blanketsel het verbleeken van haar wangen.
In de»loge fluisterde Arnold zijn vriend
toe, nadat het gordiin was opgehaald: „Zie,
dat is Ilse! Is zij niet lief?"
Berhard richtte zijn tooneelkijker op de
aangewezene en het scheen, dat het bestu-
in onze aarde, die dikwijls terecht, of
wel ook soms ten onrechte met vul
kanische werkzaamheid worden in ver
band gebracht. We hebben ook daar
van de laatste maanden zooveel ge
hoord, de aardbeving van San-Francisco
heeft ons de vreeselijkheid van deze
werkingen zoo duidelijk getoond, dat
we ook naar de oorzaken daarvan en
de verschijnselen, die zich daarbij voor
doen, met belangstelling hebben ge
vraagd. Misschien, dat er een volgende
maal gelegenheid is, daarover nog eens
het een en ander mee te deelen.
(Slot.)
■Buitenland.
De grootste verandering in den po-
litieken toestand van Europa in den
laatsten tijd kan zeker wel de Engelsch-
Russische toenadering genoemd worden.
De twee tegenstanders, die een eeuw
lang tegenover elkander gestaan heb
ben, gaau elkander nu de hand geven.
Ofschoon van een bepaald verdrag nog
geen sprake is, kan toch wel met zeker
heid aangenomen worden, dat het bin
nenkort tot stand zal komen.
De onderwerpen, waarover onder
handeld zal worden, zijn do Aziatische
politiek, speciaal de regeling yan de
invloedssferen der beide partijen in
Perzië, laten we maar zeggen de ver
deeling van Perzië, waarbij Rusland
afstand doet van de Perzische Golf
voorloopig althans het Dardanellen-
vraagstuk, dat in de toekomst wel zal
uitloopen op een regeling van het
Balkan-vraagstuk, de verdeeling van
Turkije; en van Engelsche zijde het
Egyptische vraagstuk.
Een aan den drank verslaafd echt
paar te Koschmin wilde zich onlangs
geld verschaffen, om zich te Bedrinken.
L>e vader schreef daarom aan zijne el
ders wonende dochter, dat haar moe
der eenige dagen geleden gestorven en
begraven was. Hij had veel kosten ge
had en verzocht zijne dochter, hem
geld te sturen. Het meisje deed dit, en
het zuur gespaarde sommetje werd in
drank omgezet. Kort daarna schreef de
man weer dat hij in het ziekenhuis
lag en niets voor het graf van zijne
vrouw kon doen; of zij hem weergeld
wilde zenden. Het meisje kocht een
krans en ging, met geld bij zich, naar
Koschmin, om zelf voor alles te zorgen.
Toen zij het ouderlijke huis binnen
kwam, vond zij daar, tot haar schrik,
hare doodgewaande moeder smoordron
ken te bed liggen.
Het „Berliner Tageblatt" ontvangt
deeren van haar kinderlijk gezichtje gun-
tig uitviel.
Op hetzelfde oogenblik was Malwine ook
op de kleine danseres opmerkzaam gewor
den, en levendig, zooals zij den geheelen
avond geweest was, haar neef vertrouwelijk
toeknikkende: „Zie eens, wat een lief, en
gelachtig gezichtje heeft dat meisje daar
rechts
En zich tot mevrouw Schimdt wendende,
ging zij voort:
„Tante, zou die kleine blondine daar uw
afkeer van danseressen niet kunnen over
winnen? Ik heb nooit iets bekoorlijkers
gezien."
„Neen. kind," was het beslissend ant
woord; „blond of bruin, mooi of leelijk,
't is alles hetzelfde, zij deugen geen van
allen. Ik zou liever sterven dan zoo'n vrouw
in mijn nabijheid hebben."
Malwine's waaier gleed op den grond,
en Arnold raapte dien galant op: gaarne
zou hij haar een woord van dank toege
voegd hebben voor de bewondering, waar
mede zij zich over Ilse had uitgelaten, maar
hij moest zich vergenoegen met een blik, die
haar deed blozenverward wendde zij zich
ter zijde.
Dit alles zag Ilse; en hoe vlug zij ook
haar voeten bewoog, hoe bevallig zij ook
rondzweefde, lag haar hart loodzwaar in
haar boezem, zoo dikwijls zij naar de loge
opzag, en zij gevoelde zich diep ongelukkig.
Toen Arnold den volgenden dag bij Ilse
kwam, vond hij haar badende in tranen.
Zij klaagde wel niet, zij vroeg niet eens
naar de dame, die den vorigen avond naast
hem had gezeten, maar zijn eigen geweten
was bezwaard, en bovendien had Bernhard
hem nog eens ernstig aan zijn plicht her
innerd. Ilse's tranen gaven den doorslag.
„Vandaag nog zal ik met mijn moeder
uit St. Petersburg een telegram, waarin
wordt gezegd, dat men in verschillende
Russische steden en wel voornamelijk
in de Poolsche, de boycot heeft uit
gesproken over de Duitsche koopwaren,
om te protesteeren tegen het uitzetten
van Russen uit Duitschland.
Volgens een telegram uit Teheran
heeft de Sjah een beroerte gehad. Zijn
toestand moet ernstig zijn.
De Daily Chronicle bevat een tele
gram uit Melbourne volgens hetwelk
de gewezen minister van oorlog Dawson
een opzienbarenden brief heeft geschre
ven aan den admiraal van het Japan-
sche vlaggeschip, waarin hij een uit-
noodiging daarheen afslaat. Dawson
verklaart te weigeren den huichelaar
te spelen, daar hij overtuigd is, dat de
Japanners de Australiërs geen beleefd
heidsbezoek brengen, maar als geheime
verspieders met het oog op een latere
inpalming van het gemeentebest. De
correspondent van de Chronicle zegt,
dat de meeste Australiërs openlijk
Dawson's handelwijze veroordeelen,
maar het heimelijk met hem eens zijn.
In Zwitserland is de laatste dagen
veel sneeuw en regen gevallen. Hier
en daar is het spoorwegverkeer ge
stoord door hoog-water.
Het meteorologisch centraal-station
te Zurich berichtte Maandag, dat het
in Noordoost- en Midden-Zwitserland
50 uur lang hevig heeft geregend.
Op den Kleinen Scheidegg ligt één
meter, op den Eigergletscher twee meter
nieuwe sneeuw.
Bij Gontenbach veroorzaakten de re
gens een aardverschuiving, die het door
gaande verkeer op de Sihltallijn stremde.
Te Thalwil dreigen door aardverschui
ving eenige huizen in te vallen.
Te St. Gall en te Chur lag Zondag
namiddag ongeveer 10 c.M. sneeuw.
Het water in het meer van Constans
is Maandag 44 c.M. gerezen.
Tengevolge van de aanhoudende op
wolkbreuken gelijkende regens zijn
stroomen vuil water van de hellingen
van den Vesuvius in de buurt van
San Sebastian, Cercola, Pollenatrocchia
en Ponticelli neergedaald. Verscheidene
huizen zijn ondergeloopen. De spoorweg
om den Vesuvius is op sommige plaat
sen vernield. Er zijn geen menschen
omgekomen.
De hevige regent van de laatste
dagen hebben in het zuiden en midden
van Wurtemberg overstroomingen ver
oorzaakt. Het zwaarst is Reutlingen
geteisterd, waar twee fabrieken zijn in
gestort. De Neckar vormt van Plochin-
gen tot Esslingen en van Plochingen
spreken," zeide hij, haar teeder om haar
middel vattende. „Waartoe het langer uit
te stellen?"
Dit besluit had hij reeds dikwijls geno
men, bijna telkens wanneer hij haar ver
liet, maar nu had hij het voor de eerste
maal te kennen gegeven, nu moest het ook
ten uitvoer gebracht worden.
Een glans van blijdschap kwam bij deze
woorden op Ilse's gelaat te voorschijn, en
teederder dan ooit beantwoordde zij zijn
kus; daarbij dacht zij aan Gundula's ver
bazing, de afgunst harer gezellinnen en
haar zegepraal.
Hij ging echter met een beklemd hart
heen. De vrees voor het volgend uur kwel
de hem niet weinig, want Arnold was geen
karakter, dat iets onaangenaams moedig te
gemoet ging. Het was hem dan ook een
zekere verlichting, toen hij Malwine in den
corridor ontmoette, en van haar vernam,
dat tante Justine op het oogenblik bij zijn
moeder was. Hij kwam op den inval het
jonge meisje tot zijn bondgenoote te ma
ken, en dadelijk gaf hij daar gevolg aan.
„Heb je een kwartiertje tijd voor me,
Malwine?" vroeg hij, en de opgewonden
heid, waarin hij verkeerde, spiegelde zich
op zijn gelaat af.
Zij zag hem verlegen aan, en een blos
kleurde haar gelaat.
„Zeker, Arnold, waarom zou ik Diet?"
„Kom dan in mijn kamer; ik zou je
gaarne geheel ongestoord spreken."
„In uw kamer?" vroeg zij, met groote
verbazing; „neen, mij dunkt hier is het
beter." Meteen deed zij de deur van de
visitekamer open.
„Zooals je wilt," zeide hij, nog met zich
zelf oneens hoe hij zou beginnen, en op
haar weinig acht slaande. „Ach, Malwine,
ik heb iets ernstigs, iets gewichtigs met je
tot Nördlingen een groot meer. Te
Laugheim en Biberach moesten men
schen uit laag gelegen huizen door de
brandweer gered worden.
Ook in Engeland is veel land over
stroomd. Hier en daar zijn spoorwegen
vernield en graanvelden verwoest.
Zondagmiddag is te Saint-Chartres, in
het kantoor te Moncontour (Vienne) een
bom gesprongen. Zeven menschen wer
den zwaar gekwetst, sommige verloren
beidde beenen. Yele anderen zijn licht
gewond.
Volgens het Hdbld. van Antwerpen
bracht een boerenknecht te Havelange
een stier naar de wei. Het dier werd
eensklaps woedend bij het zien van
een meisje, gekleed met rooden rok,
en stormde in woeste vaart het dorp
in. Een I9-jarig meisje kreeg een hoorn-
stoot in het gelaat, zoodat zy vreeselijk
verminkt werd en een oog zal verliezen.
Een 62-jarig man werd omgeworpen
en vertrapt, zijn leven is in gevaar. De
knecht, die het dolle dier aebternage-
sneld was en het wilde grijpen werd
omgeworpen en door eenen hoefstoot
een been en eene rib gebroken. Ein
delijk konden toegesnelde dorpelingen
den stier machteloos maken Verleden
jaar had het zelfde heest een 9-jarig
kind den buik opengereten.
Bij de boschbranden in Michigan zijn
in het geheel zeven dorpen verwoest
en andere ten deele in de asch gelegd,
en vreest dat er veel menschen in de
vlammen zijn omgekomen.
Uit Batoem werd Maandag geseind,
dat W. M. Stuart, vice-consul der Ver-
eenigde Staten, Engelschman van ge
boorte, Zondagavond in een villa ver
moord is gevonden. De moordenaar is
ontvlucht.
De Petersburgscho correspondent van
de Daily Telegraph seint, dat de dagen
van de Rijksdoe:na zijn geteld. Trepof
en diens handlangers Doernowo en Go-
remykin beschouwen Witte's proefne
ming met een Doema, waartoe de Tsaar
slechts ongaarne zijne medewerking
verleende, als mislukt. Daarom volgt
eerlang de ontbinding der Rijksdoema
en de afkondiging van een beperkter
kieswet, die alleen de verkiezing van
een beperkter Doema veroorloven zal,
waarin enkel de regeeringsgezinde par
tijen zitting zullen hebben. Doernowo
zou dan weer eerste-minister kunnen
worden om het vorenstaande plan te
beknutselen. Uit de provincie komen
berichten, welke melding maken van
een hernieuwde paniek onder de grond
eigenaren, die haastig hun landerijen
verkoopen uit vrees voor nieuwe agra-
te bespreken, iets, waarvan mijn levensge
luk afhangt." Dit zeggende, greep hij haar
hand, die hij hartelijk drukte.
Malwine geraakte in verwarring. Wat
kon hij haar anders te zeggen hebben dan
haar die ééne vraag te doen, die zijn moe
der zoo reikhalzend verwachtte, en waar
van ook haar levensgeluk afhing.
„Ik luister, Arnold," antwoordde zij zacht,
met een bewogen stem.
Arnold drukte nog haar handhet werd
hem zoo moeilijk het rechte woord te vin
den. Maar juist zijn zwijgen, zQn besluite
loosheid schenen haar de zekerste bevesti
ging van haar vooronderstelling toe.
„Malwine," hernam hij, met de hand
over zijn voorhoofd strijkende, „herinnert
ge u nog, dat ik u eens gevraagd heb of
een meisje mij zou kunnen liefhebben?
Toen heb je ja gezegd."
„Ja," bracht zij zoo zacht uit, dat hij
het niet verstond en het misschien voor
een zucht hield, en haastig ging hij voort
„En nu heb ik dat zelf ondervonden.
Malwine, ik bemin een meisje, even braaf,
even onschuldig en oprecht als zij schoon
is en dat meisje wil ik tot mijn vrouw
maken."
Hij zweeg een oogenblik, om adem te
scheppen. Wie anders kon hij bedoelen
dan haar, en hoewel zij zijn aanzoek wel
wat onstuimig vond, niet zooals zij het
verwacht had, maakte het haar toch niet
minder gelukkig. Bij den maagdelijken
schroom, die in zulk een oogenblik het
hart van een jong meisje beknelt, gevoelde
zii toch een onuitsprekelijke vreugde; die
moest wel uit haar oogen stralen, en daar
om durfde zij hem niet aanzien, maar be
antwoordde zacht zijn handdruk.
(Wordt vervolgd.)
IVHÜKIU
Uit het Duitsch.